Српски патријарх Варнава
Српскиот патријарх Варнава (секуларно име Петар Росиќ; Пљевља, 10 септември 1880 - Белград, 23 јули 1937 година) бил 40-тиот патријарх на Српската православна црква, од 1930 до 1937 година.[1]
Неговото полно име и титула биле Неговата Светост Архиепископот пеќски, Митрополитот Белградско-Карловачки и Српскиот патријарх г. Варнава.
Биографија уреди
Роден во Плевља (Стара Херцеговина), денешна Црна Гора, на 29 август / 10 септември 1880 година од татко Ѓорѓи и мајка Крсмана родена Пејатовиќ. Го крстиле во црквата на манастирот Света Троица. Основно училиште завршил во Плевља, а богословско во Призрен во 1899 година. Потоа во 1905 г. дипломирал на Богословската академија во Санкт Петербург, Русија. Од ректорот на академијата, епископот Сергиј, го добил монашкиот чин на 30 април 1905 година,[2] јероѓакон на 6 мај и јеромонашкиот чин на 6 јуни 1905 година.
Од Петроград, во втората половина на 1905 година, јеромонахот Варнава на руски трошок отпатувал во Истанбул за да се запише на Богословијата во Халки. Ја прифатил должноста свештеник во српската амбасада. Во тоа време пишувал во „Цариградски весник“, единственото списание на српски јазик во Турската империја, раководел со српското училиште и соработувал со Цариградската патријаршија во 1910 година.[3]
Епископ уреди
За време на управата на митрополитот велешко-дебарски, Партениј Галас (1907-1913), кој често отсуствувал од епархијата поради синодалните работи во Цариград, словенското население на епархијата, со помош на Кралството Србија, управувало за да добие архимандритот Варнава Росиќ ја поставиле службата за помошен епископ во оваа епархија, со звање: епископ Главинички. Епископот Варнава бил ракоположен на 10 април 1910 година во патријаршиската црква Свети Великомаченик Георгиј во Константинопол.
За време на турското владеење во Стара Србија, епископот Варнава се здобил со посебни заслуги во будењето и зајакнувањето на српската национална свест во борбата против бугарската и грчката пропаганда. По завршувањето на Балканските војни и ослободувањето на Јужна Србија, кога митрополитот велешко-дебарски патренски, конечно, бил преместен во друга епархија, а владиката Варнава ја презема целосната управа над Велешко-дебарската епархија. Поради заминувањето на грчките и егзархиските епископи (1913 год.), Варнава раководел и со Битолската епархија, како и со делови од Струмичката, Пољанско-вардарската и Преспанско-Охридската епархија, каде што ја организирал целата српска црква во јужните делови на проширената држава. Во Првата светска војна морал да ја напушти Јужна Србија, каде заедно со српскиот народ и војска ја преминал Албанија на Крф.
По војната, по барање на српската влада, заминал во Русија, во дипломатска мисија. Кога во 1920 г. Основана е обединета Српска патријаршија, а на 17 ноември 1920 година Варнава бил избран за митрополит скопски. За патријарх на Српската православна црква бил избран на 12 април 1930 година.
Српски патријарх уреди
Варнава Росиќ станал епископ на 30 години, митрополит на 40 години, а патријарх на 50 години. Поглавар на Српската православна црква бил само седум години, од 1930 до 1937 година.
Кралот Александар I Караѓорѓевиќ изгледа не знаел за неговите зборови: „Не сум доволно послушен за да бидам командант“, па верувал дека во Варнава добил послушен патријарх, кој црквата ќе ја направи сервилен слуга на државата. Наместо тоа, Варнава ја организирал СПЦ на современ начин од поделената СПЦ на шест различни законодавни, административни, финансиски и хиерархиски области, новиот црковен устав и строги правила и успеал да ја одвои од државата. При таа реорганизација биле формирани две нови епархии, Загреб и Мукачев, така што вкупно 27 епархии станале дел од Српската црква, со викарна епархија Скадар во Албанија.
Во негово време се активирал црковниот живот, па започнала изградбата на многу храмови, па со негова иницијатива започнала изградбата на црквата Свети Сава на Врачар во Белград (најголемата православна црква во употреба во светот). Тој изградил и нова зграда на местото на старата белградска митрополија за потребите на Архиепископијата (зградата на денешната Патријаршија во непосредна близина на Соборниот храм), како и манастирот Ваведење на Сењак.
Варнаба живеел во тешки и неизвесни времиња кога нацистите дојдоа на власт во Германија, атентатот на кралот Александар и Шпанската граѓанска војна. Тој се покажал како непоколеблив и цврст, особено при обидот да се создаде конкордат меѓу Ватикан и Кралството Југославија. Тој бил категоричен, не затоа што начелно бил против конкордатот, туку затоа што верувал дека договорот ги фаворизира католичката и исламската религија на сметка на другите верски заедници во Југославија.
Починал ненадејно и мистериозно на 57-годишна возраст во Белград, на 23 јули 1937 година, во времето на гласањето на споменатиот конкордат во Собранието на Југославија, кој иако бил изгласан со мнозинство гласови, никогаш не стапил во сила. Патријархот Варнава бил привремено погребан во црквата Свети Сава во Врачар. До денес, мислењето дека бил отруен[4][5] токму поради неговиот непомирлив однос околу конкордатот не е потврдено или побиено.
.jpg)
Делфа Иваниќ за изборот на Варнава за патријарх уреди
Делфа го прашала својот домашен пријател Воислав Маринковиќ, тогашен министер за надворешни работи во владата на Петар Живковиќ, зошто е избран за патријарх Варнава, митрополит скопски. Таа прашаа и зошто не се избрани многу подобри кандидати, како што се владиката г. Георгије Летиќ, Николај Велимировиќ или владиката Јосиф . Таа добила одговор дека одговорните фактори не можат да најдат посоодветна личност во овие околности, имајќи ги предвид посебните потреби на СПЦ. Не можеше Летиќ, зошто не можел да ги поднесе интригите и озборувањата на свештениците на својот брат, ниту владиката Николај, кој со својот живот и дело бил повеќе на небото отколку на земјата, поголем говорник и црковен поет отколку вистински црковен пратеник и организатор. Ниту владиката Јосиф не бил погоден, кој како четник се борел со пушка во рака и ги убивал своите противници во битка. Во тие прилики тоа им бил единствениот избор. Варнава бил избран поради неговата силна рака и организациона способност да воведе ред, ред и дисциплина во српската црква во време кога возраста, болеста и сенилноста на блажениот патријарх Димитриј направија недоволен ред и дисциплина. Се верувало дека митрополитот Варнава ќе може, повеќе од кој било друг, најдобро да ја задоволи оваа итна потреба на српската црква, бидејќи требало да се подготви Уставот на Српската православна црква.[6]
Уривање на родната куќа (2019) уреди
Иако патријархот Варнава бил еден од најпознатите архиереи во современата историја на Српската православна црква, надлежните црковни власти не успеале да го купат неговото родно место во приватна сопственост во Плевља и да го претворат во спомен дом посветен на споменот на починатиот српски патријарх., кој уживал голема репутација во родниот град. Бидејќи куќата останала обичен предмет, оставен на забот на времето, никогаш не се нашла под соодветна заштита, па во пролетта 2019 година се урнала. Овој чин предизвикал незадоволство во српската јавност, но и бројни реакции од српските организации кои упатиле остри критики до надлежните општински и државни органи.[7][8][9]
Наводи уреди
- ↑ Вуковић 1996.
- ↑ Биљана Вучетић: "Јован Ћирковић у 'Успоменама о људима и догађајима у Македонији' Стевана Симића", Београд 2018.
- ↑ [Васовић Милорад, Историја Пљеваља|isbn=978-9940-512-03-3]
- ↑ Службе тровале патријархе („Вечерње новости“, 9. март 2013), Посетено на 17. 4. 2013.
- ↑ Тровање патријарха Варнаве („Вечерње новости“, 16. септембар 2015)
- ↑ Милановић, Јасмина (2012). DELFA ИВАНИЋ, УСПОМЕНЕ. Београд: ИНСТИТУТ ЗА САВРЕМЕНУ ИСТОРИЈУ. стр. 251. ISBN 978-86-7403-172-8.
- ↑ Вечерње новости (2019): Срушен дом патријарха Варнаве
- ↑ ИН4С (2019): Пљевља: Срушена родна кућа патријарха српског Варнаве Росића
- ↑ „Analitika (2019): Pljevlja: Porušena kuća u kojoj je rođen srpski patrijarh Varnava“. Архивирано од изворникот на 2019-09-20. Посетено на 2022-02-13.
