Википедија

Персеј (соѕвездие)

Персеј — соѕвездие кое се наоѓа на северната полутопка, именувано по грчкиот митолошки херој Персеј. Тоа е едно од 48-те древни соѕвездија наведени од астрономот од II век Птоломеј,[1] и меѓу 88-те современи соѕвездија дефинирани од Меѓународниот астрономски сојуз (МАС).[2] Се наоѓа во близина на неколку други соѕвездија именувани по античките грчки легенди околу Персеј, вклучувајќи ја Андромеда на запад и Касиопеја на север. Персеј исто така се граничи со Овен и Бик на југ, Кочијаш на исток, Жирафа на север и Триаголник на запад. Некои ѕвездени карти во текот на почетокот на 19 век, исто така, го прикажувале Персеј како ја држи бестелесната глава на Медуза,[3] чиј астеризам бил заедно именуван како Perseus et Caput Medusae;[4] сепак, ова никогаш не станало популарна употреба.

Персеј
лат. Perseus
КратенкаPer
ГенитивноPersei
Ректасцензија3 ч.
Деклинација+45°
Површина615 (°)² (24.)
Главни ѕвезди6, 22
Бајерови/Флемстидови
ѕвезди		65
Ѕвезди со планети4
Ѕвезди посјајни од 3,00m5
Ѕвезди во полупречник од 10,00 пс (32,62 сг)2
Најсјајна ѕвездаα Per (Mirfak) (1.79m)
Најблиска ѕвездаι Per
( сг,  пс)
Месјеови објекти2
Метеорски дождовиперсеиди
септемвриски персеиди
Соседни
соѕвездија		Касиопеја
Андромеда
Триаголник
Овен
Бик
Кочијаш
Жирафа
Видливо на ширина од +90° до −35°.
Најдобро се гледа во 21:00 ч. во текот на месец декември.

Галактичката рамнина на Млечниот Пат поминува низ Персеј, чија најсветла ѕвезда е жолтобелиот суперџин Алфа Персеј (исто така наречен Мирфак), која сјае со светлинска величина од 1,79. Таа и многу од околните ѕвезди се членови на расеаното јато познато како Јатото Алфа Персеј. Најпознатата ѕвезда, сепак, е Алгол (Бета Персеј), поврзана со застрашувачки легенди поради нејзината варијабилност, што е забележлива со голо око. Наместо да биде суштински променлива ѕвезда, таа е двојна затемнувачка ѕвезда. Други значајни ѕвездени системи во Персеј се X Персеј, двоен систем кој содржи неутронска ѕвезда и GK Персеј, нова која достигнала величина од 0,2 во 1901 година. Двојното јато, кое се состои од две отворени јата сосема блиску едно до друго на небото, им биле познати на старите Кинези. Соѕвездието го дава своето име на јатото Персеј (Абел 426), масивно галактичко јато кое се наоѓа на 250 милиони светлосни години од Земјата. Тоа е домаќин на зрачењето на годишниот метеорски дожд Персеиди — еден од најистакнатите метеорски дождови на небото.

Историја и митологија

уреди
 
Персеј ја носи главата на Медуза Горгона, како што е прикажано во Огледалото на Уранија, збир на карти со соѕвездија објавени во Лондон околу 1825 година [5]

Во грчката митологија, Персеј бил син на Данаја, кој бил испратен од кралот Полидект да ја донесе главата на Медуза Горгона - чиј изглед ги терал сите што ќе ја погледнале да се претворат во камен. Персеј ја убил Медуза во сон, а од нејзиното тело се појавиле Пегаз и Хрисаор.[6] Персеј продолжил во царството на Кефеј, чија ќерка Андромеда требало да биде жртвувана на морското чудовиште Кит.

Персеј ја спасил Андромеда од чудовиштето убивајќи го со својот меч.[7] Тој ги претворил Полидект и неговите следбеници во камен со главата на Медуза и го назначил Диктис за крал. Персеј и Андромеда се венчале и добиле шест деца. На небото, Персеј се наоѓа во близина на соѕвездијата Андромеда, Кефеј, Касиопеја (мајката на Андромеда), Кит и Пегаз.[6]

Во Неоасирска Вавилонија (911–605 п.н.е.), соѕвездието Персеј било познато како соѕвездие Старец (SU.GI), потоа поврзано со Исток во MUL.APIN, астрономски текст од VII век.[8]

Во незападната астрономија

уреди

Четири кинески соѕвездија се содржани во областа на небото која е идентификувана со Персеј на Запад. Тианчуан (天船), Небесниот Брод, бил третиот паранателон (ѕвезда или соѕвездие која изгрева истовремено со друга ѕвезда или објект [9]) од третата куќа на Белиот тигар на Западот, што ги претставува чамците кои Кинезите биле потсетени дека треба да ги градат во случај на катастрофална сезона на поплави. Вклучувајќи ѕвезди од северниот дел на соѕвездието, ги содржело ѕвездите Ми, Делта, Пси, Алфа, Гама и Ета Персеј.[10] Jīshuǐ (積水), Надојдените води, бил четвртиот паранателон на гореспоменатата куќа, што го претставува потенцијалот за невообичаено високи поплави во текот на крајот на август и почетокот на септември на почетокот на сезоната на поплави. Во него се наоѓала Ламбда и веројатно Ми Персеј.[11] Далинг (大陵), Големиот Ров, бил петтиот паранателон на таа куќа, што ги претставувало рововите каде што биле погребани криминалците масовно погубени во август. Формирана е од Капа, Омега, Ро, 24, 17 и 15 Персеј. Купот трупови пред нивното погребување бил претставен од Џиши (積屍, Пи Персеј), шестиот паранателон на куќата.[11] Двојното јато, h и Хи Персеј, имале посебно значење во кинеската астрономија.

Во Полинезија, Персеј не било вообичаено идентификувано како посебно соѕвездие; единствените луѓе што го именувале биле оние од Друштвените Острови, кои го нарекле Фа-ити, што значи „Мала долина“.[12] Алгол можеби бил именуван како Матохи од народот Маори, но доказите за оваа идентификација се оспорени. Матохи повремено доаѓала во судир со Тангароа-вакапау за тоа кој од нив треба да се појави на небото, а исходот влијаел на плимата и осеката. Се совпаѓа со маорскиот опис на синобела ѕвезда во близина на Алдебаран, но не исчезнува како што би покажал митот.[13]

Карактеристики

уреди

Персеј се граничи со Овен и Бик на југ, Кочијаш на исток, Жирафа и Касиопеја на север и Андромеда и Триаголник на запад. Покривајќи 615 квадратни степени, се рангира на дваесет и четвртото место од 88-те соѕвездија по големина. Се појавува видно на северното небо за време на пролетта на северната полутопка. Нејзиниот главен астеризам се состои од 19 ѕвезди. Границите на соѕвездието, поставени од белгискиот астроном Ежен Делпорт во 1930 година, се дефинирани со 26-страничен многуаголник. Во екваторијалниот координатен систем, координатите на десната асцензија на овие граници се наоѓаат помеѓу 01ч 29.1м и 04ч 51.2м, додека координатите на деклинација се помеѓу 30.92° и 59.11°.[14] Меѓународниот астрономски сојуз (МАС) ја усвоил кратенката со три букви „Per“ за соѕвездието во 1922 година.[15]

Особини

уреди
 
Соѕвездието Персеј како што може да се види со голо око

Ѕвезди

уреди

Алгол (од арапски رأس الغول Ra's al-Ghul, што значи Глава на демонот), исто така позната по бајеровата ознака Бета Персеј, е најпознатата ѕвезда во Персеј. Претставувајќи ја главата на Горгона Медуза во грчката митологија, таа била наречена Хор во египетската митологија [16] и Рош ха Сатана („Главата на Сатаната“) на хебрејски. Се наоѓа на 92,8 светлосни години од Земјата и варира во привидна величина од минимум 3,5 до максимум 2,3 во период од 2867 дена.[17] Ѕвездениот систем е прототип на група двојни ѕвезди кои се затемнуваат и се од типот на алголски променливи ѕвезди, иако има трет член што го сочинува она што всушност е троен ѕвезден систем.[18] Најсветлата компонента е синобела ѕвезда од главната низа од спектрален тип B8V,[19] која е 3,5 пати помасивна и 180 пати посветла од Сонцето. Секундарната компонента е портокалов подџин, ѕвезда од типот K0IV која почнала да се лади и да се шири до 3,5 пати од полупречникот на Сонцето,[20] и има 4,5 пати поголема сјајност и 80% од нејзината маса. Овие две се разделени со само 0,05 астрономски единици (АЕ) — пет проценти од растојанието помеѓу Земјата и Сонцето; главното намалување на сјајноста се појавува кога поголемата и послаба придружничка ќе помине пред потоплата посветла примарна ѕвезда. Терциерната компонента е ѕвезда од главната низа од типот A7,[21] која се наоѓа во просек 2,69 АЕ од другите две ѕвезди. AG Пегаз е уште една променлива ѕвезда во Персеј, чија примарна компонента е ѕвезда од главната низа од B-тип со привидна светлинска величина од 6,69.[22] Фи Персеј е двојна ѕвезда, иако двете компоненти не се затемнуваат една со друга. Примарната ѕвезда е Be-ѕвезда од спектрален тип B0.5, веројатно џиновска ѕвезда, а секундарниот придружник е веројатно ѕвезден остаток. Секундарната има сличен спектрален тип на подџуџиња од О-тип.[23]

Со историското име Мирфак (арапски за лакт) или Алгениб, Алфа Персеј е најсветлата ѕвезда на ова соѕвездие со привидна светлинска величина од 1,79. Суперџин од спектрален тип F5Ib кој се наоѓа на околу 590 светлосни години од Земјата,[24] Мирфак има 5.000 пати поголема сјајност и 42 пати е поголем од сончевиот пречник. Тоа е најсветлиот член на јатото Алфа Персеј (познато и како Мелота 20 и Колиндер 39), кое е расеано јато кое содржи многу сјајни ѕвезди. Соседните светли ѕвезди ги вклучуваат Делта Переј која е Be-ѕвезда (величина3,0),[25] Пси Персеј (4,3),[26] и 48 Персеј (4,0);[27] променливата ѕвезда од типот Бета Кефеј, Ипсилон Персеј (2.9);[28] и ѕвездите 29 Персеј (5.2),[29] 30 Персеј (5.5),[30] 31 Персеј (5.0),[31] и 34 Персеј (4.7).[32] Со величина од 4,05, блиската Јота Персеј се смета за член на групата, но всушност се наоѓа на само 34 светлосни години оддалеченост. Оваа ѕвезда е многу слична на Сонцето, сјае со 2,2 пати поголема сјајност. Тоа е жолта ѕвезда од главната низа од спектрален тип G0V. Опсежните пребарувања не успеале да најдат докази дека има планетарен систем.[33]

Зета Персеј е третата најсветла ѕвезда во соѕвездието со светлинска величина 2,86. На околу 750 светлосни години од Земјата, тој е синобел суперџин 26–27 пати поголем од полупречникот на Сонцето и 47.000 пати поголема од неговата сјајност. Таа е најсветлата ѕвезда (како што се гледа од Земјата) од подвижната група на светли синобели џинови и суперџинови ѕвезди, Здружението Персеј OB2 или Здружението Зета Персеј. Зета е троен ѕвезден систем, со придружна ѕвезда од синобела главна низа од спектрален тип B8 и привидна светлинска величина 9,16 околу 3.900 АЕ оддалечена од примарната, и бела ѕвезда од главната низа со светлинска величина 9,90 и спектрален тип A2, на околу 50.000 АЕ.[34] X Персеј е двоен систем во оваа здружение; едната компонента е жешка, светла ѕвезда, а другата е неутронска ѕвезда.[35] Со привидна величина од 6,72, премногу е слаба за да се види со голо око дури и во совршено темни услови.[36] Системот е извор на Х-зраци и се смета дека примарната ѕвезда трпи значителна загуба на маса.[37] Некогаш се сметало дека е член на Здружението Персеј OB2,[38] Омикрон Персеј (Атик [39] ) е повеќекратен ѕвезден систем со комбинирана привидна величина од 3,85.[40] Составен е од две синобели ѕвезди - џин од спектрална класа B1.5 и ѕвезда од главната низа В3 - кои орбитираат една околу друга на секои 4,5 дена и се искривуваат во јајници поради нивната мала одвоеност. Системот има трета ѕвезда за која малку се знае. На проценето растојание од 1.475 светлосни години од Земјата, сега се смета дека системот се наоѓа на премногу далеку од средината на групата Зета Персеј за да му припаѓа.[41]

GRO J0422+32 (V518 Персеј) е уште еден двоен сив систем. Една од компонентите е црвено џуџеста ѕвезда од спектрален тип M4.5V,[42] која орбитира околу мистериозен густ и тежок објект - веројатно црна дупка - на секои 5,1 часа.[43] Системот е нова која испушта рендгенски зраци, што значи дека доживува периодични испади во опсегот на Х-зраци од електромагнетниот спектар.[44] Доколку системот навистина содржи црна дупка, таа би била најмалата снимена досега.[45] Понатамошната анализа во 2012 година пресметала маса од 2,1 сончеви маси, што покренува прашања за тоа што всушност е телото бидејќи се смета дека е премногу мало за да биде црна дупка.[46]

GK Персеј, позната и како Нова Персеј 1901 година, е светла нова која се појавила на половина пат помеѓу Алгол и Делта Персеј. Откриена на 21 февруари 1901 година од шкотскиот аматерски астроном Томас Дејвид Андерсон, го достигнала врвот со светлинска величина од 0,2 - речиси исто толку светла како Капела и Вега. Избледела до величина од 13 околу 30 години по нејзината врвна осветленост.[47] Кси Персеј, традиционално познат како Менхиб,[48] син џин од спектрален тип O7III, е една од најжешките светли ѕвезди на небото,[49] со површинска температура од 37.500 К. Таа е една од помасивните ѕвезди, и се наоѓа помеѓу 26 и 32 сончеви маси,[49][50] и е 330.000 пати посјајана од Сонцето.[51]

Наречена Горгона Тертија, Ро Персеј се разликува по осветленост како Алгол, но е ѕвезда што пулсира, а не затемнува. Во напредна фаза на ѕвездениот развој, тоа е црвен џин кој се проширил по втор пат и има полупречник околу 150 пати поголем од оној на Сонцето. Нејзиниот хелиум е споен во потешки елементи, а нејзиното јадро е составено од јаглерод и кислород.[52] Тоа е полуправилна променлива ѕвезда од типот Ми Кефеј, чија привидна величина варира помеѓу 3,3 и 4,0 [53] со периоди од 50, 120 и 250 дена.[54] Двојното јато содржи три уште поголеми ѕвезди, секоја од над 700 сончеви полупречници:[55] S, RS и SU Персеј се сите полуправилни пулсирачки суперџинови од типот М. [56][56][56] Ѕвездите не се видливи со голо око; SU Персеј, најсветлата од трите, има привидна величина од 7,9 [56] и затоа е видлива преку двоглед. AX Персеј е уште една двојна ѕвезда, примарната компонента е црвен џин во напредната фаза на ѕвездениот развој, која пренесува материјал на остаточен диск околу помала ѕвезда. Ѕвездениот систем е еден од ретките симбиотски двојни системи кои затемнуваат, но е невообичаен бидејќи секундарната ѕвезда не е бело џуџе, туку ѕвезда од типот А.[57][58] DY Персеј е променлива ѕвезда која е прототип на променливите DY Персеј, кои се богати со јаглеродни променливи ѕвезди од типот Северна Круна кои ја покажуваат варијабилноста на асимптотичните џиновски гранки ѕвезди.[59] Самата DY Персеј е јаглеродна ѕвезда која е премногу слаба за да може да се види преку двоглед, со привидна светлинска величина од 10,6.[60]

Било откриено дека седум ѕвезди во Персеј имаат планетарни системи. V718 Персеј е ѕвезда во младото отворено јато IC 348 кое се смета дека периодично е затемнувано од џиновска планета на секои 4,7 години.[61] Заклучено е дека ова е тело со максимална маса од 6 пати поголема од онаа на Јупитер и орбитален полупречник од 3,3 АЕ.[62]

Длабоконебесни тела

уреди
 
Двојното јато (NGC 869 и NGC 884)

Галактичката рамнина на Млечниот Пат минува низ Персеј, но е многу помалку очигледна отколку на друго место на небото, бидејќи е претежно скриена со молекуларни облаци.[63] Персеевиот Крак е спирален крак на галаксијата Млечен Пат и се протега низ небото од соѕвездието Касиопеја преку Персеј и Кочијаш до Близнаци и Еднорог.[64] Овој сегмент е кон работ на галаксијата.

Во Персеевиот Крак лежат две отворени кластери (NGC 869 и NGC 884) познати како Двојно јато.[65] Понекогаш познати како h и Хи (χ) Персеј, соодветно, тие се лесно видливи преку двогледи и мали телескопи.[66][67] И двете се наоѓаат на повеќе од 7.000 светлосни години од Земјата и се оддалечени неколку стотици светлосни години. Двете јата се со приближна големина од 4 и 0,5 степени во пречник. Двете се јата од Трамплерови јата од класа I 3 r, иако NGC 869 е Шаплејова класа f и NGC 884 е јато од Шаплејова класа e. Овие класификации укажуваат дека и двете се доста богати (густи); NGC 869 е побогато од парот.[68] Групите се разликуваат од расеаното ѕвездено поле и се јасно концентрирани во нивните средишта. Ѕвездите кои го сочинуваат, броејќи над 100 во секое јато, имаат широк опсег на светлина.[69]

М34 е расеано јато кое се појавува со светлинска величина 5,5,[70] и е приближно 1.500 светлосни години од Земјата.[71] Содржи околу 100 ѕвезди расфрлани на видно поле поголемо од она на полната месечина.[70] М34 може да се реши со добар вид, но најдобро се гледа со помош на телескоп при мали зголемувања. IC 348 е малку младо расеано јато кое сè уште се наоѓа во маглината од која се формирале нејзините ѕвезди. Се наоѓа на околу 1.027 светлосни години од Земјата, и е старо околу 2 милиони години [72] и содржи многу ѕвезди со околуѕвездени дискови.[73] Многу кафеави џуџиња се откриени во ова јато поради неговата старост; бидејќи кафеавите џуџиња се ладат како што стареат, полесно е да се најдат во помлади јата.[74]

 
NGC 1333, маглина во молекуларниот облак Персеј со блескави гасови и црна прашина предизвикана и разнесена наоколу од неколку стотици новосоздадени ѕвезди кои се наоѓаат во темниот облак.

Во Персеј има многу маглини. М76 е планетарна маглина, наречена и Мала теговита маглина.[75] Се смета дека има две лачни минути по една лак минута и има привидна сјајнот од светлинска величина 10,1.[75] NGC 1499, позната и како Калифорниска маглина, е оддавна маглина која била откриена во 1884–85 година од американскиот астроном Едвард Е. Барнард.[76] Многу е тешко да се набљудува визуелно бидејќи неговата мала осветленост на површината ја прави да изгледа потемна од повеќето други оддавни маглини.[77] NGC 1333 е отсјајна маглина и подрачје за формирање ѕвезди.[76][78] Персеј исто така содржи џиновски молекуларен облак, наречен Персеев молекуларен облак; му припаѓа на Орионовиот Крак и е познат по неговата ниска стапка на ѕвездообразба во споредба со слични облаци.[79]

Персеј содржи некои значајни галаксии. NGC 1023 е пречкеста спирална галаксија со светлинска величина 10,35, околу 30 милиони светлосни години (9.2 милиони парсеци) од Земјата.[80] Таа е главниот член на групата галаксии NGC 1023 и веројатно е во заемен однос со друга галаксија.[81] NGC 1260 е или леќеста или цврсто намотана спирална галаксија околу 76.7 милиони светлосни години (23.5 милиони парсеци) од Земјата. Била домаќин на галаксијата на суперновата SN 2006gy, една од најсветлите снимени досега. Таа е член на Персеевото јато (Абел 426),[82] масивно галактичко јато кое се наоѓа на 76.7 милиони светлосни години (23.5 милиони парсеци). Со црвено поместување од 0,0179, Абел 426 е најблиското големо јато до Земјата.[83] NGC 1275, компонента на јатото, е Сејфертова галаксија која содржи активно јадро кое произведува млазови од материјал, опкружувајќи ја галаксијата со масивни меурчиња.[84] Овие меури создаваат звучни бранови кои патуваат низ јатото Персеј.[84] Оваа галаксија е cD галаксија која претрпела многу галактички спојувања во текот на своето постоење, како што е потврдено од „системот со голема брзина“ — остатоците од помала галаксија — што ја опкружува. Нејзиното активно јадро е силен извор на радио бранови.[84] 3C 31 е активна галаксија и радио извор во Персеј на 237 милиони светлосни години од Земјата (црвено поместување од 0,0173). Нејзините млазови, предизвикани од супермасивната црна дупка во нејзиното средиште, се протегаат неколку милиони светлосни години во спротивни насоки, што ги прави едни од најголемите објекти во вселената.[85]

Метеорски дождови

уреди

Персеидите се истакнат годишен метеорски дожд кој се смета дека зрачат од Персеј од средината на јули, достигнувајќи врв на активност помеѓу 9 и 14 август секоја година. Поврзани со кометата Свифт-Татл, тие биле набљудувани околу 2.000 години.[86] Септемвриските ипсилони персеиди, откриени во 2012 година, се метеорски дожд со непознато родителско тело во Ортовиот Облак.[87]

Наводи

уреди
  1. ↑ Graßhoff, G. (2005). The History of Ptolemy's Star Catalogue. Springer. стр. 36. ISBN 978-1-4612-4468-4.
  2. ↑ „The Constellations“. IAU—International Astronomical Union. Архивирано од изворникот на 2013-06-04. Посетено на 29 August 2015.
  3. ↑ Ridpath, I. „Urania's Mirror c.1825 – Ian Ridpath's Antique Star Atlases“. Посетено на 15 October 2015.
  4. ↑ Allen, R. H. (1963). Star Names: Their Lore and Meaning. New York: Dover. стр. 330.
  5. ↑ Ridpath, I. „Urania's Mirror c.1825 – Ian Ridpath's Antique Star Atlases“. Посетено на 17 July 2013.
  6. ↑ 6,0 6,1 Ridpath, I. „Star Tales – Perseus“. Посетено на 28 July 2013.
  7. ↑ Ridpath, I. „Star Tales – Andromeda“. Посетено на 28 July 2013.
  8. ↑ Dalley, S. (1998). The Legacy of Mesopotamia. Oxford, United Kingdom: Oxford University Press. стр. 128. ISBN 978-0-19-814946-0.
  9. ↑ Century Dictionary. 12. стр. 944.
  10. ↑ Schlegel, p. 346.
  11. ↑ 11,0 11,1 Schlegel, p. 349.
  12. ↑ Makemson, 1941, p. 203
  13. ↑ Makemson, 1941, pp. 233–234
  14. ↑ „Perseus, Constellation Boundary“. The Constellations. International Astronomical Union. Архивирано од изворникот на 2013-06-04. Посетено на 16 February 2013.
  15. ↑ Russell, H. N. (1922). „The New International Symbols for the Constellations“. Popular Astronomy. 30: 469–71. Bibcode:1922PA.....30..469R.
  16. ↑ Jetsu, L.; Porceddu, S. (2015). „Shifting Milestones of Natural Sciences: The Ancient Egyptian Discovery of Algol's Period Confirmed“. PLOS ONE. 10 (12): e.0144140 (23pp). arXiv:1601.06990. Bibcode:2015PLoSO..1044140J. doi:10.1371/journal.pone.0144140. PMC 4683080. PMID 26679699.
  17. ↑ Levy, D. H. (2005). Deep Sky Objects. Prometheus Books. стр. 60–61. ISBN 978-1-59102-361-6.
  18. ↑ Kaler, Jim. „Algol“. Stars. University of Illinois. Посетено на 25 November 2013.
  19. ↑ „Beta Persei“. SIMBAD. Центар за астрономски податоци во Стразбур. (англиски)
  20. ↑ „Algol B“. SIMBAD. Центар за астрономски податоци во Стразбур. (англиски)
  21. ↑ „Algol C“. SIMBAD. Центар за астрономски податоци во Стразбур. (англиски)
  22. ↑ „AG Per“. SIMBAD. Центар за астрономски податоци во Стразбур. (англиски)
  23. ↑ Thaller, M. L.; Bagnuolo, W. G.; Gies, D. R.; Penny, L. R. (1995). „Tomographic Separation of Composite Spectra. III. Ultraviolet Detection of the Hot Companion of phi Persei“. The Astrophysical Journal. 448: 878–84. Bibcode:1995ApJ...448..878T. doi:10.1086/176016.
  24. ↑ „* alf Per“. SIMBAD. Центар за астрономски податоци во Стразбур. (англиски)
  25. ↑ „* del Per“. SIMBAD. Центар за астрономски податоци во Стразбур. (англиски)
  26. ↑ „* psi Per“. SIMBAD. Центар за астрономски податоци во Стразбур. (англиски)
  27. ↑ „* c Per“. SIMBAD. Центар за астрономски податоци во Стразбур. (англиски)
  28. ↑ „* eps Per“. SIMBAD. Центар за астрономски податоци во Стразбур. (англиски)
  29. ↑ „* 29 Per“. SIMBAD. Центар за астрономски податоци во Стразбур. (англиски)
  30. ↑ „* 30 Per“. SIMBAD. Центар за астрономски податоци во Стразбур. (англиски)
  31. ↑ „* 31 Per“. SIMBAD. Центар за астрономски податоци во Стразбур. (англиски)
  32. ↑ „* 34 Per“. SIMBAD. Центар за астрономски податоци во Стразбур. (англиски)
  33. ↑ Kaler, J. B. „Iota Persei“. Stars. University of Illinois. Посетено на 5 November 2013.
  34. ↑ Kaler, J. B. „Zeta Persei“. Stars. University of Illinois. Посетено на 5 November 2013.
  35. ↑ Delgado-Marti, H.; Levine, A. M.; Pfahl, E.; Rappaport, S. A. (2001). „The Orbit of X Persei and Its Neutron Star Companion“. The Astrophysical Journal. 546 (1): 455–468. arXiv:astro-ph/0004258. Bibcode:2001ApJ...546..455D. doi:10.1086/318236.
  36. ↑ SIMBAD. Центар за астрономски податоци во Стразбур http://simbad.u-strasbg.fr/simbad/sim-basic?Ident=HD+20794. Отсутно или празно |title= (help) (англиски)
  37. ↑ White, N. E.; Swank, J. H.; Holt, S. S.; Parmar, A. N. (1982). „A Comparison of the X-ray Properties of X Persei and Gamma Cassiopeiae“. The Astrophysical Journal. 263 (1): 277–88. Bibcode:1982ApJ...263..277W. doi:10.1086/160502.
  38. ↑ Steenbrugge, K. C.; De Bruijne, J. H. J.; Hoogerwerf, R.; De Zeeuw, P. T. (2003). „Radial Velocities of Early-Type Stars in the Perseus OB2 Association“. Astronomy and Astrophysics. 402 (2): 587–605. arXiv:astro-ph/0302428. Bibcode:2003A&A...402..587S. doi:10.1051/0004-6361:20030277.
  39. ↑ „Naming Stars“. IAU.org. Архивирано од изворникот на 2020-04-11. Посетено на 8 August 2018.
  40. ↑ SIMBAD. Центар за астрономски податоци во Стразбур http://simbad.u-strasbg.fr/simbad/sim-basic?Ident=HD+20794. Отсутно или празно |title= (help) (англиски)
  41. ↑ Kaler, J. B. „Atik (Omicron Persei)“. Stars. University of Illinois. Посетено на 16 February 2013.
  42. ↑ SIMBAD. Центар за астрономски податоци во Стразбур http://simbad.u-strasbg.fr/simbad/sim-basic?Ident=HD+20794. Отсутно или празно |title= (help) (англиски)
  43. ↑ Vieyro, F. L.; Sestayo, Y.; Romero, G. E.; Paredes, J. M. (2012). „Nonthermal Processes and Neutrino Emission from the Black Hole GRO J0422+32 in a Bursting State“ (PDF). Astronomy & Astrophysics. 546 (A46): 46. arXiv:1209.0854. Bibcode:2012A&A...546A..46V. doi:10.1051/0004-6361/201219961.
  44. ↑ Callanan, P. J.; Garcia, M. R.; McClintock, J. E.; Zhao, P.; Remillard, R. A.; Bailyn, C. D.; и др. (1995). „Observations of the X-ray Nova GRO J0422+32. 1: Outburst and the decay to quiescence“. The Astrophysical Journal. 442 (2): 786–99. Bibcode:1995ApJ...441..786C. doi:10.1086/175402.
  45. ↑ Gelino, D. M.; Harrison, T. E. (2003). „GRO J0422+32: The Lowest Mass Black Hole?“. The Astrophysical Journal. 599 (2): 1254–1257. arXiv:astro-ph/0308490. Bibcode:2003ApJ...599.1254G. doi:10.1086/379311.
  46. ↑ Kalogera, Laura; Bailyn, Charles D.; Farr, Will M.; Kalogera, Vicky (2012). „Mass Measurements of Black Holes in X-ray Transients: is There a Mass Gap?“. The Astrophysical Journal. 757 (36): 17. arXiv:1205.1805. Bibcode:2012ApJ...757...36K. doi:10.1088/0004-637X/757/1/36.
  47. ↑ Motz & Nathanson, 1991, p. 342
  48. ↑ SIMBAD. Центар за астрономски податоци во Стразбур http://simbad.u-strasbg.fr/simbad/sim-basic?Ident=HD+20794. Отсутно или празно |title= (help) (англиски)
  49. ↑ 49,0 49,1 Repolust, T.; Puls, J.; Herrero, A. (2004). „Stellar and wind parameters of Galactic O-stars. The influence of line-blocking/blanketing“. Astronomy and Astrophysics. 415 (1): 349–376. Bibcode:2004A&A...415..349R. doi:10.1051/0004-6361:20034594.
  50. ↑ Krtička, J.; Kubát, J. (2010). „CMF Models of Hot Star Winds I. Test of the Sobolev Approximation in the Case of Pure Line Transitions“. Astronomy and Astrophysics. 519: A50. arXiv:1005.0258. Bibcode:2010A&A...519A..50K. doi:10.1051/0004-6361/201014111.
  51. ↑ Kaler, J. B. „Menkib“. Stars. University of Illinois. Посетено на 5 November 2013.
  52. ↑ Kaler, J. B. „Gorgonea Tertia“. Stars. University of Illinois. Посетено на 5 November 2013.
  53. ↑ Kukarkin, B. V.; и др. (1971). „The third edition containing information on 20437 variable stars discovered and designated till 1968“. General Catalogue of Variable Stars (3rd. изд.). Bibcode:1971GCVS3.C......0K.
  54. ↑ Yeşilyaprak, C.; Aslan, Z. (December 2004). „Period-luminosity Relation for M-type Semiregular Variables from Hipparcos Parallaxes“. Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. 355 (2): 601–07. Bibcode:2004MNRAS.355..601Y. doi:10.1111/j.1365-2966.2004.08344.x.
  55. ↑ Levesque, E. M.; Massey, P.; Olsen, K. A. G.; Plez, B.; и др. (2005). „The Effective Temperature Scale of Galactic Red Supergiants: Cool, but Not As Cool As We Thought“. The Astrophysical Journal. 628 (2): 973–85. arXiv:astro-ph/0504337. Bibcode:2005ApJ...628..973L. doi:10.1086/430901.
  56. ↑ 56,0 56,1 56,2 56,3 SIMBAD. Центар за астрономски податоци во Стразбур http://simbad.u-strasbg.fr/simbad/sim-basic?Ident=HD+20794. Отсутно или празно |title= (help) (англиски)
  57. ↑ SIMBAD. Центар за астрономски податоци во Стразбур http://simbad.u-strasbg.fr/simbad/sim-basic?Ident=HD+20794. Отсутно или празно |title= (help) (англиски)
  58. ↑ Mikołajewska, J.; Kenyon, S. J. (1992). „On the Nature of the Symbiotic Binary AX Persei“. The Astronomical Journal. 103 (2): 579–92. Bibcode:1992AJ....103..579M. doi:10.1086/116085.
  59. ↑ Alcock, C.; Allsman, R. A.; Alves, D. R.; Axelrod, T. S.; Becker, A.; Bennett, D. P.; Clayton, G. C.; Cook, K. H.; Dalal, N. (2001). „The MACHO Project LMC Variable Star Inventory. X. The R Coronae Borealis Stars“. The Astrophysical Journal. 554 (1): 298–315. arXiv:astro-ph/0102262. Bibcode:2001ApJ...554..298A. doi:10.1086/321369.
  60. ↑ SIMBAD. Центар за астрономски податоци во Стразбур http://simbad.u-strasbg.fr/simbad/sim-basic?Ident=HD+20794. Отсутно или празно |title= (help) (англиски)
  61. ↑ Grinin, V.; Stempels, H. C.; Gahm, G. F.; Sergeev, S.; Arkharov, A.; Barsunova, O.; Tambovtseva, L. (2008). „The unusual pre-main-sequence star V718 Persei (HMW 15)“. Astronomy and Astrophysics. 489 (3): 1233–1238. arXiv:0808.1069. Bibcode:2008A&A...489.1233G. doi:10.1051/0004-6361:200810349.
  62. ↑ Herbst, W.; Yau, A.; Semkov, E. (2010). „The Light Curve of V713 Per (HMW 15): Evidence for Gravitational Sculpting by an Object Embedded in the Circumstellar Disk“. American Astronomical Society. 42: 335. Bibcode:2010AAS...21542931H.
  63. ↑ Crossen, Craig; Rhemann, Gerald (2004). Sky Vistas: Astronomy for Binoculars and Richest-Field Telescopes. New York, New York: Springer. стр. 177. ISBN 978-3-211-00851-5. perseus milky way.
  64. ↑ Ridpath, Ian (2012). A Dictionary of Astronomy. Oxford, United Kingdom: Oxford University Press. стр. 355. ISBN 978-0-19-960905-5.
  65. ↑ De Laet, Rony (2011). The Casual Sky Observer's Guide: Stargazing with Binoculars and Small Telescopes. New York, New York: Springer. стр. 244. ISBN 978-1-4614-0595-5.
  66. ↑ „NGC 869“. SIMBAD. Центар за астрономски податоци во Стразбур. (англиски)
  67. ↑ „NGC 884“. SIMBAD. Центар за астрономски податоци во Стразбур. (англиски)
  68. ↑ Slesnick, C. L.; Hillenbrand, L. A.; Massey, P. (2002). „The Star Formation History and Mass Function of the Double Cluster h and χ Persei“. The Astrophysical Journal. 576 (2): 880–893. arXiv:astro-ph/0205130. Bibcode:2002ApJ...576..880S. doi:10.1086/341865.
  69. ↑ Levy, 2005, p. 86
  70. ↑ 70,0 70,1 Jones, K. G. (1991). Messier's Nebulae and Star Clusters. The Practical Astronomy Handbook, Volume 2 (2nd. изд.). Cambridge, United Kingdom: Cambridge University Press. стр. 139. ISBN 978-0-521-37079-0.
  71. ↑ Jones, B. F.; Prosser, C. F. (1996). „Membership of Stars in NGC 1039 (M34)“. The Astronomical Journal. 111 (3): 1193–1204. Bibcode:1996AJ....111.1193J. doi:10.1086/117865.
  72. ↑ Luhman, K. L.; Stauffer, J. R.; Muench, A. A.; Rieke, G. H.; Lada, E. A.; Bouvier, J.; Lada, C. J. (2003). „A Census of the Young Cluster IC 348“. The Astrophysical Journal. 593 (2): 1093–1115. arXiv:astro-ph/0304409. Bibcode:2003ApJ...593.1093L. doi:10.1086/376594.
  73. ↑ Lada, C. J.; Muench, A. A.; Luhman, K. L.; Allen, L.; Hartmann, L.; Megeath, T.; Myers, P.; Fazio, G.; Wood, K. (2006). „Spitzer Observations of IC 348: The Disk Population at 2–3 Million Years“. The Astronomical Journal. 131 (3): 1574–1607. arXiv:astro-ph/0511638. Bibcode:2006AJ....131.1574L. doi:10.1086/499808.
  74. ↑ „Astronomers Discover Youngest and Lowest Mass Dwarfs in Solar Neighborhood“. Science Daily. 24 April 2009. Посетено на 17 February 2013.
  75. ↑ 75,0 75,1 Murdin, Paul (2001). „Little Dumbbell Nebula (M76, NGC 650–51)“. The Encyclopedia of Astronomy and Astrophysics. doi:10.1888/0333750888/5314. ISBN 978-0333750889.
  76. ↑ 76,0 76,1 SIMBAD. Центар за астрономски податоци во Стразбур http://simbad.u-strasbg.fr/simbad/sim-basic?Ident=HD+20794. Отсутно или празно |title= (help) (англиски)
  77. ↑ Barnard, E. E. (1895). „Photograph of the Nebula NGC 1499 Near the Star Ksi Persei“. The Astrophysical Journal. 2: 350. Bibcode:1895ApJ.....2..350B. doi:10.1086/140157.
  78. ↑ Sandell, G.; Knee, L. B. G. (2001). „NGC 1333—Protostars, Dust Shells, and Triggered Star Formation“. The Astrophysical Journal. 546 (1): L49–L52. Bibcode:2001ApJ...546L..49S. doi:10.1086/318060.
  79. ↑ Jørgensen, J. K.; Johnstone, D.; Kirk, H.; Myers, P. C. (2007). „Current Star Formation in the Perseus Molecular Cloud: Constraints from Unbiased Submillimeter and Mid-Infrared Surveys“. The Astrophysical Journal. 656 (1): 293–305. arXiv:astro-ph/0610381. Bibcode:2007ApJ...656..293J. doi:10.1086/510150.
  80. ↑ „NASA/IPAC Extragalactic Database“. Results for NGC 1023. Jet Propulsion Laboratory, California Institute of Technology. Посетено на 30 March 2013.
  81. ↑ „NGC 1023“. SIMBAD. Центар за астрономски податоци во Стразбур. (англиски)
  82. ↑ Ofek, E. O.; Cameron, P. B.; Kasliwal, M. M.; Gal-Yam, A.; и др. (2007). „SN 2006gy: An Extremely Luminous Supernova in the Galaxy NGC 1260“. The Astrophysical Journal Letters. 659 (1): L13–L16. arXiv:astro-ph/0612408. Bibcode:2007ApJ...659L..13O. doi:10.1086/516749.
  83. ↑ „NASA/IPAC Extragalactic Database“. Results for Perseus+CLUSTER. Jet Propulsion Laboratory, California Institute of Technology. Посетено на 19 May 2013.
  84. ↑ 84,0 84,1 84,2 Jennar, L.; Dunbar, B. (2008). „Interpreting the 'Song' of a Distant Black Hole“. NASA. Архивирано од изворникот на 16 June 2013. Посетено на 10 August 2013.
  85. ↑ Wilkins, Jamie; Dunn, Robert (2006). 300 Astronomical Objects: A Visual Reference to the Universe (1st. изд.). Buffalo, New York: Firefly Books. ISBN 978-1-55407-175-3.
  86. ↑ Kronk, G. W. „Observing the Perseids“. Meteor Showers Online. Архивирано од изворникот на 10 August 2009. Посетено на 12 August 2009.
  87. ↑ Jenniskens, P. (2012). „Mapping Meteoroid Orbits: New Meteor Showers Discovered“. Sky & Telescope: 22.

Цитати

уреди

Надворешни врски

уреди


Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Персеј_(соѕвездие)&oldid=5355719“