Википедија

Генетски проучувања на турскиот народ

(Пренасочено од Генетски студии на турскиот народ)

Истражување за генетиката на населението е спроведено за потеклото на современиот турски народ (да не се меша со турските народи) во Турција. Ваквите студии се релевантни за демографската историја на населението, како и за здравствените причини, како што се болестите специфични за популацијата.[1] Некои студии се обидоа да го утврдат релативниот придонес на турските народи од Средна Азија, од каде што Турците Селџуци почнаа да мигрираат во Анадолија по битката кај Манцикерт во 1071 година, што доведе до основање на Анадолскиот селџучки султанат кон крајот на 11 век. и претходните популации во областа кои биле културно асимилирани за време на селџучкиот и отоманскиот период.

Турската геномска варијација, заедно со неколку други западноазиски популации, изгледа најслично на геномската варијација на јужноевропските популации, како што се јужните Италијанци.[2] Геномите од Западна Азија, вклучувајќи ги и турските, биле под големо влијание од раните земјоделски популации во областа; придонесоа и подоцнежните движења на населението, како што се оние на турските говорители.[2] Сепак, генетската варијација на различни популации во Средна Азија „беше слабо карактеризирана“; Популацијата на Западна Азија, исто така, може да биде „тесно поврзана со населението на исток“.[2]

Повеќекратните студии пронајдоа сличности или заедничко потекло меѓу турскиот народ и денешното или историското население во Медитеранот, Западна Азија и Кавказ.[3][4][5][6][7][8][9][10] Неколку студии, исто така, открија придонеси од Средна Азија.[4][10][11][12][13][14]

Средноазиски ген тек

уреди

Неколку студии истражуваа до кој степен протокот на гени од Средна Азија до Анадолија придонел за генскиот фонд на турскиот народ и улогата на населбата од 11 век на Турците Огузи. Средна Азија е дом на бројни популации кои „покажуваат низа мешани антрополошки карактеристики на источноевроазијците (ЕЕА) и западноевроазијците (ЗЕА)“; две студии покажаа дека Ујгурите имаат 40-53% потекло класифицирани како источно-азиски, а останатите се класифицирани како европски;[15] друга студија го ставила европското потекло на 36%.[16] Студијата за автосомно еднонуклеотидно полиморфизам од 2018 година сугерираше дека евроазиската степа полека преминува од групи кои зборуваат индоевропски и ирански, со главно западно евроазиско потекло, кон зголемување на источноазиското потекло со турски и монголски групи во изминатите 4000 години, вклучително и екстензивните турски миграции на Монголците. и бавна асимилација на локалното население.[17]

Две претходни студии (2000 и 2002 година) сугерираа дека, иако турската населба Анадолија била од културно значење, вклучувајќи го и воведувањето на турскиот јазик и исламот, генетскиот придонес од Средна Азија можеби бил мал.[18][19] Глобална студија од 2020 година, која ги разгледува секвенците од целиот геном, покажа дека Турците имаат релативно пониски споделени геномски фрагменти од идентични по потекло во популацијата во споредба со остатокот од светот, што укажува на мешавина на оддалечени популации.[20]

Студија од 2003 година покажа дека некои останки на Ксионгну од Монголија имаат татковско и мајчинско генетско потекло, кои исто така се пронајдени кај луѓе од денешна Турција.[21][22] Повеќето (89%) од секвенците на Ксионгну во оваа студија припаѓале на азиските мајчински хаплогрупи,[23] меѓутоа, други студии покажаа значително повисока фреквенција на западноевроазиски мајчински и татковски хаплогрупи во примероците на Ксионгну, што укажува на разновидна популација. Контактот помеѓу популациите на Западна и Источна Евроазија датира од периодот на Ксионгну.[24]

Студијата објавена во 2003 година ги разгледа гените на човечките леукоцитни антигени за да го истражи афинитетот на одредени монголски племиња со Германците и Турците од Анадолија. Утврдено е дека Германците и Турците од Анадолија биле подеднакво оддалечени од монголското население. Не беше пронајдена блиска врска меѓу Турците од Анадолија и Монголците и покрај блиската врска на нивните јазици и заедничкото историско соседство.[25]

Студијата на 75 индивидуи од различни делови на Турција заклучи дека „генетската структура на митохондријалните ДНК кај турската популација има некои сличности со турските централноазиски популации“.[26]

Студијата од 2001 година, која ги споредувала популациите на медитеранска Европа и народите што зборуваат турски јазик од Средна Азија, го проценила генетскиот придонес на Средна Азија во сегашните локуси на анадолскиот Y-хромозом (една бинарна и шест кратки тандем повторувања) и генскиот базен на митохондријалната ДНК на приближно 30%.[27] Анализата на SNP со висока резолуција на Y-хромозомската ДНК од 2004 година во примероци собрани од банки на крв, банки на сперма и студенти од универзитет во осум региони на Турција откри докази за слаб, но забележлив сигнал (<9%) за неодамнешниот проток на татковски гени од Средна Азија.[28] Студијата од 2006 година заклучи дека вистинскиот придонес од Средна Азија во Анадолија е 13% за мажи и 22% за жени (со широк опсег на интервали на доверба), а замената на јазикот во Турција и можеби не била во согласност со моделот на доминација на елитата.[29] Подоцна беше забележано дека машкиот придонес од Средна Азија кон турското население во однос на Балканот бил 13%. За сите популации кои не зборуваат турски, придонесот од Средна Азија беше поголем отколку во Турција.[30] Според студијата, „придонесите кои се движат помеѓу 13% и 58% мора да се земат предвид со претпазливост бидејќи тие содржат несигурности за состојбата на предномадската инвазија и понатамошните локални движења“.[30]

Во една студија од 2015 година, турските примероци беа во западноевроазиската клада која се состоеше од „цела континентална Европа, Сардинија, Сицилија, Кипар, западна Русија, Кавказ, Турција и Иран и некои поединци од Таџикистан и Туркменистан“. Во оваа студија, потеклото од Источна Азија беше видливо и во турските примероци, при што настаните по 1000 н.е. генерално вклучуваат азиски извори се важни кога станува збор за потеклото на Турција и нејзиниот регион.[31]

Од 2017 година, генетската варијација во Средна Азија е слабо проучена, со малку или никакви податоци за секвенционирање на целосниот геном за земји како Туркменистан и Авганистан.[32] Затоа, потребни се идни сеопфатни студии на ниво на геном. Турскиот народ и другите западноазиски популации, исто така, може да бидат тесно поврзани со централноазиските популации како што се оние во близина на Западна Азија.[32]

Досегашната најголема генетска студија за турската популација во 2021 година го проценува вкупниот проток на гените во Средна Азија на околу 10%. Придонесите од централноазиската хаплогрупа за татковци и мајки беа проценети на 8-15% и 8% соодветно.[33]

Распространетост на хаплогрупи

уреди
 
Распределба на хаплогрупата на хромозомот Y на турскиот народ[34]

Студијата од 2021 година, која ги разгледа цели геноми и цели егзоми на 3.362 Турци, откри дека најчестите хромозомски хромозомови Y се J2a, R1b и R1a (18,4%, 14,9% и 12,1%, соодветно). Хаплогрупите C-M130 и O3 се движеа од 8,5% до 15,6%. Најчести mtДНК хаплогрупи беа H, U и T (27,55%, 19,53% и 10,99% соодветно).[35]

Претходната студија од 2004 година на 523 луѓе откри многу хаплогрупи на Y-ДНК во Турција.[36] Повеќето хаплогрупи во Турција се делат со нејзините соседи од Западна Азија и Кавказ. Најчестата хаплогрупа во Турција е J2 (24%), која е широко распространета меѓу медитеранските, кавкаските и западноазиските популации. Присутни се и хаплогрупи кои се вообичаени во Европа (R1b и I; 20%), Јужна Азија (L, R2, H; 5,7%) и Африка (A, E3*, E3a; 1%). Спротивно на тоа, централноазиските хаплогрупи (C, Q и O) се поретки. Сепак, бројката може да се зголеми до 36% ако се вклучени К, R1a, R1b и L - кои ретко се појавуваат во Средна Азија, но се забележливи во многу други западнотурски групи. J2 често се наоѓа и во Средна Азија, особено висока фреквенција (30,4%) забележана кај Узбеците.[37]

Главните проценти на хаплогрупите на Y хромозомот идентификувани во студијата од 2004 година беа како што следува:[38]

  • J2: 24%. J2 (M172) може да го одрази ширењето на земјоделците од Анадолија.[39] J2-M172 е „главно ограничен на медитеранските крајбрежни области, југоисточна Европа и Анадолија“, како и Западна Азија и Средна Азија.[40]
  • R1b: 15,9%. R1b се наоѓа во Европа, Западна Азија, Средна Азија, Јужна Азија, некои делови од регионот Сахел во Африка.[41]
  • G: 10,9%. Хаплогрупата Г, исто така, е поврзана со ширењето на земјоделството (заедно со кладите J2) и е „во голема мера ограничена на популациите на Кавказ и Блискиот/Блискиот Исток и јужна Европа“.[42] Подкладата G2a особено е поврзана со Раните европски фармери, кои пак потекнуваат од земјоделците од Анадолија.[43][44]
  • E3b-M35: 10,7% (E3b1-M78 и E3b3-M123 ги опфаќаат сите претставници на E во примерокот, покрај еден хромозом E3b2-M81). E-M78 е вообичаен по линијата од Рогот на Африка преку Египет до Балканот.[45] Хаплогрупата Е-М123 се наоѓа и во Африка и во Евроазија.
  • J1: 9%
  • R1a: 6,9%
  • I: 5,3%
  • К: 4,5%
  • L: 4,2%
  • N: 3,8%
  • Т: 2,5%
  • Q: 1,9%
  • C: 1,3%
  • R2: 0,96%

Други маркери кои се појавиле кај помалку од 1% се H, A, E3a, O и R1*.

 
Споредба на Y-ДНК на турското и грчкото население на Кипар, Анадолија, Тракија, Егејот и полуостровот Грција (Цитат: Хераклидес и сор. 2017 Y-хромозомската анализа на кипарските Грци открива првенствено заедничко пред-отоманско татковско потекло со турско Кипарци. PLoS ONE 12(6): e0179474. doi:10.1371/journal.pone.0179474

Студијата од 2011 година[46] ги зеде предвид усните истории и историските записи. Истражувачите отидоа во четири населби во Централна Анадолија и избраа случаен избор на предмети од студентите на универзитетот.

Во село Афшар во близина на Анкара каде, според усната традиција, предците на жителите потекнувале од Средна Азија, истражувачите откриле дека 57% од селаните имале хаплогрупа L, 13% имале хаплогрупа Q и 3% имале хаплогрупа N. стапката на хаплогрупата L забележана во оваа студија, која е најчеста во Јужна Азија, беше тешко за истражувачите да се објасни и не можеше да се проследи наназад до некоја специфична географска локација, а авторите велат дека би било тешко да се поврзе оваа хаплогрупа со турските миграции, со оглед на недостигот на докази.[47] Понатаму, 10% од Афшарите имале хаплогрупи E3a и E3b, додека само 13% имале хаплогрупа J2a, најзастапена во Турција.

Спротивно на тоа, жителите на едно традиционално турско село кое имаше мала миграција имаа околу 25% хаплогрупа N и 25% J2a, со 3% G и блиску до 30% R1 варијанти (најчесто R1b).

Секвенционирање на целиот геном

уреди
 
Секвенционирање на целиот геном на турски индивидуи.[48] (б) покажува анализа на дрво. Турција, ТУР; тосканци, TSI; Ибериски, IBS; британски, ГБР; фински, FIN; европско-американски, ЦЕУ; северен Хан кинески, CHB; јапонски, JPT; јужен Хан кинески, CHS; Јоруба, YRI; Лухја, ЛВК. Тежината на миграцискиот настан за кој се предвидува дека потекнува од источноазиската гранка во Турција е 0,217; од прадедовската евроазиска гранка во турско-тосканската гранка, 0,048; од африканската гранка во Иберија 0,026, од јапонската гранка во Финска 0,079.

Студијата за секвенционирање на целиот геном на турската генетика, спроведена на 16 лица, заклучи дека турската популација формира кластер со јужноевропски и медитерански популации и дека предвидениот придонес од популациите од Источна Азија на предците е 21,7% (веројатно одраз на потеклото од Средна Азија).[49] Сепак, тоа не дава директна проценка на стапката на миграција, поради фактори како што се непознатите оригинални популации кои придонесуваат.[49] Со оглед на тоа што Европејците и домородните Американци може да го делат античкото северноевроазиско потекло, „значајно античко северноевроазиско потекло може да се најде и во турските генетски профили; ова бара дополнително проучување“.[49]

Друга студија во 2021 година, која разгледуваше цели геноми и цели егзоми на 3.362 неповрзани турски примероци, резултираше со воспоставување на првиот турски варијом и откри „обемна мешавина помеѓу балканските, кавказските, блискоисточните и европските популации“ во согласност со историјата на Турција.[50] Згора на тоа, значителен број на ретки варијанти на геном и егзом беа единствени за денешното турско население.[50] Соседните популации на исток и запад и тосканците во Италија беа најблиску до турското население во однос на генетската сличност.[50] Беше откриен придонесот на Средна Азија во мајчините, татковските и автосомните гени, во согласност со историската миграција и експанзија на Турците Огузи од Средна Азија. Вкупниот генетски проток на ДНК од Средна Азија се проценува на околу 10%. Придонесите на татковците од Средна Азија сочинуваат помеѓу 8-15%, додека придонесите на мајката сочинуваат околу 8%.[50] Авторите шпекулираа дека генетската сличност на денешното турско население со денешното европско население може да се должи на ширењето на неолитските фармери од Анадолија во Европа, што влијаеше на генетскиот состав на современите европски популации.[50] Покрај тоа, студијата не откри јасна генетска поделба помеѓу различни региони на Турција, што ги натера авторите да сугерираат дека неодамнешните миграциски настани во Турција резултирале со генетска хомогенизација.[50]

Други студии

уреди

Студијата од 2001 година, која ги разгледа алелите на ХЛА, сугерираше дека „Турците, Курдите, Ерменците, Иранците, Евреите, Либанците и другите (источно и западно) медитерански групи изгледаат дека имаат заедничко потекло“ и дека историските популации како што се анадолските Хетити и Хуриските групи (постари од 2000 г. п.н.е.) „можеби довело до денешно курдско, ерменско и турско население“.[51] Студијата од 2004 година која разгледуваше 11 полиморфизми за вметнување на Алу за човекот кај Ароманците, Македонците, Албанците, Романците, Грците и Турците, сугерираше заедничко потекло за овие популации.[52]

Студијата од 2011 година отфрли долгорочни и континуирани генетски контакти меѓу Анадолија и Сибир и го потврди присуството на значајна митохондријална ДНК и Y-хромозомот дивергенција помеѓу овие региони, со минимална мешавина. Истражувањето, исто така, го потврди недостигот на масовна миграција и сугерираше дека тоа биле неправилни означени миграциски настани што предизвикале големи промени во јазикот и културата кај различните автохтони жители на Анадолија.[53]

 
Проценета лента за членство во кластер за популации во Западна Азија, Европа, Африка, Јужна Средна Азија, Средна Азија и Сибир. Населението со најголеми портокалови шипки, вклучувајќи го и турскиот народ, се наоѓа првенствено во Јужна и Медитеранска Европа и северниот дел на Југозападна Азија.[54]

Една студија од 2015 година, сепак, напиша: „Претходните генетски студии генерално ги користеа Турците како претставници на древните Анадолија. Нашите резултати покажуваат дека Турците генетски се пренасочени кон Средна Азија, шема која е во согласност со историјата на мешање со популации од овој регион“. Авторите откриле „7,9% (±0,4) источноазиско потекло кај Турците од мешање што се случило пред 800 (±170) години“.[55]

Според една студија од 2012 година за етничките Турци, „турското население има блиска генетска сличност со популациите на Блискиот Исток и Европа и одреден степен на сличност со населението од Јужна Азија и Средна Азија“.[56] Анализата ја моделира ДНК на секоја личност дека потекнува од популациите на предците К и го менува параметарот К од 2 до 7. На K = 3, споредено со поединци од Блискиот Исток (Друзи и Палестинци), Европа (Француски, Италијански, Тоскански и Сардински) и Средна Азија (Ујгур, Хазара и Киргистан), резултатите од кластерирањето покажаа дека придонесите биле 45%, 40% и 15% за населението на Блискиот Исток, Европа и Средна Азија, соодветно. На K = 4, резултатите за татковското потекло беа 38% европски, 35% од Блискиот Исток, 18% од Јужна Азија и 9% од Средна Азија. На K = 7, резултатите од татковското потекло биле 77% европски, 12% јужноазиски, 4% од Блискиот Исток и 6% од Средна Азија. Сепак, резултатите може да ги одразуваат или претходните движења на населението (како што се миграцијата и мешањето) или генетскиот нанос.[56] Турските примероци беа најблиску до населението Адигеи (Черкези) од Кавказ; други групи од примерокот вклучуваа европски (француски, италијански), блискоисточни (друзи, палестински) и централни (киргистанци, хазари, ујгури), јужноазиски (индиски) и источноазиски (монголски, хан) популации.[56]

 
Односите на населението врз основа на проценките на растојанието на индексот на фиксација. Турците се најблиску до групите ОЦА (Кавказ) и ОМЕ (ирански и сириски), во споредба со другите групи или популации како што се источно-централноевропските популации (ОЕЦ), европските (ЕУР, вклучително и Северна и Источна Европа), Сардинија, Роми и Туркменистански.[57]

Студијата која вклучува митохондријална анализа на население од византиската ера, чии примероци се собрани од ископувањата во археолошкиот локалитет Сагаласос, покажа дека овие примероци се најблиску до современите примероци од „Турција, Крим, Иран и Италија (Кампанија и Пуља), Кипар. и Балканот (Бугарија, Хрватска и Грција).[58] Денешните примероци од блискиот град Агласун покажаа дека лоза со источноевроазиско потекло доделени на макро-хаплогрупата М биле пронајдени во современите примероци од Агласун. Оваа хаплогрупа беше значително почеста во Агласун (15%) отколку во византиски Сагаласос, но студијата откри „нема генетски дисконтинуитет во текот на два милениуми во регионот“.[59]

Студијата од 2019 година покажа дека Турците се групираат со популации од Јужна и Медитеранска Европа заедно со групи во северниот дел на Југозападна Азија (како што се населението од Кавказ, Северен Ирак и Иранците).[60] Друга студија од 2019 година покажа дека Турците имаат најниски растојанија со индекс на фиксација со кавкаската популација и иранско-сириската група, во споредба со источно-централноевропските, европските (вклучувајќи ги и северно-источноевропските), сардинските, ромските и туркменските групи или популации. Кавкаската група во студијата вклучуваше примероци од Абхазијци, Адигеј, Ерменци, Балкари, Чеченци, Грузијци, Кумици, Курди, Лезгини, Ногајци и Северно Осетијанци.[61] Студијата од 2022 година, која ги разгледа современите популации и повеќе од 700 антички геноми од Јужна Европа и Западна Азија, покривајќи период од 11.000 години, покажа дека турскиот народ го носи генетското наследство на „двата антички луѓе кои живееле во Анадолија илјадници години опфатени со нашата студија и луѓе кои доаѓаат од Средна Азија кои носат турски јазици“ и дека „Генетскиот придонес на централноазиските говорители на турски јазик за денешните луѓе може привремено да се процени со споредба на централноазиското потекло кај денешниот турски народ (~ 9%) и земени примероци од античките Средна Азија (опсег од ~41-100%) да бидат помеѓу 9/100 и 9/41 или ~9-22%”.[62]

Наводи

уреди
  1. ↑ „Whole genome sequencing of Turkish genomes reveals functional private alleles and impact of genetic interactions with Europe, Asia and Africa“. BMC Genomics. 15 (1): 963. November 2014. doi:10.1186/1471-2164-15-963. PMC 4236450. PMID 25376095.CS1-одржување: display-автори (link)
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 „The Multiple Histories of Western Asia: Perspectives from Ancient and Modern Genomes“. Human Biology. 89 (2): 107–117. April 2017. doi:10.13110/humanbiology.89.2.01. PMID 29299965.
  3. ↑ „HLA alleles and haplotypes in the Turkish population: relatedness to Kurds, Armenians and other Mediterraneans“. Tissue Antigens. 57 (4): 308–17. April 2001. doi:10.1034/j.1399-0039.2001.057004308.x. PMID 11380939.CS1-одржување: display-автори (link)
  4. ↑ 4,0 4,1 „Excavating Y-chromosome haplotype strata in Anatolia“. Human Genetics. 114 (2): 127–48. January 2004. doi:10.1007/s00439-003-1031-4. PMID 14586639.CS1-одржување: display-автори (link)
  5. ↑ „Y-chromosomal diversity in Europe is clinal and influenced primarily by geography, rather than by language“. American Journal of Human Genetics. 67 (6): 1526–43. December 2000. doi:10.1086/316890. PMC 1287948. PMID 11078479.CS1-одржување: display-автори (link)
  6. ↑ „The Eurasian heartland: a continental perspective on Y-chromosome diversity“. Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America. 98 (18): 10244–9. August 2001. Bibcode:2001PNAS...9810244W. doi:10.1073/pnas.171305098. JSTOR 3056514. PMC 56946. PMID 11526236.CS1-одржување: display-автори (link)
  7. ↑ „Who Are the Anatolian Turks?“. Anthropology & Archeology of Eurasia. 50 (1): 6–42. 2011. doi:10.2753/AAE1061-1959500101.
  8. ↑ „Genetic relationships of European, Mediterranean, and SW Asian populations using a panel of 55 AISNPs“. European Journal of Human Genetics. 27 (12): 1885–1893. December 2019. doi:10.1038/s41431-019-0466-6. PMC 6871633. PMID 31285530.CS1-одржување: display-автори (link)
  9. ↑ „Revealing the Genetic Impact of the Ottoman Occupation on Ethnic Groups of East-Central Europe and on the Roma Population of the Area“. Frontiers in Genetics. 10: 558. 2019. doi:10.3389/fgene.2019.00558. PMC 6585392. PMID 31263480.
  10. ↑ 10,0 10,1 Lazaridis I, Alpaslan-Roodenberg S, Acar A, Açıkkol A, Agelarakis A, Aghikyan L; и др. (2022). „A genetic probe into the ancient and medieval history of Southern Europe and West Asia“. Science. 377 (6609): 940–951. Bibcode:2022Sci...377..940L. doi:10.1126/science.abq0755. PMC 10019558 Проверете ја вредноста |pmc= (help). PMID 36007020 Проверете ја вредноста |pmid= (help).CS1-одржување: повеќе имиња: список на автори (link)
  11. ↑ Berkman C (September 2006). Comparative Analyses for the Central Asian Contribution to Anatolian Gene Pool with Reference to Balkans (PDF) (PhD Thesis). Middle East Technical University. стр. v.
  12. ↑ „The Asian contribution to the Turkish population with respect to the Balkans: Y-chromosome perspective“. Discrete Applied Mathematics. 157 (10): 2341–8. 2009. doi:10.1016/j.dam.2008.06.037.
  13. ↑ „DNA diversity and population admixture in Anatolia“. American Journal of Physical Anthropology. 115 (2): 144–56. June 2001. CiteSeerX 10.1.1.515.6508. doi:10.1002/ajpa.1064. PMID 11385601.
  14. ↑ „Genetic evidence for an origin of the Armenians from Bronze Age mixing of multiple populations“. European Journal of Human Genetics. 24 (6): 931–6. June 2016. bioRxiv 10.1101/015396. doi:10.1038/ejhg.2015.206. PMC 4820045. PMID 26486470.
  15. ↑ Xu S (2012). „Human population admixture in Asia“. Genomics Inform. 10 (3): 133–44. doi:10.5808/GI.2012.10.3.133. PMC 3492649. PMID 23166524.
  16. ↑ He, Guanglin; Wang, Zheng; Wang, Mengge; Luo, Tao; Liu, Jing; Zhou, You; Gao, Bo; Hou, Yiping (November 2018). „Forensic ancestry analysis in two Chinese minority populations using massively parallel sequencing of 165 ancestry-informative SNPs“. Electrophoresis. 39 (21): 2732–2742. doi:10.1002/elps.201800019. ISSN 1522-2683. PMID 29869338.
  17. ↑ Damgaard, Peter de Barros; Marchi, Nina; Rasmussen, Simon; Peyrot, Michaël; Renaud, Gabriel; Korneliussen, Thorfinn; Moreno-Mayar, J. Víctor; Pedersen, Mikkel Winther; Goldberg, Amy (May 2018). „137 ancient human genomes from across the Eurasian steppes“. Nature (англиски). 557 (7705): 369–374. Bibcode:2018Natur.557..369D. doi:10.1038/s41586-018-0094-2. ISSN 1476-4687. PMID 29743675. The steppe was likely largely Iranian-speaking in the 2nd and 1st millennia BCE. This is supported by the split of the Indo-Iranian linguistic branch into Iranian and Indian32, the distribution of the Iranian languages, and the preservation of Old Iranian loanwords in Tocharian33. The wide distribution of the Turkic languages from Northwest China, Mongolia and Siberia in the east to Turkey, Bulgaria, Romania and Lithuania in the west implies large-scale migrations out of the homeland in Mongolia since the beginning of the Common Era34. The diversification within the Turkic languages suggests that several waves of migrations occurred35, and on the basis of the impact of local languages gradual assimilation to local populations were already assumed36. The East Asian migration starting with the Xiongnu complies well with the hypothesis that early Turkic was their major language37. Further migrations of East Asians westwards find a good linguistic correlate in the influence of Mongolian on Turkic and Iranian in the last millennium38. As such, the genomic history of the Eurasian steppe is the story of a gradual transition from Bronze Age pastoralists of western Eurasian ancestry, towards mounted warriors of increased East Asian ancestry – a process that continued well into historical times. |hdl-access= бара |hdl= (help)
  18. ↑ „Y-chromosomal diversity in Europe is clinal and influenced primarily by geography, rather than by language“. American Journal of Human Genetics. 67 (6): 1526–43. December 2000. doi:10.1086/316890. PMC 1287948. PMID 11078479.CS1-одржување: display-автори (link)
  19. ↑ „Population genetic relationships between Mediterranean populations determined by HLA allele distribution and a historic perspective“. Tissue Antigens. 60 (2): 111–21. August 2002. doi:10.1034/j.1399-0039.2002.600201.x. PMID 12392505.
  20. ↑ Khvorykh GV, Mulyar OA, Fedorova L, Khrunin AV, Limborska SA, Fedorov A (2020). „Global Picture of Genetic Relatedness and the Evolution of Humankind“. Biology. 9 (11): 392. doi:10.3390/biology9110392. PMC 7696950 Проверете ја вредноста |pmc= (help). PMID 33182715 Проверете ја вредноста |pmid= (help). Due to a historically high number of admixed people and large population sizes, the numbers of shared IBD fragments within the same population in the aforementioned groups are the lowest compared to the rest of the world (for Pathans, their shared number of IBDs among themselves is the record low—8.95; this is followed by Azerbaijanians and Uyghurs, each at 10.8; Uzbeks at 11.1; Iranians at 12.2; and Turks at 12.9). Together, the low number of shared IBDs within the same population and the high values for relative relatedness from multiple DHGR components (Supplementary Table S4) indicate the populations with the strongest admixtures where millions of people from remote populations mixed with each other for hundreds of years. In Europe, such admixed populations include the Moldavians, Greeks, Italians, Hungarians, and Tatars, among others. In the Americas, the highest admixture was detected in the Mexicans from Los Angeles (MXL) and Peruvians (PEL) presented by the 1000 Genomes Project.CS1-одржување: повеќе имиња: список на автори (link)
  21. ↑ „Nuclear and mitochondrial DNA analysis of a 2,000-year-old necropolis in the Egyin Gol Valley of Mongolia“. American Journal of Human Genetics. 73 (2): 247–60. August 2003. doi:10.1086/377005. PMC 1180365. PMID 12858290.
  22. ↑ Keyser-Tracqui, Crubézy & Ludes 2003
  23. ↑ Keyser-Tracqui, Crubézy & Ludes 2003
  24. ↑ Rogers, Leland Liu; Kaestle, Frederika Ann (2022). „Analysis of mitochondrial DNA haplogroup frequencies in the population of the slab burial mortuary culture of Mongolia (ca. 1100–300 BCE )“. American Journal of Biological Anthropology (англиски). 177 (4): 644–657. doi:10.1002/ajpa.24478. ISSN 2692-7691.
  25. ↑ Machulla, H. K.; Batnasan, D.; Steinborn, F.; Uyar, F. A.; Saruhan-Direskeneli, G.; Oguz, F. S.; Carin, M. N.; Dorak, M. T. (2003). „Genetic affinities among Mongol ethnic groups and their relationship to Turks“. Tissue Antigens. 61 (4): 292–299. doi:10.1034/j.1399-0039.2003.00043.x. PMID 12753667.
  26. ↑ „Mitochondrial DNA sequence variation in the Anatolian Peninsula (Turkey)“ (PDF). Journal of Genetics. 83 (1): 39–47. April 2004. doi:10.1007/bf02715828. PMID 15240908.
  27. ↑ „DNA diversity and population admixture in Anatolia“. American Journal of Physical Anthropology. 115 (2): 144–56. June 2001. CiteSeerX 10.1.1.515.6508. doi:10.1002/ajpa.1064. PMID 11385601.
  28. ↑ „Excavating Y-chromosome haplotype strata in Anatolia“. Human Genetics. 114 (2): 127–48. January 2004. doi:10.1007/s00439-003-1031-4. PMID 14586639.CS1-одржување: display-автори (link)
  29. ↑ Berkman C (September 2006). Comparative Analyses for the Central Asian Contribution to Anatolian Gene Pool with Reference to Balkans (PDF) (PhD Thesis). Middle East Technical University. стр. v.
  30. ↑ 30,0 30,1 „The Asian contribution to the Turkish population with respect to the Balkans: Y-chromosome perspective“. Discrete Applied Mathematics. 157 (10): 2341–8. 2009. doi:10.1016/j.dam.2008.06.037.
  31. ↑ Busby GB, Hellenthal G, Montinaro F, Tofanelli S, Bulayeva K, Rudan I; и др. (2015). „The Role of Recent Admixture in Forming the Contemporary West Eurasian Genomic Landscape“. Curr Biol. 25 (19): 2518–26. doi:10.1016/j.cub.2015.08.007. PMC 4714572. PMID 26387712.CS1-одржување: повеќе имиња: список на автори (link)
  32. ↑ 32,0 32,1 „The Multiple Histories of Western Asia: Perspectives from Ancient and Modern Genomes“. Human Biology. 89 (2): 107–117. April 2017. doi:10.13110/humanbiology.89.2.01. PMID 29299965.
  33. ↑ Kars, M. Ece; Başak, A. Nazlı; Onat, O. Emre; Bilguvar, Kaya; Choi, Jungmin; Itan, Yuval; Çağlar, Caner; Palvadeau, Robin; Casanova, Jean-Laurent (2021-09-07). „The genetic structure of the Turkish population reveals high levels of variation and admixture“. Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America. 118 (36): e2026076118. Bibcode:2021PNAS..11826076K. doi:10.1073/pnas.2026076118. ISSN 0027-8424. PMC 8433500 Проверете ја вредноста |pmc= (help). PMID 34426522 Проверете ја вредноста |pmid= (help). Similarly, we detected ∼10% autosomal, 8 to 15% paternal, and ∼8% maternal gene flow from Central Asia.
  34. ↑ „Excavating Y-chromosome haplotype strata in Anatolia“. Human Genetics. 114 (2): 127–48. January 2004. doi:10.1007/s00439-003-1031-4. PMID 14586639.CS1-одржување: display-автори (link)
  35. ↑ Kars, M. Ece; Başak, A. Nazlı; Onat, O. Emre; Bilguvar, Kaya; Choi, Jungmin; Itan, Yuval; Çağlar, Caner; Palvadeau, Robin; Casanova, Jean-Laurent (2021-09-07). „The genetic structure of the Turkish population reveals high levels of variation and admixture“. Proceedings of the National Academy of Sciences (англиски). 118 (36): e2026076118. Bibcode:2021PNAS..11826076K. doi:10.1073/pnas.2026076118. ISSN 0027-8424. PMC 8433500 Проверете ја вредноста |pmc= (help). PMID 34426522 Проверете ја вредноста |pmid= (help). Similarly, we detected ∼10% autosomal, 8 to 15% paternal, and ∼8% maternal gene flow from Central Asia. ... This contribution varied for the TR subregions: TR-B, 7.69%; TR-W, 12%; TR-C, 10.1%; TR-N, 10.6%; TR-S, 11.2%; and TR-E, 6.48%.
  36. ↑ „Excavating Y-chromosome haplotype strata in Anatolia“. Human Genetics. 114 (2): 127–48. January 2004. doi:10.1007/s00439-003-1031-4. PMID 14586639.CS1-одржување: display-автори (link)
  37. ↑ Y-chromosome distributions among populations in Northwest China identify significant contribution from Central Asian pastoralists and lesser influence of western Eurasians „Y-chromosome distributions among populations in Northwest China identify significant contribution from Central Asian pastoralists and lesser influence of western Eurasians“. Journal of Human Genetics. 55 (5): 314–22. May 2010. doi:10.1038/jhg.2010.30. PMID 20414255.CS1-одржување: display-автори (link)
  38. ↑ „Excavating Y-chromosome haplotype strata in Anatolia“. Human Genetics. 114 (2): 127–48. January 2004. doi:10.1007/s00439-003-1031-4. PMID 14586639.CS1-одржување: display-автори (link)
  39. ↑ „Origin, diffusion, and differentiation of Y-chromosome haplogroups E and J: inferences on the neolithization of Europe and later migratory events in the Mediterranean area“. American Journal of Human Genetics. 74 (5): 1023–34. May 2004. doi:10.1086/386295. PMC 1181965. PMID 15069642.CS1-одржување: display-автори (link)
  40. ↑ „Y-chromosome distributions among populations in Northwest China identify significant contribution from Central Asian pastoralists and lesser influence of western Eurasians“. Journal of Human Genetics. 55 (5): 314–22. May 2010. doi:10.1038/jhg.2010.30. PMID 20414255.CS1-одржување: display-автори (link)
  41. ↑ „A major Y-chromosome haplogroup R1b Holocene era founder effect in Central and Western Europe“. European Journal of Human Genetics. 19 (1): 95–101. January 2011. doi:10.1038/ejhg.2010.146. PMC 3039512. PMID 20736979.CS1-одржување: display-автори (link)
  42. ↑ „Distinguishing the co-ancestries of haplogroup G Y-chromosomes in the populations of Europe and the Caucasus“. European Journal of Human Genetics. 20 (12): 1275–82. December 2012. doi:10.1038/ejhg.2012.86. PMC 3499744. PMID 22588667.CS1-одржување: display-автори (link)
  43. ↑ He, Guanglin; Wang, Zheng; Wang, Mengge; Luo, Tao; Liu, Jing; Zhou, You; Gao, Bo; Hou, Yiping (November 2018). „Forensic ancestry analysis in two Chinese minority populations using massively parallel sequencing of 165 ancestry-informative SNPs“. Electrophoresis. 39 (21): 2732–2742. doi:10.1002/elps.201800019. ISSN 1522-2683. PMID 29869338.
  44. ↑ Damgaard, Peter de Barros; Marchi, Nina; Rasmussen, Simon; Peyrot, Michaël; Renaud, Gabriel; Korneliussen, Thorfinn; Moreno-Mayar, J. Víctor; Pedersen, Mikkel Winther; Goldberg, Amy (May 2018). „137 ancient human genomes from across the Eurasian steppes“. Nature (англиски). 557 (7705): 369–374. Bibcode:2018Natur.557..369D. doi:10.1038/s41586-018-0094-2. ISSN 1476-4687. PMID 29743675. The steppe was likely largely Iranian-speaking in the 2nd and 1st millennia BCE. This is supported by the split of the Indo-Iranian linguistic branch into Iranian and Indian32, the distribution of the Iranian languages, and the preservation of Old Iranian loanwords in Tocharian33. The wide distribution of the Turkic languages from Northwest China, Mongolia and Siberia in the east to Turkey, Bulgaria, Romania and Lithuania in the west implies large-scale migrations out of the homeland in Mongolia since the beginning of the Common Era34. The diversification within the Turkic languages suggests that several waves of migrations occurred35, and on the basis of the impact of local languages gradual assimilation to local populations were already assumed36. The East Asian migration starting with the Xiongnu complies well with the hypothesis that early Turkic was their major language37. Further migrations of East Asians westwards find a good linguistic correlate in the influence of Mongolian on Turkic and Iranian in the last millennium38. As such, the genomic history of the Eurasian steppe is the story of a gradual transition from Bronze Age pastoralists of western Eurasian ancestry, towards mounted warriors of increased East Asian ancestry – a process that continued well into historical times. |hdl-access= бара |hdl= (help)
  45. ↑ „Molecular dissection of the Y chromosome haplogroup E-M78 (E3b1a): a posteriori evaluation of a microsatellite-network-based approach through six new biallelic markers“. Human Mutation. 27 (8): 831–2. August 2006. doi:10.1002/humu.9445. PMID 16835895.
  46. ↑ Gokcumen, Ömer; Gultekin, Timur; Alakoc, Yesim Dogan; Tug, Aysim; Gulec, Erksin; Schurr, Theodore G. (2011). „Biological Ancestries, Kinship Connections, and Projected Identities in Four Central Anatolian Settlements: Insights from Culturally Contextualized Genetic Anthropology“. American Anthropologist (англиски). 113 (1): 125–126. doi:10.1111/j.1548-1433.2010.01310.x. PMID 21560269.
  47. ↑ Gokcumen et al.
  48. ↑ „Whole genome sequencing of Turkish genomes reveals functional private alleles and impact of genetic interactions with Europe, Asia and Africa“. BMC Genomics. 15 (1): 963. November 2014. doi:10.1186/1471-2164-15-963. PMC 4236450. PMID 25376095.CS1-одржување: display-автори (link)
  49. ↑ 49,0 49,1 49,2 „Whole genome sequencing of Turkish genomes reveals functional private alleles and impact of genetic interactions with Europe, Asia and Africa“. BMC Genomics. 15 (1): 963. November 2014. doi:10.1186/1471-2164-15-963. PMC 4236450. PMID 25376095.CS1-одржување: display-автори (link)
  50. ↑ 50,0 50,1 50,2 50,3 50,4 50,5 Kars, M. Ece; Başak, A. Nazlı; Onat, O. Emre; Bilguvar, Kaya; Choi, Jungmin; Itan, Yuval; Çağlar, Caner; Palvadeau, Robin; Casanova, Jean-Laurent (2021-09-07). „The genetic structure of the Turkish population reveals high levels of variation and admixture“. Proceedings of the National Academy of Sciences (англиски). 118 (36): e2026076118. Bibcode:2021PNAS..11826076K. doi:10.1073/pnas.2026076118. ISSN 0027-8424. PMC 8433500 Проверете ја вредноста |pmc= (help). PMID 34426522 Проверете ја вредноста |pmid= (help). Similarly, we detected ∼10% autosomal, 8 to 15% paternal, and ∼8% maternal gene flow from Central Asia. ... This contribution varied for the TR subregions: TR-B, 7.69%; TR-W, 12%; TR-C, 10.1%; TR-N, 10.6%; TR-S, 11.2%; and TR-E, 6.48%.
  51. ↑ „HLA alleles and haplotypes in the Turkish population: relatedness to Kurds, Armenians and other Mediterraneans“. Tissue Antigens. 57 (4): 308–17. April 2001. doi:10.1034/j.1399-0039.2001.057004308.x. PMID 11380939.CS1-одржување: display-автори (link)
  52. ↑ „Alu insertion polymorphisms in the Balkans and the origins of the Aromuns“. Annals of Human Genetics. 68 (Pt 2): 120–7. March 2004. doi:10.1046/j.1529-8817.2003.00080.x. PMID 15008791.CS1-одржување: display-автори (link)
  53. ↑ „Who Are the Anatolian Turks?“. Anthropology & Archeology of Eurasia. 50 (1): 6–42. 2011. doi:10.2753/AAE1061-1959500101.
  54. ↑ „Genetic relationships of European, Mediterranean, and SW Asian populations using a panel of 55 AISNPs“. European Journal of Human Genetics. 27 (12): 1885–1893. December 2019. doi:10.1038/s41431-019-0466-6. PMC 6871633. PMID 31285530.CS1-одржување: display-автори (link)
  55. ↑ „Genetic evidence for an origin of the Armenians from Bronze Age mixing of multiple populations“. European Journal of Human Genetics. 24 (6): 931–6. June 2016. bioRxiv 10.1101/015396. doi:10.1038/ejhg.2015.206. PMC 4820045. PMID 26486470.
  56. ↑ 56,0 56,1 56,2 „Turkish population structure and genetic ancestry reveal relatedness among Eurasian populations“. Annals of Human Genetics. 76 (2): 128–41. March 2012. doi:10.1111/j.1469-1809.2011.00701.x. PMC 4904778. PMID 22332727.
  57. ↑ „Revealing the Genetic Impact of the Ottoman Occupation on Ethnic Groups of East-Central Europe and on the Roma Population of the Area“. Frontiers in Genetics. 10: 558. 2019. doi:10.3389/fgene.2019.00558. PMC 6585392. PMID 31263480.
  58. ↑ „Mitochondrial analysis of a Byzantine population reveals the differential impact of multiple historical events in South Anatolia“. European Journal of Human Genetics. 19 (5): 571–6. May 2011. doi:10.1038/ejhg.2010.230. PMC 3083616. PMID 21224890.
  59. ↑ Comparing maternal genetic variation across two millennia reveals the demographic history of an ancient human population in southwest Turkey „Comparing maternal genetic variation across two millennia reveals the demographic history of an ancient human population in southwest Turkey“. Royal Society Open Science. 3 (2): 150250. February 2016. Bibcode:2016RSOS....350250O. doi:10.1098/rsos.150250. PMC 4785964. PMID 26998313.CS1-одржување: display-автори (link)
  60. ↑ „Genetic relationships of European, Mediterranean, and SW Asian populations using a panel of 55 AISNPs“. European Journal of Human Genetics. 27 (12): 1885–1893. December 2019. doi:10.1038/s41431-019-0466-6. PMC 6871633. PMID 31285530.CS1-одржување: display-автори (link)
  61. ↑ „Revealing the Genetic Impact of the Ottoman Occupation on Ethnic Groups of East-Central Europe and on the Roma Population of the Area“. Frontiers in Genetics. 10: 558. 2019. doi:10.3389/fgene.2019.00558. PMC 6585392. PMID 31263480.
  62. ↑ Lazaridis I, Alpaslan-Roodenberg S, Acar A, Açıkkol A, Agelarakis A, Aghikyan L; и др. (2022). „A genetic probe into the ancient and medieval history of Southern Europe and West Asia“. Science. 377 (6609): 940–951. Bibcode:2022Sci...377..940L. doi:10.1126/science.abq0755. PMC 10019558 Проверете ја вредноста |pmc= (help). PMID 36007020 Проверете ја вредноста |pmid= (help).CS1-одржување: повеќе имиња: список на автори (link)
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Генетски_проучувања_на_турскиот_народ&oldid=5165226“