Лесково (Мегленско)
Лесково (грчки: Τρία Έλατα, Трија Елата; до 1925 г. Λέσκοβο, Лесково[1]) — поранешно гевгелиско село во Егејска Македонија, на територијата на денешната општина Меглен во областа Централна Македонија, Грција. Конечно е напуштено за време на Грчката граѓанска војна, а од него денес останале само делови од црквата „Св. Мина“. До 1924 г. било населено исклучиво со Македонци.[2]
| Лесково Τρία Έλατα | |
|---|---|
  Лесково | |
|
Местоположба во областа   Лесково | |
| Координати: 41°2.5′N 22°14.37′E / 41.0417° СГШ; 22.23950° ИГД | |
| Земја | Грција |
| Област | Централна Македонија |
| Округ | Постолски |
| Општина | Меглен |
| Општ. единица | Капињани |
| Надм. вис. | 950 м |
| Население | |
| • Вкупно | иселено (1947) |
| Час. појас | EET (UTC+2) |
| • Лето (ЛСВ) | EEST (UTC+3) |
Географија
уредиСелото се наоѓало високо на планината Пајак, во долината на реката Бистрица (Пајачка), околу 10 км североисточно од Капињани.
Историја
уредиВо Отоманското Царство
уредиЛесково за првпат се спомнува во османлиски документ од 1491 г. Романскиот автор од Прилеп Теодор Капидан сметал дека неговите жители биле по потекло Власи, но дека биле целосно помакедончени.[3]
Кон крајот на XIX век Лесково било големо македонско село во Гевгелиската каза. Жителите традиционално се занимавале со производство на дрвен јаглен, со кој ги снабдувале светогорските манастири.[4]
Од 1875 до 1893 г. месниот свештеник Ѓошо Колев составил грчко-македонски речник напишан со грчко писмо. Во 1897 г. лесковчаните го истерале грчкиот воденски владика Николај од својата црква, а следната година отвориле народно училиште предводени од селските првенци Георги Ташев и свештеникот Стојчо Јанчев.[5][6]
Во селото во 1895-96 г. е основан комитет на ВМРО на чело со раководителот Јане Кулов.[7] Меѓу 1896 и 1900 г. селото потпаднало под врховенството на Бугарската егзархија[8]. Во октомври 1897 г. револуционерниот комитет е зајакнат со дејството на Аргир Манасиев (учител во Смоквица) и Пере Тошев.[9]
Според статистиката на Васил К’нчов („Македонија. Етнографија и статистика“) во 1900 г. во Лесково живееле 650 Македонци христијани.[10][11] Малку подоцна период Милоевиќ во селото завел 150 македонски куќи.[2]
Според егзархиската статистика, селото броело 540 Македонци.[10] Повеќето биле под врховенството на Бугарската екзархия. Според егзархискиот секретар Димитар Мишев („La Macédoine et sa Population Chrétienne“) в 1905 година во Лесково (Лясково, Liaskovo) имало 640 Македонци под егзархијата и 80 Македонци потпаднати под Цариградската патријаршија.[10][12]
При избувнувањето на Првата балканска војна во 1912 г. двајца лесковчани се пријавиле како доброволци во Македонско-одринските чети.[13]
Потпаѓање под Грција
уредиЗа време на војната, селото е окупирано од грчки единици, и по Втората балканска војна е припоено кон Грција. Пописот од истата 1913 г. наведува население од 592 (или 492) жители, кое се намалило на 523 во 1920 г. Со грчко-бугарската размена на население во 1924 г. поголем дел од лесковчаните се принудно иселени во Бугарија и сместени во напуштените живеалишта на Грците Кариоти — 35 семејства во Јамбол, 25 во Кавакли (Тооловград), 15 во Голем Манастир, 8 во Софија, 4 во Петрич и 3 во Мал Манастир.[2][14] На нивно место во Лесково биле доселени грчки бегалци од Понд и населбата станала мешана, значајно во полза на дојденците. Во 1925 г. Лесково е преименувано во Трија Елата (со значење „три елки“). Според пописот од 1928 г. селото имало 162 жители, од кои 45 македонски староседелци и 117 грчки дојденци. Во 1940 г. населението на Лесково броело 146 лица, од кои повеќе од половината биле Македонци, бидејќи дел од дојденците во меѓувреме го напуштиле селото.[2]
Во Втората светска и Граѓанската војна
уредиСелото е опожарено од германската војска на 6 мај 1944 г. заедно со Голема Ливада бидејќи овие села биле прибежишта и складови за единиците на ЕЛАС. Растуреното население не се повратило.[15] Селото конечно се распаднало за време на Грчката граѓанска војна, кога зимата 1947 г. грчките монархистички власти принудно го преселиле населението во Фуштани и Кожушани, а по војната жителите се преселиле во Ноти.[2] Во 1956 г. атарот му е припоен кон соседното село Ошин (Архангелос).[15] Според Симовски, иселените жителите и понатаму продолжуваат да ги користат своите имоти.[2]
Денес од селото единствено се зачувани делови од камбанаријата и од црквата „Св. Мина“.[16]
Наводи
уреди- ↑ Μετονομασίες των Οικισμών της Ελλάδας. Λέσκοβο -- Τρία Έλατα
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 Симовски, Тодор (1998). Населените места во Егејска Македонија : географски, етнички и стопански одлики. I дел. Скопје: Институт за национална историја. стр. 92.
- ↑ „Capidan, Theodor. Meglenoromânii, istoria şi graiul lor, vol. I, Bucureşti, 1925, p.7, f. 1“ (PDF). Архивирано од изворникот (PDF) на 2016-03-03. Посетено на 2019-11-05.
- ↑ Бабев, Иван. Ениджевардарският край /Природо-географска среда и стопански условия/, – во: Бабев, Иван, Македонска голгота – Спомени и изповеди от Ениджевардарско, ТАНГРА ТанНакРа ИК, София 2009, стр. 118.
- ↑ Младенов, Кирил. Областта Меглен в Македония, Историко-етнографски преглед и народностни борби, София 1936, цит. по Етнография на Македония. Извори и материали в два тома, т. 2, София 1992, с. 306
- ↑ Илюстрация Илинден, година 9, книга 9 (89), ноември 1937, стр. 2.
- ↑ „Борбите в Македония – Спомени на отец Герасим, Георги Райков, Дельо Марковски, Илия Докторов, Васил Драгомиров“, Борис Йорданов Николов, ИК „Звезди“, 2005 г., стр. 52, ISBN 9549514560
- ↑ Илюстрация Илинден, 1936, бр.79, стр. 1
- ↑ Известия на Института за българска литература. Т. 7, 1958, стр. 354.
- ↑ 10,0 10,1 10,2 Како што е општопознато, Македонците во бугарските извори се присвојуваат и водат како Бугари, и покрај признанието дека самите се изјаснувале како Македонци.
- ↑ Кѫнчовъ, Василъ (1900). Македония. Етнография и статистика. София: Българското книжовно дружество. стр. 153. ISBN 954430424X.
- ↑ Brancoff, D.M. "La Macédoine et sa Population Chrétienne". Paris, 1905, pp. 194 – 195.
- ↑ „Македоно-одринското опълчение 1912-1913 г. Личен състав“, Главно управление на архивите, 2006, стр. 859.
- ↑ Младенов, Кирил. Областта Меглен в Македония, Историко-етнографски преглед и народностни борби, София 1936, цит. по Етнография на Македония. Извори и материали в два тома, т. 2, София 1992, с. 300. Според други податоци, преселниците од Лесково во Голем Манастир броеле 36 семејства — Райчевски, Стоян. Източна Тракия. История, етноси, преселения XV-XX век, София 2002, с. 254.
- ↑ 15,0 15,1 „Αρχάγγελος“. Δήμος Εξαπλατάνου. Посетено на 16 јуни 2014.
- ↑ Αρχάγγελος.
Надворешни врски
уреди- Народни песни од Лесково и имиња на местата во селото и околината. Во Македонски преглед, 1936 г.