Ѓуро Ѓаковиќ
Ѓуро Ѓаковиќ (30 ноември 1886 во Славонски Брод — 25 април 1929 на Остриот врв на Светиот Дух, Словенија) — хрватски политичар, водач на синдикатот, еден од основачите на СКЈ во 1919 година и организациски секретар на Централниот комитет на КПЈ од 1928 до неговата смрт во 1929 година.[1][2]
Животопис уреди
Ѓуро Ѓаковиќ е роден во селото Бродски Варош, близу Славонски Брод во 1886 година. Како метален работник во Сараево, во 1905-1906 година учествувал во првите работни штрајкови во Босна и во 1910 година бил назначен за предводник на младите во Сараево.[3] На почетокот на Првата светска војна во 1914 година, заради војната бил уапсен од страна на воениот суд како „нарцист“ осуден на смрт. Подоцна бил амнестиран и испратен на принудна работа во Арад и Комаром.
Тој бил организатор на голем штрајк на градежниците во 1919 година, бил член на Централната управа на Металургиската федерација за Босна и Херцеговина и Администрацијата на Главната работничка унија во БиХ.
Бил еден од основачите на СРПЈ во Босна и Херцеговина, а во 1920 година бил избран во Централниот партиски совет на ККТ. Претставник на ККТ во Уставното собрание бил во 1920 година.[1]
Во 1920 година бил ангажиран во синдикална кампања за ослободување на уапсените рудари по штрајкот и бунџиите.[4]
Во 1921 година бил делегат на КПЈ на Третиот конгрес на комунистите во Москва. Бил неколкупати уапсен, малтретиран и прогонуван, а од 1922 до 1926 година бил интерниран во својата татковина.
По заминувањето во Загреб во 1926 година, станал секретар на Хрватската комунистичка партија на Сојузот на металурзите.[3]
Бил еден од најистакнатите борци против фракцијата на врвот на КПЈ. Во периодот 1927-1928 бил на Универзитетот „Ленин“ во Москва, а во Кралството СХС се вратил како комунистички командант за отворено писмо до членовите на ККТ. На Четвртиот конгрес на КЗК во Дрезден во 1928 година станал организациски секретар на ЦК КПЈ.
Како голем противник на шестгодишната диктатура во април 1929 година, бил уапсен во Загреб и измачуван. Земен на тогашната југословенско-австриска граница бил убиен на 25 април 1929 година,[1][2] заедно со Никола Хеќимовиќ, секретар на Црвената асистенција.
Спомен и наследство уреди
- Во времето на Шпанската граѓанска војна баталјонот на 129. меѓународна бригада на Шпанската републиканска армија во мај 1937 година, бил именуван по него како баталјон „Ѓуро Ѓаковиќ“.[5]
- Во Белгија, за време на Втората светска војна, како дел од вооружените движења на земјата, на имигранти од територијата на Југославија формирале единици „Ѓаковиќ“.[6]
- Ѓуро Ѓаковиќ Холдинг, механичка група од Славонски Брод, била именувана по него во 1947 година.[7]
- Дваесет години по неговата смрт на 25 април 1949 година, неговите остатоци официјално биле префрлени во Белград и погребани во гробот на Калемегдан, во близина на остатоците на Иван Милутиновиќ, Моша Пијаде и Иво Лола Рибар.
- Во 1979 година, архитектот Федор Тоља го осмислил спомен-паркот „Ѓуро Ѓаковиќ“ во Бродско Варош.[8]
- Во 1986 година му била поставена биста во Загреб, дело на Вања Радауш.[9]
Наводи уреди
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Проклесис енциклопедија: Ѓаковиќ, Ѓуро, преземени на 17 декември 2011 година.
- ↑ 2,0 2,1 Парохија на Крка Краља Бродски Варош: За Бродски Варош Архивирано на 25 септември 2015 г., донесена на 17 декември 2011 година
- ↑ 3,0 3,1 Официјално мрежно место на градот Славонски Брод: Ѓуро Ѓаковиќ, преземен на 17 декември 2011 година
- ↑ prof. Elvis Bećirović: Husinska buna 1920. godine - Borba za prava rudara Архивирано на 14 октомври 2014 г., preuzeto 17. prosinca 2011.
- ↑ (англиски) Vjeran Pavlaković (2004): Matija Gubec Goes to Spain: Symbols and Ideology in Croatia, 1936–1939, The Journal of Slavic Military Studies, str. 746., preuzeto 17. prosinca 2011.
- ↑ (англиски) croatianhistory.net: John Peter Kraljic: Ethnic Croatians killed by Nazi and Fasicst Forces during World War II - A Partial list, preuzeto 17. prosinca 2011.
- ↑ Ѓуро Ѓаковиќ холдинг дд: 90 години традиција Архивирано на 8 февруари 2012 г., преземени 17 декември 2011 година
- ↑ Мирослав Мазурек, уништување на наследството. Спомен парк "Ѓуро Ђаковиќ" Архивирано на 29 август 2013 г. [1] Архивирано на 29 август 2013 г., sbplus.hr, преземени на 6 март 2013 година
- ↑ zagrebacki.info: Ѓуро Ђаковиќ Архивирано на 15 април 2019 г., земен 6 март 2013 година
Надворешни врски уреди
Ѓуро Ѓаковиќ на Ризницата ?
