Валис и Футуна

Острови Валис и Футуна
Острови Валис и Футуна; Territoire des îles Wallis-et-Futuna (француски); Telituale o Uvea mo Futuna (валиски) (футунски)
Знаме	Грб
	Гесло: "Liberté, Égalité, Fraternité"
	Химна: La Marseillaise;
	Местоположба на Валис и Футуна
Главен град; (и најголем)	Мата-Уту
Службен јазик	француски
секојдневни	валиски; футунски;
Народности	Полинезијци
Демоним	Увејци(Валишани); Футунци;
Независна држава	Франција
Уредување	прекуморска заедница
Статус
Површина
Население
БДП (номинален)	проценка за 2005 г.
ИЧР (2008)	▲ 0.793; висок · 132
Валута	Франк (XPF)
Часовен појас	(UTC+12)
НДД	.wf
Повик. бр.	+681
а.	преку гласање

Валис и Футуна (француски: Wallis-et-Futuna, валиски и футунски: Uvea mo Futuna), официјално Територија Острови Валис и Футуна (Territoire des îles Wallis-et-Futuna)^[4] — француска прекуморска заедница во Океанија, Тихи Океан. Северно од Валис и Футуна е Тувалу, југозападно е Фиџи, југоисточно е Тонга, источно е Самоа и североисточно е Токелау (Нов Зеланд).

Вкупната површина на Валис и Футуна е 142.42 км² и има население од околу 12.000 жители. Главен град на Валис и Футуна е Мата-Уту, кој воедно е и најголем град. Самата територија е составена од три вулкански тропски острови, кои се опколени со мали островчиња. Увеа (Валис) е оддалечен 260 км од Футуна и Алофи.

Историја

Остатоци од тврдината Талиетуму.

Полинезијците ги населиле островите во околу 1000 година, кога Тонганската Империја се проширила во регионот. Првичните доселеници изградиле тврдини, некои и денес се делумно недопрени.

Футуна за првпат на европските карти била забележана од Вилен Схаутен и Јакоб Ле Мер за време на нивната експедиција околу светот во 1616. Тие ги именувале островите Футуна и Алофи како Хорнски Острови, во чест на градот Хорн во Холандија. Првите Европејци што се доселиле на островите биле Французите и пристигнувањето на француските мисионери во 1837 г. Тие го покрстиле месното население. Увеа се нарекува и Валис во чест на британскиот истражувач Семјуел Валис.^[5]

На 5 април 1842 година мисионерите побарале заштита на островите од Франција бидејќи некои од месните жители организирале бунт. Така, на 5 април 1887 година Кралицата на Увеа потпишала договор и така се основал францускиот протекторат. Оваа постапка ја следеле и кралевите на Сигаве и Ало, односно кралевите на Футуна и Алофи, на 16 февруари 1888. Првично, островите биле дел од француската колонија Нова Каледонија. Валис и Футуна станале прекуморска територија во 1959 година по гласањето кое било одржано на островите и со тоа се одвоиле од Нова Каледонија.^[6]

Географија

Карта на Валис и Футуна.

Валис и Футуна се оддалечени од 362 км од Самоа на запад и 480 км североисточно од Фиџи. Територијата е составена од три острови. Увеа е најголем остров и воедно најнаселен. Потоа следува островот Футуна и ненаселениот остров Алофи. Околу овие острови има околу 20 мали островчиња кои се ненаселени. Вкупната територија на Валис и Футуна е 142 км². Највисока точка на островите е планината Пик на Футуна со висина од 524 метри.

Островите имаат топла и дождлива сезона од ноември до април, кога има бури и тропски циклони. Од мај до октомври е сувата сезона, кога има појава на југоисточни ветришта. Просечната врнежливост е 2,500 до 3,000 милиметри на годишно просечно ниво и има најмалку 260 врнежливи денови низ годината. Просечната влажност на воздухот е 80% и просечната температура 26 степени. Температурата ретко паѓа под 24 степени.

Само пет проценти од вкупната територија на островите е обработлива. Островите се соочуваат со проблемот на опустошување на шумите, така што останал сосема мал дел од некогашната шума на островите. Алофи не е населен бидејќи нема извори на свежа вода.

Државата е составена од следниве острови:

Сателитска снимка на Увеа

Сателитска снимка на Футуна и Алофи.

остров	гл. град	други градови	површина (км²)	население
Валис и Футуна	Мата-Уту	Леава, Ваитупу, Алеле, Лику, Фалалеу, Утуфуа	142.42	15500
Хорнски Острови	Леава	Фиуа, Нуку, Таоа, Малае, Оно, Веле	64.1	4591
Алофи			17.8	2
Футуна	Леава	Толоке, Фиуа, Ваисеи, Нуку, Таоа, Малае, Колопелу, Оно, Колиа, Веле, Колотаи, Лалоуа, Пои, Тамана, Туатафа, Таваи	46.3	4589
Фаиоа			0.68	0
Фенуафоу			0.03	0
Фугалеи			0.18	0
Сен Кристоф			0.03	0
Луанива			0.18	0
Нукуатеа			0.74	0
Нукуфоту			0.04	0
Нукухифала	Нукухифала		0.067	4
Нукухионе			0.02	0
Нукулоа	Нукулоа		0.35	10
Нукутапу			0.05	0
Нукутеатеа			0.1	0
други	Нукуато		0.043	0
Текавики			0.01	0
Увеа	Мата-Уту	Ваитупу, Алеле, Лику, Фалалеу, Утуфуа, Малаефоу	75.8	10895
други			0	0
Валис и Футуна	Мата-Уту	Леава, Ваитупу, Алеле, Лику, Фалалеу, Утуфуа	142.42	15500

Наводи

↑ ^1,0 ^1,1 „World factbook: Wallis and Futuna“. Архивирано од изворникот на 2017-10-11. Посетено на 2010-02-03.
↑ Wallis and Futuna at Geohive
↑ ^3,0 ^3,1 INSEE, CEROM. „L'économie de Wallis-et-Futuna en 2005: Une économie traditionnelle et administrée“ (PDF) (француски). Посетено на 1 July 2008.
↑ Loi no 61-814 du 29 juillet 1961 conférant aux îles Wallis-et-Futuna le statut de territoire d'outre-mer.
↑ „POP Culture: Wallis and Futuna“. Guampedia. Посетено на 2017-03-03.
↑ http://www.infoplease.com/ipa/A0107555.html

Поврзано

Надворешни врски

Официјално мрежно место (француски)
GigaCatholic за Валис и Футуна
Карта на Валис и Футуна Архивирано на 3 мај 2006 г.
Информации за Валис и Футуна Архивирано на 3 септември 2011 г. (француски)

[cia-1] 1,0 ^1,1 „World factbook: Wallis and Futuna“. Архивирано од изворникот на 2017-10-11. Посетено на 2010-02-03.

[2] Wallis and Futuna at Geohive

[GDP-3] 3,0 ^3,1 INSEE, CEROM. „L'économie de Wallis-et-Futuna en 2005: Une économie traditionnelle et administrée“ (PDF) (француски). Посетено на 1 July 2008.

[4] Loi no 61-814 du 29 juillet 1961 conférant aux îles Wallis-et-Futuna le statut de territoire d'outre-mer.

[5] „POP Culture: Wallis and Futuna“. Guampedia. Посетено на 2017-03-03.

[6] ttp://www.infoplease.com/ipa/A0107555.html

[4]

[1]

[2]

[3]

[5]

[6]