Минато определено несвршено време во македонскиот јазик

Македонски глаголски форми
	Општо категорија време; ; категорија начин; ; категорија лице; ; категории род и број; ; категорија вид; ; категорија залог; ; категорија преодност; ; образување на глаголи; ; класификација; ; ; Прости глаголски форми сегашно време; ; минато определно свршено време; ; минато определено несвршено време; ; заповеден начин; ; глаголска л-форма; ; глаголска придавка; ; глаголска именка; ; глаголски прилог; ; Сложени глаголски форми минато неопределено свршено време; ; минато неопределено несвршено време; ; предминато време; ; идно време; ; минато-идно време; ; идно прекажано време; ; можен начин; ; има-конструкција; ; сум-конструкција; ; да-конструкција; ; Поврзано македонска граматика македонски јазик
	Кутијава: преглед; разговор; уреди;

Минатото определено несвршено време (МОНВ) во македонскиот јазик или познато и како имперфект е граматичко време кое македонскиот јазик го користи за искажување на минато засведочено дејство. Ова време се образува со шест различни наставки за личните заменки и за трите глаголски групи.

Образување уреди

Минатото определено несвршено време се образува со додавање на наставки на соодветното лице. Наставките се додаваат на основната самогласка а кај глаголите од а-глаголска група и на основната самогласка е кај глаголите од е и и глаголска група. Наставките кои се користат за образување на ова време се^[1]:

	еднина	множина
1.	− в	− вме
2.	− ше	− вте
3.	− ше	− а

Следува табеларен приказ на промената на три глаголи од трите глаголски групи во минато определено несвршено време:

	а - глаголска група	и - глаголска група	е - глаголска група
Јас	гледав	ловев	јадев
Ти	гледаше	ловеше	јадеше
Тој, таа, тоа	гледаше	ловеше	јадеше
Ние	гледавме	ловевме	јадевме
Вие	гледавте	ловевте	јадевте
Тие	гледаа	ловеа	јадеа

Од самата промена на глаголите се гледа дека второто и третото лице еднина имаат иста наставка и дека основната самогласка кај глаголите од и-глаголска група преоѓа во е: лови −> ловев. Наставката -ја се јавува кај глаголите од е и и-глаголска група на кои општиот глаголски дел им завршува на самогласка, па така имаме: мие −> миеја, пее −> пееја итн^[1].

Употреба уреди

Графички приказ на три најчести употреби на имперфектот. Во сина боја е минатото засведочено дејство, во црвена е минатото повторливо дејство, а во зелена е условното минато дејство.

Минатото определно несвршено време се користи за искажување на засведочено дејство во одвивање или во траење. Ова значење се изкажува со формите од несрвшените глаголи^[1].

Форми на минато определено несвршено време имаат и свршените глаголи (како на пример винев, кажев), но тие не се самостојни туку одат со сврзиници како: ако, да, ќе и имаат други значења како на пример: услов, идност во минатото и слично^[1].

Покрај основната употреба, ова време има и второстепени значења како^[1]:

услов
блага заповед
повторливост или вообичаеност
готовност

Наводи уреди

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Стојка Бојковска, Димитар Пандев, Лилјана Минова - Ѓуркова, Живко Цветковски (2001). Македонски јазик за средно образование. Скопје: Просветно Дело АД. стр. 119. Недостасува |author1= (help)CS1-одржување: повеќе имиња: список на автори (link)

Поврзано уреди

Надворешни врски уреди

Македонска граматика од Виктор Фридман. (англиски)
Граматика на македонскиот литературен јазик од Хорас Лант. (англиски)
Македонска граматика од Круме Кепески. (македонски)

[македонска_граматика-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Стојка Бојковска, Димитар Пандев, Лилјана Минова - Ѓуркова, Живко Цветковски (2001). Македонски јазик за средно образование. Скопје: Просветно Дело АД. стр. 119. Недостасува |author1= (help)CS1-одржување: повеќе имиња: список на автори (link)

[1]