Липош
Липош (грчки: Φιλήρα, Φιλύρα, Филира; до 1927 г. Λιπόσι, Липоси[1]) — поранешно село во Серско, Егејска Македонија, на територијата на денешната општина Синтика на Серскиот округ, Грција. Сè до 1920-тите било населено со Македонци.[2]
| Липош Φιλήρα | |
|---|---|
  Липош | |
|
Местоположба во областа   Липош | |
| Координати: 41°16.38′N 23°5.55′E / 41.27300° СГШ; 23.09250° ИГД | |
| Земја | Грција |
| Област | Централна Македонија |
| Округ | Серски |
| Општина | Синтика |
| Општ. единица | Петрич |
| Население | |
| • Вкупно | иселено |
| Час. појас | EET (UTC+2) |
| • Лето (ЛСВ) | EEST (UTC+3) |
Географија
уредиСелото се наоѓало на јужните падини на Беласица, источно од Горно Порој. Било сместено над денешното село Неохори, под истоимениот врв Липош.
Историја
уредиВо Отоманското Царство
уредиСпоред османлиските дефтери на немуслиманското население од Тимурхисарскиот вилает за 1616–17 г. Липош имал 46 даночно обврзани домаќинсва. Во 1625 г. истиот имал 35 такви домаќинства.[3]
Во XIX век Липош бил село во Демирхисарската каза на Серскиот санџак. Во „Етнографија на вилаетите Адријанопол, Монастир и Салоника“ се вели дека во 1873 г. Липош (Lipoche) е посочено като село с 30 домакинства и 100 жители Македонци.[4][5]
Во 1891 г. Георги Стрезов напишал за селото:
| „ | Липош, чифлик на поројскиот богаташ Омер-бег. Земјоделци, дрводелци и сточари; одгледуваат свињи. Има грчка црква и грчко училиште со 15 ученици. Ако учителот знае македонски, понекогаш предава и македонски. 10 турски и 50 македонски куќи.[6][7] | “ |
Според Васил К’нчов („Македонија. Етнографија и статистика“) во 1900 г. во Липош живееле 350 Македонци.[4][8]
Ба почетокот на XX век жителите на Липош биле под врховенството на Цариградската патријаршија. По податоци на егзархискиот секретар Димитар Мишев („La Macédoine et sa Population Chrétienne“) во 1905 година во Липош (Lipoche) имало 480 Македонци под патријаршијата и 90 власи.[4] Во селото имало грчко основно училиште со еден учител и 15 ученици.[9] Во 1906 г. селото имало 70 куќи.[10]
Во Грција
уредиЗа време на Првата балканска војна во октомври 1912 г. селото е окупирано од бугарска војска. Во Втората балканска војна на 9 јули 1913 г. во Липош влегла грчка војска. По војната селото било припоено кон Грција согласно Букурешкиот договор. Taa 1913 г. селото имало 456 жители.[2] Веднаш по Првата светска војна дел од населението пребегало во Пиринска Македонија поради репресалиите на грчката власт. Во 1923-1924 г. под жесток притисок Липош го напуштиле уште 80 лица (25 семејства).[2] Преселниците претежно се населиле во петричките села Димидово и Коларово.
Во 1920-тите години власта довела грчки колонисти од Мала Азија кои станале мнозинство во селото. На пописот од 1928 г. Липош е претставено како мешано староседелско село со 144 грчки дојденци (39 семејства), а остатокот од македонски мештани.[11] Во 1940 г. Липош имал 400 жители, но следната 1941 г. населението се свело на 211 лица.[2]
Селото се распаднало за време на Граѓанската војна кога власта го префрлила населението во Џума Маала. По војната државата го подигнала новото село Неохори за жителите на Липош и оние на Тодорич. Жителите ги задржале своите имоти во Липош и понатаму ги користат.[2]
Наводи
уреди- ↑ „Μετονομασίες των Οικισμών της Ελλάδας“. Πανδέκτης: Name Changes of Settlements in Greece. Посетено на 12 април 2021.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Симовски, Тодор Христов (1998). Населените места во Егеjска Македониjа (PDF). II дел. Скопjе: Здружение на децата-бегалци од Егејскиот дел на Македонија, Печатница „Гоце Делчев“. стр. 200. ISBN 9989-9819-6-5.
- ↑ Турски извори за българската история, т. VII, София 1986, с. 228, 300.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Како што е општопознато, Македонците во бугарските извори се присвојуваат и водат како Бугари, и покрај признанието дека самите се изјаснувале како Македонци.
- ↑ Македония и Одринско : Статистика на населението от 1873 г. София: Македонски научен институт – София, Македонска библиотека № 33. 1995. стр. 136–137. ISBN 954-8187-21-3.
- ↑ Нарекувајќи го јазикот „бугарски“ под влијание на бугарската пропаганда.
- ↑ Стрезов, Георги (1891). „Два санджака отъ Источна Македония“ (PDF). Периодическо списание на Българското книжовно дружество въ Средѣцъ. Средѣцъ: Държавна печатница. Година Седма (XXXVI): 859.
- ↑ Кѫнчовъ, Василъ (1900). Македония. Етнография и статистика. София: Българското книжовно дружество. стр. 185. ISBN 954430424X.
- ↑ Brancoff, D. M (1905). La Macédoine et sa Population Chrétienne : Avec deux cartes etnographiques (PDF). Paris: Librarie Plon, Plon-Nourrit et Cie, Imprimeurs-Éditeurs. стр. 188–189.
- ↑ Из „Рапорт за въвеждането и състоянието на учебното дело през учебната 1905 - 1906 г. в гр. Горни Порой, Демирхисарско“. – В: Извори за българската етнография, том 3: Етнография на Македония. Материали из архивното наследство. София: Македонски научен институт, Етнографски институт с музей, Академично издателство „Проф. Марин Дринов“. 1998. стр. 73.
- ↑ Κατάλογος των προσφυγικών συνοικισμών της Μακεδονίας σύμφωνα με τα στοιχεία της Επιτροπής Αποκαταστάσεως Προσφύγων (ΕΑΠ) έτος 1928, Архивирано од изворникот на 30 јуни 2012, Посетено на 30 јуни 2012