Тропска дождовна шума

Екваторските и тропските шуми се дождовни шуми кои се наоѓаат околу екваторот, а и во влажните делови на тропските предели. Тие се најголемиот шумски систем на планетата, чиј опсег зафаќа површина од над 15.000.000 км²

Опсег

Екваторските и тропски шуми ги заземаат пред сè областите околу екваторот и влажните тропи. Овој екосистем го опфаќа басенот на реката Амазон во Јужна Америка, дел од Средна Америка (полуостровот Јукатан, Гватемала, Хондурас и Никарагва), басенот на реката Заир (Конго) и крајбрежјето на Гвинејскиот Залив во Африка, североисточниот дел на островот Мадагаскар, а исто така и најголем во светот Малајски архипелаг, во Индокина, во јужна Шри Ланка, североисточниот и југозападниот дел на Индија во Азија и делумно североисточна Австралија на територијата на државата Квинсленд. Во височина екваторската и тропските шуми се протегаат до 3000 метри надм. височина.

Клима

Дождовните тропските шуми спаѓаат во зоните на екваторската и субекваториална климатска зона. Ова се области со топла и влажна клима. Температурите се високи преку целата година, како средните им годишни вредности се меѓу 27 и 33 степени целзиусови. Тие се држат во овие граници во текот на целата година. Дождовите во реонот на екваторот се речиси секојдневни, како средните месечни количества врнежи се без големи разлики. Во овој екосистем паѓаат најголемите количини дождови во светот, како средните годишни количества се над 2000 мм. Во одделни реони тие надминуваат 5000 мм, а во североисточна Индија достигнуваат 12 000 мм. Што е најголемото количество врнежи на планетата. Во некои области, сепак, главно со субекваториална клима има разлики во врнежите, кои го одредуваат постоењето на сува и дождлива сезона. Тоа е типично за Средна Америка, Југоисточна Азија, Мадагаскар и јужна Амазон. За разлика сепак од други зони со таква клима, сезоната на дождови во екваторската шуми е подолг и со поголемо количество врнежи. Во многу области постојат две сезони на врнежи годишно.

Mоќен речни системи

Поради големите количини врнежи, во екосистемот на екваторската шуми одвиваат најголемите и најпознатите полноводни реки на планетата. Реките од оваа зона влева во светскиот океан над 70% од проток на сите реки на светот. Најмногу типичен пример за тоа е реката Амазон во Јужна Америка. Амазон е најголемата река на планетата-тоа е полноводната и со најголемиот басенот на Земјата. Секоја година Амазон внесе околу 40% од годишниот проток на сите реки на планетата. Нејзините притоки се реките Мадејра, Рио Негро и Топажос, кои се едни од најголемите полноводните реки на планетата. Втората голема река е Заир (Конго) во тропски дел на Африка, која обезбедува 15% од светскиот речен проток. Во зона на екваторската шуми спаѓа и најопширниот делта во светот-оваа на реките Ганг и Брамапутра. Најмногу карактеристична црта на реките од екваторската области е нивното големо полноводие. Некои реки кои не се особено долги се исклучително полноводни. Таквите реки се Есекибо во Гајана, Капуас на островот Борнео и Сепик во Нова Гвинеја.

Папагали ара од Јужна Америка. Светлите бои се типични за птици те од екваторската шуми

Окапите живеат екваторската шуми на Централна Африка

Рафлезија Арнолд (Rafflesia Arnoldi)

Флора и фауна

Африкански шумски слон. Екваторската шуми заштитуваа дури гиганти.

Екваторската шума е најстарата шума на планетата и екосистем со најголемa биоразновидност во светот. Се смета дека тие се дом на околу 90% од сите живи организми на планетава. Ниеден друг екосистем на Земјата нема толку импресивна разновидност на флора и фауна. Голем дел од растителните и животинските видови во зоната сè уште се непознати на науката. Повеќето од нив не се среќаваат во другите екосистеми. Ова е можеби најдобар сложен екосистем, бидејќи видовите кои живеат таму се поврзани во еден исклучително сложен циклус на врска помеѓу нив, чие кршење може да има катастрофални последици.

Најинтересно во однос на флората во тропските шуми е нејзината етажираност. Таа зависи од височината на дрвјата и разликите во растителниот и животински свет, кои се забележуваат на различните нивоа. Така најниските катови претставуваат ниска растителност папратовидна и грмушки, додека највисоките опфаќаат круната на дрвјата. Животните исто така живеат во различни нивоа: во најниската категорија живеат големите животни слонови, тапири, окапи и др., Додека во горните живеат птици, дрво жаби, примати - мајмуни и др.

мајмун капуцин од Јужна Америка

Во екваторската и тропски шуми растителноста обично има џиновски димензии. Дрвјата достигнуваат височина понекогаш до 70 метри и повеќе. Тоа се должи на поволните услови за развој на растенијата, постојано високи температури, чести врнежи и висока влажност, кои се предуслов за развојот на таква гигантска планина. Конкуренцијата во овој екосистем е исклучително голема. Највисоките растенија имаат многу сончева светлина, затоа кога во тропската шума ќе загине едно дрво, помеѓу останатите се случува вистински натпревар за раст. Многу растенија не можат да се справат со оваа конкуренција и се принудени да се задоволат со помалку од потребните услови. Така се развија лианите, кои увивајки се околу големите дрвја ги достигнуваат највисоките врвови . Во екваторската и тропските шуми се среќаваат повеќе од 95% од лианите во светот. Поради густината на растителноста во горните катови на шумата, во некои тропски дел на шуми недостасува подлес, но присуствуваат грабливи и паразитски растенија, како огромната рафлезија Арнолд, чија големина има пречник од над 1 метар.

Оваа зона е рај за сите класи и разни видови на свет, а особено за инсектите. Освен мали животни како инсектите, птиците и водоземците, густата тропски дел на шуми се дом и на многу гиганти меѓу животински свет како слонови, два вида носорози, јаванскиот носорог и Азискиот носорог, тапири, окапи и др. Тука се среќаваат и едни од најопасните и силни грабливци на Земјата-тигар, јагуар, леопард, пума, како и најголемите змии на планетата, меѓу кои е и најголемата-анакондата од Јужна Америка, како и многу отровни змии.

Светло клима, евапотранспирација и интерцепција

Вистинската тропска шума е многу ранлива. Многуте различни растителни и животински видови, особено циклус на циклус на водата довеле до создавањето на сложен синџир од взаемозависност и до фина еколошка рамнотежа, што е уште слабо испитана. Според истражувања на Британскиот институт за хидролошкиот извршени во Бразил, 70% од сончевото зрачење, повисоки од тропската шума, се задржува од шумскиот склоп и само 30% стигнува до почвата и ја загрева неа и воздухот. Над 20% од вкупните врнежи се задржуваат на листовите и гранките и испарува, без да стигнат до почвата, околу 40% од влагата се испушта од растителноста во атмосферата, така што помалку од 1 / 3 од водата останува во почвата.

Светска несреќа

Екваторската и тропски шуми не се само бројни видови биом. Тие се сложен екосистем, кои поради процесите на евапотранспирација влијаат врз целатa клима на Земјата. Познато е дека тие обезбедуваат над 80% од кислород на планетата. Нивните кисели дождови водат не само до Измир на најбогатата флора и фауна на Земјата, туку и до нарушување на хемиска рамнотежа, промена на воздушните струи кои носат топол воздух од екваторот кон половите и така до целосна природна катастрофа, која ќе влијае на целата планета, ќе го зголеми ефектот на стаклена градина и ќе предизвика несразмерни и невидени штети на глобално ниво.

Екваторска шума во Квинсленд, североисточна Австралија .

И покрај овие ужасни последици кои можат да го уништат човештвото, уништувањето на тропските шуми продолжува. Секоја година се проценуваат загуби од 18 милиони хектари шума, поради производство на дрво, расчистување на земјиште за фарма и населени места итн Во последните години еколошки организации дејствуваат сериозно за спречување на глобална катастрофа, но засега нивните напори се соочуваат со премногу тешкотии. Површина на екваторската и тропски шуми сериозно падна во последниот век. Според официјалните податоци, во 1910 година тие се зафаќа површина од 35 млн.км²., во 1950 година површината им изнесува 32 млн.км². Од оваа 1950 година шумите почнуваат да се намалуваат со огромни темпо како само до 1985 година, тие губат речиси 40% од површината и се намалат до 21 млн.км². И денес продолжуваат да го намалуваат. Според последните податоци од крајот на 2009 година површината на екваторската и тропските шуми изнесува малку повеќе од 15 млн.км².

Обиди за борба против уништувањето на шумите на дождовните шуми

Многу земји се обидувале да го запрат сечењето на шумите кои се наоѓаат на нивна територија. До неколку години за најдобар загрозена се смета селата во Амазонија / најмногу бразилскиот дел од екосистемот /.

Во 2008 година Норвешка се ангажира да донира 1 милијарда американски долари на Бразил до 2015 година, ако Бразил обезбеди податоци дека сечењето на шумите го намалува својот темпо [1]^{[мртва врска]}.

Поврзано

Наводи

Надворешни врски

Мрежа на делување за дождовни шуми
За дождовните шуми — „Биоми на сината планета“
Дождовни шуми — „Пасош до знаења“

Предлошка:Биоми