Огут
Огут — село распослано во областа Горна Пчиња, во Општина Крива Паланка, во околината на градот Крива Паланка.
Огут | |
Поглед на селото | |
Координати 42°18′29″N 22°12′29″E / 42.30806° СГШ; 22.20806° ИГД | |
Регион | Североисточен |
Општина | Крива Паланка |
Област | Горна Пчиња |
Население | 46 жит. (поп. 2021)[1]
|
Пошт. бр. | 1330 |
Повик. бр. | 031 |
Шифра на КО | 15037 |
Надм. вис. | 1000 м |
Слава | Илинден |
Огут на општинската карта Атарот на Огут во рамките на општината | |
Огут на Ризницата |
Географија и местоположба
уредиСелото се наоѓа во областа Горна Пчиња, во крајниот северен дел на територијата на Општина Крива Паланка, каде што се допира со државната гранична линија со Србија.[2] Селото е раштркано и планинско, чии маала се наоѓаат на надморска височина од 900 до 1.200 метри. Од градот Крива Паланка е оддалечено 28 километри.[2]
Селото се наоѓа на нерамно планинско земјиште околу вливот на Метежевска и Подржикоњска Река. Месностите во атарот на селото се нарекуваат: Кита, Река, Чука, Здравац, Мечит, Вирови, Јанина Чука, Шилешки Рид, Гољак, Јанков Рид, Остра Чука, Село и Селиште.[3]
Селото Огут се наоѓа на северозапад од градот Крива Паланка. На исток се граничи со селото Подржи Коњ, на југоисток со селото Метежево, на југозапад со селото Нерав и на север со општината Трговиште, Србија.
Историја
уредиПри основањето на селото, селото имало само три куќи, кои биле сместени во месноста Село. Тогаш, селото било мало и збиено. Кога селото се зголемило, мештаните започнале да се селат кај нивните сточарски колиби. Во тоа време, првите три селски рода Миленкоски, Стојковци и Пижинци истовремено основале три различни маала Присој, Стојковци или Пољана и Пижинци или Осичани. Четвртото маало Андреинци или Качарци било основано од новите доселеници. Со тоа, Огут од збиено прераснало во многу разбиено село.[3]
Во северниот дел на атарот, покрај долината на Подржикоњска Река се наоѓа месноста Градиште. На оваа висока карпеста чука се наоѓало утврдување, каде биле пронајдени ќерамиди и тули. Во југоисточниот дел на атарот, покрај долината на Метежевска Река се наоѓа месноста Остра Чука, каде биле пронајдени гробови и остатоци од населба. Исто така, во близина била пронајдена и стара градба, за која се верува дека била „римска“ црква. На месноста Селиште во 1922 година при надојдена вода на Подржикоњска Река биле откопани гробови.[3]
Се верува дека селото и претходно било населено од постаро словенско население, но тоа село се раселило. Денешното село било обновено од споменатите три рода, Миленкоски, Стојковци и Пижинци. Не се знае од каде се доселени.[3]
Во XIX век, Огут било село во Кривопаланечка каза на Отоманското Царство.
Стопанство
уредиАтарот зафаќа простор од 20 км2. На него преовладува обработливото земјиште на површина од 725 хектари, на шумите отпаѓаат 533 хектари, а на пасиштата 476 хектари.[2]
Селото, во основа, има мешовита земјоделска функција.[2]
Население
уреди
|
| |||||||||||||||||||||||||||||||||
Според податоците на Васил К’нчов („Македонија. Етнографија и статистика“) од 1900 година, во Огут имало 1.030 жители, од кои 980 Македонци и 50 Роми.[4] Според егзархискиот секретар Димитар Мишев, во 1905 година во Огут имало 984 жители, под врховенството на Бугарската егзархија.[5]
По Првата светска војна селото имало 792 жители.[6]
Според германска карта издадена во 1941 година, а заснована на пописот на Кралството Југославија од 1931 година, селото имало 850 Македонци.[7]
Поради значителното иселување на населението, селото преминало од средно во мало село. Така, во 1961 година селото броело 730 жители, од кои 662 биле Македонци, а 65 жители Срби. Во 1994 година, бројот се намалил на 190 жители, од кои 176 Македонци и четири жители Срби.[2]
Според пописот од 2002 година, во селото Огут живееле 152 жители, од кои 147 Македонци и 5 Срби.[8]
Според последниот попис од 2021 година, во селото живееле 46 жители, од кои 44 Македонци и 2 лица без податоци.[9]
Во табелата во продолжение е направен преглед на населението во сите пописни години:
Година | 1900 | 1905 | 1948 | 1953 | 1961 | 1971 | 1981 | 1991 | 1994 | 2002 | 2021 |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Население | 1.030 | 984 | 672 | 779 | 730 | 686 | 404 | 224 | 190 | 152 | 46 |
- Извор за 1900 г.: Македонија. Етнографија и статистика.[10]; за 1905 г.: La Macédoine et sa Population Chrétienne.[11]; за 1948-2002 г.: Државен завод за статистика на РМ.[12]; за 2021 г.: Државен завод за статистика на РМ.[13]
Родови
уредиОгут е македонско православно село, родовите во селото се староседелски и доселенички.[3]
Родови во селото се:
- Постари доселеници: Миленкоски (16 к.), потекнуваат од првите селски родови кои во втората половина на XVIII век го обновиле селото, живеат во маалото Присој; Стојковци (11 к.), потекнуваат од првите селски родови, живеат во истоименото маало; Андреинци (11 к.), гранка на родот Стојковци, живеат во истоименото маало и Пижинци (8 к.), потекнуваат од најстарите жители кои го обновиле селото. Овде дошле тројца браќа, од кои водат потекло наведените четири рода. Во првиот род се знае следното родословие: Милан (жив на 70 г. во 1950 година) Станојко-Јаќим-Стојче-Миленко, еден од браќата кои го обновиле селото.
- Понови доселеници: Дедо Јанковци (18 к.), доселени се, но не знаат од каде, се сметаат за стари доселеници; Дедо-Пешак (8 к.), доселени се од селото Бабина Пољана, село кое се наоѓа во Горна Пчиња, но во српскиот дел; Дедо Стојчан (7 к.), гранка се од претходниот род; Дедо Мишак (6 к.), тие се гранка од претходните два рода; Осинчанци (5 к.), доселени се од селото Осиче; Ристинци (3 к.), гранка се од претходниот род, сместени во маалото Пижинци; Барчанци (3 к.), доселени се од селото Герман; Качаровци (9 к.), доселени се од селото Сурлица во Горна Пчиња, Србија, подалечно потекло имаат од Кратовско.
Општествени установи
уреди- Поранешна пошта
- Поранешна караула „Огут“
- Амбуланта
- Подрачно училиште „Јоаким Крчовски“
Самоуправа и политика
уредиСелото влегува во рамките на Општина Крива Паланка, која била една од малкуте општини, кои не биле променети по новата територијална поделба на Македонија во 2004 година.
Во периодот од 1955 до 1996 година, селото се наоѓало во рамките на големата општина Крива Паланка.
Во периодот 1952-1955, селото било седиште на тогашната општина Огут, во која покрај селото Огут, се наоѓале и селата Метежево и Нерав. Општината Огут постоела и во периодот 1950-1952.
Избирачко место
уредиВо селото постои избирачкото место бр. 0969 според Државната изборна комисија, кое е сместено во основното училиште.[14]
На претседателските избори во 2019 година, на ова избирачко место биле запишани вкупно 94 гласачи.[15]
Културни и природни знаменитости
уреди- Цркви
- Црква „Св. Илија“ — селската црква. Осветена во 2021 година.[16]
- Археолошки наоѓалишта[17]
- Остри Чуки — градиште од доцноантичко време
- Реки
- Огутска Река — помала река низ селото, која се влева во Лешничка Река
Редовни настани
уреди- Илинден — селска слава
Личности
уреди- Гоце Величковски (р. 1970) — политичар
Иселеништво
уредиВо селото Долно Требешиње во близина на Врање се иселени Џоганци и Дурини, по потекло од Огут.[3] Има и иселеници во поново време.
Наводи
уреди- ↑ „Пописна слика на населените места во Македонија, Попис 2021“. Државен завод за статистика. Посетено на 22 декември 2022.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Панов, Митко (1998). Енциклопедија на селата во Република Македонија (PDF). Скопје: Патрија. стр. 217. Посетено на 19 јули 2019.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 Трифуноски, Јован (1964). Горна Пчиња. Белград: Српска академија на науките и уметностите. стр. 188–190.
- ↑ Васил К’нчов. „Македонија. Етнографија и статистика“. Софија, 1900, стр. 224.
- ↑ D.M.Brancoff. "La Macédoine et sa Population Chrétienne". Paris, 1905, рр. 142-143.
- ↑ „Списък на населените места в Македония, Моравско и Одринско, София, 1917, с. 29“. Архивирано од изворникот на 2014-04-07. Посетено на 2021-08-14.
- ↑ „200K Volkstumskarte Jugoslawien“.
- ↑ „Попис на Македонија“ (PDF). Завод за статистика на Македонија. 2002. Посетено на 19 јули 2019.
- ↑ „Оваа категорија опфаќа лица коишто учествуваат во вкупното резидентно население, но поради нивно одбивање да бидат попишани, неможност да бидат најдени на својата адреса на живеење и непотполност во работата на попишувачите не биле официјално попишани, туку за нив податоците биле преземени од административни извори и затоа не учествуваат во изјаснувањето за етничка припадност, вероисповед и мајчин јазик (Прочитајте повеќе...).“
- ↑ К’нчов, Васил. „Македонија. Етнографија и статистика“. Софија, 1900
- ↑ Brancoff, D.M. „La Macédoine et sa Population Chrétienne“. Paris, 1905.
- ↑ „Население по возраст и по пол, по населени места, според пописите спроведени во Република Македонија по Втората светска војна“. Државен завод за статистика.
- ↑ „Вкупно резидентно население на Република Северна Македонија според етничката припадност, по населени места, Попис, 2021“. Државен завод за статистика.
- ↑ „Описи на ИМ“. Архивирано од изворникот на 2023-08-17. Посетено на 19 јули 2019.
- ↑ „Претседателски избори 2019“. Архивирано од изворникот на 2020-08-06. Посетено на 19 јули 2019.
- ↑ Осветување на храм посветен на св. пророк Илија, во с. Огут и Света Литургија во Петтата Недела по Педесетница
- ↑ Коцо, Димче (1996). Археолошка карта на Република Македонија. Скопје: МАНУ. ISBN 9789989101069