Романска пропаганда во Македонија

Романската пропаганда во Македонија започнала засилено да дејствување кон крајот на 80-те и почетокот на 90-те години на XIX век. Оваа пропаганда дејствувала првенствено меѓу Власите во Македонија и затоа дошла во судир со грчката пропаганда, а од друга страна пак романската пропаганда преку своето делување во Македонија вршела притисок врз Бугарија за да добие територијални отстапки во Добруџа. Романската пропаганда не го загрозувала македонскиот индивидуалитет и отука таа не била пречка за учество на Власите во Македонското нациооналноослободително движење .

Странски пропаганди во Македонија
Бугарска пропаганда Бугарска егзархија Егзархиска групација во Македонија Бугарското тајно револуционерно братство Второ политичко одделени Бугарски централен акционен комитет Грчка пропаганда Етники Етерија Андартска провокација Елиномакедонски комитет Српска пропаганда Начертание Македонското движење и српската пропаганда Српско четничко движење Католичка пропаганда Конгрегација за пропаганда на верата Лазаристи Протестантска пропаганда Мис Елен Стон Романска пропаганда Отпор на Македонците кон туѓите пропаганди Обид на Егзархијата и Патријаршијата за поделба на Македонија Борба за Македонија Судир со бугарската пропаганда во врска со решавањето на црковното прашање

Дејност

Дејността на романската пропаганда во Македонија претежно била насочена кон влашкото население и започнала со формирањето на Македо-романскиот комитет во Букурешт во 1860 година . Романската пропаганда во почетокот била ориентирана кон отворање училишта.

Првото училиште на романски јазик во Македонија било отворено во 1864 година. Апостол Маргарит бил главниот претставник на оваа пропаганда.

Малку подоцна во Букурешт било формирано Македоно-романско културно друштво за ширење на романската пропаганда (1879). Романската влада отворила конзулати во Солун и во Битола, кои ги координирале активностите на пропагандата.

Романската пропаганда се судрила со грчката пропаганда, која Власите ги сметала за Грци. Со акт на султанот во 1905 година, Власите во османлиската држава биле признаени како посебна романска заедница.

Романската просветна пропаганда

Во 1889 година во Солун, романската пропаганда отворило средното трговско училиште, со оваа училиште сите влашки трговци имале свои врски. Во учебната 1900/01 година во Гевгелија со посредство на Македонско - романското друштво било отворено училиште.

Споменатото друштво било задолжено да го снабдува ова училиште како и другите со учебни помагала, додека романската влада ги снабдувала учителите со плати.

Во 1905 година, романската пропаганада отворила училиште во селото Долно Порој - Демихисарско, а кон крајот на годината биле испратени еден учител и една учителка во Сер. поголеми услови за засилување на романската пропагнда се созале со султановиот ферман од 23 мај 1905 година кога во Отоманското Царство била призната влашката народнос и Власите добиле право да имаат свој Црковно - просветни општини.

Надворешни врски

• Минов, Никола (2013). Влашкото прашање и романската пропаганда во Македонија (1860-1903) (PDF). Скопје: Арс Либрис. ISBN 978-608-229-522-0.