Пајак (планина)
Пајак (грчки: Πάικο, Пајко; стар облик: Πάϊακ) — планина во средишниот дел на Егејска Македонија, денес во Грција.[1][2] Таа е последната и најјужната планина на десната страна од течението на реката Вардар и се наоѓа во областа позната како Бојмија.[3]
| Пајак | |
|---|---|
| Πάικο | |
 Поглед на Пајак | |
| Највисока точка | |
| Надм. вис. | 1660 м |
| Координати | 40°57′12″N 22°20′09″E / 40.9532°N 22.3358°E |
| Географија | |
Пајак на карта
| |
| Место | Егејска Македонија |
Планината се наоѓа во средишниот дел на Егејска Македонија и по неа минува границата меѓу општините Пајонија (на исток), Меглен (на запад) и Постол на југ, сите во управната област Централна Македонија. Во источното подножје на Пајак се градовите Гуменџе и Бојмица, во јужното е Пазар, а во западното е областа Меглен. Планината се состои од две карактеристични образби — Гандач (Κοκκινόπετρας, Γκαντάτς) на север и Поглед или Гола Чука (Πόγλετ, Γκόλα Τσούκα) на југ. Двете образби ги двои котлината на Голема Ливада и Црна Река. Река Грамоштица, која тече на југ и е притока на Колудеј, го двои Поглед на исток од помалиот масив Метеризи на запад.[1]
Највисок врв е Вртук (Фидота) со 1.660 м, сместен на северниот масив Гандач. Често како највисок се посочува Гола Чука во јужниот дел, кој е висок 1.650 м. Грешката доаѓа оттаму што на некои карти само јужниот масив е означен како Пајак.[1] На Гандач, во 1903 година, се водела една од најтешките битки со турскиот аскер во која погинале 180 турски војници, додека четите на Апостол Петков Терзиев и Иван Карасулијата имале мали загуби. Овој настан е опеан во песната „Малихерии пукаа“.[4]
Карпите на планината са вулкански и варовнички. Планината е обрасната со бука, даб, костен, бреза, габер и други видови дрва, и е вклучена во мрежата на заштитени подрачја Натура 2000 (1240003).[1]
Јужно од врвот Гола Чука, на 1.300 м.н.в., во месноста Извор, има мал планинарски дом со шест легла. Оддалечен е три часа од Елевтерохори (или 19 км по козја патека). До домот, на висина од 1.280 м е старото полусрушено планинско засолниште.[5]
До највисокиот врв се стасува од селото Голема Ливада (1.200 м) за околу четири часа, а до врвот Гола Чука од Елевтерохори (500 м) за околу 3,5 часа (од планинарскиот дом за едне час).[5] За искачување на Гола Чука најчесто се користи патеката која зпаочнува во близина на селото Баровица (Кастанери) при што дел од патеката е поплочен со калдрма, како остаток од патот изграден од француската војска за време на Првата светска војна.[6]
Европската патека на долги растојанија E6 оди Фуштани (300 м) и Ошин (820 м) и ја пресекува месноста меѓу Пајак и масивот на Љумница, па завршува кај Љумница (570 м), за да продолжи на исток за Бојмица и Ругуновец.[5]
| Име | Грчки | Висина (м) | Местоположба |
|---|---|---|---|
| Вртук | Φιδωτά, Βαρτούκι | 1.660[1] | столб на 1.649 м, СИ од Голема Ливада |
| Поглед | Αγνάντεμα, Πόγλετ, Πόγλιτ, Πόγκλεντ | 1.408[1] | СИ од Корнишор, З од Крива, З од Петгас |
| Скрека Клоздис | Αμπέλια, Σκρέκα Κλόζντις | 1.200[1] | С од Голема Ливада, ЈИ од Ошин |
| Сехово | Ανεμορράχη, Σέχοβο | 1.540[1] | И од Голема Ливада |
| Дубарљана | Άννα, Ντουμπαρλιάνα | 1.501[1] | ЈЗ од Црна Река, ЈИ од Голема Ливада |
| Βασιλικές Κορυφές | 1.062[1] | ||
| Воци | Βότσης, Ρέπαλ Βότσι | 1.000[1] | СЗ од Купа |
| Авдулија | Βραχάκι, Αβδούλια | 1.180[1] | С од Голема Ливада |
| Βρέστα | 1.489[1] | ЈЗ од Црна Река | |
| Γεμάτη, Φουλάρες | 1.400[1] | ||
| Генешка Скрека | Γκενέσκα Σκρέκα | 1.277[1] | |
| Γρουστογιάννη | 1.048[1] | СЗ од Корнишор | |
| Корита | Δασάκι, Κορύτα, Κορίτα | 1.352[1] | СЗ од Корнишор, И од Тодорци |
| Череша, Черешка Тумба | Δασάκι, Τσερέσα, Τσέρτσεκα Τούμπα | 1.267[1] | З од Голема Ливада, И од Гостољуби |
| Црковичка, Црквички Врв | Εκκλησάκι, Τσαρκοβίστο, Τσαρκφίσκι, Τσαρκόβιτσο | 1.529[1] | З од Корнишор |
| Синистра | Ζερβοκορυφή, Σινίστρα | 1.280[1] | ЈИ од Голема Ливада |
| Ηράκλεια, Ηρικλειούσα | 1.240[1] | СИ од Лесково | |
| Ίσωμα, Μικρός Περός | 1.222[1] | ЈЗ од Голема Ливада | |
| Клекниш | Καθίστρα, Κλέντνιτς, Κλίκνις | 1.134[1] | С од Лесково, ЈЗ од Ошин |
| Καλή Πεδιάδα | 1.120[1] | ||
| Варница | Καμίνι, Βάρνιτσα | 1.120[1] | С од Корнишор |
| Κλεφτόπετρα | 1.123[1] | З од Крива, Ј од Црна Река | |
| Гандач | Κοκκινόπετρα, Γκαντάς, Καντάς, Καντάστι, Γκαντάτσι, Γκαντάτς, Γάντατσι | 1.623 - 1.607[1] | И од Голема Ливада, СИ од Баровица |
| Гудуч | Κοντούση, Γκουντούτσι | 1.444[1] | ЈИ од Тодорци, СЗ од Корнишор |
| Мер | Κοπριά, Μερ | 1.220[1] | С од Корнишор |
| Горица | Κορίτσι | 1.300[1] | ЈИ од Голема Ливада |
| Јуручка | Κορυφή, Γιουρούτσικα | 1.300[1] | ЈЗ од Голема Ливада |
| Κορυφή, Τούφκα Πετκαλί | 1.180[1] | ||
| Гумерџоса | Κουμαριές, Γκουμερτζόσα | 1.320[1] | СЗ од Црна Река, СЗ од Баровица |
| Κουφή Πέτρα | 1.470[1] | ЈЗ од Црна Река, ЈИ од Голема Ливада | |
| Карлес | Κρανιές, Κάρλες | 1.140[1] | СЗ од Црна Река, С од Баровица |
| Λουλούδι, Πιταρός | 1.340[1] | ЈИ од Тодорци, СЗ од Корнишор | |
| Μακρύστατο, Καλιμάρι | 1.389[1] | ЈЗ од Баровица | |
| Μαυροσκύβαλα | 1.040[1] | ||
| Μαύρο Ύψωμα | 1.055[1] | З од Голема Ливада, И од Гостољуби | |
| Кашпот | Μεγάλο Κεφάλι | 1.300[1] | |
| Μεσορράχη | 1.124[1] | ЈЗ од Црна Река | |
| Мал Гандач | Μέτωπο, Μικρό Γκαντάτσι | 1.364[1] | СИ од Голема Ливада |
| Мусов Гроб | Μνήμα, Γκρόπα Μούσιο | 1.333[1] | СЗ од Купа, СИ од Ошин и З од Љумница |
| Баруч | Μύτακας, Μπαρούτσι | 1.003[1] | СЗ од Црна Река, С од Баровица |
| Јаслан Скирит | Ξαπλωμένη, Γιασλάν Σκιρίτ | 1.280[1] | С од Голема Ливада |
| Гола Чука, Пајак | Πάϊκο, Γκόλα Τσούκα | 1.647[1] | ЈЗ од Црна Река |
| Метеризи | Παρατηρητήριο, Μετερίζι | 1.595[1] | СЗ од Корнишор |
| Висок Рид | Περιστέρι, Βυσοκτορίτ | 1.390[1] | ЈИ од Голема Ливада |
| Киргон | Πετράδες, Κίργκον | 1.503[1] | З од Црна Река |
| Скрека ди Пероса | Πετρώματα, Περούσα, Σκρέκα ντι Περόσα | 1.269[1] | С од Голема Ливада, ЈИ од Ошин |
| Пасена | Πετρωτό, Πάσενα | 1.365[1] | ЈЗ од Голема Ливада |
| Линдини | Προφήτης Ηλίας, Λίντινι, Λίντι | 1.300[1] | С од Голема Ливада |
| Πύργος | 1.491[1] | СИ од Голема Ливада | |
| Барта | Πυροκορφή, Μπάρτα, Σκρέκα Μπρέτα, Σκρέκα Μπάρτα | 1.231[1] | СИ од Лесково |
| Прескачова | Ραντισμένη, Πρασκάτσουβα | 1.322[1] | ЈЗ од Корнишор |
| Ραχούλα, Κασαρίνη | 1.308[1] | ЈИ од Тодорци, СЗ од Корнишор | |
| Гарија Глава | Σαμάρι, Γκάρια Γκλάβα | 1.396 и 1.382[1] | |
| Гуругаса | Σάπια, Γκουρουγκάσα | 1.248[1] | И од Голема Ливада, С од Баровица |
| Бајраците | Στήθος, Μπέρκοβιτς | 1.312[1] | СИ од Корнишор, З од Крива, З од Петгас |
| Гроб | Τάφος, Γκρόπ | 1.452[1] | Ј од Голема Ливада |
| Гартина, Рипа Капри | Τράγος, Γκαρτίνα, Ρίπα Κάπρι | 1.092[1] | Ј од Купа |
| Дујково, Дунково | Τράχηλος, Ντουΐκοβο | 1.420[1] | СИ од Корнишор, З од Крива, З од Петгас |
| Трите Бука, Трите Буки | Τρεις Οξυές, Τρίτε Μπούκα/Μπούκε | 1.220[1] | И од Лесково, СЗ од Голема Ливада |
| Три Бари | Τρίκορφο, Τρεις Μπάρες | 1.120[1] | ЈЗ од Корнишор |
| Чума | Τσούμα | 1.203[1] | З од Купа, ЈИ од Ошин |
| Чука, Чуките | Υψώματα, Τσούκα, Τσουκίτι | 1.180[1] | СИ од Корнишор, ЈЗ од Петгас |
| Бела Лака | Φεγγάρι, Μπέλα Λούγκα | 1112[1] | С од Корнишор |
| Паприте | Φτέρες, Πάπριτε | 1.355[1] | ЈЗ од Голема Ливада |
| Φτέρες, Παδικοφέρκα | 1.040[1] | СЗ од Црна Река | |
| Вртопи | Φτερό, Βερτόπια, Μεγάλος Περός | 1.488[1] | ЈЗ од Голема Ливада, И од Тодорци, СЗ од Корнишор |
| Грош | Χονδρός, Γκρός | 1.100[1] | Ј од Купа |
| Киркова Нива | Χωράφι Κίρκου, Κίρκοβο Νέβα, Κίρκοβα Νέβα, Κέρκοβα Νίβα | 1.260[1] | С од Корнишор |
| Урџана | Αρκούδα, Ουρτζάνα | 920 – 800[5] | СЗ од Црна Река |
| Ασπρόχωμα | 827[5] | И од Корнишор, ЈИ од Рамна (Омало) | |
| Βράχος | 951[5] | З од Крива | |
| Гавала | Γαβάλα | 937[5] | И од Тодорци |
| Репал Гога | Γιωργάκη, Ρεπάλ Γκόγκα | 835[5] | ЈИ од Купа |
| Големата | Γκουλέματα | 761[5] | |
| Вртоп | Κανόνι, Κλισσαλάρ, Κισαλάρ, Βερτόπι | 659[5] | Ј од Корнишор |
| Црвена Бара | Κόκκινη Πέτρα | 811[5] | Ј од Корнишор |
| Чернат | Κορυφή Δούμα, Τσάρνατι | 849[5] | |
| Черешо | Κορυφούλα, Τσερέσιο Ζιάρα | 572[5] | |
| Вермеџек | Κορφή, Βερμετζέκ | 864[5] | СИ од Тодорци |
| Чука, Чукаро | Κορφούλα, Τσούκα, Τσουκάρου | 979[5] | С од Лесково |
| Бели Врв | Κρύα Κορυφή, Βελύβρα | 880[5] | |
| Грокошта | Κώστα, Γροκώστα | 720[5] | СИ од Корнишор |
| Каркин | Λιθοβούνι, Κάρκιν | 783[5] | З од Црна Река |
| Скрка | Μακροκορφή, Σκόρκα ντι Λέγκαν | 940[5] | СЗ од Купа, И од Ошин и ЈЗ од Љумница |
| Παπάς | 991[5] | ЈИ од Тодорци, СЗ од Корнишор | |
| Рамна | Πετρωτό, Ράμνα | 526[5] | З од Рамна |
| Брајамодо | Πλαγιά, Μπραγιάμοντο | 705[5] | С над Спирлитово |
| Брестот, Задиница | Πράσινος Λόφος, Μπρεστότ, Ζαντινίτσα | 778[5] | СЗ од Лесково |
| Пречка | Πρέτσκα | 918[5] | |
| Череша | Ραχούλες, Τσερέσια | 534[5] | |
| Σκάπα | 862[5] | ||
| Гробови | Τάφοι, Γροτόδι | 812[5] | СЗ од Корнишор |
| Гроб Георгали | Τάφος Γεωργίου, Γκρόπ Γκιόργαλι | 860[5] | |
| Босилкова Тумба | Τυροκομείο, Μποτσίλκο Τούμπα | 880[5] | СЗ од Рамна (Омало) |
| Лапартои | Φαγώματα, Λαπαρτόϊ | 980[5] | ЈЗ од Корнишор |
| Ψηλό Λιβάδι | 985[5] | З од Голема Ливада, И од Гостољуби | |
| Дервишева Тумба | 572 | С од Црна Река, И од Извор | |
| Думово | 849 | Ј од Гостољуби, СИ од Тодорци | |
| Добро Поле | И од Тодорци |
Наводи
уреди- ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 1,12 1,13 1,14 1,15 1,16 1,17 1,18 1,19 1,20 1,21 1,22 1,23 1,24 1,25 1,26 1,27 1,28 1,29 1,30 1,31 1,32 1,33 1,34 1,35 1,36 1,37 1,38 1,39 1,40 1,41 1,42 1,43 1,44 1,45 1,46 1,47 1,48 1,49 1,50 1,51 1,52 1,53 1,54 1,55 1,56 1,57 1,58 1,59 1,60 1,61 1,62 1,63 1,64 1,65 1,66 1,67 1,68 1,69 1,70 1,71 Νέζης, Νίκος (2010). Τα ελληνικά βουνά : γεωγραφική εγκυκλοπαίδεια. Τόμος 2. Ηπειρωτική Ελλάδα. Πελοπόννησος - Στερεά Ελλάδα - Θεσσαλία - Ήπειρος - Μακεδονία - Θράκη. Αθήνα: Ελληνική Ομοσπονδία Ορειβασίας Αναρρίχησης : Κληροδότημα Αθ. Λευκαδίτη. стр. 440. ISBN 978-960-86676-6-2.
- ↑ По топографска карта М1:50 000, издание 1980-1985 „Генеральный штаб“
- ↑ Александар Метески, „Гуменџе и Пајак Планина“, Економија и бизнис, година 28, број 326, 1 февруари 1025, стр. 50.
- ↑ Александар Метески, „Гуменџе и Пајак Планина“, Економија и бизнис, година 28, број 326, 1 февруари 1025, стр. 50.
- ↑ 5,00 5,01 5,02 5,03 5,04 5,05 5,06 5,07 5,08 5,09 5,10 5,11 5,12 5,13 5,14 5,15 5,16 5,17 5,18 5,19 5,20 5,21 5,22 5,23 5,24 5,25 5,26 5,27 5,28 5,29 5,30 Νέζης, Νίκος (2010). Τα ελληνικά βουνά : γεωγραφική εγκυκλοπαίδεια. Τόμος 2. Ηπειρωτική Ελλάδα. Πελοπόννησος - Στερεά Ελλάδα - Θεσσαλία - Ήπειρος - Μακεδονία - Θράκη. Αθήνα: Ελληνική Ομοσπονδία Ορειβασίας Αναρρίχησης : Κληροδότημα Αθ. Λευκαδίτη. стр. 441. ISBN 978-960-86676-6-2.
- ↑ Александар Метески, „Гуменџе и Пајак Планина“, Економија и бизнис, година 28, број 326, 1 февруари 1025, стр. 50.
Надворешни врски
уреди
Пајак (планина) на Ризницата ?- За освојвуањето на Гола Чука на Пајак Архивирано на 21 септември 2023 г. — патопис на планинарското друштво „Кожуф“ од Гевгелија
