Википедија

Врапчиште

село во Општина Врапчиште


Врапчиште — село во областа Горни Полог, во околината на градот Гостивар, во северозападниот дел на Македонија и седиште на истоимената општина.

Врапчиште
Врапчиште is located in Македонија
Врапчиште
Местоположба на Врапчиште во Македонија
Врапчиште на интерактивна карта

Координати 41°50′2″N 20°53′7″E / 41.83389° СГШ; 20.88528° ИГД / 41.83389; 20.88528Координати: 41°50′2″N 20°53′7″E / 41.83389° СГШ; 20.88528° ИГД / 41.83389; 20.88528
Општина Врапчиште
Население 4874 жит.
(поп. 2002)
Пошт. бр. 1238
Шифра на КО 07014
Надм. вис. 538 м
Врапчиште на општинската карта
Врапчиште во Општина Врапчиште.svg

Атарот на Врапчиште во рамките на општината
Commons-logo.svg Врапчиште на Ризницата

Географија и местоположбаУреди

Селото се наоѓа во областа Горни Полог, оддалечено 5 километри северно од Гостивар.

ИсторијаУреди

Селото се споменува во турските пописни дефтери од 1467/68 година, како дел од Нахијата Калканделен (Nahiye-I Kalkandelen) и било едно од најголемите села во полошката област со 240 христијански семејства, 17 неженети христијани и 2 вдовици христијани.[1]

Во XIX век, Врапчиште било село во Полошката нахија во рамките на Гостиварската каза на Отоманското Царство.

ДемографијаУреди

Според статистиката на Васил К’нчов („Македонија, Етнографија и статистика“) од 1900 година, во Врапчиште живееле 1.865 жители, од кои 1.300 Турци, 350 Македонци, 165 Албанци и 50 Роми.[2]

Според Афанасиј Селишчев во 1929 година, Врапчиште е центар на Галтска општина во Горнополошкиот срез и има 394 куќи со 2.120 жители Македонци, Турци, Албанци и Роми.[3]

Врапчиште е најголемо село, коешто во 1961 година имало 3.420 жители, а во 1994 година 5.015 жители, од кои 191 биле Македонци, 1.743 Албанци, 3.072 Турци, 1 Србин и 8 други.

Според последниот попис од 2002, Врапчиште има 4.874 жители и претставува едно од најголемите села во Гостиварско и Полог.[4]

На табелата е прикажан националниот состав на населението низ сите пописни години:[5]

Година Македонци Албанци Турци Роми Власи Срби Бошњаци Ост. Вкупно
1948 — — — — — — — — 2.988
1953 343 2.079 919 5 — 3 — 19 3.368
1961 289 1.023 2.096 — — 2 — 10 3.420
1971 241 2.075 1.683 — — 3 — 45 4.047
1981 226 1.833 2.822 — — — — 111 4.992
1994 191 1.743 3.072 — — 1 — 8 5.015
2002 172 1.777 2.899 — — — — 26 4.874

РодовиУреди

Врапчиште е мешано село.

Според истражувањата од 1951 година, родови во селото:

Македонски

  • Самарџиовци (4 к.) староседелци. Имаат иселеници во Гостивар (таму се викаат Манојлоски) и во Бугарија (седум семејства).
  • Таргаџовци (4 к.), Брбушевци (6 к.), Лјчковци (2 к.), Суслаковци (6 к.), Серафилоски (1 к.) и Мишмировци (8 к.) и тие се староседелци.
  • Пупевци (2 к.) доселени се однекаде.
  • Кљункаровци (2 к.) доселени се од селото Тумчевиште. Основачот на родот се викал Апостол.

Православни Роми

  • Стрезоски (3 к.) тие се стар селски род. Зборуваат македонски. Брачни врски одржувале со православните Роми од Тетово, и со Македонците. Последно зеле некоја Македонка од Железна Река. Имаат заеднички гробишта со Македонците. За родот Стрезовци се слуша и името Ефремовци, по некој помлад предок.

Турски

  • Чапраз (3 к.) најстар муслимански род во селото. Доселени се одамна од Мала Азија.
  • Фис (4 к.) исто како и претходниот род.
  • Спахија (30 к.) исто како и претходните родови. Со родот Фис потекнуваат од ист предок.
  • Оџалари (8 к.) доселени се од околината на Видин во Бугарија. Подалечно потекло од Турција.
  • Кара Батака (32 к.) доселени се од некое место во Бугарија. Подалечно потекло од Мала Азија.
  • Врањко (16 к.) доселени се во 1878 година од Врање во Србија. Право потекло од Мала Азија.
  • Мула Алил (17 к.) од турско потекло се.
  • Вејис (32 к.) доселени се од Дебарско.
  • Кара Хасан (11 к.) доселени се од Дебарско.
  • Челик (14 к.)од турско потекло се.
  • Печелари (8 к.) доселени се од Дебарско.

Албански

Муслимански Роми

  • Тосум (8 к.) зборуваат турски и ромски. Овде живеат од турско време. Брачни врски склопуваат со Ромите од Тетово и Гостивар.[6]

Општествени установиУреди

Самоуправа и политикаУреди

Избирачко местоУреди

Во селото постојат избирачките места бр. 455, 455/1, 456, 456/1, 457, 457/1, 458, 458/1, 459 според Државната изборна комисија, сместени во просториите на основното училиште.[7]

На претседателските избори во 2019 година, на ова избирачко место биле запишани вкупно 5.738 гласачи.[8]

Културни и природни знаменитостиУреди

Археолошки наоѓалишта[9]
  • Брца — некропола од доцноантичко време;
  • Градиште — населба од доцна антика;
  • Тумба — некропола од средниот век;
  • Ограда — населба и некропола од доцноантичко време;
  • Топлишница — населба и некропола од доцноантичко време;
Цркви[10]
  • Црква „Св. Димитриј“ - изградена е во периодот помеѓу 1912 - 1916 година и се наоѓа во западниот дел на селото. Околу неа се старите гробишта;
  • Црква „Св. Илија“ — манастирска црква. Се наоѓа на падините на Шар Планина
  • Црква „Св. Петка“ - изградена е во периодот помеѓу 1912 - 1916 година и се наоѓа во западниот дел на селото;
  • Црква „Св. Атанасиј“ - изградена е во 1918 година и се наоѓа во западниот дел на селото;
Џамии

Редовни настаниУреди

ЛичностиУреди

  • Мохамед Аручи - македонски и турски теолог;
  • Кенан Хасипи (р. 1955) - македонски политичар, пратеник и претседател на ДПТМ;
  • Јаничие Димитриевиќ (14 септември 1879/1880 - 17 декември 1946) - лекар, пратеник, конзул;
  • Меваип Ефенди Сипахи (теолог,муфтија)
  • Јусуф Хасани (македонски политичар и пратеник од ДПТМ
  • Јусуф Хамзаоглу (професор по историја при УКИМ
  • Ќемал Ефенди Аручи (теолог)

Култура и спортУреди

Во 2012 година се одржа проектот"Спортот за заедништво,толеранција и сплотување". Од 1958 година постои фудбалскиот клуб Врапчиште кој во сезоната 2017/18 испадна од третата лига Запад.

ИселеништвоУреди

НаводиУреди

  1. ↑ Турски документи за историјата на македонскиот народ кн.4, Методија Соколоски, д-р Александар Стојановски, Скопје 1971, стр. 404
  2. ↑ Кънчов, Васил. Македония. Етнография и статистика, София, 1900, стр. 213.
  3. ↑ Селищев, Афанасий. Полог и его болгарское население. Исторические, этнографические и диалектологические очерки северо-западной Македонии, София, 1929, стр. 24.
  4. ↑ Попис на населението, домаќинствата и становите во Република Македонија, 2002 - Книга X
  5. ↑ Население на Република Македонија според изјаснувањето за етничката припадност, по населени места, според пописите на население 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 1994 и 2002 година (согласно територијалната организација од 1996 година). База на податоци МАКСтат. Државен завод за статистика.
  6. ↑ Трифуноски, Јован (1976). Полог: антропогеографска проучавања. Белград: САНУ.
  7. ↑ „Описи на ИМ“. Посетено на 3 ноември 2019.
  8. ↑ „Претседателски избори 2019“. Посетено на 3 ноември 2019.
  9. ↑ Коцо, Димче (1996). Археолошка карта на Република Македонија. Скопје: МАНУ. ISBN 9789989101069
  10. ↑ Јелена Павловска, Наташа Ниќифоровиќ и Огнен Коцевски (2011). Валентина Божиновска (уред.). Карта на верски објекти во Македонија. Менора - Скопје: Комисија за односи во верските заедници и религиозните групи. ISBN 978-608-65143-2-7.

Надворешни врскиУреди

Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Врапчиште&oldid=4775978“