Младен Дражетин

Младен Дражетин (Нови Сад, 3 март 1951 - Нови Сад, 23 јули 2015) — српски економист, театарски творец, поет, писател и филозоф.

Неговиот татко Раде бил курир во месната канцеларија во Мошорин, а неговата мајка Вукица, родена Јањатовиќ, е родена во Сомбор. Зад себе оставил дела од поезија, проза, драма и филозофија. Креатор бил на Театарот за кореспонденција, специфичен тип на театарска организација и претстава, кој го осмислил и организирал во 1974 година. Починал во Нови Сад во 2015 година, а погребан бил на гробиштата во Лединци.

Школување уреди

Дипломирал на Трговското школо во 1968 година во Нови Сад, на Вишото економско школо во 1972 година во Вараждин, а дипломирал на Економскиот факултет во Суботица во 1983 година.

Магистерскиот труд го одбранил во 1989 година на Факултетот за драмски уметности во Белград со тезата „Специфичност на потеклото и работата на Театарот за кореспонденција во Нови Сад, со проекција на доусовршување“, а докторската дисертација во 2004 година на Факултетот за услужен бизнис во Нови Сад со тезата „Аматеризмот како начин на човечко самореализација преку локалните радио и телевизиски станици во Војводина“.

Кариера уреди

Дражетин извршувал различни задачи во повеќе работни организации, како и органи на државната управа. Бил вработен и на ТВ Нови Сад и на РТС, а работел и како професор.

Движење во службата: работел во „Автовојводина“ (1968-1977), во СОУР „Агровојводина“, каде го уредувал истоимениот весник (1977-1980), потоа се преселил во Градското собрание како пазарен инспектор (1980- 1985) и виш пазарен инспектор (1985-1990), а во ТВ Нови Сад бил директор на заедничките програмски активности (1990-1993) и раководител на Телекинотеке и уредник на историографијата на културното наследство на Војводина (1993-1994) и бил уредник на ТВ „7 дена“. Потоа работел како федерален пазарен инспектор (1994-2003) и републички пазарен инспектор (2003-2009). Работел и како професор десет години на Техничкиот колеџ за стручни студии во Нови Сад за наставни области: мултимедија I, мултимедија II, WEB комуникации и масовни комуникации. Тој исто така бил гостин-предавач на Универзитетот БК во Белград и на Факултетот за образование на наставници во Сомбор. Бил и судија поротник во Вишиот суд во Нови Сад и вештак за проценка на вредноста на капиталот, проценка на штети и пресметување на платите.

Културна, образовна и научноистражувачка работа уреди

Дражетин бил творец на Театарот за кореспонденција, специфичен тип на театарска организација и претстава, кој го осмислил и организирал во 1974 година, како оригинално театарско движење за ширење на елементарната театарска и етичко-естетска култура. Тој бил и еден од основачите на сцената на драмски уметности, чиј главен директор бил од 1994 година.

Тој изведувал претстави во села, градски паркови и плоштади, во фирми, па дури и во станови. Петра Љубојева добила ТВ емисија за овој проект во 1986 година. Гран-при на фестивалот во Монте Карло. Режирал над стотина претстави и рецитали на аматерски и професионални сцени, како дел од Театарот за кореспонденција. Играл и како глумец во театарски претстави и во десетина филмови.

Според сопственото сценарио, режирал два филма од немиот бурлески „Растроени мисли“ (1971) и „Комичари од Нови Сад“ (1973). Се занимавал со поезија и објавил седум стихозбирки.

Неговата професионална драма „Исповед“ (1972) и експерименталната комедија „Филозофија“ (1976) биле изведени на професионални и аматерски сцени. Го уредувал списокот на аматерски театри „Позорница“ (од 1974 година) и изданијата „Трибина поезија“ (од 1981 година) и „Масовната култура и уметност“ (од 1996 година), сите во рамките на издавачката дејност на Сцената на драмската уметност и кореспонденцијата. Театар. Бил и член на редакцијата на списанието за култура и уметност наречено „Кровови“ (објавување во Сремски Карловци).

Покрај тоа, тој бил литературен критичар, театарски и телевизиски теоретичар. На телевизија, тој бил автор (режисер или сценарист) на неколку значајни емисии, како што се „Здравствениот театар“, „75 години Есперанто“ и други.

Социјалната драма „Исповед“ по текст на Дражетин се играла во над педесет илјади микротеатри на Театарот Допишување низ светот, како едукативна програма.

Напишал книга од областа на етиката, естетиката и социологијата на културата наречена „Вечната уметност на играта“, која е резултат на неговото триесетгодишно научно истражување и избор на наставни материјали од предавањата на факултетите, универзитетите и факултетите каде од 1996 до 2013 година слушале над десет илјади студенти.

Дражетин одржал и голем број значајни предавања „За потеклото и работата на Театарот за Допишување од Нови Сад, како универзален дописнички систем“ во повеќе земји-Русија, Австрија, Словачка, Унгарија, Романија, Грција, Хрватска, Словенија, Република Српска. Македонија и Црна Гора.

Играл епизодни улоги во два домашни играни филма: „Доаѓаат Евреите“ во режија на Првослав Мариќ и „Пешчаник“, базиран на романот на Данило Киш.

Бил член на Друштвото на писателите на Војводина (ДКВ) и на Здружението на новинарите на Србија (УНС).

2016 година, книжевната манифестација „во чест на Симе Ќучиќ“ во организација на Културниот центар Банат од Нове Милошев, Дражетина постхумно бил награден со орденот „Сима Цучиќ“, за вкупен придонес во промоцијата на литературата за деца.

Вклучен бил во Нови Садска енциклопедија (том 7, Нови Сад, 1996), Лексикон на уметници од Војводина (Роман Веховец, Нови Сад, 2001), Азбука на писатели за деца (Светозар Малешев, Нови Сад, 1997), Антологија од најубавите љубовни песни „Голема тајна“ (Перо Зубац, Белград, 1997), Антологија на поновата српска поезија за деца и млади “Кога срцето свети“ (Перо Зубац, Рума, 2009), Биографски речник на Шајкашка (Бошко Бржиќ, Нови Сад, 2013), „Војводински речник“ Мирослав Антиќ (Сараево, 1989).

Неговите текстови се објавени во следните публикации (списанија, трудови, антологии): „Автовојводина“ (Нови Сад), „Граѓански лист“ (Нови Сад), „Дневник“ (Нови Сад), „Енциклопедија на Нови Сад „ (Нови Сад), „Златна греда“ (Нови Сад), „Крови“ („Сремски Карловци“), „Липар“ (Крагуевац), „Лука“ (Суботица), „Мајдан“ (Костолац), „Нафташ“ (Нови Сад), „Нашето создавање“ (Лесковац), „Позорница“ (Нови Сад), „Ромологија“ (Нови Сад), „Томови за историјата на Нови Сад“ (Нови Сад), „Свитак“ (Пожега),“ Стиг“ (Мало Црниќе), „“ (Нови Сад), „Средби“ (Нови Сад), „Билет“ (Зрењанин), „Успења“ (Лесковац), „Светлошц“ (Нови Сад). Делата и текстовите на Дражетин биле преведени на англиски, есперанто и русински.

Дела уреди

“

УСПАВАНКА
Ветар дува и колевку љуља, да успава маминог драгуља.
Буји баји мило моје луче, скинућу ти из гнезда голупче.
Спавај сине, спавај злато моје, донећу ти славуја што поје.
Кад на дуду задремају врапци купићу ти срце на љуљашци.
„Спавај Рашо. Зоро, још не свани“! Запеваће птичице на грани.

”

—Песма из Дражетинове збирке дечијих песама „Срце на љуљашци“ (1990).

Книги кои Дражетин ги објавил за време на неговиот живот:

„Песни“, стихозбирка (1971),
„Сјај на тивката ноќ“, стихозбирка (1971),
„Избришани узди“, стихозбирка (1972),
„Туга сна“, стихозбирка (1974),
„По скитници“, стихозбирка (1981),
„Тајниот раб“, стихозбирка (1986),
„Срце на замав“, збирка детски песни (1990),
„Вечната уметност на играта“ - Филозофија на новиот развој (теорија и практика) - Првиот српски филозофски систем (Ново Милошево, Културен центар Банат, 2014).

Книгите на Дражетин објавени постхумно:

„Универзален систем за анимација Театар за кореспонденција - процес на дописна игра (теорија и практика)“ (Шајкаш - Нови Сад, 2017 година),
„Бунтот на Тикано 1807: Национална драма во три чина“ (Шајкаш - Нови Сад, 2017).
„Пачки Швапа“ (роман) (Ново Милошево, Културен центар Банат, 2018).
„Вечна уметност на играта“ - Филозофија на новиот развој (теорија и практика) - Првиот српски филозофски систем, второ издание (Ново Милошево, Културен центар Банат, 2019 година).

Претставата „Тицанова Буна“ 1807: Национална драма во три чина“ е последното дело на Дражетин, кое го завршил непосредно пред својата смрт, а го драматизирал и напишал, раководејќи и усогласувајќи го според научниот материјал на Историскиот институт на САНУ, како обработени соодветни приказни и легенди кои се пренесувале од колено на колено за Тичан.

Се подготвуваат и печатат уште неколку необјавени дела на Дражетин.

Необјавени дела на Дражетин:

„Крилеста песна“ (песни за деца),
„Исповед“ (социјална драма) и „Филозофија од А до Ш“ (Експериментална комедија),
„Траги на вечноста - Стремеж кон културна бесконечност - текстови, есеи, критики, литературни, биографски и други критики“ (зборник на трудови),
„Илјада песни“ (песни),
„Аматеризмот како начин на човечко самореализација преку локалните радио и телевизиски станици во Војводина“ (докторска теза),
„Театар за кореспонденција“ (сценарио) и „Режија на дождот“ (претстава).

Литература уреди

Радомир Миќуновиќ, „И по скитници скитање“, Домети - весник на културата, 27 година VIII, зима 1981 г.
Младен Дражетин, „Извадок од романот „Животот на смртта“, Средби, бр. 4, Нови Сад, 1983 г.
„Помеѓу денес и утре“, Средби на пријателството на работниците од Нови Сад 83, Нови Сад, 1983 година.
Мирослав Антиќ, „Војводински речник“, Сараево, 1989 г.
Владо Миќуновиќ, „Траги на времето“, Нови Сад, 1990 г.
Младен Дражетин, „Пачки Швапа“, Покриви - списание за култура и уметност, бр.19/20, Сремски Карловци, мај 1990 г.
м-р Младен Дражетин, „Духовна трансформација на Ромите низ сеприсутниот систем на кореспондентен театар“, Ромологија - Списание за литература, култура и општествени прашања на Ромите, Нови Сад, 1993 година, бр.3.
д-р Петар Љубојев, „Дражетин г-дин Младен“, Нови Садска енциклопедија, том 7, Нови Сад, 1996 г.
д-р Петар Љубојев, „Театар за кореспонденција“, Нови Садска енциклопедија, том 7, Нови Сад, 1996 г.
„Алманах на театарот во Војводина 29 - 94/95.“, Театар музеј на Војводина, Нови Сад, 1996 г.
„Алманах на театарот во Војводина 30 - 95/96.“, Театар музеј на Војводина, Нови Сад, 1997 г.
Перо Зубац, „Големата тајна“, Белград, 1997 г.
Светозар Малешев, „Азбука на писателите за деца (азбука на Благогласности)“, Змејски детски игри - детство, Нови Сад, 1997 г.
Г. Младен Дражетин, „Есеј за општеството“, Билет - весник за култура, уметност и општествени работи, Зрењанин, 1998, бр.157-158.
Мирослав Антиќ, „Војводински речник“, Нови Сад, 1998 г.
„Алманах на театарот во Војводина 31 - 96/97.“, Театар музеј на Војводина, Нови Сад, 1998 г.
„Алманах на театарот во Војводина 32 - 97/98.“, Театар музеј на Војводина, Нови Сад, 1999 г.
„Алманах на театарот во Војводина 33 - 98/99.“, Театар музеј на Војводина, Нови Сад, 2000 г.
„Алманах на театарот во Војводина 34 - 99/2000.“, Театар музеј на Војводина, Нови Сад, 2001 г.
Роман Веховец, „Лексикон на уметниците на Војводина“, книга 1, Нови Сад, 2001 г.
Младен Дражетин, „Сцена на драмската уметност“, Нови Садска енциклопедија, Книга 20, Нови Сад, 2002 г.
Перо Зубац, „Кога срцето свети“, Рума, 2009 г.
Младен Дражетин, „За преписничкиот театар“, Томови за историјата на Нови Сад, бр. 14, Нови Сад, 2013 г.
Бошко Брзиќ, „Биографски речник на Шајкашка“, Нови Сад, 2013 г.
Младен Дражетин, „Вечната уметност на играта“ - филозофија на новиот развој (теорија и практика) - првиот српски филозофски систем (Ново Милошево, Културен центар Банат, 2014).
Младен Дражетин, „Исповед“ (социјална драма) и „Филозофија од А до Ш“ (Експериментална комедија) (Архетипско издание, Нови Сад, 2014).
Владо Миќуновиќ, „Првите ромски театри во Србија и Војводина“, Нови Сад, 2014 г.
„Сеќавања - Младен Дражетин“, Златен зрак - Списание за литература, уметност, култура и мислење, бр. 163-164, Нови Сад, мај / јуни 2015 г.
Младен Дражетин, „Пачки Швапа“ (проза), Златна града - списание за литература, уметност, култура и мислење, број 169-170, Нови Сад, ноември / декември 2015 г.
Младен Дражетин, „Универзален систем за анимација за кореспонденција - соодветен процес на игра (теорија и практика)“ (Шајкаш - Нови Сад, 2017).
Владо Миќуновиќ, „Театар единствен во светот - Театар за кореспонденција“ (Ново Милошево, Културен центар Банат, 2019).