Географија на Република Српска
Република Српска е географски сместена во централниот дел на Балканскиот Полуостров . Областа на Република Српска е 24 641 квадратни километри. Лежи помеѓу 42 ° 33 'и 45 ° 16' северно и 16 ° 11 'и 19 ° 37' источно. Република Српска е на раскрсницата на два природно-географски и социо-економски региони - Панонскиот и Средоземниот регион, и нема пристап до морето.
.svg){kind=spacer}
Граници
уредиГраниците на Република Српска се меѓународно признати и ја разграничуваат републиката со соседните земји - Србија, Хрватска и Црна Гора, како и со другиот ентитет на Босна и Херцеговина - Федерацијата на БиХ . Должината на границите на РС е 2170 километри, од кои 1080 се однесуваат на границата со Федерацијата на БиХ [1] . И тие и другите граници биле воспоставени без да се земат предвид етнички, историски и природно-географски фактори и биле утврдени врз основа на воено-политичката состојба во моментот на потпишувањето на Дејтонскиот договор.
Според пресметките, доколку територијата на РС изгледала како консолидиран круг, должината на нејзините граници би изнесувала 561 км [2][3] .
| Географски координати на крајните точки во земјата[4] | ||||
| Страна на светот | Северна географска ширина | Источна географска ширина | Општина | Населено место |
|---|---|---|---|---|
| Север | 45° 16‘ | 16° 56‘ | Козарска Дубица | Средина на реката Сава- 1 km севернозападно од Доња Градина |
| Југ | 42° 33‘ | 18° 27‘ | Требиње | 5 km јужно од Граб |
| Исток | 44° 03‘ | 19° 38‘ | Братунац | 4 km североисточно од Жлијебац |
| Запад | 44° 57‘ | 16° 13‘ | Крупа на Уни | Караново Брдо кај Среден Бушевиќ |
Релјеф
уредиТериторијата на Република Српска се состои од две географски единици, источно и западно, кои се поврзани во округот Брчко. Западниот дел на Република Српска е дел од Босанска Краина, односно Бања Лука или Врбаска Краина, а од таму на исток кон Семберија, се наоѓаат Посавина, Требава и Озрен. Од планината Мајевица, со реките Сава и Дрина, се протега панонскиот обичен регион на Семберија. Од географското подрачје на Семберија кон југозапад во правец на Источно Сараево, се протегаат географските области на Бирач и Романија (регионот Сараево - Романија), односно планинските висорамнини: Власеница, Гласиначка висорамнина и Равна Романија. Од Семберија до југот на Република Српска во правец на Фоча се протега географската област Подриње преку која тече реката Дрина. Подрачјето на Горно Подриње се протега од Вишеград до Фоча, кое на запад се граничи со планината Трескавица, а на исток со Националниот парк Сутјеска. Јужно од планинскиот премин Чемерно на исток и Калиновиќ (Загорје) на запад, се протега географската област Источна Херцеговина.
Планини
уреди
Геоморфологијата на територијата на Република Српска е претставена во различни форми. Нејзиниот северен дел, во ридското подрачје на Панонија, кој се состои од кенозојски наоѓалишта, постепено се спушта кон алувијалните рамнини и речните тераси, кои се најплодниот дел на Република Српска. На истокот и југоистокот на републиката, ридестиот терен постепено се развива во високите планини на Херцеговина.
Меѓу планините, најпозната е Јахорина, каде што во 1984 година се одржале 14-те Зимски олимписки игри. Не помалку позната е планината Маглиќ, која е највисоката планина на Република Српска и Босна и Херцеговина. со 2386 метри надморска височина. Во РС има и недопрени региони како Зелеагора, Лелија, Волујак, Трескавица, Романија, Влачиќ, Грмеча, Козара, Озрен и многу други планини, кои со своето шумско богатство привлекуваат сè поголемо внимание на алпинисти, рибари, туристи.
| Највисоки планини и планински врвови[4] | ||
| Планина | Врв | Надморска височина (m) |
|---|---|---|
| Маглиќ | Маглиќ | 2 386 |
| Волујак | Волујак | 2 336 |
| Лелија | Велика Лелија | 2 032 |
| Зеленгора | Брегоч | 2 015 |
| Клековача | Клековача | 1 962 |
| Црвањ | Зимомор | 1 920 |
| Јахорина | Огорелица | 1 916 |
| Виторог | Велики Виторог | 1 906 |
| Бјелашница | Белашница | 1 867 |
| Баба | Дјед | 1 737 |
| Ѕвијезда | Велики Столац | 1 673 |
| Романија | Велики Лупоглав | 1 652 |
| Требевиќ | Требевиќ | 1 627 |
| Јавор | Велики Жеп | 1 537 |
Реки
уредиНајголеми реки во Република Српска се Сава и Дрина, кои припаѓаат на црноморскиот речен слив. Сите помали реки во Република Српска, освен оние во областа Источна Херцеговина, припаѓаат на сливот на реката Дрина и Сава. Сите води јужно од планинскиот премин Чемерно, во областа Источна Херцеговина припаѓаат на речниот слив на Јадранско Море. Покрај реките Дрина и Сава, поголемите реки во Република Српска се Врба, Босна и Требишница.
Езера
уредиЕзерата на Република Српска се природни ресурси на Република Српска и спаѓаат во надлежност на Министерството за земјоделство, шумарство и водостопанство на Република Српска. Езерата спаѓаат во категоријата на води и имаат статус за добар интерес на Република Српска, и како такви се под посебна заштита. Најголемото езеро во Република Српска и најголемото вештачко езеро на Балканскиот Полуостров е Билеќко Езеро.
Национални паркови
уредимини|десно|200п|Национален парк Сутјеска
Национални паркови на Република Српска се области со исклучителна природна, културна, историска и туристичка важност и се заштитени од државата. Во Српска, има три Национални паркови, Национален парк Козара, Национален парк Сутјеска и Национален парк Дрина.[5][6]
Клима
уредиКлиматските зони се протегаат од Средоземното Море на југот на Херцеговина до континенталниот дел, што преовладува во северниот дел на републиката. Климата на територијата на Република Српска се должи на голем број природни фактори и модели на општата циркулација на воздушните маси во овој регион. На територијата на Република Српска има три климатски типа:
- „Северен панонски“ е умереноконтинентална клима. Се одликува со умерено ладни зими и топли лета. Просечната годишна температура на воздухот е од 12 до 19 степени.
- Горни го покрива најголемиот дел од Република Српска. Планинските реони имаат кратки лета и ладни зими со долготрајна снежна покривка. Просечната годишна температура на воздухот е од 5 до 7 степени. Ридливите области и долините имаат поблага клима. Областите со планински климатски одлики имаат просечна годишна температура од 10 степени. Зимата е умерено студена со снег и магла, а летите се умерено топли.
- „Јадрански“. Преовладува во јужниот дел на Република - во Источна Херцеговина. Просечната годишна температура се движи помеѓу 14 и 14,7 Целзиусови. Во овој регион е „најтопол“ град на РС е Требиње.
Наводи
уреди- ↑ „Географски и демографски подаци“ (српски). Архивирано од изворникот на 2013-01-08. Посетено на 2012-11-15.
- ↑ „География Республики Сербской“ (српски). Архивирано од изворникот на 2013-01-08. Посетено на 2012-11-15.
- ↑ „Географија“. Архивирано од изворникот на 2013-02-04. Посетено на 2013-01-21.
- ↑ 4,0 4,1 Република Српска у бројкама Архивирано на 16 октомври 2012 г., Посетено на 28. 3. 2013.
- ↑ Радио телевизија Републике Српске: За Козару и Сутјеску неопходно 800.000, 12.07.2011. (српски)
- ↑ „архивски примерок“. Архивирано од изворникот на 2019-02-18. Посетено на 2020-04-08.