Автор

творец на пишани дела

Автор — творец или основач на кое било пишано дело како што е книга или сценарио, истиот се смета и за писател. Пошироко дефинирано, авторот е „личноста која дава егзистенција на било што“ и чие авторство ја одредува одговорноста за тоа што е создадено.

Круме Кепески, најплодниот автор на македонски граматики, на поштенска марка

Правно значење на авторството уреди

Обично, првиот сопственик на авторско право е лицето кое го создало делото, односно авторот. Ако повеќе од едно лице го создаде делото, тогаш може да се направи случај на заедничко авторство доколку се исполнети некои критериуми. Во законите за авторски права од различни јурисдикции, постои неопходност за мала флексибилност во однос на она што претставува авторство. На пример, канцеларијата за авторски права на Соединетите држави го дефинира авторското право како „форма на заштита предвидена со законите на Соединетите држави (наслов 17, Кодекс на САД) на авторите на оригинални дела на авторството“.

Задржувањето на титулата „автор“ над кое било „литературно, драмско, музичко, уметничко, или одредено друго интелектуално дело” му дава права на ова лице, сопственикот на авторските права, особено ексклузивното право да се вклучи или овластува која било продукција или дистрибуција за нивната работа. Секое лице или субјект што сака да користи интелектуална сопственост, чувано под авторско право, мора да добие дозвола од носителот на авторските права да ја користи оваа работа и честопати ќе биде побарано да плати за употреба на материјал заштитен со авторски права. По одредено време, авторското право истекува на интелектуална работа и влегува во јавна сопственост, каде што може да се користи без ограничување. Законите за авторски права во многу јурисдикции - главно по водството на Соединетите држави, во кои индустријата за забава и издаваштво имаат многу силна моќ за лобирање - се менуваа повеќепати од нивното основање, за да се продолжи должината на овој фиксен период кога работата исклучиво се контролира од страна на носителот на авторските права. Сепак, авторското право е само правно уверување дека некој го поседува своето дело. Технички, некој ја поседува својата работа од времето кога е создадено. Забележителен аспект на авторството се појавува со авторските права затоа што, во многу јурисдикции, може да се пренесе на друга по смртта. Лицето кое го наследува авторското право не е автор, но ужива исти правни придобивки.

Се поставуваат прашања во врска со примената на законот за авторски права. Како, на пример се однесува на сложеното прашање на фанската фикција ? Ако агенцијата за медиуми одговорна за овластената продукција дозволува материјал од обожавателите, која е границата пред да стапат во сила законските ограничувања од глумците, музиката и другите размислувања? Покрај тоа, како авторското право се однесува на приказните за книги создадени од обожавателите? Какви овластувања имаат оригиналните автори, како и издавачите за регулирање или дури и запирање на фантастиката? Овој конкретен вид, исто така, илустрира колку може да биде сложено закон за интелектуална сопственост, бидејќи таквата фикција може да вклучува и закон за трговски марки (на пр. Имиња на ликови во медиумски франшизи), права за сличност (како на пример за глумци, па дури и целосно измислени субјекти), праведна употреба на права што ги држи јавноста (вклучително и правото на пародија или сатиризирање) и многу други компликации во интеракција.

Авторите можат да издвојат различни права што ги имаат на различни страни, во различни периоди и за различна намена или корист, како што е правото на прилагодување на заговор во филм, но само со различни имиња на ликовите, затоа што ликовите веќе се избираат по друга компанија за телевизиска серија или видео игра. Авторот може исто така да нема права кога работи според договор што инаку би ги имал, како на пример при создавање на дело за инзајмување (на пр., Ангажиран да напише туристички водич од страна на општинска власт што целосно го поседува авторското право на готовиот труд), или кога пишувате материјал со кој се користи интелектуална сопственост сопственост на други лица (како на пр. кога пишувате роман или сценарио што е нова рата во веќе воспоставената медиумска франшиза).

Филозофски погледи за природата на авторството уреди

 
Марк Твејн бил истакнат американски автор во повеќе жанрови, вклучувајќи фикција и новинарство во текот на 19 век.

Во книжевната теорија, критичарите наоѓаат компликации во поимот автор над она што претставува авторство во правен амбиент. Во пресрет на постмодерната литература, критичари како Ролан Бартс и Мишел Фуко ја испитаа улогата и релевантноста на авторството кон значењето или толкувањето на текстот.

Бартс ја предизвикува идејата дека текстот може да му се припише на секој автор. Тој во својот есеј „Смрт на авторот“ (1968) пишува дека „јазикот е тој што зборува, а не на авторот“. Зборовите и јазикот на самиот текст го одредуваат и изложуваат значењето за Бартс, а не некој што има правна одговорност за процесот на неговото производство. Секоја линија на пишан текст е само одраз на наводи од кој било број на традиции, или, како што вели Бартс, „текстот е ткиво на цитати извлечено од безброј центри на културата“; никогаш не е оригинално. Со ова, перспективата на авторот е отстранета од текстот и се уништуваат границите порано наметнати од идејата за еден авторски глас, едно крајно и универзално значење. Објаснувањето и значењето на едно дело не мора да се бара во оној што ќе го произведе, „како да беше секогаш на крајот, преку повеќе или помалку транспарентна алегорија на фикцијата, гласот на една личност, авторот не прави „самодоверливи“ “. Психата, културата, фанатизмот на еден автор може да се занемари при толкување на текст, затоа што зборовите се доволно богати со сите традиции на јазикот. Да се изложат значења во писмено дело без привлечно да се изложи славната личност на еден автор, нивните вкусови, страсти, пороци,на Бартс, да се овозможи јазик да зборува, а не на авторот.

Мишел Фуко тврди во својот есеј „Што е автор?“ (1969) дека сите автори се писатели, но не сите писатели се автори. Тој наведува дека „приватно писмо може да има потписник - нема автор“. За читателот да му ја додели титулата автор на кое било пишано дело е да се припишат одредени стандарди врз текстот што, за Фуко, работат во комбинација со идејата за „функција на авторот“. Авторската функција на Фуко е идејата дека авторот постои само како функција на писмено дело, дел од неговата структура, но не мора да биде дел од интерпретативниот процес. Името на авторот „укажува на статусот на дискурсот во рамките на едно општество и култура“, а едно време се користело како сидро за толкување на текст, практика за која Бартс тврдеше дека не е особено важна или валидна цел.

Проширувајќи се на ставот на Фуко, Александар Нехамас пишува дека Фуко сугерира „автор [...] е оној кој може да се сфати дека има произведено одреден текст како што го толкуваме“, не мора кој го напишал текстот. Токму оваа разлика помеѓу продукција на пишано дело и производство на толкување или значење во писмено дело за кое се заинтересирани и Бартс и Фуко. Фуко предупредува за ризиците од задржување на името на авторот за време на толкувањето, затоа што може да влијае на вредноста и значењето со кои се ракува со толкување.

Книжевните критичари Барт и Фуко сугерираат дека читателите не треба да се потпираат или да бараат на поимот еден сеопфатен глас при толкување на писмено дело, заради компликациите својствени на писателот назив „автор“. Тие предупредуваат на толкувањата од опасности што може да се појават кога се поврзува предметот на суштински значајни зборови и јазик со личноста на еден авторски глас. Наместо тоа, читателите треба да дозволат текстот да се толкува во однос на јазикот како „автор“.

Однос со издавачот уреди

Самообјавување уреди

Самостојно објавување, самообјавување, независно издавање или занаетчиско објавување е „објавување на која било книга, албум или други медиуми од неговиот автор без вклучување на традиционален издавач. Тоа е модерно еквивалентно на традиционалното издание “.

Видови уреди

Освен ако книгата не се продава директно од авторот до јавноста, се бара ISBN за уникатно да го идентификува насловот. ISBN е глобален стандард што се користи за сите наслови низ целиот свет. Повеќето компании за само-издаваштво или обезбедуваат свој ISBN до наслов или можат да обезбедат насока; можеби е во најдобар интерес на самообјавениот автор да ја задржи сопственоста на ISBN и авторските права наместо да користи број во сопственост на суета за печат. За секое издание на книгата е потребен посебен ISBN.[1]

Електронско (е-книга) објавување уреди

Постојат различни формати и алатки за е-книги што можат да се користат за нивно создавање. Бидејќи е можно да се создаваат е-книги без трошоци за претходни или по книги, ова е популарна опција за само-издавачи. Платформите за објавување е-книги вклучуваат Pronoun, Smashwords, Blurb, Amazon Kindle Direct Publishing, CinnamonTeal Publishing, Papirus Editor, ebook leap, Bookbaby, Pubit, Lulu, Llumina Press, и CreateSpace. Форматите за е-книги, меѓу другите вклучуваат е-паб, моби и PDF.

Печатење по барање уреди

Објавувањето по барање за печатење се однесува на можноста за печатење книги со висок квалитет по потреба. За самообјавените книги, ова е честопати поекономична опција отколку спроведување на печатен список од стотици или илјадници книги. Многу компании, како што се Createspace (сопственост на Amazon.com), Outskirts Press, Blurb, Lulu, Llumina Press, ReadersMagnet и iUniverse, дозволуваат печатење единечни книги по трошоци за една книга не многу повисоки од оние што ги плаќаат издавачките компании за големи број отпечатоци.

Традиционално објавување уреди

Со нарачано објавување, издавачот ги прави сите аранжмани за објавување, а авторот ги покрива сите трошоци.

Поконкретната фраза објавена автор се однесува на автор чие дело е независно прифатено за објавување од угледен издавач, наспроти необјавен автор.

Авторот на дело може да добие процент пресметан на големо или одредена цена или фиксна сума на секоја продадена книга. По извесно време, издавачите го намалиле ризикот од ваков вид аранжмани, со тоа што се согласиле да го платат тоа откако ќе продале одреден број копии. Во Канада, оваа практика се случи во текот на 1890-тите, но не беше вообичаена до 20-тите години на минатиот век. Воспоставените и успешни автори можат да добијат авансно плаќање, спротивно на идните авторски хонорари, но ова веќе не е вообичаена практика. Повеќето независни издавачи плаќаат авторски хонорари како процент од нето сметки - како се пресметуваат нето-приходите варира од издавач до издавач. Според овој аранжман, авторот не плаќа ништо за трошоците за објавување. Трошоците и финансискиот ризик ги носи издавачот, кој потоа ќе заземе најголем процент од приходите.

Издаваштво на суета уреди

Овој вид на издавач нормално наплаќа рамен надоместок за уредување на изданието, нуди платформа за продажба, а потоа зафаќа процент од продажбата на секоја копија од книга. Авторот ги добива остатокот од направените пари.

Однос со уредникот уреди

Односот помеѓу авторот и уредникот, честопати единствената врска на авторот со издавачката куќа, и честопати се одликува како место на тензија. За авторот да ја достигне својата публика, честопати преку објавување, делото обично мора да го привлече вниманието на уредникот. Идејата на авторот како единствен создавач на значењето на неопходноста се менува за да се вклучат влијанијата на уредникот и на издавачот со цел да се вклучи публиката во пишувањето како социјален чин. Постојат три главни области опфатени со уредници - Доказ (проверка на граматиката и правописот, потрага по грешки при пишување), Приказна (потенцијално област на длабок ангажман и за авторот и за издавачот) и за Распоредот (поставувањето на конечниот доказ подготвен за објавување честопати се потребни мали измени на текстот, така што уредникот за поставување се бара да се осигура дека тие не го менуваат чувството за текстот).

Есејот на Пјер Беурдие „Поле на културното производство“ ја прикажува издавачката индустрија како „простор на книжевната или уметничката позиција“, исто така наречена „поле на борби“, што е дефинирано од напнатоста и движењето својствено меѓу различните позиции во полето. Бурдие тврди дека „областа на заземање на позициите […] не е производ на намера за кохерентност или објективен консензус“, што значи дека индустријата која се одликува со зафаќање позиции не е една од хармонија и неутралност. Особено за писателот, нивното авторство во нивната работа ја прави нивната работа дел од нивниот идентитет, и лично е во прашање многу околу преговорите за авторитетот за тој идентитет. Сепак, уредникот е тој што има „моќ да наметне доминантна дефиниција на писателот и затоа да го разграничи популацијата на оние што имаат право да учествуваат во борбата за дефинирање на писателот“. Како „културни инвеститори“, издавачите се потпираат на позицијата на уредникот за да идентификуваат добра инвестиција во „културен капитал“ што може да порасне за да даде економски капитал на сите позиции.

Според студиите на Џејмс Куран, системот на споделени вредности меѓу уредниците во Велика Британија предизвика притисок кај авторите да пишуваат за да одговараат на очекувањата на уредниците, да го отстранат фокусот од читателот-публика и да стават напрегање на односот меѓу авторите и уредниците и пишувањето како социјален чин. Дури и прегледот на книги од уредниците има поголемо значење отколку приемот на читателската публика.

Компензација уреди

Стандарден договор за автор обично вклучува одредба за плаќање во форма на аванс и авторски хонорари. Авансот е паушален износ платен пред објавување. Авансот мора да се заработи пред да се платат авторските права. Авансот може да се плати во две суми: првата исплата за склучување договори, а втората за испорака на комплетираниот ракопис или на објавување.

Договорот на авторот може да наведе, на пример, дека тие ќе заработат 10% од малопродажната цена на секоја продадена книга. Некои договори наведуваат скала на авторски хонорари што се плаќаат (на пример, кога авторските права започнуваат од 10% за првите 10,000 продажби, но потоа се зголемуваат на повисока процентуална стапка на повисоки прагови на продажба).

Книгата на авторот мора да заработи однапред пред да бидат платени понатамошните авторски хонорари. На пример, ако на авторот му се исплати скромен аванс од 2000 американски долари, а нивната стапка на авторски права е 10% од книгата чија цена е 20 американски долари - тоа е 2 долари по книга - книгата ќе треба да продаде 1000 примероци пред да се изврши понатамошна исплата. Издавачите обично задржуваат плаќање на процент од авторски права што се заработени против поврат.

Во некои земји, авторите заработуваат приходи од владина шема како што се ПОЗ (право на образование за заем) и планови за јавно кредитирање во Австралија. Според овие шеми, на авторите им се плаќа такса за бројот на копии од нивните книги во образовни и / или јавни библиотеки.

Деновиве, многу автори ги надополнуваат своите приходи од продажба на книги со ангажмани во јавно говорење, посети на училиштата, резиденции, грантови и наставни позиции.

Духовниците, техничките писатели и писателите за учебници обично се плаќаат на различен начин: обично одредена такса или стапка по збор, отколку на процент од продажба.

Поврзано уреди

  • Академско авторство
  • Аутеур
  • Уредник на автори
  • Дистрибутивно пишување
  • Водечки автор
  • Список на романисти
  • Списоци на поети
  • Списоци на писатели
  • Новинар
  • Професионално пишување

Наводи уреди

  1. „The Easiest, Cheapest, Fastest Way to Self-Publish Your Book – Mediashift – PBS“. pbs.org. Посетено на 15 May 2015.