Зајас
Зајас — село во Општина Кичево, во областа Кичевија, во околината на градот Кичево. До 2013 било центар на истоимената општина.
| Зајас | |
  Зајас | |
| Координати 41°36′25″N 20°56′17″E / 41.60694° N; 20.93806° EКоординати: 41°36′25″N 20°56′17″E / 41.60694° N; 20.93806° E | |
| Општина |  Кичево
|
| Население | 4.712 жит. (поп. 2002) |
| Пошт. бр. | 6253 |
| Шифра на КО | 12022, 12522 |
| Надм. вис. | 755 м |
|
Зајас на општинската карта  | |
 Зајас на Ризницата
| |
Географиja и местоположбаУреди
Зајас се наоѓа во северниот дел на областа Кичевија, на 10 километри северно од Кичево. Селото се наоѓа крај Зајаска Река. Името на селото на месниот дијалект е Зајаз (Zajaz).
Потекло на иметоУреди
Се смета дека името на селото доаѓа од долот (јазот) во кој се плакнело железото, а селото се наоѓало зад, па така е наречено зајаз, денес Зајас.
ИсторијаУреди
Селото се споменува во турските пописни дефтери од 1467/68 година, како дел од Кичевската нахија (Nahiye-I Kirçova) со 70 семејства, 9 неженети и 3 вдовици, сите христијани.[1]
Според бугарскиот етнограф Васил К’нчов, Албанците во селото се населиле во XVIII век[2]. Изворното население на Зајас било христијанско. Околу 1740 г. селото е албанизирано со населување или исламизација. Населените Албанци ги нападнале ооколните православни села и ги колонизирале. Такви се Црвивци, Бериково, Трапчин Дол и други[3][3] К’нчов забележал дека во селото во 1900 година имало 2.150 жители Албанци.[4] Слични ставови имал и рускиот филолог Афанасиј Селишчев во 1929 година.[5]
ДемографијаУреди
Според пописот од 2002 г. во Зајас живееле вкупно 4.712 жители[6], од кои:
РодовиУреди
Како едни од најстарите албански родови во селото се споменуваат родовите: Думовци, Џаковци, Лимановци и Браовци, сите заедно имаат околу 240 куќи. Доселени се од споменатата област Мат (во северна Албанија) кон крајот на 18. век.[7]
Зајас е албанско село.
Родови во селото се:
- Во Џума маалото се следните родови: Думовци, Лановци, Џаковци, Лимановци, Браовци, сите имаат околу (240 к.) куќи. Предците на споменатите родови се доселиле кон крајот на XVIII век. Во родот Думовци се знае следната генеологија Мустафа (жив на 51 г. во 1961 година) Асан-Муарем-Реџеп-Садик-Муарем, основачот на родот кој се доселил.
- Во Теќе маалото се следните родови: Томај, Јаовци, Пирковци и Коџовци, сите заедно имаат (117 к.), предците на споменатите родови се доселени кон крајот на 18ти или почетокот на XIX век. Во родот Пирковци се знае следната генеологија Медија (жив на 62 г. во 1961 година) Велија-Усејин-Велија-Усејин, се доселил таткото на Усејин.
- Во Челиковци маалото е родот Челиковци (40 к.) основачот на родот е доселен кон крајот на 18ти или почетокот на XIX век.
- Во Туфковци маалото е родот (10 к.) основачот на родот е доселен кога и другите родови.
Сите албански родови имаат потекло од областа Матија во Албанија.[8]
Самоуправа и политикаУреди
Изборно местоУреди
Во селото постојат изборните места бр. 814, 815, 816, 816/1 и 819 според Државната изборна комисија, сместени во просториите на основното училиште.[9]
На претседателските избори во 2019 година, на овие изборни места биле запишани вкупно 4.171 гласачи.[10]
ЛичностиУреди
- Али Ахмети — политичар, водач на ДУИ
- Муса Џафери — политичар од ДУИ
ПоврзаноУреди
НаводиУреди
- ↑ Турски документи за историјата на македонскиот народ кн.4, Методија Соколоски, д-р Александар Стојановски, Скопје 1971, стр.266
- ↑ Кънчов, Васил, Македония. Етнография и Статистика, София 1900, с. 95
- ↑ 3,0 3,1 Димитрије Богдановић: „Књига о Косову”, Београд 1986
- ↑ Кънчов, Васил, Македония. Етнография и Статистика, София 1900, с. 255
- ↑ Афанасий Селищев. „Полог и его болгарское население. Исторические, этнографические и диалектологические очерки северо-западной Македонии“. - София, 1929.
- ↑ „Население на Република Македонија според изјаснувањето за етничката припадност, по населени места, според пописите на население 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 1994 и 2002 година (согласно територијалната организација од 1996 година)“. Државен завод за статистика.
- ↑ Албанците во Македонија само од 1780 година, д-р Ристо Ивановски, Битола, 2014 г., 9 стр.
- ↑ „Кичевска Котлина: Сеоска насеља и становништво - Јован Ф. Трифуноски“. Кичево. 2018-05-16. Посетено на 2018-12-24.
- ↑ „Описи на ИМ“. Посетено на 3 ноември 2019.
- ↑ „Претседателски избори 2019“. Посетено на 3 ноември 2019.
Надворешни врскиУреди
- Сателитска снимка на Зајас на Карти на Google