Свештарска гробница

тракиска гробница во Бугарија

Свештарска гробница (бугарски: Свещарска гробница) е 2.5 км југозападно од селото Свештари, област Разград, кое е 42 км североисточно од градот Разград, во североисточна Бугарија. Гробницата е веројатно гробот на Дромихает (старогрчки: Δρομιχαίτης; ок. 300 – ок. 280 п.н.е.) кој бил крал на Гетите од двете страни на долниот дел на Дунав (денешна Романија и Бугарија) околу 300 п.н.е., и неговата сопруга, ќерката на кралот Лизимах (грчки: Λυσίμαχος; околу 360 – 281 п.н.е.) кој бил генерал и дијадох (т.е. „наследник“) на Александар Македонски.[1][2] Гробницата е дел од светското наследство на УНЕСКО.[3]

Свештарска гробница
светско наследство на УНЕСКО
МестоРазград, Бугарија
Критериумкултурно: (i), (iii)
Навод359
Запис1985 (IX заседание)
Површина647.6 ha (1,600 acres)
Координати43°44′42″N 26°45′59″E / 43.744964° СГШ; 26.7663° ИГД / 43.744964; 26.7663

Општи информации уреди

Откриена и ископана во 1982 година за време на ископувањата на Могилата бр. 7 на источната тумска некропола Сборјаново (Гинина Могила) – тумул од раниот хеленистички период, Свештарската гробница била изградена во првата четвртина од 3 век п.н.е.[4] Изградбата на гробницата ги одразува основните структурни принципи на тракиските култни градби. Архитектонскиот декор на гробницата се смета за уникатен, со полихромни получовечки, полурастителни каријатиди и насликани мурали. Десетте женски фигури врежани во висок релјеф на ѕидовите на централната комора и украсите на лунетата во нејзиниот свод се единствените примери од овој тип досега пронајдени во тракиските земји. Тоа е исклучителен споменик на Гетите, тракиски народ кој бил во контакт со хеленистичкиот и хиперборејскиот свет, според античките географи.[3]

Во 2012 година, археолозите откриле значајно богатство во близина на селото. Богатството вклучувало златен прстен, 44 прикази на женски фигури и 100 златни копчиња, пронајдени во 150 гробници од 4 век п.н.е. Се претпоставува дека е дел од местото на гетскиот град Хелис.[1]

Историја уреди

Гетите биле во сојуз во Одриското Кралство во 5 век п.н.е.[5] Не е познато како се развивале односите меѓу Гетите и Одрисите. Балканските походи на Филип II Македонски помеѓу 352 и 340 п.н.е. ја скршиле одриската власт и Гетите профитирале од ситуацијата.[6][7] До втората половина на IV век, Гетите зазеле места на двата брега на долниот дел на Дунав[7][8] и овој регион процветал како никогаш досега.[9] Новите македонски освојувања, обезбедени со значителна воена моќ, предизвикале вознемиреност на соседните територии и на тој начин го поттикнале политичкото спојување на гетските племиња.[10]

Се претпоставува дека гетската гробница кај Свештари во западното Лудогорие во Бугарија била во близина на местоположбата на Хелис.[11] Во близина на мавзолејот, пронајдени се остатоци од голем антички град, заедно со десетици гробници од гетски могили. Населбата е сместена во природно упориште, плато опкружено како полуостров со клисурите на реката Крапинец.[12][13] Надворешниот камен ѕид, дебел до 4 метри, ги следи рабовите на полуостровот и брани територија од околу 10 хектари. Внатрешниот ѕид, со слична градба, опфаќа приближно четириаголна површина од околу 5 хектари.[13] Укрепената територија била релативно густо окупирана од живеалишта поврзани со мрежа од сообраќајници.[14] Наодите за датирање, како што се амфорски остатоци и монети, укажуваат на тоа дека оваа населба постоела помеѓу ок. 335 и ок. 250 п.н.е.[13][15]

Поврзано уреди

Наводи уреди

  1. 1,0 1,1 Delev, P. (2000). „Lysimachus, the Getae, and Archaeology“. The Classical Quarterly. New Series. 50 (2): 384–401. doi:10.1093/cq/50.2.384. JSTOR 1558897.
  2. Chichikova, Maria (2016). „The Hellenistic Necropolis of the Getic Capital at Sboryanovo (Northeastern Bulgaria).“. Во Henry, Olivier; Kelp, Ute (уред.). Tumulus as Sema: Space, Politics, Culture and Religion in the First Millennium BC. Boston: Walter de Gruyter GmbH & Co KG. стр. 243–259. ISBN 978-3-11-026750-1. OCLC 936205702.
  3. 3,0 3,1 „Thracian Tomb of Sveshtari“. UNESCO World Heritage Centre (англиски). Посетено на 2020-01-21.
  4. „Sveshtarska Tomb“. Ministry of Tourism (англиски). Посетено на 2020-01-21.
  5. Archibald 1994, стр. 472.
  6. Archibald 1994, стр. 467–472.
  7. 7,0 7,1 Lund 1992, стр. 43.
  8. Sîrbu 2006, стр. 42.
  9. Archibald 1994, стр. 473.
  10. Delev 2000, стр. 396,399.
  11. Delev 2000, стр. 400.
  12. Emilov 2007, стр. 63.
  13. 13,0 13,1 13,2 Delev 2000, стр. 398.
  14. Stoyanov & Mihaylova 1996, стр. 55.
  15. Stoyanov & Mihaylova 1996, стр. 55, 57.

Библиографија уреди

  • Archibald, Zofia H. (1994). „Thracians and Scythians“. The Cambridge Ancient History. 6 (2. изд.).
  • Delev, P. (2000). „Lysimachus, the Getae, and Archaeology“. The Classical Quarterly. Cambridge University. 50 (2): 384–401. doi:10.1093/cq/50.2.384. ISSN 1471-6844. JSTOR 1558897.
  • Emilov, Julij (2007). „La Tène finds and the indigenous communities in Thrace. Interrelations during the Hellenistic period“. Studia Hercynia. 11: 57–75.
  • Alexander Fol, M. Čičikova, T. Ivanov, T. Teofilov: The Thracian Tomb near the Village of Sveshtari, Sofia 1986.
  • Alexander Fol: "Die thrakische Orphik oder Zwei Wege zur Unsterblichkeit", in Die Thraker. Das goldene Reich des Orpheus, Ausstellung 23. Juli bis 28. November 2004, Kunst- und Ausstellungshalle der Bundesrepublik Deutschland. Philipp von Zabern, Mainz 2004, pp. 177–186.
  • Lund, Helene S. (1992). Lysimachus. A Study in Early Hellenistic Kingship. Taylor & Francis Ltd. ISBN 978-0415070614.
  • Sîrbu, Valeriu (2006). „Elitele geţilor dintre Carpaţi şi Balcani (sec. IV-II a. Chr): 'prinţii de aur şi argint'“. Istros. XIII: 41–70.
  • Stoyanov, T.; Mihaylova, Zh. (1996). „Metalworking in the Getic City in Sboryanovo locality near Isperih, NE Bulgaria (Preliminary report)“. Ephemeris Napocensis. 6: 55–77.

Понатамошно читање уреди

Надворешни врски уреди