Скопскоцрногорски дијалект

Скопскоцрногорски дијалект — дијалект на македонскиот јазик. Дијалектот спаѓа во групата на западни дијалекти од северното наречје. Дијалектот е сличен со вратничкиот дијалект, а негова главна одлика е зачестената употреба на предлогот у, замена на самогласката а со самогласката у и користење на меѓусамогласно в.

  Скопскоцрногорскиот дијалект на картата на македонските дијалекти

Територија

Скопскоцрногорскиот дијалект се зборува во 20-тина села што се наоѓаат на полите и во подножjето на планината Скопска Црна Гора. Тука спаѓаат селата: Кучково, Орман, Волково (Ву­чи Дол), Ново Село, Бразда, Глуво, Чучер, Горњане, Бањане, Мирковци, Кучевиште, Побожје, Бродец, Љубанци, Љуботен, Раштак, Г. Оризаре, Радишани, Булачани, Црешево и Стајковци.

Фонолошки одлики

• Старословенската носовка ѫ е заменета со у: пут, рука, зуп, мука...
• Старото самогласно л овде е заменето со групите у/лу/лă: куне, слăза...
• Непрегласено а на местото на самогласката е: трава.
• Вредност ă за секундарниот полуглас ъ: лаже – лăже
• Согласната група мн се употребува како мл: многу – млого.
• Непчаното ј пред е на почетокот на зборот: јазик – језик.
• Губење на в кога е во меѓусамогласна положба: главу, човек...
• Промена на местата на самогласките а и о во завршетоците кај лексемите татко и мајка: Кад сам бил мал, јас сам не слушал татка ми и мајко ми.      

Морфолошки одлики

• Формата на личната заменка за прво лице е ја.           
• Стариот предлог въ добил вредност у: у град.
• Наставка -мо кај глаголите во прво лице множина: украдимо, одимо, гледамо, видимо, јадемо...
• Продуктивно образување на минатите неопределени времиња.
• Глаголската форма се менува по истата самогласка што ја определува групата на глаголот во трето лице еднина кој се префрла и во прво лице, притоа додавајќи ја наставката -м: вика-викам, гледа-гледам, носи-носим, живи-живим, везе-везем, јаде-јадем...
• Помошниот глагол сум се јавува како сам.
• Множинска наставка -е кај именките од женски род со завршеток на а: жене, године...
• Наставка -ше за образување на имперфектот: мучеше, тепаше, јаваше, идеше.      
• Акузативната заменска форма за машки род еднина е њега.
• Кратката акузативна заменска форма за машки род еднина е га.
• Предлогот со се реализира како сӑс.      

Глаголи

• наставки за формирање на минато определено несвршено време (имперфект) се: -ше за 1, 2 и 3 л. едн. и -шемо за 1, -шете за 2 и -шеу за 3 л. мно.

викаше	носеше	береше
викаше	носеше	береше
викаше	носеше	береше
викашемо	носешемо	берешемо
викашете	носешете	берешете
викашеу	носешеу	берешеу

Надворешни врски

• Аудиоматеријал од говорот од с. Бродец, Скопска Црна Гора од збирката на Божидар Видоески - Фонотека на Центарот за ареална лингвистика при МАНУ Архивирано на 10 март 2016 г.