Столб на Света Троица (Оломуц)
Столб на Света Троица (чешки: Sloup Nejsvětější Trojice) — столб кој се наоѓа во Оломоуц, Чешка. Столбот претставува споменик во барокна архитектура кој бил изграден помеѓу 1716 и 1754 година. Главната цел била да се прославиКатоличката црква и верата, делумно предизвикани од чувството на благодарност за ставање крај на чумата, која ја погодило Моравија (денес во Чешка) помеѓу 1713 и 1715 година. Столбот, исто така, бил разбран како израз на локален патриотизам, бидејќи сите уметници и мајстори кои работеле на овој споменик биле граѓани на Оломуц, а скоро сите прикажани светци се на некој начин поврзани со градот Оломуц.
| Столб на Света Троица Sloup Nejsvětější Trojice | |
|---|---|
 „Во слава на Семоќниот Бог, Дева Марија и светителите ќе изградам столб кој во својата висина и сјај ќе биде неспоредлив било кој друг град.“ Од писмото на Венцел Рендер до Градскиот совет на Оломуц. | |
| Координати | 49°35′38.19″N 17°15′1.53″E / 49.5939417° СГШ; 17.2504250° ИГД |
| Место | Оломуц, Чешка Република |
| Започнат | 1716 |
| Завршен | 1754 |
| Службен назив: Столб на Света Троица | |
| Тип: | Cultural |
| Критериуми: | i, iv |
| Прогласено: | 2000 (24-та сесија) |
| Број | 859rev |
| Регион: | Европа и Северна Америка |
Тоа е најголемата барокна скулпторска група во Чешката Република. Во 2000 година бил впишан на списокот на светско наследство на УНЕСКО како „еден од најисклучителните примери на апогејот на централноевропскиот барокен уметнички израз“. [1]
Историја уреди
Според оценката на ИКОМОС за ова наследство, „подигнувањето на маријански столбови (чума) на градските плоштади е исклучиво барокен, пост-тридентински феномен. Неговата иконографска основа се наоѓа во Книгата на Откровението. Се смета дека како основен модел бил искористен столбот на плоштадот Санта Марија Маџоре во Рим, од 1614 година. [2]
Овој споменик за Оломуц бил кулминација на работата на неколку уметници и мајстори, но не им донел многу среќа. Првиот што починал за време на работата бил Венцел Рендер, монументален ѕидар и привилегиран царски архитект. Тој прв дошол до идејата да го изгради столбот, ја претставил својата волја врз градскиот совет, ја дизајнирал, ја изградил првата сцена и помогнал да се финансира. Неговите следбеници Франц Тонек, Јохан Венцел Рокицки и Аугустин Шолц исто така не живееле доволно долго за да го видат столбот завршен; го довршил Јохан Игназ Рокицки. Скулпторската декорација ја започнал Филип Сатлер. По неговата смрт Андреас Захнер продолжил и направил 18 скулптури и 9 релјефи за 7 години пред да почине и тој. Златарот Симон Форстнер, кој изработил позлатени бакарни скулптури на Света Троица и Успение на Богородица, имал нешто повеќе среќа и успеал да ја заврши својата брилијантна работа. Сепак, тој го загубил своето здравје кога работел на скулптурите и користелотровни соединенија на жива за време на процесот на позлатување.
По завршувањето на столбот Света Троица во 1754 година, тој станал извор на голема гордост за Оломуц, бидејќи сите луѓе кои учествувале во неговото создавање биле граѓани на градот. Столбот бил осветен на голема прослава на која присуствувале царицата Марија Тереза и нејзиниот сопруг Франц I.
Само четири години подоцна, кога Оломоуц бил опколен од пруска војска и столбот на Света Троица бил погоден од истрели од пруските топови неколку пати, граѓаните на Оломуц тргнале во поворка да го молат прускиот генерал да не пука во споменикот. Генералот Џејмс Кит ги исполнил нивните желби. Столбот бил поправен набргу по војната, а реплика на камен истрел била половина закопана во неговотот стебло на местото каде што била погодена за да ги потсети луѓето на овој настан.
Опис уреди
Во столбот доминираат позлатените бакарни скулптури на Света Троица придружени од Архангел Гаврил на врвот и Успение на Богородица под неа.
Основата на столбот, на три нивоа, е опкружена со уште 18 камени скулптури на светци и 14 релјефи во елаборирани картуши. На највисоката фаза се светците поврзани со земниот живот на Исус - родителите на неговата мајка Св. Ана и свети Јоаким, неговиот законски татко свети Јосиф и свети Јован Крстител, кој го подготвувал неговото доаѓање - кои се придружувани од свети Лаврентиј и свети Јероним, светци на кои им бил посветен параклисот во градското собрание на Оломуц. Три релјефи ги претставуваат трите теолошки доблести Вера, Надеж и Љубов.
Под нив, втората фаза е посветена на словенските светци Свети Кирил и Свети Методиј (чешки: Metoděj), кои дошле во Велика Моравија за да го шират христијанството во 863 година (Свети Методиј станал моравски архиепископ), свети Власиј, во чие име осветена една од главните цркви во Оломоуц, и патроните на соседна Бохемија Свети Адалберт Прагаски (чешки: Vojtěch) и Свети Јован Непомук (чешки: Jan Nepomucký).
Во најниската фаза може да се видат ликовите на австрискиот патрон Свети Морис и боемскиот покровител Свети Вацлав (чешки: Václav), во чии имиња биле осветени две важни цркви во Оломуц, друг австриски патрон Свети Флоријан, кој исто така се сметал како заштитник од разни катастрофи, особено од пожар, Свети Јован Капистрано (чешки: Jan Kapistránský), кој проповедал во Оломоуц, Свети Антониј од Падова, член на Францисканскиот ред, кој поседувал важен манастир во Оломоуц, и Св. Алојсиј Гонзага, покровител на студентите. Неговата скулптура покажува дека Оломуц е многу горд на својот универзитет.
Меѓу овие скулптури се поставени релјефи на сите дванаесет апостоли.
Јован Саркандер уреди
Последен што недостасува на овој список на светци е Свети Јован Саркандер (чешки: Jan Sarkander), чија статуа (држи перуника како симбол на чистотата) е на втората сцена. Јован Саркандер бил свештеник кој бил мачен до смрт во затворот во Оломуц на почетокот на Триесетгодишната војна, затоа што, како што вели легендата, одбил да го скрши Печатот на исповедта. Одлуката да се смести овде ја прекршила традицијата, бидејќи Саркандер во тоа време сè уште не бил канонизиран, па дури ни блажен, што можело да резултира со проблеми со Светата столица. Сепак, неговото следење било толку силно што занаетчиите решиле да ризикуваат. Саркандер бил прогласен за блажен во 1859 година и прогласен за светец во 1995 година по повод посетата на папата Јован Павле Втори во Оломуц.
Внатрешна капела уреди
Во столбот е сместена и мала капела внатре со релјефи на кои е прикажана жртвувањето на Каин од неговиот род, приносот на Авел на првородените од неговото стадо, првата жртва на Ное по потопот, жртвувањето на Авраам на Исак и на јагнето, и Исусовата смрт. Во позадината на последниот споменат релјеф се гледаат градовите Ерусалим и Оломуц.
Наводи уреди
- ↑ „Holy Trinity Column in Olomouc“. UNESCO World Heritage centre. United Nations Educational, Scientific, and Cultural Organization. Посетено на 6 June 2021.
- ↑ „Olomouc (Czech Republic)“ (PDF). Whc.unesco.org. Посетено на 2013-11-19.
Библиографија уреди
Книги на чешки јазик:
- Перутка, Марек (уред.) (2001). Sloup Nejsvětější Trojice v Olomouci. Оломуц: Статутарно место Оломуц. (вклучува англиско резиме)
- Лос, Петр и Брабцова, Јитка (2002). Svatí na sloupu Nejsvětější Trojice v Olomouci. Оломуц: Данал.ISBN 80-85973-94-4ISBN 80-85973-94-4
- Тичак, Милано (2002). Příběhy olomouckých pomníků. Оломуц: Буријан а Тичак
Надворешни врски уреди
Столб на Света Троица (Оломуц) на Ризницата ?
