Топло чоколадо
Топлото чоколадо, познато и како топло какао е топол пијалак кој се состои од рендана чоколада, стопена чоколада или какао во прав, загреано млеко или вода и обично засладувач како шлаг.
 | |
| Земја на потекло | Средна Америка |
|---|---|
| Боја | Кафена |
| Боја | Чоколадо |
| Состојки | Чоколадо или какао во прав, млеко или вода, шеќер |
Се верува дека првиот чоколаден пијалак бил создаден од Маите пред околу 2.500-3.000 години, а пијалакот од какао бил суштински дел од културата на Ацтеките до 1400 година од нашата ера. Пијалакот станал популарен во Европа откако бил доведен од Мексико во Новиот свет и оттогаш претрпел повеќекратни промени. До 19 век, топлото чоколадо се користело дури и во медицината за лекување на болести како што се болести на црниот дроб и на желудникот.
Топлото чоколадо се конзумира ширум светот и доаѓа во повеќе варијации, вклучувајќи го зачинетото чоколадо пара меса од Латинска Америка, многу густата чоколата калда која се служи во Италија и чоколадото а ла таза се служи во Шпанија и потенкото топло какао што се консумира во САД. . Подготвеното топло чоколадо може да се купи од голем број објекти, вклучувајќи кафетерии, ресторани за брза храна, кафулиња и чајџилници. Мешавините од топло чоколадо во прав, кои може да се додадат во врела вода или топло млеко за да се подготви пијалакот дома, се продаваат во продавници за храна и на интернет.
Историја
уреди
Археолозите пронашле докази дека конзумирањето чоколадо од страна на Маите постоело уште во 500 година п.н.е., а постојат шпекулации дека чоколадото им претходи дури и на Маите.[2] За да се направи чоколадниот пијалак, кој се служел ладен, Маите ги мелеле семките од какао во паста и го мешале со вода, пченкарно брашно, чили пиперки и други состојки.[3] Тие потоа го претурале пијалакот од сад во сад додека не се формирала густа пена.[2] Чоколадото им било достапно на Маите од сите општествени класи. Во гробницата на Маите од раниот класичен период (460-480 н.е.) кај местото Рио Азул, Гватемала, се пронашле мајански садови за какао со траги од чоколаден пијалак.[3][4]
Бидејќи шеќерот допрва требал да дојде во Америка[3], тоа што Шпанците тогаш го нарекувале xocōlātl било пијалак кој се состоел од чоколадна основа со вкус на ванила и други зачини којшто се служел ладен.[5][6] Пијалакот имал зачинет и горчлив вкус за разлика од засладеното модерно топло чоколадо.[3] Што се однесува до тоа кога првпат било сервирано жешко, изворите се во конфликт.[3][5] Меѓутоа, Хосе де Акоста, шпански језуитски мисионер кој живеел во Перу, а потоа и во Мексико, во доцниот 16 век, го опишал пијалакот на следниов начин :
Одвратно за оние кои не се навикнати, (...) со многу непријатен вкус. Сепак, тоа е многу ценет пијалак меѓу Индијанците, каде што заедно со нив ги слават благородните мажи кои минуваат низ нивната земја. Шпанците, и мажи и жени, кои се навикнати, се многу алчни за оваа чоколада. Тие велат дека прават различни видови од него, некои топли, некои ладни, а некои умерени, и ставаат многу од тоа „чили“; да, од него прават паста, за која велат дека е добра за желудникот (...)
Во Средна Америка, многу пијалаци биле направени од зрна какао, и дополнително зачинети со цвеќиња како ванила за да се додаде вкус.[7] Какаото се користело и како валута низ цела Средна Америка.[7] Ацтеките користеле чоколадо за да покажат висок статус и го нуделе за да уважат некого[7] Првиот регистриран контакт на Европејците со чоколадата бил дури во 1502 година на четвртото патување на Колумбо.[7]
.jpg)
Европска адаптација
уредиОткако ги победил воините на Монтезума и побарал од благородниците на Ацтеките да ги предадат своите скапоцености, Кортес се вратил во Шпанија во 1528 година, носејќи со себе опрема за правење чоколаден пијалак.[8] Во тоа време, чоколадата сè уште постоела само како горчливиот пијалак што го измислиле Маите.[3] Слатката топла чоколада и чоколадото во штангли допрва требало да бидат измислени. По неговото воведување во Европа, пијалакот полека добил на популарност. Царскиот двор на императорот Карло V набрзо го прифатил пијалакот, а она што тогаш било познато само како „чоколадо“ станало модерен пијалак популарен кај шпанската висока класа. Дополнително, какаото се давало како мираз кога членовите на шпанското кралско семејство се венчавале со други европски аристократи.[9] Во тоа време, чоколадото било многу скапо во Европа, бидејќи зрната какао растеле само во Јужна Америка.[10]
Тогаш била измислена топлата чоколада со сладок вкус, кое станало луксуз меѓу европското благородништво до 17 век.[11] Дури и кога првата Чоколадна куќа (установа слична на модерното кафуле)[3] отворила во 1657 година, чоколадото сè уште било многу скапо[12][13] Во тоа време, топлото чоколадо често се мешало со зачини за вкус; еден значаен рецепт бил топлото чоколадо „зачинето со свежи цвеќиња од јасмин, килибар, мошус, ванила и амбра“.[11] Кон крајот на 17 век, Сер Ханс Слоун, претседател на Кралскиот колеџ за лекари, ја посетил Јамајка. Според историчарот Џејм Делбуго, Јамајканците подготвувале „топол пијалак приготвен од струготини свежо собрано какао, варено со млеко и цимет“ уште во далечната 1494 година[14] Кога Слоун се вратил во Англија, го донел рецептот со себе, воведувајќи млечно топло чоколадо во Англија.[15] Топлото чоколадо се нарекувало „пијалак на боговите“ во 1797 година.[11]
Во 1828 година, Коенрад Јоханес ван Хаутен ја развил првата машина за производство на какао во прав во Холандија.[3][16] Пресата го одвоила мрсниот какао путер од семките од какао, оставајќи почист чоколаден прав зад себе.[3] Овој прав бил полесно да се меша во млеко и вода. Како резултат на тоа, било направено уште едно многу важно откритие: цврстото чоколадо. Со користење на какао во прав и мали количини на какао путер, тогаш беше можно да се произведуваат чоколадни табли. Терминот „чоколадо“ тогаш означува цврста чоколада наместо топла чоколада, при што првата чоколадна табла била создадена во 1847 година.[17]
Здравје
уреди| Хранлива вредност на 100 g | |
|---|---|
| Енергија | 322.168 kJ (77.000 kcal) |
10,74 g | |
| Шеќери | 9,66 g |
| Влакна | 1 g |
2.34 g | |
| Заситени | 1,431 g |
| Транс | 0,078 g |
| Мононезаситени | 0,677 g |
| Полинезаситени | 0.084 g |
3,52 g | |
| Витамини | |
| Витамин А (екв.) | (6 %) 51 μг |
| Витамин А | 176 МЕ |
| Тиамин (Б1) | (3 %) 0,039 мг |
| Рибофлавин (Б2) | (15 %) 0,182 мг |
| Ниацин (Б3) | (1 %) 0,133 мг |
| Витамин Б6 | (3 %) 0,04 мг |
| Фолна кис. (Б9) | (1 %) 5 μг |
| Витамин Б12 | (20 %) 0,49 μг |
| Витамин Ц | (0 %) 0,2 мг |
| Витамин Д | (7 %) 1,1 μг |
| Витамин Д | (8 %) 45 МЕ |
| Витамин Е | (0 %) 0,03 мг |
| Витамин К | (0 %) 0,2 мг |
| Минерали | |
| Калциум | (11 %) 114 мг |
| Железо | (3 %) 0,42 мг |
| Магнезиум | (6 %) 23 мг |
| Фосфор | (15 %) 105 мг |
| Калиум | (4 %) 197 мг |
| Натриум | (3 %) 44 мг |
| Цинк | (7 %) 0,63 мг |
| Други состојки | |
| Вода | 82,45 g |
| Кофеин | 2 mg |
| Холестерол | 8 mg |
| |
| Постотоците се приближно пресметани според препораките за возрасни лица во САД. Извор: Milk, chocolate beverage, hot cocoa, homemade - USDA FoodData Central | |
Истражувачот Франциско Ернандес напишал дека чоколадните пијалаци помагаат во лекувањето на треска и заболување на црниот дроб.[5] Друг истражувач, Сантјаго де Валверде Турис, верувал дека големи количини топло чоколадо се корисни за лекување на болести на градниот кош и дека помали количини може да помогнат во стомачни нарушувања.[5] Кога чоколадото им било претставено на Французите во 17 век, наводно се користело „за борба против нападите на гнев и лошото расположение“, што може да се припише на содржината на фенилетиламин во чоколадото.[18] Денес, топлото чоколадо се конзумира за задоволство, а не за медицински цели, но новото истражување сугерира дека може да има и други здравствени придобивки што му се припишуваат на пијалакот.
Порано кога чоколадото за прв пат станало популарно, наишло на противење од страна на Католичката црква.[19] Кафето бил другиот популарен тренд кој се сметал за добар за телото, но лош за умот. Чоколадото почнало да се консумира како начин да се закрепне телото од ефектите што ги предизвикувало кафето.
Придобивки
уредиИстражувањата покажале дека консумирањето топло чоколадо може да биде позитивно за здравјето. Студијата спроведена од Универзитетот Корнел покажала дека топлото чоколадо содржи повеќе антиоксиданси од виното и чајот, па затоа го намалува ризикот од срцеви заболувања.[20] Во една порција какао, истражувачите откриле 611 милиграми еквиваленти на галска киселина (GAE) и 564 милиграми еквиваленти на епикатехин (ECE), во споредба со 340 милиграми GAE и 163 милиграми ECE во црвено вино и 165 милиграми GAE 47 милиграми ECE во зелен чај.[21] Чанг Јонг Ли, професорот и истражувач во Корнел кој ја спровел студијата, открил дека поголеми количини на антиоксиданси се ослободуваат кога пијалакот се загрева.[20]
Флавоноидите кои се наоѓаат во какаото што го сочинува топлото чоколадо, исто така, имаат позитивен ефект врз здравјето на артериите. Посебна студија спроведена од Националниот институт за здравје, делумно поддржана од компанијата Марс чоколада, покажа високи количини на подобрување во протокот на крв по пиење на пијалак од какао богат со флаванол.[22] Во студијата, испитаниците (27 лица на возраст од 18 до 72 години) пиеле пијалак од какао кој содржи 900 милиграми флавоноли секој ден, што резултирало со подобрување на протокот на крв и функцијата на ендотелијалните клетки кои ги обложуваат крвните садови.[22]
Во понатамошните студии спроведени од д-р Норман К. Холенберг, професор по медицина во Бригам и Женската болница и Медицинскиот факултет на Харвард, откриле дека флавонолите, исто така, може да им помогнат на садовите да се шират и да помогнат во спречувањето на тромбоцитите да се групираат на ѕидовите на крвните садови.[22] Флавоноидите кои се наоѓаат во топлото чоколадо се корисни за здравјето главно затоа што ги штитат ѕидовите на крвните садови од оштетување на слободните радикали.[23] Исто така, се смета дека флаванолите помагаат во намалувањето на акумулацијата на тромбоцитите во крвта и можат да ги балансираат нивоата на соединенијата наречени еикосаноиди, кои можат да бидат корисни за кардиоваскуларното здравје.[23]
Поврзано
уреди- Шампурадо, мексикански пандан на топло чоколадо
- Чоколадно млеко
- Список на чоколадни пијалаци
- Список на топли пијалаци
Литература
уреди- Мортон, Фредерик ; Мортон, Марсија (1986). Чоколадо, илустрирана историја . Crown Publishers.ISBN 0-517-55765-7ISBN 0-517-55765-7 .
- Турбек, Мајкл (2005). Топло чоколадо . Притиснете со десет брзини.ISBN 1-58008-708-6ISBN 1-58008-708-6 .
Наводи
уреди- ↑ „Silver Chocolate Pot“. Metalwork. Victoria and Albert Museum. Посетено на August 18, 2007.
- ↑ 2,0 2,1 Празен навод (help)
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 3,6 3,7 3,8 Burleigh, Robert (2002). Chocolate: Riches from the Rainforest. Harry N. Abrams, Ins., Publishers. ISBN 0-8109-5734-5.
- ↑ Earley, Diane (2001). The Official M&M's History of Chocolate. Charlesbridge Publishing. ISBN 1-57091-448-6.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 Stradley, Linda (2004). „Rediscover True Hot Chocolate - History of Hot Chocolate“. What's Cooking America. Посетено на June 27, 2008.
- ↑ Hickling, William (1838). History of the Conquest of Mexico. ISBN 0-375-75803-8.
- ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 Norton, Marcy (2004). Conquests of Chocolate. OAH Magazine of History.
- ↑ „Don Cortes“. Cadbury Trebor Bassett. 2008. Архивирано од изворникот на October 21, 2007. Посетено на June 27, 2008.
- ↑ [1] The history of hot chocolate
- ↑ Pearce, David (2008). „Cacao and Chocolate Timeline“. David Pearce. Архивирано од изворникот на February 19, 2005. Посетено на June 27, 2008.
- ↑ 11,0 11,1 11,2 Green, Matthew (March 11, 2017). „How the decadence and depravity of London's 18th century elite was fuelled by hot chocolate“. The Daily Telegraph. Архивирано од изворникот на January 12, 2022. Посетено на July 15, 2017.
- ↑ „Chocolate Houses“. Cadbury Trebor Bassett. 2008. Архивирано од изворникот на October 28, 2007. Посетено на June 27, 2008.
- ↑ „Inflation“. Bank of England. 2017. Посетено на December 13, 2017.
- ↑ Magazine, Smithsonian; Eveleth, Rose (12 February 2014). „Chocolate Milk Was Invented in Jamaica“. Smithsonian Magazine (англиски). Посетено на 10 October 2021.
- ↑ „About Sir Hans Sloane“. The Natural History Museum. Посетено на October 3, 2015.
- ↑ „Chocolate History“. Middleborough Public Schools. 2008. Архивирано од изворникот на July 2, 2008. Посетено на June 26, 2008.
- ↑ Klein, Christopher (February 13, 2014). „The Sweet History of Chocolate“. The History Channel. Посетено на July 15, 2017.
- ↑ Morton, Marcia; Frederic Morton (1986). Chocolate, an Illustrated History. New York: Crown Publishers.
- ↑ Schivelbusch, Wolfgang (1993). Tastes of paradise: a social history of spices, stimulants, and intoxicants. New York: Vintage Books.
- ↑ 20,0 20,1 „Hot Cocoa Tops Red Wine And Tea In Antioxidants; May Be Healthier Choice“. Science Daily. November 6, 2003. Посетено на June 26, 2008.
- ↑ Friedlander Jr., Blaine P. (December 3, 2003). „Ahhhh! Better than red wine or green tea, cocoa froths with cancer-preventing compounds, Cornell food scientists say“. Cornell News. Посетено на July 5, 2008.
- ↑ 22,0 22,1 22,2 Olson, Elizabeth (February 17, 2004). „Beyond Delicious, Chocolate May Help Pump Up Your Heart“. The New York Times. Посетено на July 5, 2008.
- ↑ 23,0 23,1 „Your Heart and Vascular Health“. The Cleveland Clinic. 1995–2008. Посетено на July 5, 2008.