Мечкина шепа (билка)

Мечкина шепа (билка)
Научна класификација [ у ]
Царство:	Растенија
клад:	Скриеносеменици
клад:	Евдикоти
клад:	Астериди
Ред:	Штитовидни
Семејство:	Штитоцветни
Семејство:	Целери
Род:	Свински коров
Вид:	Мечкина шепа (билка)
Научен назив
	Heracleum sphondylium; L.
Синоними
	Homotypic synonyms Pastinaca sphondylium (L.) Calest. ; Sphondylium vulgare Gray ; ; Heterotypic synonyms Heracleum australe f. wendtioides Murb. ; Heracleum sphondylium var. macrocarpum Lange ; ;

Мечкина шепа (латински: Heracleum sphondylium) — вид зелјеста повеќегодишна билка од родот свински коров (Heracleum) од семејството штитоцветни (Apiaceae). Таа е ретка билка, претежно успева во планинските предели. Името го добила според обликот на лисјата, кои потсетуваат на шепи од мечка. Како џбунеста коровска билка успева и на влажни ливади, покрај потоци, патишта, покрај рабови на шуми. Исклучително е делотворна. Лисјата мирисаат слично на целерот или морковот, и одлични се за зачин за салати и супи.^[1]

Својства и состав

Ботаничка илустрација на мечкината шепа

Билката содржи аргинин, глутамин, галактен, арабен, холин, стерол, кумарински хетерозиди, масти, белковини, јаглени хидрати, витамин Ц и каротин. Калоричната вредност ѝ е само 50 калории. Оголените лисни дршки можат во вид туршија да се ставаат и во зимници. Стебленцето е шупливо, може да нарасте до 1 метар во висина, има горчлив вкус и мирис сличен на морков и целер. Плодовите се слични на ким, малку се поголеми. Содржат многу етерично масло и се користат како зачин во јадења, супи, во леб и пецива. За јадење се користи и коренот, кој е богат со скроб и шеќер, а се става во супи и варива.^[1]^[2]^[3]

Цвета во јуни–јули; Плодна е во јули–август.

Како народен лек се препорачува против пролив проследен со грчеви и кај стомачно-цревни непријатности. Облоги со иситнети лисја и корен се ставаат на чиреви на кожата и на места каснати од инсекти. Коренот се препорачува и за лекување на епилепсија.^[4]

Распространетост и екологија

Во Европа (освен самиот север), делови на Западна Азија и Северна Африка. Живее во ливади, покрај рабовите на темнозимзелени и широколисни шуми, во шумски чистини, во близина на патишта, на кошулици во среднопланинските и горните планински зони.^[5]

Чаеви

Епилепсија

Потопете 12 лажици иситнет корен од мечкина шепа во 4 дл. Млака вода и оставете ги да отстојат осум часа. Потоа процедете го и пијте го во мали голтки во текот на денот.

Импотенција

Една супена лажица од растението се прелева со 2 дл врела вода. Се остава да отстои 30 минути, се поцедува и се пие незасладен во текот на денот.

За подобро варење

Една супена лажица се прелива со 2,5 дл врела вода и се остава чајот да отстои пет минути. Потоа се процедува и се пие двапати дневно по еден филџан, по оброк.

Подвидови

Heracleum sphondylium var. akasimontanum (Koidz.) H. Ohba
Heracleum sphondylium subsp. algeriense (Coss. ex Batt. & Trab.) Dobignard
Heracleum sphondylium subsp. alpinum (L.) Bonnier & Layens
Heracleum sphondylium subsp. aurasiacum (Maire) Dobignard
Heracleum sphondylium subsp. embergeri Maire
Heracleum sphondylium subsp. granatense (Boiss.) Briq.
Heracleum sphondylium var. lanatum (Michx.) Dorn
Heracleum sphondylium subsp. montanum (Schleich. ex Gaudin) Briq.
Heracleum sphondylium var. nipponicum (Kitag.) H. Ohba
Heracleum sphondylium subsp. orsinii (Guss.) H.Neumayer
Heracleum sphondylium subsp. pyrenaicum (Lam.) Bonnier & Layens
Heracleum sphondylium subsp. sibiricum (L.) Simonk.
Heracleum sphondylium subsp. suaveolens (Litard. & Maire) Dobignard
Heracleum sphondylium subsp. ternatum (Velen.) Brummitt
Heracleum sphondylium subsp. transsilvanicum (Schur) Brummitt
Heracleum sphondylium subsp. trifoliolatum (Blanch.) Kerguélen
Heracleum sphondylium var. tsaurugisanense (Honda) H. Ohba
Heracleum sphondylium subsp. verticillatum (Pančić) Brummitt

Наводи

↑ ^1,0 ^1,1 Никаљевиќ, Зоран (2022-05-12). „Мечкина шепа“. Советите на дедо Зоран. Посетено на 2024-10-29.
↑ Stace, C. A. (2019). New Flora of the British Isles (Fourth. изд.). Middlewood Green, Suffolk, U.K.: C & M Floristics. стр. 864. ISBN 978-1-5272-2630-2.
↑ Blamey, M. & Grey-Wilson, C. (1989). Flora of Britain and Northern Europe. ISBN 0-340-40170-2
↑ „Мечкина шепа (својства)“. Посетено на 2024-10-29.
↑ Сацыперова И. Ф. Борщевики флоры СССР — новые кормовые растения : перспективы использования в народном хозяйстве / отв. ред. Ал. А. Федоров, Н. Н. Цвелёв. — Л. : Наука, 1984. — 224 с. — 1000 экз. (руски)

Надворешни врски

Чај од мечкина шепа

[:0-1] 1,0 ^1,1 Никаљевиќ, Зоран (2022-05-12). „Мечкина шепа“. Советите на дедо Зоран. Посетено на 2024-10-29.

[Stace-2] Stace, C. A. (2019). New Flora of the British Isles (Fourth. изд.). Middlewood Green, Suffolk, U.K.: C & M Floristics. стр. 864. ISBN 978-1-5272-2630-2.

[blamey-3] Blamey, M. & Grey-Wilson, C. (1989). Flora of Britain and Northern Europe. ISBN 0-340-40170-2

[4] „Мечкина шепа (својства)“. Посетено на 2024-10-29.

[5] Сацыперова И. Ф. Борщевики флоры СССР — новые кормовые растения : перспективы использования в народном хозяйстве / отв. ред. Ал. А. Федоров, Н. Н. Цвелёв. — Л. : Наука, 1984. — 224 с. — 1000 экз. (руски)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]