Пагаруша

село во Општина Студеничани

Пагаруша — село во Општина Студеничани, во областа Торбешија, во околината на градот Скопје. Во минатото селото било чисто македонско (христијани и муслимани).

Пагаруша

Поглед на селото Пагаруша

Пагаруша во рамките на Македонија
Пагаруша
Местоположба на Пагаруша во Македонија
Пагаруша на карта

Карта

Општина  Студеничани
Население 181 жит.
(поп. 2021)[1]

Шифра на КО 25104
Надм. вис. 623 м
Пагаруша на општинската карта

Атарот на Пагаруша во рамките на општината
Пагаруша на Ризницата

Географија и местоположба уреди

Пагаруша се наоѓа во областа Торбешија, во северозападниот дел на територијата на Општина Студеничани.

Историја уреди

Во XIX век, селото е дел од нахијата Каршијак во Скопската каза во Отоманското Царство.

Според податоците на Васил К’нчов од 1900 година, селото имало 15 жители христијани (Македонци) и 380 жители муслимани (Македонци).[2]

Население уреди

Население во минатото
ГодинаНас.±%
1948414—    
1953416+0.5%
1961291−30.0%
1971277−4.8%
1981286+3.2%
ГодинаНас.±%
1991265−7.3%
1994239−9.8%
2002227−5.0%
2021181−20.3%

Според опширните османлиски дефтери за населението на Скопската Каза од 1832/33 година, селото било мешано со христијанско и муслиманско население, каде имало 3 христијански[3] и 33 муслимански[4] домаќинства. На овој попис биле забележани 7 мажи христијани, без новороденчиња и 100 мажи муслимани со 12 новороденчиња. Се проценува дека селото во тој период имало 238 жители.

Стефан Верковиќ во 1857 година го забележува со 282 жители.[5]

Според статистиката на Васил К’нчов („Македонија, Етнографија и статистика“) од 1900 година, во Пагаруша живееле 395 жители, од кои 15 Македонци[6] христијани и 380 Македонци[6] муслимани. Според егзархискиот секретар Димитар Мишев, („La Macédoine et sa Population Chrétienne“) во 1905 година во Пагаруша имало 24Македонци[6], под врховенството на Бугарската егзархија.

После Втората балканска војна, 1913 г. селото влегува во границите на Србија, како дел од Општина Горно Количани и има 540 жители.[7]

Според германска карта издадена во 1941 година, а заснована на пописот на Кралство Југославија во 1931 година, селото имало 350 Македонци.[8]

Според пописот од 2002 година, селото имало население од 227 жители, од кои 226 Турци и 1 Албанец.

Според последниот попис од 2021 година, во селото живеел 181 жител, од кои 9 Албанци, 147 Турци и 25 лица без податоци.[9]

Во табелата во продолжение е направен преглед на населението во сите пописни години:

Година 1900 1905 1948 1953 1961 1971 1981 1991 1994 2002 2021
Население 395 24 414 416 291 277 286 265 239 227 181
Извор за 1900 г.: Македонија. Етнографија и статистика.[10]; за 1905 г.: La Macédoine et sa Population Chrétienne.[11]; за 1948-2002 г.: Државен завод за статистика на РМ.[12]; за 2021 г.: Државен завод за статистика на РМ.[13]

Родови уреди

Пагаруша е торбешко село.

Според истражувањата од 1950 година. Родови во селото биле:

  • Староседелци: Панчевци (1 к.) исламот го примиле од како се доселиле другите муслимански родови. За нив може да се слушне и името Алиовци.
  • Доселеници: Јуцовци со Селмановци и Оручовци (15 к.) доселени се од селото Жировница во Долна Река. Го знаат следното родословие: Заим (жив на 38 г. во 1950 година) Узеир-Зејнел-Јонуз-Реџеп, се доселил неговиот татко; Аџовци (12 к.) доселени се од Долна Река, мислат дека се од Жировница; Чалмовци (11 к.), Суљовци (7 к.), Зулковци (6 к.), Чумуровци (5 к.) и Османовци (3 к.) доселени се од Долна Река. Последните се продолжуваат само преку домазети.[14]

Галерија уреди

Иселеништво уреди

Оџовци се иселиле од селото до 1950 година. Биле доселени од Долна Река. До 1950 година се иселиле од селото. Се населиле во Скопје (5 семејства) и во Турција (3 семејства). До 1950 година и голем број семејства од споменатите родови се иселиле од селото во Скопје (21 семејство) и во Турција (8 семејства). Други иселеници имало во Горно Лисиче, Долно Количани и во Љубош.[14] Иселување од селото имало и после 1950 година.

Поврзано уреди

Наводи уреди

  1. „Пописна слика на населените места во Македонија, Попис 2021“. Државен завод за статистика. Посетено на 22 декември 2022.
  2. Кънчов, В. Македония. Етнография и статистика, София, 1900, с.209
  3. Османлиски документи за историјата на Македонија - пописи од XIX век на христијанското население - Скопски Санџак, каза Скопје. Скопје: д-р Емил Крстески. 2021.
  4. Османлиски документи за историјата на Македонија - пописи од XIX век на муслиманското население - Скопски Санџак, каза Скопје. Скопје: д-р Емил Крстески. 2020.
  5. Верковиќ, Стефан (1889). Топографическо-этнографическій очеркъ Македоніи. Санкт Петербург.
  6. 6,0 6,1 6,2 Македонците биле забележани како Бугари.
  7. Речник на местата во ослободената област Стара Србија по службени податоци. Белград: Мил. Ант. Вујиќ. 1914.
  8. „200K Volkstumskarte Jugoslawien“.[мртва врска]
  9. „Оваа категорија опфаќа лица коишто учествуваат во вкупното резидентно население, но поради нивно одбивање да бидат попишани, неможност да бидат најдени на својата адреса на живеење и непотполност во работата на попишувачите не биле официјално попишани, туку за нив податоците биле преземени од административни извори и затоа не учествуваат во изјаснувањето за етничка припадност, вероисповед и мајчин јазик (Прочитајте повеќе...).“
  10. К’нчов, Васил. „Македонија. Етнографија и статистика“. Софија, 1900
  11. Brancoff, D.M. „La Macédoine et sa Population Chrétienne“. Paris, 1905.
  12. „Население по возраст и по пол, по населени места, според пописите спроведени во Република Македонија по Втората светска војна“. Државен завод за статистика.
  13. „Вкупно резидентно население на Република Северна Македонија според етничката припадност, по населени места, Попис, 2021“. Државен завод за статистика.
  14. 14,0 14,1 Трифуноски, Јован. Филозофски факултет-Скопје. Отсутно или празно |title= (help)

Надворешни врски уреди