Декан (соединение)

хемиско соединение

Деканалкански јаглеводород со хемиска формула C10H22. Иако за деканот се можни 75 структурни изомери, поимот обично се однесува на нормалниот декан (n-декан), чија формула е CH3(CH2)8CH3. Меѓутоа, сите изомери покажуваат слични својства и не се обраќа многу внимание на составот.[5] Овие изомери се запаливи течности. Деканот е присутен во мали количеста (под 1 %) во нафтата и керозинот.[6][7] Како и другите алкани, тој е неполарен растворувач, не се раствора во вода и лесно гори. Иако е составен дел од горивата, деканот нема важност како хемиска суровина, за разлика од неколку други алкани.[8]

Декан
Скелетна формула на деканот
Тридимензионална скелетна формула на деканот
Стапчест модел на деканската молекула
Назнаки
124-18-5 Ок
Бајлштајн 1696981
ChEBI CHEBI:41808 Ок
ChEMBL ChEMBL134537 Ок
ChemSpider 14840 Ок
DrugBank DB02826 Ок
EC-број 204-686-4
3Д-модел (Jmol) Слика
MeSH декан
PubChem 15600
RTECS-бр. HD6550000
UNII NK85062OIY Ок
ОН-бр. 2247
Својства
Хемиска формула
Моларна маса 0 g mol−1
Изглед безбојна течност
Мирис бензински (во висока концентрација)
Густина 0,730 г мл−1
Точка на топење
Точка на вриење
log P 5,802
Парен притисок 195 Pa[2]
2,1 нмол Pa−1 кг−1
-119,74·10−6 см3/мол
Топлинска спроводливост 0,1381 W m−1 K−1 (300 K)[3]
Показател на прекршување (nD) 1,411–1,412
Вискозност
  • 0,850 mPa·s (25 °C)[4]
  • 0,920 mPa·s (20 °C)
Термохемија
Ст. енталпија на
образување
ΔfHo298
−302,1–−299,9 kJ мол−1
Ст. енталпија на
согорување
ΔcHo298
−6779,21–−6777,45 kJ мол−1
Стандардна моларна
ентропија
So298
425,89 J K−1 мол−1
Специфичен топлински капацитет, C 315,46 J K−1 мол−1
Опасност
Безбедност при работа:
Главни опасности
Flammable, moderately toxic
GHS-ознаки:
Пиктограми
GHS02: Запаливо GHS08: Опасност по здравјето
Сигнални зборови
ОПАСНОСТ
Изјави за опасност
H226, H302, H304, H305
Изјави за претпазливост
P301+P310, P331
NFPA 704
1
2
0
Температура на запалување 460 °C (860 °F; 733 K)
2,100 °C (3,810 °F; 2,370 K)
Граници на запалливост 0,8–2,6 %
Смртоносна доза или концентрација:
  • >2 г кг−1 (кожно, зајак)
  • 601 мг/кг−1 (усно, стаорец)
Безбедносен лист hazard.com
Дополнителни податоци
 Ок(што е ова?)  (провери)
Освен ако не е поинаку укажано, податоците се однесуваат на материјалите во нивната стандардна состојба (25 °C, 100 kPa)
Наводи

Реакции

уреди

Деканот согорува исто како другите алкани. Во присуство на доволно кислород согорува и образува вода и јаглерод диоксид.

2 C10H22 + 31 O2 → 20 CO2 + 22 H2O

При недоволно кислород се добива и јаглерод моноксид.

Други својства

уреди

Деканот има површински напон од 0,0238 N·m−1.[9]

Поврзано

уреди

Наводи

уреди
  1. „decane - Compound Summary“. PubChem Compound. USA: National Center for Biotechnology Information. 16 September 2004. Identification and Related Records. Посетено на 5 January 2012.
  2. Yaws, Carl L. (1999). Chemical Properties Handbook. New York: McGraw-Hill. стр. 159–179. ISBN 0-07-073401-1.
  3. Touloukian, Y.S., Liley, P.E., and Saxena, S.C. Thermophysical properties of matter - the TPRC data series. Volume 3. Thermal conductivity - nonmetallic liquids and gases. Data book. 1970.
  4. Dymond, J. H.; Oye, H. A. (1994). „Viscosity of Selected Liquid n‐Alkanes“. Journal of Physical and Chemical Reference Data. 23 (1): 41–53. doi:10.1063/1.555943. ISSN 0047-2689.
  5. „75 Isomers of Decane“. The Third Millennium Online! (латински). Посетено на 26 јули 2021.
  6. „Petroleum - Chemistry Encyclopedia - reaction, water, uses, elements, examples, gas, number, name“. www.chemistryexplained.com. Посетено на 28 јануари 2016.
  7. „n-Decane (Annotation)“. Hazardous Substances Data Bank (HSDB) (англиски). National Center for Biotechnology Information. Посетено на 7 јули 2022.
  8. Griesbaum, Karl; Behr, Arno; Biedenkapp, Dieter; Voges, Heinz-Werner; Garbe, Dorothea; Paetz, Christian; Collin, Gerd; Mayer, Dieter; Höke, Hartmut (15 јуни 2000), „Hydrocarbons“, Ullmann's Encyclopedia of Industrial Chemistry, Weinheim, Germany: Wiley-VCH Verlag GmbH & Co. KGaA, doi:10.1002/14356007.a13_227, ISBN 3527306730
  9. Website of Krüss Архивирано на 1 декември 2013. (8 ноември 2009)

Надворешни врски

уреди