Википедија

Трново (Кривопаланечко)

село во Општина Крива Паланка
За други истоимени места, погледајте Трново.

Трново — село во областа Славиште, во Општина Крива Паланка, во околината на градот Крива Паланка.

Трново

Поглед на маалото Вели Врв во селото Трново

Трново во рамките на Македонија
Трново
Местоположба на Трново во Македонија
Трново на карта

Карта

Координати 42°15′50″N 22°22′59″E / 42.26389° СГШ; 22.38306° ИГД / 42.26389; 22.38306
Регион  Североисточен
Општина  Крива Паланка
Област Славиште
Население 86 жит.
(поп. 2021)[1]

Пошт. бр. 1335
Повик. бр. 031
Шифра на КО 15050
Надм. вис. 925 м
Слава Духовден
Трново на општинската карта

Атарот на Трново во рамките на општината
Трново на Ризницата

Потекло на името

уреди

Името на селото се верува дека потекнува од трн и дека ова сега претставува само придавна форма.[2]

Географија и местоположба

уреди
 
Куќи во маалото Радулинци во селото Трново

Селото се наоѓа во областа Славиште, во источниот дел на територијата на Општина Крива Паланка, чиј атар нашироко се допира со државната гранична линија со Бугарија.[3] Селото е планинско и раштркано, чии маала се издигаат на надморска височина од 900 до 1.010 метри. Од градот Крива Паланка, селото е оддалечено 9 километри.[3]

Селото се протега долж македонско-бугарската граница. На североисток се наоѓа самата граница, на југоисток е селото Жидилово, на југозапад е селото Киселица, а на северозапад е селото Мала Црцорија.[4]

Месностите во атарот ги носат следниве имиња: Самоков, Ѓурчин Камен, Чука, Крагуј, Врба, Обршане, Радулинци, Селиште, Крст, Рупа, Муртин Врв, Гола Орница, Гуча и Коприва.[4]

Селото има особен разбиен тип. Се разликуваат 13 маала, кои имаат различен број на куќи. Маалата се Џијановско, Ридарско, Долноѓулафско, Рулевско, Врпачко, Вели Врв, Жижница, Пешовско, Горноѓулафско, Дачевско, Лингурско, Радулинци и Самоков.[4]

Селото Трново се наоѓа на североисток од градот Крива Паланка. На југоисток се граничи со селото Жидилово, на југ со селото Кркља, на запад со селото Киселица, на северозапад со селото Мала Црцорија и на североисток со општината Ќустендил, Бугарија.

Историја

уреди

Остатоци на старини има на две месности, Самоков и Селиште. Самоков е сместено на устието на Киселичка Река во Крива Река, каде што се верува дека се топела железна руда. На месноста нема видливи старини, најголемиот дел од остатоците биле однесени при поплава во 1966 година. Малку остатоци може да се најдат и во наоѓалиштето Селиште, кој се наоѓа близу Ридарското Маало. На месноста се наоѓаат ѕидини од некогашни куќи, а таму денес се наоѓаат поранешното училиште и селската црква „Св. Никола“, заедно со селските гробишта.[4]

Во XIX век, Трново било село во Кривопаланечка каза на Отоманското Царство.

Стопанство

уреди

Атарот зафаќа простор од 20,5 км2. На него преовладува обработливото земјиште на површина од 891 хектар, на пасиштата отпаѓаат 639 хектари, а на шумите 384 хектари.[3]

Селото, во основа, има мешовита земјоделска функција.[3]

Во поново време е отворен хостел во просториите на поранешното основно училиште наречен „Трновски ветер“.

Население

уреди
Население во минатото
ГодинаНас.±%
1948980—    
1953978−0.2%
1961868−11.2%
1971642−26.0%
1981328−48.9%
ГодинаНас.±%
1991216−34.1%
1994206−4.6%
2002153−25.7%
202186−43.8%

Според податоците на Васил К’нчов („Македонија. Етнографија и статистика“) од 1900 година, во Трново имало 960 жители, од кои 940 Македонци и 20 Роми.[5] Според егзархискиот секретар Димитар Мишев („La Macédoine et sa Population Chrétienne“), во 1905 година во Трново имало 1.080 жители, под врховенството на Бугарската егзархија.[6]

Според германска карта издадена во 1941 година, а заснована на пописот на Кралството Југославија од 1931 година, селото имало 1.150 Македонци.[7]

Селото е населено со македонско население, но е со голема емиграција на населението. Така, селото во 1961 година броело 868 жители, додека во 1994 година бројот се намалил на 206 жители.[3]

Според пописот од 2002 година, во селото Трново живееле 153 жители, сите Македонци.[8]

Според последниот попис од 2021 година, во селото живееле 86 жители, од кои 79 Македонци, 1 останат и 6 лица без податоци.[9]

Во табелата во продолжение е направен преглед на населението во сите пописни години:

Година 1900 1905 1948 1953 1961 1971 1981 1991 1994 2002 2021
Население 960 1.080 980 978 868 642 328 216 206 153 86
Извор за 1900 г.: Македонија. Етнографија и статистика.[10]; за 1905 г.: La Macédoine et sa Population Chrétienne.[11]; за 1948-2002 г.: Државен завод за статистика на РМ.[12]; за 2021 г.: Државен завод за статистика на РМ.[13]

Родови

уреди
 
Поранешното основно училиште
 
Главната селска црква „Св. Никола“, прогласена за заштитен споменик на културата на Македонија

Трново е чисто православно македонско село. Во селото има онолку родови колку маала.[4]

Родови во Трново се: Џијановци (9 к.), живеат во посебно маало; Ѓоринци (14 к.), куќите им се сместени во Ридарско Маало; Горни Чулафци (6 к.) и Долни Чулафци (3 к.), живеат во посебни маала и не се во крвно сродство; Рулевци (9 к.), живеат во посебно маало; Врпачи (4 к.), живеат во посебно маало; Веливршани (3 к.), живеат во посебно маало; Жижинци (2 к.), имаат посебно маало; Пешевци (5 к.), куќите им се во посебно маало; Дачевци (3 к.), имаат посебно маало; Лингуровци (7 к.), имаат посебно маало; Радулинци (10 к.), имаат посебно маало; Самоковци (3 к.), сместени во најновото селско маало, основано во 1960 година. За сите родови не се знае потеклото.

Според истражувањата пак на Бранислав Русиќ во 1953 година, родови во селото се:

  • Староседелци: Радулинци, Деа Ристини, Зајците или Зајачка маала (2 к.); Цветинци (5 к.); Вучковци (2 к.); Радулинци (7 к.) се делат на Никовци и Цековци; Николовци (2 к.) и Младеновци (2 к.); Кутришта (4 к.); Деа Јованови (4 к.); Маџови или Цекови (2 к.); Јованови (1 к.); Давидкови (2 к.); Велинови (1 к.); Милеви (1 к.); Турчето (1 к.); Јанкови (2 к.); Дејанови (1 к.); Паневи (1 к.); Петреви (1 к.); Тенини (1 к.); Нисинци (2 к.); Гавелци (3 к.); Богданови (1 к.); Атанасови (2 к.); Јовчови (1 к.); Колеви или Милошови (2 к.); Ридарци (8 к.); Џијановци (5 к.) се делат на Симоновци, Вучковци и Крстинци; Дурчинци со Јанковци со Златановци (2 к.) и Деа Милковци (3 к.); Машинци со Митковци (3 к.); Николови со Гоневи и Давидкови (6 к.) имало некој посинет од селото Жеравино кај Босилеград; Пешовци (8 к.); Дачевци (4 к.); Лингуровци (11 к.) се делат на Давидковци, Костадиновци и Дејановци; Јовчови (3 к.); Баба Ивановци (3 к.); Мишовци (3 к.); Милијинци (2 к.); Ќулавинци (8 к.) се делат на Стаменковци, Свирци и Тресенковци. Кај Стаменковци има домазет од селото Осиче; Бољевци (6 к.) има домазети од Подржи Коњ и Мала Црцорија.
  • Доселеници: Рулевци (10 к.) со Корјарци (1 к.) доселени се околу 1803 година од соседното село Коприва кај Ќустендил во Бугарија. Дошол чукундедото на Миле (жив на 60 г. во 1953 година); Ќиринци (2 к.) доселени се околу 1878 година од селото Мала Црцорија; Маџир (1 к.) доселени се од селото Голема Црцорија.[14]

Општествени установи

уреди
  • Поранешно основно училиште, денес пренаменето во хостел „Трновски ветер“

Самоуправа и политика

уреди

Селото влегува во рамките на Општина Крива Паланка, која била една од малкуте општини, кои не биле променети по новата територијална поделба на Македонија во 2004 година.

Во периодот од 1955 до 1996 година, селото се наоѓало во рамките на големата општина Крива Паланка.

Во периодот 1952-1955, селото било дел од тогашната Општина Жидилово, во која селото Трново, се наоѓале и селата Жидилово, Костур, Кркља и Узем. Во периодот 1950-1952, селото било седиште на некогашната Општина Трново, во која влегувале селата Киселица и Трново.

Избирачко место

уреди

Во селото постои избирачкото место бр. 0974 според Државната изборна комисија.[15]

На претседателските избори во 2019 година, на ова избирачко место биле запишани вкупно 99 гласачи.[16]

Културни и природни знаменитости

уреди
Цркви[17]

Редовни настани

уреди

Личности

уреди
Родени во Трново

Иселеништво

уреди

По Втората светска војна, од селото се иселиле многу жители: во Крива Паланка околу 15 семејства, во Скопје околу 10 семејства и во банатското село Качарево биле колонизирани неколку семејства. Подетално се знае за следниве родови: Димитриеви (1 к.), живеат во скопското село Дељадровци, Скопско; Вучеви (1 к.) и Балкански (1 к.), живеат во Кадрифаково, Овче Поле и Ѓорѓеви (1 к.), живеат во селото Амзабегово, исто така, во Овче Поле.[4]

Галерија

уреди
  •  
    Гласачкото место во селото, сместено во црковни простории
  •  
    Стара куќа во селото
  •  
    Куќи во маалото Радулинци
  •  
    Хостелот „Трновски ветер“
  •  
    Чешма во селото

Наводи

уреди
  1. ↑ „Пописна слика на населените места во Македонија, Попис 2021“. Државен завод за статистика. Посетено на 22 декември 2022.
  2. ↑ Иванова, Олга (2014). Речник на имињата на населените места во Р Македонија. Скопје: Институт за македонски јазик „Крсте Мисирков“. стр. 168.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Панов, Митко (1998). Енциклопедија на селата во Република Македонија (PDF). Скопје: Патрија. стр. 302. Посетено на 6 август 2019.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 Трифуноски, Јован (1973). Кривопаланачка област. Загреб: Хрватска академија на науките и уметностите. стр. 255–257.
  5. ↑ Васил К’нчов. „Македонија. Етнографија и статистика“. Софија, 1900, стр. 224.
  6. ↑ D.M.Brancoff. "La Macédoine et sa Population Chrétienne". Paris, 1905, рр. 142-143.
  7. ↑ „200K Volkstumskarte Jugoslawien“.
  8. ↑ „Попис на Македонија“ (PDF). Завод за статистика на Македонија. 2002. Посетено на 6 август 2019.
  9. ↑ „Оваа категорија опфаќа лица коишто учествуваат во вкупното резидентно население, но поради нивно одбивање да бидат попишани, неможност да бидат најдени на својата адреса на живеење и непотполност во работата на попишувачите не биле официјално попишани, туку за нив податоците биле преземени од административни извори и затоа не учествуваат во изјаснувањето за етничка припадност, вероисповед и мајчин јазик (Прочитајте повеќе...).“
  10. ↑ К’нчов, Васил. „Македонија. Етнографија и статистика“. Софија, 1900
  11. ↑ Brancoff, D.M. „La Macédoine et sa Population Chrétienne“. Paris, 1905.
  12. ↑ „Население по возраст и по пол, по населени места, според пописите спроведени во Република Македонија по Втората светска војна“. Државен завод за статистика.
  13. ↑ „Вкупно резидентно население на Република Северна Македонија според етничката припадност, по населени места, Попис, 2021“. Државен завод за статистика.
  14. ↑ Величковски, Драган (2009). Славишки Зборник Бр.1. Крива Паланка: Градски Музеј - Крива Паланка.
  15. ↑ „Описи на ИМ“. Архивирано од изворникот на 2023-08-17. Посетено на 7 август 2019.
  16. ↑ „Претседателски избори 2019“. Архивирано од изворникот на 2019-08-07. Посетено на 7 август 2019.
  17. ↑ Јелена Павловска, Наташа Ниќифоровиќ и Огнен Коцевски (2011). Валентина Божиновска (уред.). Карта на верски објекти во Македонија. Менора - Скопје: Комисија за односи во верските заедници и религиозните групи. ISBN 978-608-65143-2-7.

Поврзано

уреди

Надворешни врски

уреди
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Трново_(Кривопаланечко)&oldid=5209184“