Свесен сон

Свесен сон (англиски: lucid dream) или осознаен сон — вид сон каде сонувачот станува свесен дека сонува. За време на свесен сон, сонувачот може да си го управува сонот и да прави што сака. Свесното сонување се проучува и се користи од пред многу години. Истакнати личности од древно до современо време биле воодушевени од свесните соништа и барале начини подобро да ги разберат нивните причини и цели. Многу различни теории се појавиле како резултат на научни истражувања на оваа тема, па дури биле прикажани и во поп-културата. Понатамошниот развој на психолошките истражувања укажува на начини на кои овој облик на сонување може да се искористи како облик на терапија за спиење. Постојат многу методи за воведување свесен сон, а ние ќе ги наведеме само најважните:

• Свесен сон предизвикан од обичен сон (англ. Dream Induced Lucid Dreaming — DILD) — сешто во сонот го поттикнува сонувачот да разбере дека сонува.
• Свесен сон предизвикан од будење (англ. Wake Induced lucid Dreaming — WILD) — сонувачот преминува од будење во сонување без губење на свеста.

Џуанг Ци сонува за пеперутка

Етимологија

Терминот свесен сон го смислил холандскиот автор и психијатар Фредерик ван Еден во својот напис во 1913 година „Студија за соништата“, иако описите на сонувачите што биле свесни дека сонуваат претходеле на статијата. Ван Еден ги проучувал сопствените соништа помеѓу 20 јануари 1898 и 26 декември 1912 година, запишувајќи ги оние што ги сметал за најважни во дневникот за соништа. 352 од овие соништа биле распределени како свесни.

Ван Еден создал имиња за седум различни видови соништа што ги доживеал врз основа на податоците што ги собрал:

• почетни соништа
• патолошки соништа
• обични соништа
• живописни соништа
• ѓаволски соништа
• општи соновни осети
• свесни соништа

Тој рекол дека седмиот вид, свесно сонување, е „најинтересен и достоен за највнимателно набљудување и проучување“.

Историја

Древна

Негувањето на способноста на сонувачот да биде свесен дека сонува е од првостепено значење и за древната индиска хиндуистичка практика на јога нидра и за тибетската будистичка практика на јога од соништата. Негувањето на таквата свест била вообичаена практика кај раните будисти.

Раните упатувања на феноменот се среќаваат и во древното грчко пишување. На пример, филозофот Аристотел напишал: „Често кога некој спие, во свеста има нешто што изјавува дека она што тогаш се претставува не е само сон“. Во меѓувреме, лекарот Гален од Пергам користел свесни соништа како облик на терапија. Покрај тоа, едно писмо напишано од Свети Августин во 415 г. од новата ера раскажувал приказна за еден сонувач, доктор Генадиј, и се однесува на свесно сонување.

XVII век

Филозофот и лекар Сер Томас Браун (1605 — 1682) бил воодушевен од соништата и ја опишал својата способност за свесен сон во „ Religio Medici“, изјавувајќи: „... сепак во еден сон можам да составам цела комедија, да го гледам дејството, да ги разберам шегите и да се насмеам, буден од нивните согледувања “.

Семјуел Пипс во својот дневник за 15 август 1665 година бележи сон, наведувајќи: „Ја имав мојата дама Кастлемајн во моите раце и бев примен да ја користам сета слава што ја посакував со неа, а потоа сонував дека ова не може да биде реално, туку само сон “.

XIX век

Во 1867 година, францускиот синолог Мари-Jeanан-Леон, Маркиз д’Херви де Сент Дени, анонимно ги објавил Les Rêves et Les Moyens de Les Diriger; Набationsудувања Пратики („Соништата и начините на нивно насочување; практични набудувања“), во кои тој ги опишува сопствените искуства на свесно сонување и предлага дека е можно секој да научи свесно да сонува.

Фредерик ван Еден и Маркиз д’Херви де Сент Дени, пионери на свесното сонување.

XX век

Во 1913 година, холандскиот психијатар и писател Фредерик ван Еден (1860–1932) го измислил терминот „свесен сон“ во статијата под наслов „Студија за соништата“.

Некои претпоставуваат дека овој израз е погрешна именка затоа што Ван Еден се однесувал на појава поконкретна од свесниот сон. Ван Еден имал за цел терминот свесен да означува „увид“, како во фразата свесен интервал што се применува на некој при привремена ремисија од психоза, наместо како упатување на перцептивниот квалитет на искуството, што може или не е јасно и живописно.

Како до свесен сон

Сигурно се прашувате: „Како да имам свесен сон?“ Има многу методи, а ние ќе ви објасниме само еден.

Свесен сон предизвикан од будење (Wake Induced Lucid Dreming — WILD)

Овој метод е најмоќен и најуспешен од сите, бидејќи влегувате непосредно во сонот преку реалноста, без губење на свеста. Не е за почетници, но ако го совладате можете кога било во ноќта да имате свесни соништа. Се верува преку овој метод имате најживописни соништа. Прво мора да напоменеме дека може да го користите методот веднаш по легнување или пак да се разбудите за време на ноќта. Го препорачуваме вториот избор, зашто тогаш влегувате во РЕМ-фазата (брзо движење на очите; фаза кога сонуваме најживописни соништа; англ. Rapid Eye Movement — REM). Со овој метод може да влезете во парализа при спиење. Иако е безбедно, сепак направете на ваш сопствен ризик.

1. Пред да започнете, треба да бидете спокојни и опуштени. Целта до свесни соништа со методот е МЕДИТАЦИЈАТА. Затоа убаво би било малку да медитирате пред легнување.
2. Наместето го алармот да ѕвони за 5-6 часа. Пример ако обично легнувате во 23:00 ч., наместете го алармот за во 5:00 часот наутро. Ова е време, исто така, конечно да ја проверите вашата соба и да се осигурате дека светлата се исклучени. Направете ја собата темна, не треба да имате толку светлина. Потоа легнете и спијте.
3. Кога ќе се разбудите на пример во 5:00 ч., опуштете се. Во креветот, обидете се да ги потиснете мислите што ги имате, грижи или сеќавања, Не општете со нив или размислувајте за нив, само набљудувајте ги мислите и оставете ги да се оддалечат.
4. Сега сосредоточете се на вашите мускули. Почувствувајте ја напнатоста и оставете ја да замине. Опуштете го секој дел од вашето тело, направете го тоа по делови и движете се по целото тело, така што секој мускул е опуштен, започнете од нозете, па нагоре преку нозете, грбот, градите, рацете, вратот и лицето. Постои голема напнатост во вилицата и лицето, што обично е незабележано, но таа е таму. Сосредоточете се на лицето и вилицата повеќе од остатокот од телото и ослободете се од напнатоста. Треба да бидете целосно опуштени и млитави, потпомогнати само од вашиот душек. Важно е да знаете дека не смеете да мрдате и очите треба да ви се затворени.
5. Кога вашите мускули се опуштени, можете да се сосредоточите на дишењето, да почувствувате како здивот влегува во устата и излегува низ носот или на кој начин е најудобен, но проверете дали дишете длабоко и на начин што не ве прави непријатно. Сепак, ако сте медитирале претходно, овој дел ќе ви биде лесен.
6. Сега доаѓа интересното. По извесно време, на пример десет минути, околу очните капаци ќе ви се појават разни облици, бои и фигури. Овој дел се нарекува хипнагогија (англ. hypnаgogia). Тие ќе се движат насекаде. Тука треба да не се сосредоточите многу на нив. Едноставно оставете ги да дојдат, па да си отидат. Не набљудувајте ги многу. Ако ова го видите, значи блиску сте до свесен сон.
7. Создајте го сонот. На пример претставете како сте на мирна плажа. Брановите благо удираат по песокот. Птиците пејат галежно и небото е ведро. Длабоко сосредоточете како да сте веќе во сонот. Почувствувајте како гледате наоколу, како ви е топло, како одите до водата и ги чувствувате ладните бранови на стапалата. После тоа веднаш ќе влезете во замислениот сон и ќе можете да правите што сакате. За секој случај, направете проверка на реалноста. Со показалецот пробајте да ја допрете дланката на другата рака. Ако прстот ви помине низ дланката, сонувате! Честитки! Важно: Не се возбудувајте премногу бидејќи може да се разбудите. Сигурен трик за подолг и постабилен свесен сон е да се свртите во круг неколкупати.

Дополнителна литература

Wikibooks

Англиските Викикниги нудат повеќе материјал на тема:

Lucid Dreaming