Дацентрурус
Дацентрур (што значи „опашка полна со точки“), првично познат како Омосаурус — голем стегосаурус кој живеел во периодот на Доцна Јура (154 - 150 мја) на територијата на денешна Европа. Неговиот типски вид, Omosaurus armatus, бил именуван во 1875 година, врз основа на скелет пронајден во глинена јама во Кимериџ Клеј во близина на Свиндон, Англија. Во 1902 г., родот бил преименуван во Дацентрурус, бидејќи името Омосаурус веќе било користено за крокодил.
| Дацентрурус | |
|---|---|
| |
| Примерок од холотип, Лондон | |
| Научна класификација [ у ] | |
| Непознат таксон (попр): | Дацентрурус |
| Вид: | Дацентрурус |
| Научен назив | |
| Дацентрурус armatus (Овен, 1875 [оригинално омосаурус]) | |
| Синоними | |
| |
Наодите за ова животно се ограничени, а голем дел од неговиот изглед е неизвесен. Дацентрурот бил силно изграден, бил тревојад, украсен со плочи и шила и одел на четири нози.
Опис
уреди
Дацентрурот бил голем стегосаурид. Се проценува дека некои примероци достигнувале должина од 10 метри [1][2] и тежина до 5 тони.[3] Многу книги тврдат дека Дацентрурот бил мал стегосаурус. Широката карлица укажува на тоа дека бил помеѓу најголемите. За стегосаурус, цревата му биле особено широки, а масивната задница е исто така означена со исклучително широки пршлени. Задниот екстремитет бил прилично краток, но предниот екстремитет бил релативно долг, главно поради долгата подлактица.
Иако за Дацентрурот се смета дека имал исти пропорции како Стегосаурусот, се знае дека неговата конфигурација на плочи и шила е прилично различна, бидејќи веројатно имал и два реда мали плочи на вратот и два реда подолги шила по опашката.[4] Холотипниот примерок на Dacentrurus armatus содржи асиметрична плоча на вратот и, исто така, вклучува еластична опашка која можело да биде дел од тагомизерот (четири до десет шила на опашките) . .
Откритие и видови
уреди
На 23 мај 1874 година, Џејмс Шопленд од Swindon Brick and Tyle Company му пријавил на професорот Ричард Овен дека на нивната глинена јама, големиот каменолом Свиндон во Вилтшир, повторно бил откриен фосилен скелет. Овен го испратил Вилијам Дејвис да го обезбеди примерокот. За време на обидот да се открие во целост, остатокот се распаднал на неколку парчиња. Овие на крајот биле транспортирани во Лондон во гајби со вкупна тежина од три тони. Коските после тоа биле делумно откриени од подготвувачот на Овен, mидарот Калеб Барлоу.[5]
Овен ги именувал и ги опишал остатоците во 1875 година како типски вид на Omosaurus armatus . Генеричкото име било добиено од грчки ὦμος, omos, „надлактица“, во однос на робусната рамена коска. Специфичното име арматус може да значи „вооружено“ на латински јазик.[6]
Холотипот, BMNH 46013, бил пронајден во слој од глинената формација Кимериџ, датиран од времето на Кимериџ . Главниот фрагмент ја содржи карлицата; серија од шест задни грбни пршлени, сите сакрални и осум предни пршлени; десна бутна коска и некои лабави пршлени. Севкупно, тринаесет одделени пршлени се присутни во материјалот. Дополнителни елементи вклучуваат делумна голема писка, делумна мала писка, плоча на десниот врат.
Неколку други видови биле именувани во родот Омосаурус. Дел од колекцијата на Британскиот музеј на природна историја бил примерокот BMNH 46321, шила пронајдени во Кимериџ Клеј од Вилијам Канингтон во близина на Големата западна железница. Тие Овен во 1877 година ги именувал како Омосаурус хастигер, епитетот што значи „носител на шила“ или „копје-волшебник“, а неговите шилци се гледаат поставени на зглобот на животното.[7] Во 1887 година, Џон Витакер Хулке го нарекол Omosaurus durobrivensis заснован на примерокот BMNH R1989 пронајден во Танхолт, Кембриџшир, а специфичното име потекнува од Дуробрива .[8] (За тој примерок понекогаш погрешно се вели дека е пронајден во Флетон, Питерборо, Кембриџшир, каде што Алфред Николсон Лидс ги направил повеќето наоди. ) Овој примерок во 1956 година станал посебен род Лековисаурус. Во 1893 година, Хари Говие Сили го именувал примерокот Omosaurus phillipsii, заснован на бутната коска, примерок YM 498, епитет во чест на покојниот ЏонФилипс .[9] Сили сугерирал дека ова може да биде ист таксон со Priodontognathus phillipsii Seeley 1869, што довело до недоразбирање, поради тоа што го има истото специфично име, бидејќи Priodontognathus бил едноставно поднесен од него под името Омосаурус . Ова толкување сепак е неточно бидејќи и двата вида имаат различни холотипови. "Omosaurus leedsi" е nomen nudum и бил користен од страна на Сили за CAMSM J.46874.[10] Во 1910 година, Фридрих фон Хуене го нарекол Omosaurus vetustus, заснован на примерокот OUM J.14000, ивер пронајден на западниот брег на реката Червел, со епитетот што значи „антички“.[11] Во 1911 година Франц Нопса го нарекол Omosaurus lennieri, епитетот во чест на Густав Лениер, заснован на делумен скелет во 1899 година пронајден во Аргил д’Октевил во Нормандија, Франција .[12] Примерокот бил уништен за време на сојузничкото бомбардирање на Каен во 1944 година.
Дури и откако последните два вида Omosaurus биле именувани, тие станале познати под името Omosaurus кој пак бил синоним за „крокоди“.[13] Во 1902 година, Фредерик Август Лукас го преименувал родот во Дацентрур . Името потекнува од грчки δα ~, да ~, „многу“ или „полн со“, κέντρον, кентрон, „точка“ и οὐρά, ура, „опашка“.[14] Лукас дал ново име и комбинација за видовите Omosaurus armatus: Decentrurus armatus, но во 1915 година Едвин Hennig префрлил повеќе видови Omosaurus во Dacentrurus, што резултирало со hastiger Dacentrurus, Dacentrurus durobrivensis, Dacentrurus phillipsi и lennieri Dacentrurus. [15] Како и да е, би било вообичаено истражувачите да го користат името Омосаурус.[16] D. vetustus, порано означен како Omosaurus ( Dacentrurus ) vetustus од фон Хуене, бил вклучен во Lexovisaurus како Lexovisaurus vetustus во 1983 година [17] но таа задача била одбиена со обете изданија на Диносауријата,[1][18] и О vetustus сега е вид вид на еоплофиза .[19]
Распространетост
уреди
Поради фактот што ги претставувал најпознатите видови стегосаури од Европа, повеќето откритија на стегосаури во оваа област биле упатени дека станува збор за Дацентрур .[20] Ова ги вклучува откритијата во Вилтшир и Дорсет во јужна Англија (меѓу нив пршлен што му се припишува на D. armatus во Вејмут [21] ), фосили од Франција и Шпанија и уште пет историски неодамнешни скелети од Португалија. Повеќето од овие откритија биле фрагментарни по природа; единствените поцелосни скелети биле холотипите на D. armatus и D. lennieri . На крајот, слоевите од кои е пријавен Дацентрусот се издвојуваат на следниот список:
- Аргил д’Октевил [22]
- Камадас де Алкобаса
- Кимериџ Клеј
- Формација Лоринха
- Унидаде Бомбарал
- Формација Вилар дел Арзобиспо [20]
Исто така, во Португалија биле откриени јајца припишани на Дацентрур.
Питер Малком Галтон во осумдесеттите години ги упатил сите остатоци од стегосаурус од наносите на доцната Јура во западна Европа до D. armatus .[21] Во 2008 година бил направен радикално поинаков пристап од страна на Сузана Меидмент, која го ограничила материјалот на D. armatus на неговиот холотип. Најименуваните видови, меѓу нив Astrodon pusillus од Португалија засновани на фосили од стегосаури,[23] таа сметала дека се nomina dubia. Таа ги сметала примероците од континентална Европа веројатно за посебен вид, но бидејќи е премногу ограничен за да воспостави карактеристични одлики, таа му ги доделила на Dacentrurus sp.[24]
Во 2013 година, Алберто Кобос и Франциско Гаско опишале остатоци од стегосаури во рбетниот мозок, кои биле пронајдени групирани во месноста „Баранко Конехоро“ на формацијата Вилар дел Арзобиспо во Риодева ( Теруел, Шпанија ). Остатоците биле доделени на Dacentrurus armatus и се состојат од четири вертебрални центри, примероци MAP-4488-4491, од една единка, од кои два се вратни пршлени, третиот е граден, а последниот е пршлен на опашката. Ова откритие се смета за значајно затоа што ќе ја демонстрира и интраспецифичната варијабилност на Dacentrurus armatus и силната преваленца на Dacentrurus во иберискиот опсег за време на границата Јура - Креда, пред околу 145 милиони години.[20] Сепак, новиот материјал на Мирагаја опишан во 2019 година покажува посилни афинитети со материјалот Вилар дел Арзобиспо од холотипскиот материјал на Дацентрур.[25]
Филогенија
уреди
Дацентрур бил првиот стегосаурус од кој некогаш биле откриени добри остатоци; претходните откритија како Парантодон, Регносаурус и Кратеросаурус биле премногу ограничени за да бидат директно препознатливи како претставници на карактеристична нова група. Затоа, Овен не бил во можност тесно да го поврзе својот Омосаурус со други видови, но бил свесен дека тој претставува член на Диносауријата . Во 1888 година Ричард Лидекер именувал семејство Omosauridae, но ова име не се искористило откако се сфатило дека Омосаурус како поим е веќе зафатен. Во 20 век Дацентрур обично бил доделен на стегосауридите .
| Штитоносни |
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Користена литература
уреди- ↑ 1,0 1,1 Galton, Peter M.; Upchurch, Paul, 2004, "Stegosauria" In: Weishampel, David B.; Dodson, Peter; and Osmólska, Halszka (eds.): The Dinosauria, 2nd edition, Berkeley: University of California Press. Pp. 344-345
- ↑ Holtz, Thomas R. Jr. (2008) Dinosaurs: The Most Complete, Up-to-Date Encyclopedia for Dinosaur Lovers of All Ages Supplementary Information
- ↑ Paul, G.S., 2010, The Princeton Field Guide to Dinosaurs, Princeton University Press p. 223
- ↑ Lessem, Don (2003). Scholastic Dinosaurs A-Z. Scholastic Inc. стр. 67. ISBN 978-0-439-16591-4.
- ↑ Davis, W., 1876, "On the exhumation and development of a large reptile (Omosaurus armatus, Owen), from the Kimmeridge Clay, Swindon, Wilts.", Geological Magazine, 3: 193–197
- ↑ R. Owen, 1875, Monographs on the fossil Reptilia of the Mesozoic formations. Part II. (Genera Bothriospondylus, Cetiosaurus, Omosaurus). The Palaeontographical Society, London 1875: 15-93
- ↑ R. Owen, 1877, Monographs on the fossil Reptilia of the Mesozoic formations. Part III. (Omosaurus). The Palaeontographical Society, London 1877 :95-97
- ↑ J. W. Hulke, 1887, "Note on some dinosaurian remains in the collection of A. Leeds, Esq, of Eyebury, Northamptonshire", Quarterly Journal of the Geological Society 43: 695-702
- ↑ Seeley, H. G., 1893, "Omosaurus phillipsi", Yorkshire Philosophical Society, Annual Report 1892, p. 52-57
- ↑ Seeley, H. G., 1901, (in Huene, F.): Centralblatt für Minerologie, Geologie und Paläontologie 1901, p. 718
- ↑ Huene, F. von, 1910, "Über den altesten Rest von Omosaurus (Dacenturus) im englischen Dogger", Neues Jahrbuch für Mineralogie, Geologie und Paläontologie, 1910(1): 75-78
- ↑ Nopcsa, F., 1911, "Omosaurus lennieri, un nouveau Dinosaurien du Cap de la Hève", Bulletin de la Société Geologique de Normandie 30: 23-42
- ↑ J. Leidy, 1856, "Notice of remains of extinct vertebrated animals discovered by Professor E. Emmons", Proceedings of the Academy of Natural Sciences of Philadelphia 8: 255-257
- ↑ F.A. Lucas, 1902, "Paleontological notes. The generic name Omosaurus: A new generic name for Stegosaurus marshi", Science, new series 16(402): 435
- ↑ Hennig, E., 1915, Stegosauria: Fossilium Catalogus I, Animalia pars 9, p. 1-16
- ↑ Maidment, S. C. R., 2010, "Stegosauria: a historical review of the body fossil record and phylogenetic relationships", Swiss Journal of Geosciences 103(2): 199-210
- ↑ Galton, P. M. and Powell, H. P., 1983, "Stegosaurian dinosaurs from the Bathonian (Middle Jurassic) of England, the earliest record of the family Stegosauridae", Geobios, 16: 219–229
- ↑ P. M. Galton. 1990. Stegosauria. The Dinosauria, D. B. Weishampel, P. Dodson, and H. Osmólska (editors), University of California Press, Berkeley 435-455
- ↑ Ulansky, R. E., 2014. Evolution of the stegosaurs (Dinosauria; Ornithischia). Dinologia, 35 pp. [in Russian]. [DOWNLOAD PDF] http://dinoweb.narod.ru/Ulansky_2014_Stegosaurs_evolution.pdf.
- ↑ 20,0 20,1 20,2 Alberto Cobos and Francisco Gascó. (2013) New vertebral remains of the stegosaurian dinosaur Dacentrurus from Riodeva (Teruel, Spain). Geogaceta, 53, 17-20.
- ↑ 21,0 21,1 Galton P.M. (1985) "British plated dinosaurs (Ornithischia, Stegosauridae), Journal of Vertebrate Paleontology, 5: 211-254
- ↑ Galton, Peter M.; Upchurch, Paul (2004). "Stegosauria (Table 16.1)." In: Weishampel, David B.; Dodson, Peter; and Osmólska, Halszka (eds.): The Dinosauria, 2nd, Berkeley: University of California Press. Pp. 344-345. ISBN 0-520-24209-2.
- ↑ Galton, P.M., 1981, "A juvenile stegosaurian dinosaur ‘‘Astrodon pusillus’’ from the Upper Jurassic of Portugal, with comments on Upper Jurassic and Lower Cretaceous biogeography", Journal of Vertebrate Paleontology, 1: 245–256
- ↑ Maidment, S.C.R., Norman, D.B., Barrett, P.M., & Upchurch, P., 2008, "Systematics and phylogeny of Stegosauria (Dinosauria: Ornithischia)", Journal of Systematic Palaeontology, 6: 367–407
- ↑ Costa, Francisco; Mateus, Octávio (2019-11-13). Joger, Ulrich (уред.). „Dacentrurine stegosaurs (Dinosauria): A new specimen of Miragaia longicollum from the Late Jurassic of Portugal resolves taxonomical validity and shows the occurrence of the clade in North America“. PLOS ONE (англиски). 14 (11): e0224263. doi:10.1371/journal.pone.0224263. ISSN 1932-6203. PMC 6853308. PMID 31721771.
Литература
уреди- Benton, M. J.; Spencer, P. S. (1995). Fossil Reptiles of Great Britain. Chapman & Hall. ISBN 978-0-412-62040-9.
Надворешни врски
уреди- Музеј на природна историја на Дацентрур Архивирано на 25 септември 2006 г.
- dulops.net на Дацентрур (шпански)
- Дискусија за тврдената мала големина на Дацентрурус Архивирано на 6 август 2016 г.