Тригонометриски еднаквости — еднаквости што покажуваат врски помеѓу поединечни тригонометриски функции . Овие изрази се вистинити за секоја избрана вредност на одредена променлива (агол или некој друг број). Бидејќи тригонометриските функции се поврзани една со друга користејќи ја вредноста на еден, можно е да се изрази некоја друга функција . Равенките се користат за поедноставување на изрази кои вклучуваат тригонометриски функции.
Синуси и косинуси во единичната кружница
Имињата на аглите се даваат според буквите од грчката азбука како што се алфа (α , бета (β ), гама (γ , делта (δ ) и тета (θ ). Мерните единици за мерење на аглите се степени , радијани и градуси :
Следната табела прикажува други комплементарни инверзни функции и кратенки:
1 полн круг = 360 степени = 2
π
{\displaystyle \pi }
Следната табела го прикажува претворањето на мерните единици за одредени големини на агли:
Степени
30°
60°
120°
150°
210°
240°
300°
330°
Радијани
π
6
{\displaystyle {\frac {\pi }{6}}\!}
π
3
{\displaystyle {\frac {\pi }{3}}\!}
2
π
3
{\displaystyle {\frac {2\pi }{3}}\!}
5
π
6
{\displaystyle {\frac {5\pi }{6}}\!}
7
π
6
{\displaystyle {\frac {7\pi }{6}}\!}
4
π
3
{\displaystyle {\frac {4\pi }{3}}\!}
5
π
3
{\displaystyle {\frac {5\pi }{3}}\!}
11
π
6
{\displaystyle {\frac {11\pi }{6}}\!}
Градуси
33⅓
66⅔
133⅓
166⅔
233⅓
266⅔
333⅓
366⅔
Степени
45°
90°
135°
180°
225°
270°
315°
360°
Радијани
π
4
{\displaystyle {\frac {\pi }{4}}\!}
π
2
{\displaystyle {\frac {\pi }{2}}\!}
3
π
4
{\displaystyle {\frac {3\pi }{4}}\!}
π
{\displaystyle \pi \!}
5
π
4
{\displaystyle {\frac {5\pi }{4}}\!}
3
π
2
{\displaystyle {\frac {3\pi }{2}}\!}
7
π
4
{\displaystyle {\frac {7\pi }{4}}\!}
2
π
{\displaystyle 2\pi \!}
Градуси
50
100
150
200
250
300
350
400
Аглите во тригонометријата најчесто се изразуваат во радијани без единица мерка, поретко се користат степените означени ° , а градусите се исклучително ретки.
уреди
Примарните тригонометриски функции се синус и косинус на агол. Синус се означува со sinθ , а косинус со cosθ каде θ е името на аголот.
Тангенс (tg, tan) на аголот е соодносот меѓу синус и косинус:
tg
θ
=
sin
θ
cos
θ
.
{\displaystyle \operatorname {tg} \theta ={\frac {\sin \theta }{\cos \theta }}.}
Од друга страна, постојат и реципрочни функции при што косинус е реципрочен на секанс (sec), синус на косеканс (csc, cosec), а тангенс на котангенс (ctg, cot):
sec
θ
=
1
cos
θ
,
csc
θ
=
1
sin
θ
,
ctg
θ
=
1
tg
θ
=
cos
θ
sin
θ
.
{\displaystyle \sec \theta ={\frac {1}{\cos \theta }},\quad \csc \theta ={\frac {1}{\sin \theta }},\quad \operatorname {ctg} \theta ={\frac {1}{\operatorname {tg} \theta }}={\frac {\cos \theta }{\sin \theta }}.}
Инверзни тригонометриски функции или аркус функции се инверзни функции на тригонометриските функции. Според тоа, имаме, аркус синус (arcsin, asin) е инверзна функција на синусната функција, при што важи
sin
(
arcsin
x
)
=
x
{\displaystyle \sin(\arcsin x)=x\!}
и
arcsin
(
sin
θ
)
=
θ
za
−
π
/
2
≤
θ
≤
π
/
2.
{\displaystyle \arcsin(\sin \theta )=\theta \quad {\text{za }}-\pi /2\leq \theta \leq \pi /2.}
Во следната табела прикажани се други комплементарни инверзни функции и кратенки:
Тригонометриска функција
Синус
Косинус
Тангенс
Секанс
Косеканс
Котангенс
Кратенка
sin
θ
{\displaystyle \operatorname {sin} \theta }
cos
θ
{\displaystyle \operatorname {cos} \theta }
tg
θ
{\displaystyle \operatorname {tg} \theta }
sec
θ
{\displaystyle \operatorname {sec} \theta }
csc
θ
{\displaystyle \operatorname {csc} \theta }
ctg
θ
{\displaystyle \operatorname {ctg} \theta }
Инверзна тригонометриска функција
Аркус синус
Аркус косинус
Аркус тангенс
Аркус секанс
Аркус косеканс
Аркус котангенс
Кратенка
arcsin
θ
{\displaystyle \operatorname {arcsin} \theta }
arccos
θ
{\displaystyle \operatorname {arccos} \theta }
arctg
θ
{\displaystyle \operatorname {arctg} \theta }
arcsec
θ
{\displaystyle \operatorname {arcsec} \theta }
arccsc
θ
{\displaystyle \operatorname {arccsc} \theta }
arcctg
θ
{\displaystyle \operatorname {arcctg} \theta }
уреди
уреди
уреди
Со проучување на единичната кружница, може да се видат одредени својства на тригонометриската кружница, како што се симетријата, различните поместувања и периодичноста на функциите. Формулите во следните две табели често се нарекуваат формули за редукција.
Кога некоја тригонометриска функција намалиме за одреден агол (на пр. π, π/2), резултатот често е некоја друга тригонометриска функција.
Намалување за
θ
=
0
{\displaystyle \theta =0}
Намалување за
θ
=
π
/
2
{\displaystyle \theta =\pi /2}
Намалување за
θ
=
π
{\displaystyle \theta =\pi }
sin
(
−
θ
)
=
−
sin
θ
cos
(
−
θ
)
=
+
cos
θ
tg
(
−
θ
)
=
−
tg
θ
csc
(
−
θ
)
=
−
csc
θ
sec
(
−
θ
)
=
+
sec
θ
ctg
(
−
θ
)
=
−
ctg
θ
{\displaystyle {\begin{aligned}\sin(-\theta )&=-\sin \theta \\\cos(-\theta )&=+\cos \theta \\\operatorname {tg} (-\theta )&=-\operatorname {tg} \theta \\\csc(-\theta )&=-\csc \theta \\\sec(-\theta )&=+\sec \theta \\\operatorname {ctg} (-\theta )&=-\operatorname {ctg} \theta \end{aligned}}}
sin
(
π
2
−
θ
)
=
+
cos
θ
cos
(
π
2
−
θ
)
=
+
sin
θ
tg
(
π
2
−
θ
)
=
+
ctg
θ
csc
(
π
2
−
θ
)
=
+
sec
θ
sec
(
π
2
−
θ
)
=
+
csc
θ
ctg
(
π
2
−
θ
)
=
+
tg
θ
{\displaystyle {\begin{aligned}\sin({\tfrac {\pi }{2}}-\theta )&=+\cos \theta \\\cos({\tfrac {\pi }{2}}-\theta )&=+\sin \theta \\\operatorname {tg} ({\tfrac {\pi }{2}}-\theta )&=+\operatorname {ctg} \theta \\\csc({\tfrac {\pi }{2}}-\theta )&=+\sec \theta \\\sec({\tfrac {\pi }{2}}-\theta )&=+\csc \theta \\\operatorname {ctg} ({\tfrac {\pi }{2}}-\theta )&=+\operatorname {tg} \theta \end{aligned}}}
sin
(
π
−
θ
)
=
+
sin
θ
cos
(
π
−
θ
)
=
−
cos
θ
tg
(
π
−
θ
)
=
−
tg
θ
csc
(
π
−
θ
)
=
+
csc
θ
sec
(
π
−
θ
)
=
−
sec
θ
ctg
(
π
−
θ
)
=
−
ctg
θ
{\displaystyle {\begin{aligned}\sin(\pi -\theta )&=+\sin \theta \\\cos(\pi -\theta )&=-\cos \theta \\\operatorname {tg} (\pi -\theta )&=-\operatorname {tg} \theta \\\csc(\pi -\theta )&=+\csc \theta \\\sec(\pi -\theta )&=-\sec \theta \\\operatorname {ctg} (\pi -\theta )&=-\operatorname {ctg} \theta \\\end{aligned}}}
уреди
Поместувањето на функцијата за одреден агол исто така резултира со некоја друга тригонометриска функција која поедноставно го прикажува резултатот. Ова можеме да го видиме во примерите на поместувања за π/2, π и 2π радијани. Имајќи предвид дека тригонометриските функции се периодични, во зависност од функцијата за π (функциите тангенс и котангенс) или 2π (функциите синус и косинус), тогаш новата функција ја има истата вредност.
Поместување за π/2
Поместување за π
Поместување за 2π
sin
(
θ
+
π
2
)
=
+
cos
θ
cos
(
θ
+
π
2
)
=
−
sin
θ
tg
(
θ
+
π
2
)
=
−
ctg
θ
csc
(
θ
+
π
2
)
=
+
sec
θ
sec
(
θ
+
π
2
)
=
−
csc
θ
ctg
(
θ
+
π
2
)
=
−
tg
θ
{\displaystyle {\begin{aligned}\sin(\theta +{\tfrac {\pi }{2}})&=+\cos \theta \\\cos(\theta +{\tfrac {\pi }{2}})&=-\sin \theta \\\operatorname {tg} (\theta +{\tfrac {\pi }{2}})&=-\operatorname {ctg} \theta \\\csc(\theta +{\tfrac {\pi }{2}})&=+\sec \theta \\\sec(\theta +{\tfrac {\pi }{2}})&=-\csc \theta \\\operatorname {ctg} (\theta +{\tfrac {\pi }{2}})&=-\operatorname {tg} \theta \end{aligned}}}
sin
(
θ
+
π
)
=
−
sin
θ
cos
(
θ
+
π
)
=
−
cos
θ
tg
(
θ
+
π
)
=
+
tg
θ
csc
(
θ
+
π
)
=
−
csc
θ
sec
(
θ
+
π
)
=
−
sec
θ
ctg
(
θ
+
π
)
=
+
ctg
θ
{\displaystyle {\begin{aligned}\sin(\theta +\pi )&=-\sin \theta \\\cos(\theta +\pi )&=-\cos \theta \\\operatorname {tg} (\theta +\pi )&=+\operatorname {tg} \theta \\\csc(\theta +\pi )&=-\csc \theta \\\sec(\theta +\pi )&=-\sec \theta \\\operatorname {ctg} (\theta +\pi )&=+\operatorname {ctg} \theta \\\end{aligned}}}
sin
(
θ
+
2
π
)
=
+
sin
θ
cos
(
θ
+
2
π
)
=
+
cos
θ
tg
(
θ
+
2
π
)
=
+
tg
θ
csc
(
θ
+
2
π
)
=
+
csc
θ
sec
(
θ
+
2
π
)
=
+
sec
θ
ctg
(
θ
+
2
π
)
=
+
ctg
θ
{\displaystyle {\begin{aligned}\sin(\theta +2\pi )&=+\sin \theta \\\cos(\theta +2\pi )&=+\cos \theta \\\operatorname {tg} (\theta +2\pi )&=+\operatorname {tg} \theta \\\csc(\theta +2\pi )&=+\csc \theta \\\sec(\theta +2\pi )&=+\sec \theta \\\operatorname {ctg} (\theta +2\pi )&=+\operatorname {ctg} \theta \end{aligned}}}
уреди
Овие тригонометриски еднаквости се нарекуваат формули за збир. Тие биле откриени од персискиот математичар Абу ал-Вафа' Бузџани во 10 век. Ојлеровата формула може да помогне во докажувањето на овие еднаквости.
Синус
sin
(
α
±
β
)
=
sin
α
cos
β
±
cos
α
sin
β
{\displaystyle \sin(\alpha \pm \beta )=\sin \alpha \cos \beta \pm \cos \alpha \sin \beta \!}
Косинус
cos
(
α
±
β
)
=
cos
α
cos
β
∓
sin
α
sin
β
{\displaystyle \cos(\alpha \pm \beta )=\cos \alpha \cos \beta \mp \sin \alpha \sin \beta \,}
Тангенс
tg
(
α
±
β
)
=
tg
α
±
tg
β
1
∓
tg
α
tg
β
{\displaystyle \operatorname {tg} (\alpha \pm \beta )={\frac {\operatorname {tg} \alpha \pm \operatorname {tg} \beta }{1\mp \operatorname {tg} \alpha \operatorname {tg} \beta }}}
Аркус синус
arcsin
α
±
arcsin
β
=
arcsin
(
α
1
−
β
2
±
β
1
−
α
2
)
{\displaystyle \arcsin \alpha \pm \arcsin \beta =\arcsin(\alpha {\sqrt {1-\beta ^{2}}}\pm \beta {\sqrt {1-\alpha ^{2}}})}
Аркус косинус
arccos
α
±
arccos
β
=
arccos
(
α
β
∓
(
1
−
α
2
)
(
1
−
β
2
)
)
{\displaystyle \arccos \alpha \pm \arccos \beta =\arccos(\alpha \beta \mp {\sqrt {(1-\alpha ^{2})(1-\beta ^{2})}})}
Аркус тангенс
arctg
α
±
arctg
β
=
arctg
(
α
±
β
1
∓
α
β
)
{\displaystyle \operatorname {arctg} \alpha \pm \operatorname {arctg} \beta =\operatorname {arctg} \left({\frac {\alpha \pm \beta }{1\mp \alpha \beta }}\right)}
Тригонометриските формули за збир и разлика за синус и косинус може да се напишат во облик на матрица .
(
cos
ϕ
−
sin
ϕ
sin
ϕ
cos
ϕ
)
(
cos
θ
−
sin
θ
sin
θ
cos
θ
)
=
(
cos
ϕ
cos
θ
−
sin
ϕ
sin
θ
−
cos
ϕ
sin
θ
−
sin
ϕ
cos
θ
sin
ϕ
cos
θ
+
cos
ϕ
sin
θ
−
sin
ϕ
sin
θ
+
cos
ϕ
cos
θ
)
=
(
cos
(
θ
+
ϕ
)
−
sin
(
θ
+
ϕ
)
sin
(
θ
+
ϕ
)
cos
(
θ
+
ϕ
)
)
{\displaystyle {\begin{aligned}&{}\quad \left({\begin{array}{rr}\cos \phi &-\sin \phi \\\sin \phi &\cos \phi \end{array}}\right)\left({\begin{array}{rr}\cos \theta &-\sin \theta \\\sin \theta &\cos \theta \end{array}}\right)\\[12pt]&=\left({\begin{array}{rr}\cos \phi \cos \theta -\sin \phi \sin \theta &-\cos \phi \sin \theta -\sin \phi \cos \theta \\\sin \phi \cos \theta +\cos \phi \sin \theta &-\sin \phi \sin \theta +\cos \phi \cos \theta \end{array}}\right)\\[12pt]&=\left({\begin{array}{rr}\cos(\theta +\phi )&-\sin(\theta +\phi )\\\sin(\theta +\phi )&\cos(\theta +\phi )\end{array}}\right)\end{aligned}}}
уреди
sin
(
∑
i
=
1
∞
θ
i
)
=
∑
odd
k
≥
1
(
−
1
)
(
k
−
1
)
/
2
∑
A
⊆
{
1
,
2
,
3
,
…
}
|
A
|
=
k
(
∏
i
∈
A
sin
θ
i
∏
i
∉
A
cos
θ
i
)
{\displaystyle \sin \left(\sum _{i=1}^{\infty }\theta _{i}\right)=\sum _{{\text{odd}}\ k\geq 1}(-1)^{(k-1)/2}\sum _{\begin{smallmatrix}A\subseteq \{\,1,2,3,\dots \,\}\\\left|A\right|=k\end{smallmatrix}}\left(\prod _{i\in A}\sin \theta _{i}\prod _{i\not \in A}\cos \theta _{i}\right)}
cos
(
∑
i
=
1
∞
θ
i
)
=
∑
even
k
≥
0
(
−
1
)
k
/
2
∑
A
⊆
{
1
,
2
,
3
,
…
}
|
A
|
=
k
(
∏
i
∈
A
sin
θ
i
∏
i
∉
A
cos
θ
i
)
{\displaystyle \cos \left(\sum _{i=1}^{\infty }\theta _{i}\right)=\sum _{{\text{even}}\ k\geq 0}~(-1)^{k/2}~~\sum _{\begin{smallmatrix}A\subseteq \{\,1,2,3,\dots \,\}\\\left|A\right|=k\end{smallmatrix}}\left(\prod _{i\in A}\sin \theta _{i}\prod _{i\not \in A}\cos \theta _{i}\right)}
уреди
Нека биде
e
k
{\displaystyle e_{k}\,}
к ∈ {0, ..., n }) k -ти степен на основниот симетричен полином каде
x
i
=
tg
θ
i
{\displaystyle x_{i}=\operatorname {tg} \theta _{i}\,}
за i ∈ {0, ..., n }, па следува
e
0
=
1
e
1
=
∑
1
≤
i
≤
n
x
i
=
∑
1
≤
i
≤
n
tg
θ
i
e
2
=
∑
1
≤
i
<
j
≤
n
x
i
x
j
=
∑
1
≤
i
<
j
≤
n
tg
θ
i
tg
θ
j
e
3
=
∑
1
≤
i
<
j
<
k
≤
n
x
i
x
j
x
k
=
∑
1
≤
i
<
j
<
k
≤
n
tg
θ
i
tg
θ
j
tg
θ
k
⋮
⋮
{\displaystyle {\begin{aligned}e_{0}&=1\\[6pt]e_{1}&=\sum _{1\leq i\leq n}x_{i}&&=\sum _{1\leq i\leq n}\operatorname {tg} \theta _{i}\\[6pt]e_{2}&=\sum _{1\leq i<j\leq n}x_{i}x_{j}&&=\sum _{1\leq i<j\leq n}\operatorname {tg} \theta _{i}\operatorname {tg} \theta _{j}\\[6pt]e_{3}&=\sum _{1\leq i<j<k\leq n}x_{i}x_{j}x_{k}&&=\sum _{1\leq i<j<k\leq n}\operatorname {tg} \theta _{i}\operatorname {tg} \theta _{j}\operatorname {tg} \theta _{k}\\&{}\ \ \vdots &&{}\ \ \vdots \end{aligned}}}
Тогаш важи дека е
tg
(
θ
1
+
⋯
+
θ
n
)
=
e
1
−
e
3
+
e
5
−
⋯
e
0
−
e
2
+
e
4
−
⋯
,
{\displaystyle \operatorname {tg} (\theta _{1}+\cdots +\theta _{n})={\frac {e_{1}-e_{3}+e_{5}-\cdots }{e_{0}-e_{2}+e_{4}-\cdots }},\!}
во зависност од бројот n .
На пример:
tg
(
θ
1
+
θ
2
)
=
e
1
e
0
−
e
2
=
x
1
+
x
2
1
−
x
1
x
2
=
tg
θ
1
+
tg
θ
2
1
−
tg
θ
1
tg
θ
2
,
tg
(
θ
1
+
θ
2
+
θ
3
)
=
e
1
−
e
3
e
0
−
e
2
=
(
x
1
+
x
2
+
x
3
)
−
(
x
1
x
2
x
3
)
1
−
(
x
1
x
2
+
x
1
x
3
+
x
2
x
3
)
,
tg
(
θ
1
+
θ
2
+
θ
3
+
θ
4
)
=
e
1
−
e
3
e
0
−
e
2
+
e
4
=
(
x
1
+
x
2
+
x
3
+
x
4
)
−
(
x
1
x
2
x
3
+
x
1
x
2
x
4
+
x
1
x
3
x
4
+
x
2
x
3
x
4
)
1
−
(
x
1
x
2
+
x
1
x
3
+
x
1
x
4
+
x
2
x
3
+
x
2
x
4
+
x
3
x
4
)
+
(
x
1
x
2
x
3
x
4
)
,
{\displaystyle {\begin{aligned}\operatorname {tg} (\theta _{1}+\theta _{2})&={\frac {e_{1}}{e_{0}-e_{2}}}={\frac {x_{1}+x_{2}}{1\ -\ x_{1}x_{2}}}={\frac {\operatorname {tg} \theta _{1}+\operatorname {tg} \theta _{2}}{1\ -\ \operatorname {tg} \theta _{1}\operatorname {tg} \theta _{2}}},\\\\\operatorname {tg} (\theta _{1}+\theta _{2}+\theta _{3})&={\frac {e_{1}-e_{3}}{e_{0}-e_{2}}}={\frac {(x_{1}+x_{2}+x_{3})\ -\ (x_{1}x_{2}x_{3})}{1\ -\ (x_{1}x_{2}+x_{1}x_{3}+x_{2}x_{3})}},\\\\\operatorname {tg} (\theta _{1}+\theta _{2}+\theta _{3}+\theta _{4})&={\frac {e_{1}-e_{3}}{e_{0}-e_{2}+e_{4}}}\\\\&={\frac {(x_{1}+x_{2}+x_{3}+x_{4})\ -\ (x_{1}x_{2}x_{3}+x_{1}x_{2}x_{4}+x_{1}x_{3}x_{4}+x_{2}x_{3}x_{4})}{1\ -\ (x_{1}x_{2}+x_{1}x_{3}+x_{1}x_{4}+x_{2}x_{3}+x_{2}x_{4}+x_{3}x_{4})\ +\ (x_{1}x_{2}x_{3}x_{4})}},\end{aligned}}}
и така натаму. Оваа еднаквост може да се докаже со математичка индукција .[ 2]
уреди
sec
(
θ
1
+
⋯
+
θ
n
)
=
sec
θ
1
⋯
sec
θ
n
e
0
−
e
2
+
e
4
−
⋯
csc
(
θ
1
+
⋯
+
θ
n
)
=
sec
θ
1
⋯
sec
θ
n
e
1
−
e
3
+
e
5
−
⋯
{\displaystyle {\begin{aligned}\sec(\theta _{1}+\cdots +\theta _{n})&={\frac {\sec \theta _{1}\cdots \sec \theta _{n}}{e_{0}-e_{2}+e_{4}-\cdots }}\\[8pt]\csc(\theta _{1}+\cdots +\theta _{n})&={\frac {\sec \theta _{1}\cdots \sec \theta _{n}}{e_{1}-e_{3}+e_{5}-\cdots }}\end{aligned}}}
каде е
e
k
{\displaystyle e_{k}\,}
k -ти степен на основниот симетричен полином за n променливи x i θ i i = 1,... , n , а бројот на собироци во именителот зависи од n .
На пример,
sec
(
α
+
β
+
γ
)
=
sec
α
sec
β
sec
γ
1
−
tg
α
tg
β
−
tg
α
tg
γ
−
tg
β
tg
γ
csc
(
α
+
β
+
γ
)
=
sec
α
sec
β
sec
γ
tg
α
+
tg
β
+
tg
γ
−
tg
α
tg
β
tg
γ
{\displaystyle {\begin{aligned}\sec(\alpha +\beta +\gamma )&={\frac {\sec \alpha \sec \beta \sec \gamma }{1-\operatorname {tg} \alpha \operatorname {tg} \beta -\operatorname {tg} \alpha \operatorname {tg} \gamma -\operatorname {tg} \beta \operatorname {tg} \gamma }}\\[8pt]\csc(\alpha +\beta +\gamma )&={\frac {\sec \alpha \sec \beta \sec \gamma }{\operatorname {tg} \alpha +\operatorname {tg} \beta +\operatorname {tg} \gamma -\operatorname {tg} \alpha \operatorname {tg} \beta \operatorname {tg} \gamma }}\end{aligned}}}
уреди
Tn е n-тиот Чебишовов полином
cos
n
θ
=
T
n
(
cos
θ
)
{\displaystyle \cos n\theta =T_{n}(\cos \theta )\,}
S n n-ти полином на ширина
sin
2
n
θ
=
S
n
(
sin
2
θ
)
{\displaystyle \sin ^{2}n\theta =S_{n}(\sin ^{2}\theta )\,}
Формулата на Де Моавр,
i
{\displaystyle i}
имагинарна единица
cos
n
θ
+
i
sin
n
θ
=
(
cos
(
θ
)
+
i
sin
(
θ
)
)
n
{\displaystyle \cos n\theta +i\sin n\theta =(\cos(\theta )+i\sin(\theta ))^{n}\,}
уреди
Формули за двоен агол
sin
2
θ
=
2
sin
θ
cos
θ
=
2
tg
θ
1
+
tg
2
θ
{\displaystyle {\begin{aligned}\sin 2\theta &=2\sin \theta \cos \theta ={\frac {2\operatorname {tg} \theta }{1+\operatorname {tg} ^{2}\theta }}\end{aligned}}}
cos
2
θ
=
cos
2
θ
−
sin
2
θ
=
2
cos
2
θ
−
1
=
1
−
2
sin
2
θ
=
1
−
tg
2
θ
1
+
tg
2
θ
{\displaystyle {\begin{aligned}\cos 2\theta =\cos ^{2}\theta -\sin ^{2}\theta =2\cos ^{2}\theta -1=1-2\sin ^{2}\theta ={\frac {1-\operatorname {tg} ^{2}\theta }{1+\operatorname {tg} ^{2}\theta }}\end{aligned}}}
tg
2
θ
=
2
tg
θ
1
−
tg
2
θ
{\displaystyle \operatorname {tg} 2\theta ={\frac {2\operatorname {tg} \theta }{1-\operatorname {tg} ^{2}\theta }}\!}
ctg
2
θ
=
ctg
2
θ
−
1
2
ctg
θ
{\displaystyle \operatorname {ctg} 2\theta ={\frac {\operatorname {ctg} ^{2}\theta -1}{2\operatorname {ctg} \theta }}\!}
Формули за троен агол
sin
3
θ
=
3
cos
2
θ
sin
θ
−
sin
3
θ
=
3
sin
θ
−
4
sin
3
θ
{\displaystyle {\begin{aligned}\sin 3\theta &=3\cos ^{2}\theta \sin \theta -\sin ^{3}\theta &=3\sin \theta -4\sin ^{3}\theta \end{aligned}}}
cos
3
θ
=
cos
3
θ
−
3
sin
2
θ
cos
θ
=
4
cos
3
θ
−
3
cos
θ
{\displaystyle {\begin{aligned}\cos 3\theta &=\cos ^{3}\theta -3\sin ^{2}\theta \cos \theta &=4\cos ^{3}\theta -3\cos \theta \end{aligned}}}
tg
3
θ
=
3
tg
θ
−
tg
3
θ
1
−
3
tg
2
θ
{\displaystyle \operatorname {tg} 3\theta ={\frac {3\operatorname {tg} \theta -\operatorname {tg} ^{3}\theta }{1-3\operatorname {tg} ^{2}\theta }}\!}
ctg
3
θ
=
3
ctg
θ
−
ctg
3
θ
1
−
3
ctg
2
θ
{\displaystyle \operatorname {ctg} 3\theta ={\frac {3\operatorname {ctg} \theta -\operatorname {ctg} ^{3}\theta }{1-3\operatorname {ctg} ^{2}\theta }}\!}
Формули за половина агол
sin
θ
2
=
±
1
−
cos
θ
2
{\displaystyle \sin {\frac {\theta }{2}}=\pm \,{\sqrt {\frac {1-\cos \theta }{2}}}}
cos
θ
2
=
±
1
+
cos
θ
2
{\displaystyle \cos {\frac {\theta }{2}}=\pm \,{\sqrt {\frac {1+\cos \theta }{2}}}}
tg
θ
2
=
csc
θ
−
ctg
θ
=
±
1
−
cos
θ
1
+
cos
θ
=
sin
θ
1
+
cos
θ
=
1
−
cos
θ
sin
θ
{\displaystyle \operatorname {tg} {\frac {\theta }{2}}=\csc \theta -\operatorname {ctg} \theta =\pm \,{\sqrt {1-\cos \theta \over 1+\cos \theta }}={\frac {\sin \theta }{1+\cos \theta }}={\frac {1-\cos \theta }{\sin \theta }}}
tg
η
+
θ
2
=
sin
η
+
sin
θ
cos
η
+
cos
θ
{\displaystyle \operatorname {tg} {\frac {\eta +\theta }{2}}={\frac {\sin \eta +\sin \theta }{\cos \eta +\cos \theta }}}
tg
(
θ
2
+
π
4
)
=
sec
θ
+
tg
θ
{\displaystyle \operatorname {tg} \left({\frac {\theta }{2}}+{\frac {\pi }{4}}\right)=\sec \theta +\operatorname {tg} \theta }
1
−
sin
θ
1
+
sin
θ
=
1
−
tg
(
θ
/
2
)
1
+
tg
(
θ
/
2
)
{\displaystyle {\sqrt {\frac {1-\sin \theta }{1+\sin \theta }}}={\frac {1-\operatorname {tg} (\theta /2)}{1+\operatorname {tg} (\theta /2)}}}
tg
1
2
θ
=
tg
θ
1
+
1
+
tg
2
θ
za
θ
∈
(
−
π
2
,
π
2
)
{\displaystyle \operatorname {tg} {\tfrac {1}{2}}\theta ={\frac {\operatorname {tg} \theta }{1+{\sqrt {1+\operatorname {tg} ^{2}\theta }}}}{\mbox{za}}\quad \theta \in \left(-{\tfrac {\pi }{2}},{\tfrac {\pi }{2}}\right)}
ctg
θ
2
=
csc
θ
+
ctg
θ
=
±
1
+
cos
θ
1
−
cos
θ
=
sin
θ
1
−
cos
θ
=
1
+
cos
θ
sin
θ
{\displaystyle \operatorname {ctg} {\frac {\theta }{2}}=\csc \theta +\operatorname {ctg} \theta =\pm \,{\sqrt {1+\cos \theta \over 1-\cos \theta }}={\frac {\sin \theta }{1-\cos \theta }}={\frac {1+\cos \theta }{\sin \theta }}}
уреди
sin
n
θ
=
∑
k
=
0
n
(
n
k
)
cos
k
θ
sin
n
−
k
θ
sin
(
1
2
(
n
−
k
)
π
)
{\displaystyle \sin n\theta =\sum _{k=0}^{n}{\binom {n}{k}}\cos ^{k}\theta \,\sin ^{n-k}\theta \,\sin \left({\frac {1}{2}}(n-k)\pi \right)}
cos
n
θ
=
∑
k
=
0
n
(
n
k
)
cos
k
θ
sin
n
−
k
θ
cos
(
1
2
(
n
−
k
)
π
)
{\displaystyle \cos n\theta =\sum _{k=0}^{n}{\binom {n}{k}}\cos ^{k}\theta \,\sin ^{n-k}\theta \,\cos \left({\frac {1}{2}}(n-k)\pi \right)}
tg
(
n
+
1
)
θ
=
tg
n
θ
+
tg
θ
1
−
tg
n
θ
tg
θ
.
{\displaystyle \operatorname {tg} \,(n{+}1)\theta ={\frac {\operatorname {tg} n\theta +\operatorname {tg} \theta }{1-\operatorname {tg} n\theta \,\operatorname {tg} \theta }}.}
ctg
(
n
+
1
)
θ
=
ctg
n
θ
ctg
θ
−
1
ctg
n
θ
+
ctg
θ
.
{\displaystyle \operatorname {ctg} \,(n{+}1)\theta ={\frac {\operatorname {ctg} n\theta \,\operatorname {ctg} \theta -1}{\operatorname {ctg} n\theta +\operatorname {ctg} \theta }}.}
Методот на Чебишов е рекурзивен алгоритам за наоѓање на формулите на n-ти повеќекратни агли, знаејќи ги (n − 1) и (n − 2) од формулата.
cos
n
x
=
2
⋅
cos
x
⋅
cos
(
n
−
1
)
x
−
cos
(
n
−
2
)
x
{\displaystyle \cos nx=2\cdot \cos x\cdot \cos(n-1)x-\cos(n-2)x\,}
sin
n
x
=
2
⋅
cos
x
⋅
sin
(
n
−
1
)
x
−
sin
(
n
−
2
)
x
{\displaystyle \sin nx=2\cdot \cos x\cdot \sin(n-1)x-\sin(n-2)x\,}
tg
n
x
=
H
+
K
tg
x
K
−
H
tg
x
{\displaystyle \operatorname {tg} nx={\frac {H+K\operatorname {tg} x}{K-H\operatorname {tg} x}}\,}
каде H /K = tan(n − 1) x .
tg
(
α
+
β
2
)
=
sin
α
+
sin
β
cos
α
+
cos
β
=
−
cos
α
−
cos
β
sin
α
−
sin
β
{\displaystyle \operatorname {tg} \left({\frac {\alpha +\beta }{2}}\right)={\frac {\sin \alpha +\sin \beta }{\cos \alpha +\cos \beta }}=-\,{\frac {\cos \alpha -\cos \beta }{\sin \alpha -\sin \beta }}}
Ако α или β се еднакви на 0, тогаш ја добиваме формулата за тангенс на половина агол.
уреди
cos
(
θ
2
)
⋅
cos
(
θ
4
)
⋅
cos
(
θ
8
)
⋯
=
∏
n
=
1
∞
cos
(
θ
2
n
)
=
sin
(
θ
)
θ
=
sinc
θ
.
{\displaystyle \cos \left({\theta \over 2}\right)\cdot \cos \left({\theta \over 4}\right)\cdot \cos \left({\theta \over 8}\right)\cdots =\prod _{n=1}^{\infty }\cos \left({\theta \over 2^{n}}\right)={\sin(\theta ) \over \theta }=\operatorname {sinc} \,\theta .}
уреди
уреди
Производ во збир
cos
θ
cos
φ
=
cos
(
θ
−
φ
)
+
cos
(
θ
+
φ
)
2
{\displaystyle \cos \theta \cos \varphi ={\cos(\theta -\varphi )+\cos(\theta +\varphi ) \over 2}}
sin
θ
sin
φ
=
cos
(
θ
−
φ
)
−
cos
(
θ
+
φ
)
2
{\displaystyle \sin \theta \sin \varphi ={\cos(\theta -\varphi )-\cos(\theta +\varphi ) \over 2}}
sin
θ
cos
φ
=
sin
(
θ
+
φ
)
+
sin
(
θ
−
φ
)
2
{\displaystyle \sin \theta \cos \varphi ={\sin(\theta +\varphi )+\sin(\theta -\varphi ) \over 2}}
cos
θ
sin
φ
=
sin
(
θ
+
φ
)
−
sin
(
θ
−
φ
)
2
{\displaystyle \cos \theta \sin \varphi ={\sin(\theta +\varphi )-\sin(\theta -\varphi ) \over 2}}
Збир во производ
sin
θ
±
sin
φ
=
2
sin
(
θ
±
φ
2
)
cos
(
θ
∓
φ
2
)
{\displaystyle \sin \theta \pm \sin \varphi =2\sin \left({\frac {\theta \pm \varphi }{2}}\right)\cos \left({\frac {\theta \mp \varphi }{2}}\right)}
cos
θ
+
cos
φ
=
2
cos
(
θ
+
φ
2
)
cos
(
θ
−
φ
2
)
{\displaystyle \cos \theta +\cos \varphi =2\cos \left({\frac {\theta +\varphi }{2}}\right)\cos \left({\frac {\theta -\varphi }{2}}\right)}
cos
θ
−
cos
φ
=
−
2
sin
(
θ
+
φ
2
)
sin
(
θ
−
φ
2
)
{\displaystyle \cos \theta -\cos \varphi =-2\sin \left({\theta +\varphi \over 2}\right)\sin \left({\theta -\varphi \over 2}\right)}
уреди
Ако x , y и z се од кој било триаголник, тогаш важи
ако збирот
x
+
y
+
z
=
π
=
полукруг,
{\displaystyle {\text{ако збирот }}x+y+z=\pi ={\text{полукруг,}}\,}
onda je
tg
(
x
)
+
tg
(
y
)
+
tg
(
z
)
=
tg
(
x
)
tg
(
y
)
tg
(
z
)
.
{\displaystyle {\text{onda je }}\operatorname {tg} (x)+\operatorname {tg} (y)+\operatorname {tg} (z)=\operatorname {tg} (x)\operatorname {tg} (y)\operatorname {tg} (z).\,}
односно
ако збирот
x
+
y
+
z
=
π
=
полукруг,
{\displaystyle {\text{ако збирот }}x+y+z=\pi ={\text{полукруг,}}\,}
тогаш
sin
(
2
x
)
+
sin
(
2
y
)
+
sin
(
2
z
)
=
4
sin
(
x
)
sin
(
y
)
sin
(
z
)
.
{\displaystyle {\text{тогаш }}\sin(2x)+\sin(2y)+\sin(2z)=4\sin(x)\sin(y)\sin(z).\,}
уреди
Шарл Ермит покажал дека одредена еднаквост важи каде што променливите a 1 , ... , а n се комплексни броеви . Нека е:
A
n
,
k
=
∏
1
≤
j
≤
n
j
≠
k
ctg
(
a
k
−
a
j
)
{\displaystyle A_{n,k}=\prod _{\begin{smallmatrix}1\leq j\leq n\\j\neq k\end{smallmatrix}}\operatorname {ctg} (a_{k}-a_{j})}
а во случај кога е А 1,1 се добива празен производ кој е еднаков 1. Општо, се добива следната вредност:
ctg
(
z
−
a
1
)
⋯
ctg
(
z
−
a
n
)
=
cos
n
π
2
+
∑
k
=
1
n
A
n
,
k
ctg
(
z
−
a
k
)
.
{\displaystyle \operatorname {ctg} (z-a_{1})\cdots \operatorname {ctg} (z-a_{n})=\cos {\frac {n\pi }{2}}+\sum _{k=1}^{n}A_{n,k}\operatorname {ctg} (z-a_{k}).}
Во наједноставниот случај за n = 2 важи:
ctg
(
z
−
a
1
)
ctg
(
z
−
a
2
)
=
−
1
+
ctg
(
a
1
−
a
2
)
ctg
(
z
−
a
1
)
+
ctg
(
a
2
−
a
1
)
ctg
(
z
−
a
2
)
.
{\displaystyle \operatorname {ctg} (z-a_{1})\operatorname {ctg} (z-a_{2})=-1+\operatorname {ctg} (a_{1}-a_{2})\operatorname {ctg} (z-a_{1})+\operatorname {ctg} (a_{2}-a_{1})\operatorname {ctg} (z-a_{2}).}
уреди
Овие еднаквости go претставуваат тригонометрискиот облик на Птоломеевата теорема .
Ако
w
+
x
+
y
+
z
=
π
=
се полукруг,
{\displaystyle {\text{Ако }}w+x+y+z=\pi ={\text{се полукруг,}}\,}
тогаш важи
sin
(
w
+
x
)
sin
(
x
+
y
)
=
sin
(
x
+
y
)
sin
(
y
+
z
)
=
sin
(
y
+
z
)
sin
(
z
+
w
)
=
sin
(
z
+
w
)
sin
(
w
+
x
)
=
sin
(
w
)
sin
(
y
)
+
sin
(
x
)
sin
(
z
)
.
{\displaystyle {\begin{aligned}{\text{тогаш важи }}&\sin(w+x)\sin(x+y)\\&{}=\sin(x+y)\sin(y+z)\\&{}=\sin(y+z)\sin(z+w)\\&{}=\sin(z+w)\sin(w+x)=\sin(w)\sin(y)+\sin(x)\sin(z).\end{aligned}}}
уреди
Секоја линеарна комбинација на синусни бранови од исти периоди или честота со различни фазни поместувања е исто така синусен бран со иста периода или честота со различно фазно поместување. Со ненулта линеарна комбинација на синусни и косинусни бранови, се добива:
a
sin
x
+
b
cos
x
=
a
2
+
b
2
⋅
sin
(
x
+
φ
)
{\displaystyle a\sin x+b\cos x={\sqrt {a^{2}+b^{2}}}\cdot \sin(x+\varphi )\,}
каде
φ
=
{
arcsin
(
b
a
2
+
b
2
)
ako je
a
≥
0
,
π
−
arcsin
(
b
a
2
+
b
2
)
ako je
a
<
0
,
{\displaystyle \varphi ={\begin{cases}\arcsin \left({\frac {b}{\sqrt {a^{2}+b^{2}}}}\right)&{\text{ako je }}a\geq 0,\\\pi -\arcsin \left({\frac {b}{\sqrt {a^{2}+b^{2}}}}\right)&{\text{ako je }}a<0,\end{cases}}}
што е еквивалентно на:
φ
=
arctg
(
b
a
)
+
{
0
ако е
a
≥
0
,
π
ако е
a
<
0
,
{\displaystyle \varphi =\operatorname {arctg} \left({\frac {b}{a}}\right)+{\begin{cases}0&{\text{ако е}}a\geq 0,\\\pi &{\text{ако е}}a<0,\end{cases}}}
или дури и со:
φ
=
sgn
(
b
)
cos
−
1
(
a
a
2
+
b
2
)
{\displaystyle \varphi ={\text{sgn}}(b)\cos ^{-1}\left({\tfrac {a}{\sqrt {a^{2}+b^{2}}}}\right)}
Воопштено, за произволно фазно поместување важи:
a
sin
x
+
b
sin
(
x
+
α
)
=
c
sin
(
x
+
β
)
{\displaystyle a\sin x+b\sin(x+\alpha )=c\sin(x+\beta )\,}
каде
c
=
a
2
+
b
2
+
2
a
b
cos
α
,
{\displaystyle c={\sqrt {a^{2}+b^{2}+2ab\cos \alpha }},\,}
β
=
arctg
(
b
sin
α
a
+
b
cos
α
)
+
{
0
ako je
a
+
b
cos
α
≥
0
,
π
ako je
a
+
b
cos
α
<
0.
{\displaystyle \beta =\operatorname {arctg} \left({\frac {b\sin \alpha }{a+b\cos \alpha }}\right)+{\begin{cases}0&{\text{ako je }}a+b\cos \alpha \geq 0,\\\pi &{\text{ako je }}a+b\cos \alpha <0.\end{cases}}}
уреди
Овие еднаквости биле именувани по Жозеф Луј Лагранж .[ 3] [ 4]
∑
n
=
1
N
sin
n
θ
=
1
2
ctg
θ
−
cos
(
N
+
1
2
)
θ
2
sin
1
2
θ
∑
n
=
1
N
cos
n
θ
=
−
1
2
+
sin
(
N
+
1
2
)
θ
2
sin
1
2
θ
{\displaystyle {\begin{aligned}\sum _{n=1}^{N}\sin n\theta &={\frac {1}{2}}\operatorname {ctg} \theta -{\frac {\cos(N+{\frac {1}{2}})\theta }{2\sin {\frac {1}{2}}\theta }}\\\sum _{n=1}^{N}\cos n\theta &=-{\frac {1}{2}}+{\frac {\sin(N+{\frac {1}{2}})\theta }{2\sin {\frac {1}{2}}\theta }}\end{aligned}}}
Со нив е поврзана функцијата наречена Дирихлеово јадро .
1
+
2
cos
(
x
)
+
2
cos
(
2
x
)
+
2
cos
(
3
x
)
+
⋯
+
2
cos
(
n
x
)
=
sin
(
(
n
+
1
2
)
x
)
sin
(
x
/
2
)
.
{\displaystyle 1+2\cos(x)+2\cos(2x)+2\cos(3x)+\cdots +2\cos(nx)={\frac {\sin \left(\left(n+{\frac {1}{2}}\right)x\right)}{\sin(x/2)}}.}
уреди
Збирот на синусите и косинусите со променливи во аритметичка низа :
sin
φ
+
sin
(
φ
+
α
)
+
sin
(
φ
+
2
α
)
+
⋯
⋯
+
sin
(
φ
+
n
α
)
=
sin
(
(
n
+
1
)
α
2
)
⋅
sin
(
φ
+
n
α
2
)
sin
α
2
.
cos
φ
+
cos
(
φ
+
α
)
+
cos
(
φ
+
2
α
)
+
⋯
⋯
+
cos
(
φ
+
n
α
)
=
sin
(
(
n
+
1
)
α
2
)
⋅
cos
(
φ
+
n
α
2
)
sin
α
2
.
{\displaystyle {\begin{aligned}&\sin {\varphi }+\sin {(\varphi +\alpha )}+\sin {(\varphi +2\alpha )}+\cdots {}\\[8pt]&{}\qquad \qquad \cdots +\sin {(\varphi +n\alpha )}={\frac {\sin {\left({\frac {(n+1)\alpha }{2}}\right)}\cdot \sin {(\varphi +{\frac {n\alpha }{2}})}}{\sin {\frac {\alpha }{2}}}}.\\[10pt]&\cos {\varphi }+\cos {(\varphi +\alpha )}+\cos {(\varphi +2\alpha )}+\cdots {}\\[8pt]&{}\qquad \qquad \cdots +\cos {(\varphi +n\alpha )}={\frac {\sin {\left({\frac {(n+1)\alpha }{2}}\right)}\cdot \cos {(\varphi +{\frac {n\alpha }{2}})}}{\sin {\frac {\alpha }{2}}}}.\end{aligned}}}
За кои било a и b важи:
a
cos
(
x
)
+
b
sin
(
x
)
=
a
2
+
b
2
cos
(
x
−
atan2
(
b
,
a
)
)
{\displaystyle a\cos(x)+b\sin(x)={\sqrt {a^{2}+b^{2}}}\cos(x-\operatorname {atan2} \,(b,a))\;}
каде што atan2(y , x ) е воопштување на функцијата arctan(y /x ) што го покрива целиот кружен опсег.
Користејќи ја Гудермановата функција која поврзува кружни и хиперболични тригонометриски функции без употреба на комплексни броеви, може да се искористи следниов израз:
tg
(
x
)
+
sec
(
x
)
=
tg
(
x
2
+
π
4
)
.
{\displaystyle \operatorname {tg} (x)+\sec(x)=\operatorname {tg} \left({x \over 2}+{\pi \over 4}\right).}
Ако x , y и z се аглите на кој било триаголник, односно x + y + z = π, тогаш е
ctg
(
x
)
ctg
(
y
)
+
ctg
(
y
)
ctg
(
z
)
+
ctg
(
z
)
ctg
(
x
)
=
1.
{\displaystyle \operatorname {ctg} (x)\operatorname {ctg} (y)+\operatorname {ctg} (y)\operatorname {ctg} (z)+\operatorname {ctg} (z)\operatorname {ctg} (x)=1.\,}
уреди
Ако ƒ (x ) е дадена со линеарна фракциона трансформација
f
(
x
)
=
(
cos
α
)
x
−
sin
α
(
sin
α
)
x
+
cos
α
,
{\displaystyle f(x)={\frac {(\cos \alpha )x-\sin \alpha }{(\sin \alpha )x+\cos \alpha }},}
и слично со тоа
g
(
x
)
=
(
cos
β
)
x
−
sin
β
(
cos
β
)
x
+
sin
β
,
{\displaystyle g(x)={\frac {(\cos \beta )x-\sin \beta }{(\cos \beta )x+\sin \beta }},}
тогаш важи
f
(
g
(
x
)
)
=
g
(
f
(
x
)
)
=
(
cos
(
α
+
β
)
)
x
−
sin
(
α
+
β
)
(
sin
(
α
+
β
)
)
x
+
cos
(
α
+
β
)
.
{\displaystyle f(g(x))=g(f(x))={\frac {(\cos(\alpha +\beta ))x-\sin(\alpha +\beta )}{(\sin(\alpha +\beta ))x+\cos(\alpha +\beta )}}.}
Пократко кажано, ако за сите α функцијата ƒ α ƒ прикажана погоре, тогаш важи дека е:
f
α
∘
f
β
=
f
α
+
β
.
{\displaystyle f_{\alpha }\circ f_{\beta }=f_{\alpha +\beta }.\,}
уреди
arcsin
(
x
)
+
arccos
(
x
)
=
π
/
2
{\displaystyle \arcsin(x)+\arccos(x)=\pi /2\;}
arctg
(
x
)
+
arcctg
(
x
)
=
π
/
2.
{\displaystyle \operatorname {arctg} (x)+\operatorname {arcctg} (x)=\pi /2.\;}
arctg
(
x
)
+
arctg
(
1
/
x
)
=
{
π
/
2
,
ako je
x
>
0
−
π
/
2
,
ako je
x
<
0
{\displaystyle \operatorname {arctg} (x)+\operatorname {arctg} (1/x)=\left\{{\begin{matrix}\pi /2,&{\mbox{ako je }}x>0\\-\pi /2,&{\mbox{ako je }}x<0\end{matrix}}\right.}
уреди
sin
[
arccos
(
x
)
]
=
1
−
x
2
{\displaystyle \sin[\arccos(x)]={\sqrt {1-x^{2}}}\,}
tg
[
arcsin
(
x
)
]
=
x
1
−
x
2
{\displaystyle \operatorname {tg} [\arcsin(x)]={\frac {x}{\sqrt {1-x^{2}}}}}
sin
[
arctg
(
x
)
]
=
x
1
+
x
2
{\displaystyle \sin[\operatorname {arctg} (x)]={\frac {x}{\sqrt {1+x^{2}}}}}
tg
[
arccos
(
x
)
]
=
1
−
x
2
x
{\displaystyle \operatorname {tg} [\arccos(x)]={\frac {\sqrt {1-x^{2}}}{x}}}
cos
[
arctg
(
x
)
]
=
1
1
+
x
2
{\displaystyle \cos[\operatorname {arctg} (x)]={\frac {1}{\sqrt {1+x^{2}}}}}
ctg
[
arcsin
(
x
)
]
=
1
−
x
2
x
{\displaystyle \operatorname {ctg} [\arcsin(x)]={\frac {\sqrt {1-x^{2}}}{x}}}
cos
[
arcsin
(
x
)
]
=
1
−
x
2
{\displaystyle \cos[\arcsin(x)]={\sqrt {1-x^{2}}}\,}
ctg
[
arccos
(
x
)
]
=
x
1
−
x
2
{\displaystyle \operatorname {ctg} [\arccos(x)]={\frac {x}{\sqrt {1-x^{2}}}}}
уреди
уреди
уреди
уреди
Со користење на инфинитезимално сметање , аглите при сметањето мора да бидат во радијани. Изводите на тригонометриските функции може да се одредат со користење на два лимеса :
lim
x
→
0
sin
x
x
=
1
,
{\displaystyle \lim _{x\rightarrow 0}{\frac {\sin x}{x}}=1,}
lim
x
→
0
1
−
cos
x
x
=
0
,
{\displaystyle \lim _{x\rightarrow 0}{\frac {1-\cos x}{x}}=0,}
Со барање извод од тригонометриски функции се добиваат следните еднаквости и правила:[ 5]
d
d
x
sin
x
=
cos
x
,
d
d
x
arcsin
x
=
1
1
−
x
2
d
d
x
cos
x
=
−
sin
x
,
d
d
x
arccos
x
=
−
1
1
−
x
2
d
d
x
tg
x
=
sec
2
x
,
d
d
x
arctg
x
=
1
1
+
x
2
d
d
x
ctg
x
=
−
csc
2
x
,
d
d
x
arcctg
x
=
−
1
1
+
x
2
d
d
x
sec
x
=
tg
x
sec
x
,
d
d
x
arcsec
x
=
1
|
x
|
x
2
−
1
d
d
x
csc
x
=
−
csc
x
ctg
x
,
d
d
x
arccsc
x
=
−
1
|
x
|
x
2
−
1
{\displaystyle {\begin{aligned}{d \over dx}\sin x&=\cos x,&{d \over dx}\arcsin x&={1 \over {\sqrt {1-x^{2}}}}\\\\{d \over dx}\cos x&=-\sin x,&{d \over dx}\arccos x&={-1 \over {\sqrt {1-x^{2}}}}\\\\{d \over dx}\operatorname {tg} x&=\sec ^{2}x,&{d \over dx}\operatorname {arctg} x&={1 \over 1+x^{2}}\\\\{d \over dx}\operatorname {ctg} x&=-\csc ^{2}x,&{d \over dx}\operatorname {arcctg} x&={-1 \over 1+x^{2}}\\\\{d \over dx}\sec x&=\operatorname {tg} x\sec x,&{d \over dx}\operatorname {arcsec} x&={1 \over |x|{\sqrt {x^{2}-1}}}\\\\{d \over dx}\csc x&=-\csc x\operatorname {ctg} x,&{d \over dx}\operatorname {arccsc} x&={-1 \over |x|{\sqrt {x^{2}-1}}}\end{aligned}}}
∫
d
u
a
2
−
u
2
=
sin
−
1
(
u
a
)
+
C
{\displaystyle \int {\frac {du}{\sqrt {a^{2}-u^{2}}}}=\sin ^{-1}\left({\frac {u}{a}}\right)+C}
∫
d
u
a
2
+
u
2
=
1
a
tg
−
1
(
u
a
)
+
C
{\displaystyle \int {\frac {du}{a^{2}+u^{2}}}={\frac {1}{a}}\operatorname {tg} ^{-1}\left({\frac {u}{a}}\right)+C}
∫
d
u
u
u
2
−
a
2
=
1
a
sec
−
1
|
u
a
|
+
C
{\displaystyle \int {\frac {du}{u{\sqrt {u^{2}-a^{2}}}}}={\frac {1}{a}}\sec ^{-1}\left|{\frac {u}{a}}\right|+C}
уреди
Функција
Инверзна функцијаa
sin
θ
=
e
i
θ
−
e
−
i
θ
2
i
{\displaystyle \sin \theta ={\frac {e^{i\theta }-e^{-i\theta }}{2i}}\,}
arcsin
x
=
−
i
ln
(
i
x
+
1
−
x
2
)
{\displaystyle \arcsin x=-i\ln \left(ix+{\sqrt {1-x^{2}}}\right)\,}
cos
θ
=
e
i
θ
+
e
−
i
θ
2
{\displaystyle \cos \theta ={\frac {e^{i\theta }+e^{-i\theta }}{2}}\,}
arccos
x
=
−
i
ln
(
x
+
x
2
−
1
)
{\displaystyle \arccos x=-i\ln \left(x+{\sqrt {x^{2}-1}}\right)\,}
tg
θ
=
e
i
θ
−
e
−
i
θ
i
(
e
i
θ
+
e
−
i
θ
)
{\displaystyle \operatorname {tg} \theta ={\frac {e^{i\theta }-e^{-i\theta }}{i(e^{i\theta }+e^{-i\theta })}}\,}
arctg
x
=
i
2
ln
(
i
+
x
i
−
x
)
{\displaystyle \operatorname {arctg} x={\frac {i}{2}}\ln \left({\frac {i+x}{i-x}}\right)\,}
csc
θ
=
2
i
e
i
θ
−
e
−
i
θ
{\displaystyle \csc \theta ={\frac {2i}{e^{i\theta }-e^{-i\theta }}}\,}
arccsc
x
=
−
i
ln
(
i
x
+
1
−
1
x
2
)
{\displaystyle \operatorname {arccsc} x=-i\ln \left({\tfrac {i}{x}}+{\sqrt {1-{\tfrac {1}{x^{2}}}}}\right)\,}
sec
θ
=
2
e
i
θ
+
e
−
i
θ
{\displaystyle \sec \theta ={\frac {2}{e^{i\theta }+e^{-i\theta }}}\,}
arcsec
x
=
−
i
ln
(
1
x
+
1
−
i
x
2
)
{\displaystyle \operatorname {arcsec} x=-i\ln \left({\tfrac {1}{x}}+{\sqrt {1-{\tfrac {i}{x^{2}}}}}\right)\,}
ctg
θ
=
i
(
e
i
θ
+
e
−
i
θ
)
e
i
θ
−
e
−
i
θ
{\displaystyle \operatorname {ctg} \theta ={\frac {i(e^{i\theta }+e^{-i\theta })}{e^{i\theta }-e^{-i\theta }}}\,}
arcctg
x
=
i
2
ln
(
x
−
i
x
+
i
)
{\displaystyle \operatorname {arcctg} x={\frac {i}{2}}\ln \left({\frac {x-i}{x+i}}\right)\,}
cis
θ
=
e
i
θ
{\displaystyle \operatorname {cis} \,\theta =e^{i\theta }\,}
arccis
x
=
ln
x
i
=
−
i
ln
x
=
arg
x
{\displaystyle \operatorname {arccis} \,x={\frac {\ln x}{i}}=-i\ln x=\operatorname {arg} \,x\,}
уреди
Ако е:
t
=
tg
(
x
2
)
,
{\displaystyle t=\operatorname {tg} \left({\frac {x}{2}}\right),}
тогаш важи:
sin
(
x
)
=
2
t
1
+
t
2
i
cos
(
x
)
=
1
−
t
2
1
+
t
2
i
e
i
x
=
1
+
i
t
1
−
i
t
{\displaystyle \sin(x)={\frac {2t}{1+t^{2}}}{\text{ i }}\cos(x)={\frac {1-t^{2}}{1+t^{2}}}{\text{ i }}e^{ix}={\frac {1+it}{1-it}}}
каде eix x ) + i sin(x ), што понекогаш е скратено како cis(x ).
↑ Abramowitz and Stegun, p. 73, 4.3.45
↑ Bronstein, Manual (1989). „Simplification of Real Elementary Functions“. Proceedings of the ACM-SIGSAM 1989 international symposium on Symbolic and algebraic computation : 211. ↑
Eddie Ortiz Muñiz (1953). „A Method for Deriving Various Formulas in Electrostatics and Electromagnetism Using Lagrange's Trigonometric Identities“. American Journal of Physics . 21 : 140.
↑
Alan Jeffrey and Hui-hui Dai (2008). „Section 2.4.1.6“. Handbook of Mathematical Formulas and Integrals (4th. изд.). Academic Press. ISBN 9780123742889
↑ Finney, Ross (2003). Calculus : Graphical, Numerical, Algebraic . Glenview, Illinois: Prentice Hall. стр. 159–161. ISBN 0-13-063131-0
![{\displaystyle {\begin{aligned}&{}\quad \left({\begin{array}{rr}\cos \phi &-\sin \phi \\\sin \phi &\cos \phi \end{array}}\right)\left({\begin{array}{rr}\cos \theta &-\sin \theta \\\sin \theta &\cos \theta \end{array}}\right)\\[12pt]&=\left({\begin{array}{rr}\cos \phi \cos \theta -\sin \phi \sin \theta &-\cos \phi \sin \theta -\sin \phi \cos \theta \\\sin \phi \cos \theta +\cos \phi \sin \theta &-\sin \phi \sin \theta +\cos \phi \cos \theta \end{array}}\right)\\[12pt]&=\left({\begin{array}{rr}\cos(\theta +\phi )&-\sin(\theta +\phi )\\\sin(\theta +\phi )&\cos(\theta +\phi )\end{array}}\right)\end{aligned}}}](https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/852d1e76b4190362dde8aefd41ddca69347d1961)
![{\displaystyle {\begin{aligned}e_{0}&=1\\[6pt]e_{1}&=\sum _{1\leq i\leq n}x_{i}&&=\sum _{1\leq i\leq n}\operatorname {tg} \theta _{i}\\[6pt]e_{2}&=\sum _{1\leq i<j\leq n}x_{i}x_{j}&&=\sum _{1\leq i<j\leq n}\operatorname {tg} \theta _{i}\operatorname {tg} \theta _{j}\\[6pt]e_{3}&=\sum _{1\leq i<j<k\leq n}x_{i}x_{j}x_{k}&&=\sum _{1\leq i<j<k\leq n}\operatorname {tg} \theta _{i}\operatorname {tg} \theta _{j}\operatorname {tg} \theta _{k}\\&{}\ \ \vdots &&{}\ \ \vdots \end{aligned}}}](https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/7f2c5db750b9b1fba93aa9fefa0a792dd377829e)
![{\displaystyle {\begin{aligned}\sec(\theta _{1}+\cdots +\theta _{n})&={\frac {\sec \theta _{1}\cdots \sec \theta _{n}}{e_{0}-e_{2}+e_{4}-\cdots }}\\[8pt]\csc(\theta _{1}+\cdots +\theta _{n})&={\frac {\sec \theta _{1}\cdots \sec \theta _{n}}{e_{1}-e_{3}+e_{5}-\cdots }}\end{aligned}}}](https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/2c82ca2d8da55d938d78aad99295a11f79665fde)
![{\displaystyle {\begin{aligned}\sec(\alpha +\beta +\gamma )&={\frac {\sec \alpha \sec \beta \sec \gamma }{1-\operatorname {tg} \alpha \operatorname {tg} \beta -\operatorname {tg} \alpha \operatorname {tg} \gamma -\operatorname {tg} \beta \operatorname {tg} \gamma }}\\[8pt]\csc(\alpha +\beta +\gamma )&={\frac {\sec \alpha \sec \beta \sec \gamma }{\operatorname {tg} \alpha +\operatorname {tg} \beta +\operatorname {tg} \gamma -\operatorname {tg} \alpha \operatorname {tg} \beta \operatorname {tg} \gamma }}\end{aligned}}}](https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/1feb844ca95b6583a9ded365961e15f0a0b41b8d)
![{\displaystyle {\begin{aligned}&\sin {\varphi }+\sin {(\varphi +\alpha )}+\sin {(\varphi +2\alpha )}+\cdots {}\\[8pt]&{}\qquad \qquad \cdots +\sin {(\varphi +n\alpha )}={\frac {\sin {\left({\frac {(n+1)\alpha }{2}}\right)}\cdot \sin {(\varphi +{\frac {n\alpha }{2}})}}{\sin {\frac {\alpha }{2}}}}.\\[10pt]&\cos {\varphi }+\cos {(\varphi +\alpha )}+\cos {(\varphi +2\alpha )}+\cdots {}\\[8pt]&{}\qquad \qquad \cdots +\cos {(\varphi +n\alpha )}={\frac {\sin {\left({\frac {(n+1)\alpha }{2}}\right)}\cdot \cos {(\varphi +{\frac {n\alpha }{2}})}}{\sin {\frac {\alpha }{2}}}}.\end{aligned}}}](https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/cf3414d47dcb384f6ef6779a03fc3f6bf78c2277)
![{\displaystyle \sin[\arccos(x)]={\sqrt {1-x^{2}}}\,}](https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/89020e4173e7c25657019ade3629e832bb572ff7)
![{\displaystyle \operatorname {tg} [\arcsin(x)]={\frac {x}{\sqrt {1-x^{2}}}}}](https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/987e9d7cbe18dedec623c950d60cae9ae96b31e1)
![{\displaystyle \sin[\operatorname {arctg} (x)]={\frac {x}{\sqrt {1+x^{2}}}}}](https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/1ccb88e6d593826b440868aad7289e3909b16b15)
![{\displaystyle \operatorname {tg} [\arccos(x)]={\frac {\sqrt {1-x^{2}}}{x}}}](https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/d703d7e114ec7e5bbec1392c7af66fc32cf825ae)
![{\displaystyle \cos[\operatorname {arctg} (x)]={\frac {1}{\sqrt {1+x^{2}}}}}](https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/69d9c32c169fdc562ee70c186a7db504aa68d52a)
![{\displaystyle \operatorname {ctg} [\arcsin(x)]={\frac {\sqrt {1-x^{2}}}{x}}}](https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/8bfe4684b2e7daa5972ddc23820924b720fccc9a)
![{\displaystyle \cos[\arcsin(x)]={\sqrt {1-x^{2}}}\,}](https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/6123652c97881e3910234616ea5ee831deae4a73)
![{\displaystyle \operatorname {ctg} [\arccos(x)]={\frac {x}{\sqrt {1-x^{2}}}}}](https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/6e0f033513b2f0fd1adb738b46225e3070ce41e8)
![{\displaystyle |\sin x|={\frac {1}{2}}\prod _{n=0}^{\infty }{\sqrt[{2^{n+1}}]{\left|\operatorname {tg} \left(2^{n}x\right)\right|}}}](https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/897fe4518be9ba1bb0234ee4cf9f91ea14bbb1ed)
![{\displaystyle {\begin{aligned}&\cos \left({\frac {2\pi }{21}}\right)+\cos \left(2\cdot {\frac {2\pi }{21}}\right)+\cos \left(4\cdot {\frac {2\pi }{21}}\right)\\[10pt]&{}\qquad {}+\cos \left(5\cdot {\frac {2\pi }{21}}\right)+\cos \left(8\cdot {\frac {2\pi }{21}}\right)+\cos \left(10\cdot {\frac {2\pi }{21}}\right)={\frac {1}{2}}.\end{aligned}}}](https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/15e07fe52f1162c9c933e28a6bec4fb9f59528e8)
