Википедија

Стефанија Туркевич

Стефанија Туркевич-Лукјанович (украински: Стефанія Туркевич-Лукіянович; 25 април 1898 — 8 април 1977) — украинска композиторка, пијанистка и музиколог, призната како прва жена композитор во Украина.[1] Нејзините дела биле забранети во Украина од Советската влада.

Стефанија Туркевич-Лукјанович
Стефанија Туркевич-Лукјанович
Животописни податоци
Родено имеСтефанија Туркевич
Роден(а)25 април 1898 година, Лавов, Австроунгарија
Починал(а)8 април 1977, Кембриџ, Обединето Кралство
ЗанимањаПијанист, Композитор, Музиколог
Период на активност1920-ти — 1970-ти
Значајни инструменти
Пијано

Биографија

уреди

Стефанија Туркевич-Лукјанович е родена на 25 април 1898 година во Лавов, Австроунгарија. Дедото на Стефанија (Лев Туркевич) и нејзиниот татко (Иван Туркевич) биле свештеници. Нејзината мајка, Софија Кормошив, била пијанистка која студирала кај Карол Микули и Вилем Курц.[2]:7 Целото нејзино семејство се музичари и сите свират на инструменти. Стефанија свири пијано, харфа и хармоника. Во едно интервју зборува за своето детство и љубовта кон музиката:

Во центарот на сето тоа беше мајка ми, која прекрасно свиреше пијано. Како дете, сакав да го слушам нејзиното свирење. Потоа создадовме салонски оркестар дома. Свиревме вака: татко ми на бас ..., мајка ми на пијано, (Ленио) Лионио на виолончело, јас на хармониум, Марика и Зенко ... на виолини. Татко ми, исто така, создаде семеен хор. Ова беа нашите први чекори во светот на музиката. Тато никогаш не штедеше пари или не се извинуваше кога стануваше прашање нашиот музички живот.[2]:23

 
Среден ред (од лево кон десно): Ирена, Лев и Стефанија околу 1915 година

Стефанија ги започнала студиите по музика кај Васил Барвински. Од 1914 до 1916 година студирала во Виена како пијанист кај Вилем Курц. По Првата светска војна, студирала со Адолф Чибински на Универзитетот во Лавов, додека ги посетувала неговите предавања за теорија на музика во Конзерваториумот во Лавов.[2]:10

Во 1919 година, таа го напишала своето прво музичко дело, литургија, која била изведена неколку пати во Катедралата Свети Ѓорѓи во Лавов.[3]

Во 1921 година студирала со Гвидо Адлер на Универзитетот во Виена и со Јозеф Маркс на Универзитет за музика и изведувачки уметности во Виена. Ги завршила студиите во 1923 година, добивајќи диплома за наставник.[3]

Во 1925 година, таа се омажила за Роберт Лисовски и отпатувала со него во Берлин, каде живеела од 1927 до 1930 година и студирала со Арнолд Шенберг и Франц Шрекер.[2]:14 Во 1927 година се родила нејзината ќерка Зоја.[4]

Во 1930 година, таа отпатува во Прага, Чехословачка, каде што студирала со Зденек Надели на Универзитетот Чарлс, и со Отакар Шин на Конзерваториумот во Прага. Исто така, студирала композиција кај Витезлав Новак на Музичката академија. Есента 1933 година, таа предавала пијано и станала придружник на Конзерваториумот во Прага. Во 1934 година го одбранила докторатот со дисертација за украинскиот фолклор во руските опери.[2]:15 Докторирала музикологија во 1934 година на Украинскиот слободен универзитет во Прага. Таа станала првата жена од Галиција (тогаш дел од Полска) која добила докторат.

Се вратила во Лавов во 1934 година. До почетокот на Втората светска војна работела како наставник по музичка теорија и пијано на Лавовскиот конзерваториум и станала член на Сојузот на украински професионални музичари.[3]

Есента 1939 година, по советската окупација на западна Украина, Стефанија работела како учителка и концертмајстор во Операта Лавов, а од 1940 до 1941 година била вонреден професор на Конзерваториумот во Лавов. По затворањето на конзерваториумот, таа продолжила да предава на Државното музичко училиште. Пролетта 1944 година, таа заминала за Виена.[3] Бегајќи од Советскиот Сојуз, во 1946 година се преселила на југот од Австрија, а оттаму во Италија, каде што го запознала својот втор сопруг, Нарцис Лукјанович, доктор во британската команда.[5]

Есента 1946 година, Стефанија се преселила во Обединетото Кралство и живеела во Брајтон (1947 — 1951), Лондон (1951 — 1952), Бароу Гарни (близу Бристол) (1952 — 1962), Белфаст (Северна Ирска) (1962 — 1973) и Кембриџ (од 1973 година).

Кон крајот на 1940 -ти години, таа се вратила на композицијата. Од време на време таа повторно се појавувала како пијанист, особено во 1957 година со серија концерти во украинските заедници во Англија и во 1959 година на концерт за пијано во Бристол. Таа била членка на Британското здружение на жени композитори и музичари (до 1972 година).

Нејзината опера „Срцето на Оксана“ била изведена во Винипег (Канада) во 1970 година во концертна сала на стогодишнината, под уметничко раководство на нејзината сестра Ирена Туркевич-Мартинец.[6][7]

Нејзините композиции се модерни, но потсетуваат на украински народни песни кога не се експресионистички. Таа продолжила да компонира во 1970-тите години.

Стефанија Туркевич-Лукјанович почина на 8 април 1977 година во Кембриџ, Обединетото Кралство

Композиции

уреди

Симфониски дела

уреди
  • Симфонија –бр. 1 – 1937
  • Симфонија бр. 2 (а) – 1952 г.
  • Симфонија бр. 2 (b) (2- верзија)
  • Симфониета – 1956
  • Три Симфонични Ескизи – 1975
  • Симфониска песна –„La Vita“
  • Вселенска симфонија – 1972 г.
  • Апартман за двоен гудачки оркестар
  • Фантазија за двоен гудачки оркестар

Балети

уреди
  • Раце - девојката со исушени раце – Бристол, 1957
  • Бисери - ѓердан
  • Пролет (детски балет) - пролет - (детски балет) 1934 – 1935
  • Мавка (а) - Мавка - „Шумската нимфа“ – 1964 – 67 – Белфаст
  • Мавка (б) - Мавка - „Шумската нимфа“ – 1964 – 67 – Белфаст
  • Плашило – 1976 г.

Опери

уреди

Детски опери

уреди
  • „Кралот О“ или срцето на Оксана - кралот Ох или срцето на Оксана - 1960 година
  • „Катче“ - Младиот ѓавол
  • „Пролетен град“ — Заговор со зеленчук (1969)

Хорски дела

уреди
  • Литургија од 1919 година
  • Псалм до Шептитски (Псалм до Шептитски)
  • Пред битката
  • Триптих
  • Приспивна песна (Ах, без мачка) 1946 година

Камерни и инструментални дела

уреди
  • Соната за виолина и пијано 1935 година
  • (а) Гудачки квартет 1960 - 1970 година
  • (б) Гудачки квартет 1960 - 1970 година
  • Трио за виолина, виола и виолончело 1960 - 1970 година
  • Квинтет за две виолини, алто, виолончело пијано 1960 - 1970 година
  • Трио за флејта, кларинет, фагот, 1972 година

Клавиер работи

уреди
  • Варијации на украинската тема 1932 година
  • Фантазија: Пијано апартман на украински теми 1940 година* Импромпту – Експромт 1962
  • Гротескна 1964 година
  • Планински апартман 1966 - 1968 година
  • Циклус песни за деца 1936 - 1946 година
  • Украински песни и божиќни песни
  • Вистку плаче
  • Божиќ со Арлекин 1971 година

Разно

уреди
  • Срце — Соло глас со оркестар
  • Лорелеј - наратор, хармонија и пијано 1919 година - зборови од Лесја Украинка
  • Мај — 1912 година
  • Тема за народна песна — Народни песни
  • На Мајдан — Плоштад на независноста — пијано
  • Нема да одам во шумата со коњи - песни на Лемко за глас и жици

Наводи

уреди
  1. ↑ „Ukrainian Art Song Project – Stefania Turkewich“. Архивирано од изворникот на 2016-03-22. Посетено на 2021-08-05.CS1-одржување: бот: непознат статус на изворната URL (link)
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Павлишин, Степанія Стефанівна. Перша українська композиторка: Стефанія Туркевич-Лісовська-Лукіянович, БаК, Lviv 2004.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 Роман Кравець. „Українці в Сполученому Королівстві“. Інтернет-енциклопедія. Архивирано од изворникот на 2017-04-27. Посетено на 2018-08-28.
  4. ↑ „Зоя Робертівна Лісовська-Нижанківська, the Encyclopedia of Modern Ukraine“ (украински). Посетено на 2018-12-17.
  5. ↑ „Narcyz Lukianowicz (Нарциз Лукіянович)“.
  6. ↑ „Svoboda“ (PDF). Архивирано од изворникот (PDF) на 2016-07-09. Посетено на 2021-08-05.
  7. ↑ Winnipeg Free Press, June 6, 1970

Библиографија

уреди
  • Сокіл-Рудницька М. Пам’яті Стефании Лукіянович // Вільне Слово. – Торонто, 1977. – 9 и 16 юли. – С. 3.
  • Вовк В. Парастас за Стефании Туркевич-Лукіянович // Наше Життя. – Ню Йорк, 1992. – Ч. 5. – С. 6 – 9.
  • Стельмащук Р. Забутий львівський композитор-неокласик (штрихи до творческото портрета Стефании Туркевич) // Музика Галичини (Musica Galiciana) / Материали Други международни конференции. – Львів, 1999. – С. 276 – 281.
  • Павлишин С. Перша українська композиторка // Наше Життя. – Ню-Йорк, 2004. – Ч. 1. – С. 14 – 16.
  • Павлишин С. Перша українська композиторка: Стефанія Туркевич-Лисовська-Лукіянович. – Львів, 2004.
  • Карась Г. Статика и динамика на жанра на детската опера в творчеството на композиторите на Українската диаспора ХХ ст. // Висник на държавната академия на ръководството на кадрите на културата и изкуствата. – Київ, 2010. – No 2. – С. 89 – 93.
  • Яців Р. Роберт Лисовський (1893 – 1982): дух линии. – Львів, 2015. – С. 11, 13, 79 – 84, 91.

Надворешни врски

уреди
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Стефанија_Туркевич&oldid=5241473“