Википедија

Туховишта

Туховишта — село во Неврокопско, Пиринска Македонија, денес во општината Сатовча на Благоевградската област, југозападна Бугарија.

Туховишта
Туховища
Поглед кон селото
Поглед кон селото
Туховишта is located in Бугарија
Туховишта
Туховишта
Местоположба во областа
Туховишта во рамките на Пиринска Македонија
Туховишта
Местоположба на Туховишта во Општина Сатовча и Благоевградската област
Координати: 41°30′N 24°3′E / 41.500° СГШ; 24.050° ИГД / 41.500; 24.050
ЗемјаБугарија
ОбластБлагоевградска област
ОпштинаСатовча
Површина
 • Вкупна17.151 км2 (6,622 ми2)
Надм. вис.&10000000000000836000000836 м
Население (2015)
 • Вкупно776
 • Густина0,045/км2 (0,12/ми2)
Час. појасEET (UTC+2)
 • Лето (ЛСВ)EEST (UTC+3)
Пошт. бр.2939
Повик. бр.07548

Географија

уреди

Селото Туховишта се наоѓа на 28 километри источно од Хаџидимово и на 22 километри јужно од општинскиот центар Сатовча и на околу 2 километри од границата со Грција. Селото е планинско кое се наоѓа во подножјето на западните делови на Родопите на надморска висина од 836 метри, во историко-географската област Чеч. Атарот на селото зафаќа површина од 17.151 км2[1]. Селото се граничи со територијата на следниве села: на исток, каде поминува границата со Грција, со територијата на раселените села Борен и Манастир, на запад со Слаштен и В’лкосел, на југ со Годешево и на север со Жижево.

Климата е променливо континентална[2] со изразено планинско влијание во висорамнините (Чуката и Дикилиташ). Просечната годишна температура е 10 °C, во зимски периоди се формираат температури инверзии. Просечната јануарска температура се движи од 0° С до 7° С. Летото е топло и сончево. Просечната годишна максимална температура долж долината на реката Места е 32 - 36 °C, а во централниот дел на планината 23 - 32 °C. Сезоните се јасни - летото е топло, а зимата е умерено студено.

Шумскиот фонд е богат со зимзелени и листопадни видови - бор, смрека, бука, ела, даб, бреза, врба и други. Бидејќи Туховишта се наоѓа на премин од ридско во планинско подрачје, може да се забележи дека има зимзелена вегетација. Од животинските видови се наоѓаат мечка, зајак, волк, лисица, верверица, елен, свиња и многу други[2].

Историја

уреди

Среден век

уреди
 
Римски бронзен прстен пронајден во селото

Во селото има откриено некропола.[3] Во 1975 година случајно била откриена некропола во областа Оградето во близина на селото Туховишта. Истражените 146 гробови на некрополата се гробни јами од правоаголна или трапезоидна форма - потесни од нозете. Тие се изградени од камени плочи, поставени вертикално само од една страна. Погоре, тие се исто така покриени со камени плочи - стара паганска традиција која била широко распространета и останала жива по христијанството, главно во областа Родопи, Пирин[4].

Во погребниот обред има елементи на пагански погребни традиции, како што е горење на трупот. Повеќето истражувања следат некои отстапувања од канонот на официјалната христијанска религија донесена во IX век, главно во однос на рацете. За разлика од христијанските погребувања, каде рацете секогаш се прекрстуваат над градите или стомакот, во некрополата кај селото нивната позиција во голем број гробови е различна[4] Кај релативно големиот број жртвувани садови пронајдени во некрополата, се забележува значителна разновидност на форми, техники и украси, а преовладуваат словенски керамички традиции. Глинените садови обично се со мали и средни големини, без рачки, кои припаѓаат на словенскиот вид садови.

Отоманско Царство

уреди

Во текот на XIX век, селото било муслиманско и припаѓало кон Неврокопската каза на Отоманското Царство. Во „Етнографија на Адријанопол, Монастир и Салоника“ се вели дека во 1873 г. Духовишта (Douhovischta) е село со 36 семејства и 90 Помаци[5] Според Стефан Верковиќ во 1881 година во селото живееле 120 муслимански машки лица во 36 куќи[6]

Според статистиката на Васил К’нчов („Македонија. Етнографија и статистика“) во 1900 година селото имало 500 жители, сите македонски муслимани[7][8] во 70 куќи.[9].

Бугарија

уреди

По крајот на Балканските војни, селото било вклучено во составот на Бугарија.

Во 1912 година, за време на Балканските војни, селото пострадало за време на присилното крштевање на Помаците. Поради отпорот на населението, по повторното пристигнување на пловдивскиот свештеник, тој бил придружуван од четници на ВМОРО, кои ги запалиле двете џамии во селото. За време на овие настани, населението на Туховишта побегнало на југ, со намера да премине во Турција. Сепак, по патот дознале дека четниците го напуштиле селото и тие се вратиле иако истото било во урнатини.

Според Димитар Гаџанов во 1916 година во В’лкосел, Годешево, Слаштен и Туховишта живееле 3012 Помаци.[10]

во 1949 година селото влегло во составот на Општина Слаштен според силата на указот 794 на Президиумот на Народното Собрание од 24 септември 1949 година.[11] со решението на Благоевградскиот окружен народен совет од 28 ноември 1958 г. селото поминало под Општина Сатовча.[12] Било вратено на Слаштен со указ 959 од 23 декември 1965 г.[13] По силата на указот 2295 на Државниот совет на НРБ од 22 декември 1978 г. повторно било вратено кон Сатовча.[14]

Во 1970 г. жителите на селото станале жртва на т.н. процес на Преродба.[15]

Население

уреди
Население на Туховишта по попис
Година 1934 1946 1956 1965 1975 1985 1992 2001 2011 2015
Жители 527 636 674 677 813 814 874 872 735 776
Етнички состав на населението
од 2011 година[16]:
Националност Население Процент
Бугари 651 91,56%
Останати 51 7,17%
Неопределени 8 1,13%
Вкупно 711
Население по возраст
од 2011 година[17]:

Динамика на населението[18]:

Население од 1873 – 2011

Наводи

уреди
  1. ↑ Справочник България – Село Туховища
  2. ↑ 2,0 2,1 Програма за развитие на туризма на територията на община Сатовча, съобразно местните туристически ресурси и потребности[мртва врска]
  3. ↑ Гоце Делчев – Археологически обекти и места
  4. ↑ 4,0 4,1 Серафимова, Димка Стоянова (1981). Средновековен некропол при с. Туховище, Благоевградско. Благоевград: ДИ „септември“. ISBN Брошура от Регионален Исторически Музей – Благоевград Проверете ја вредноста |isbn=: invalid character (help).
  5. ↑ Македония и Одринско. Статистика на населението от 1873 г. (II издание. изд.). София: Македонски научен институт. 1995 [1878]. стр. 130–131.
  6. ↑ Райчевски, Стоян (2004) [1998]. Българите мохамедани (II издание. изд.). София: Национален музей на българската книга и полиграфия. стр. 111. ISBN 954-9308-51-0.
  7. ↑ Како што е општопознато, Македонците во бугарските извори се присвојуваат и водат како Бугари, и покрај признанието дека самите се изјаснувале како Македонци.
  8. ↑ Кънчов, Васил (1996) [1900]. „Неврокопска Каза“. Македония. Етнография и статистика (II фототипно издание. изд.). София: Проф. М. Дринов. стр. 195.
  9. ↑ Кънчов, Васил (1970) [1894 – 1896]. „Неврокопската каза“. Пътуване по долините на Струма, Места и Брегалница. Битолско, Преспа и Охридско. София: Наука и изкуство. стр. 274.
  10. ↑ Гаджанов, Димитър Г. Мюсюлманското население в Новоосвободените земи, во: Научна експедиция в Македония и Поморавието 1916, Военноиздателски комплекс „Св. Георги Победоносец“, Университетско издателство „Св. Климент Охридски“, София, 1993, стр. 245.
  11. ↑ Държавен вестник, бр. 224 от 28 септември 1949 г.
  12. ↑ Държавен вестник, бр. 98 от 9 декември 1958 г.
  13. ↑ Държавен вестник, бр. 102 от 28 декември 1965 г.
  14. ↑ Държавен вестник, бр. 101 от 26 декември 1978 г.
  15. ↑ Груев, Михаил; Кальонски, Алексей. Възродителният процес. Мюсюлманските общности и комунистическият режим. София: Институт за изследване на близкото минало; Фондация „Отворено общество“; Сиела. стр. 30. ISBN 978-954-280-291-4.
  16. ↑ „"&"Национален статистически институт. Население по области, общини, населени места и самоопределение по етническа принадлежност към 1 февруари 2011“ (бугарски). Архивирано од изворникот 2013-04-05. Посетено на 2012-03-18.
  17. ↑ „Национален статистически институт. Население по области, общини, населени места и възраст към 1 февруари 2011“ (бугарски). Архивирано од изворникот 2013-08-14. Посетено на 2012-03-18.
  18. ↑ „Национален статистически институт. Справка за населението на с. Туховища, общ. Сатовча, обл. Благоевград“. Архивирано од изворникот на 2022-06-12. Посетено на 23 јануари 2012.

Надворешни врски

уреди
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Туховишта&oldid=5206340“