Миристинска киселина

хемиско соединение

Миристинска киселина (име по МСЧПХ: тетрадеканоинска киселина) — заситена масна киселина со молекулска формула CH3(CH2)12COOH. Нејзините соли и естри се нарекуваат миристати или тетрадеканоати. Наречена е по научното име на морското оревче (Myristica fragrans), од кое за првпат е изолирана во 1841 г. од Лајон Плејфер.[11]

Миристинска киселина[1]
Skeletal formula of myristic acid
Ball-and-stick model of myristic acid
Назнаки
544-63-8 Ок
ChEBI CHEBI:28875 Н
ChEMBL ChEMBL111077 Н
ChemSpider 10539 Н
EC-број 208-875-2
IUPHAR/BPS
2806
3Д-модел (Jmol) Слика
PubChem 11005
RTECS-бр. QH4375000
UNII 0I3V7S25AW Н
Својства
Хемиска формула
Моларна маса 0 g mol−1
Изглед colorless or white solid
Густина 1,03 г/см3 (−3 °C)[2]
0,99 г/см3 (24 °C)[3]
0,8622 г/см3 (54 °C)[4]
Точка на топење
Точка на вриење
13 мг/л (0 °C)
20 мг/л (20 °C)
24 мг/л (30 °C)
33 мг/л (60 °C)[5]
Растворливост растворлив во алкохол, ацетати, C6H6, халоалкани, фенили, нитросоединенија[5]
Растворливост во acetone 2,75 г/100 г (0 °C)
15,9 г/100 г (20 °C)
42,5 г/100 г (30 °C)
149 г/100 г (40 °C)[5]
Растворливост во benzene 6,95 г/100 г (10 °C)
29,2 г/100 г (20 °C)
87,4 г/100 г (30 °C)
1,29 кг/100 г (50 °C)[5]
Растворливост во methanol 2,8 г/100 г (0 °C)
17,3 г/100 г (20 °C)
75 г/100 г (30 °C)
2,67 кг/100 г (50 °C)[5]
Растворливост во ethyl acetate 3,4 г/100 г (0 °C)
15,3 г/100 г (20 °C)
44,7 г/100 г (30 °C)
1,35 кг/100 г (40 °C)[5]
Растворливост во toluene 0,6 г/100 г (−10 °C)
3,2 г/100 г (0 °C)
30,4 г/100 г (20 °C)
1,35 кг/100 г (50 °C)[5]
log P 6.1[4]
Парен притисок 0,01 kPa (118 °C)
0.27 kPa (160 °C)[6]
1 kPa (186 °C)[4]
-176·10−6 см3/mol
Топлинска спроводливост 0,159 W/m·K (70 °C)
0,151 W/m·K (100 °C)
0,138 W/m·K (160 °C)[7]
Показател на прекршување (nD) 1,4723 (70 °C)[4]
Вискозност 7,2161 cP (60 °C)
3,2173 cP (100 °C)
0,8525 cP (200 °C)
0,3164 cP (300 °C)[8]
Структура
Кристална структура моноклински (−3 °C)[2]
P21/c[2]
Термохемија
Ст. енталпија на
образување
ΔfHo298
−833.5 kJ/mol[4][6]
Ст. енталпија на
согорување
ΔcHo298
8675.9 kJ/mol[6]
Специфичен топлински капацитет, C 432.01 J/mol·K[4][6]
Опасност
GHS-ознаки:
Пиктограми
GHS07: Извичник[9]
Сигнални зборови
Предупредување
Изјави за опасност
H315[9]
NFPA 704
Температура на запалување > 110 °C (230 °F; 383 K)[10]
Смртоносна доза или концентрација:
>10 г/кг (стаорци, усно)[10]
Дополнителни податоци
 Ок(што е ова?)  (провери)
Освен ако не е поинаку укажано, податоците се однесуваат на материјалите во нивната стандардна состојба (25 °C, 100 kPa)
Наводи

Застапеност

уреди
 
Плодот на морското оревче содржи миристинска киселина

Путерот од морското оревче содржи 75 % тримиристин, триглицеридот на миристинската киселина. Освен морското оревче, миристинската киселина се среќава во палмојаткиното масло, кокосовото масло, млечната маст, 8–14 % од кравјото млеко и 8,6 % од мајчиното млеко, но исто така и како важна составница во многу животински масти. Се среќава и во спермацетот, кристализираното масло од китот кашалот. Присутен е и во ризомите на перуниката, вклучувајќи го перуникиниот корен.[12][13]

Хемиско поведение

уреди

Миристинската киселина има дејство на липидна котва во биомембраните.[14]

Редукцијата на миристинската киселина дава миристил алдехид и миристил алкохол.

Здравствени ефекти

уреди

Внесувањето на оваа киселина го покачува малогустинскиот липобелковински холестерол.[15][16]

Наводи

уреди
  1. Merck Index, XI издание, 6246
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 Bond, Andrew D. (2003). „On the crystal structures and melting point alternation of the n-alkyl carboxylic acids“ (PDF). RSC.org. Royal Society of Chemistry. Посетено на 17 јуни 2014.
  3. 3,0 3,1 G., Chuah T.; D., Rozanna; A., Salmiah; Y., Thomas Choong S.; M., Sa'ari (2006). „Fatty Acids used as Phase Change Materials (PCMs) for Thermal Energy Storage in Building Material Applications“ (PDF). University Putra Malaysia. Архивирано од изворникот (PDF) на 2014-11-03. Посетено на 17 јуни 2014.
  4. 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 4,6 Lide, David R., уред. (2009). CRC Handbook of Chemistry and Physics (90. изд.). Boca Raton, Florida: CRC Press. ISBN 978-1-4200-9084-0.
  5. 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 5,6 Seidell, Atherton; Linke, William F. (1940). Solubilities of Inorganic and Organic Compounds (3. изд.). New York: D. Van Nostrand Company. стр. 762–763.
  6. 6,0 6,1 6,2 6,3 Tetradecanoic acid in Linstrom, Peter J.; Mallard, William G. (eds.); NIST Chemistry WebBook, NIST Standard Reference Database Number 69, National Institute of Standards and Technology, Gaithersburg (MD)
  7. Vargaftik, Natan B.; и др. (1993). Handbook of Thermal Conductivity of Liquids and Gases (илустрирано. изд.). CRC Press. стр. 305. ISBN 978-0-8493-9345-7.
  8. Yaws, Carl L. (2009). Transport Properties of Chemicals and Hydrocarbons. New York: William Andrew Inc. стр. 177. ISBN 978-0-8155-2039-9.
  9. 9,0 9,1 Sigma-Aldrich Co., Myristic acid.
  10. 10,0 10,1 10,2 „Myristic Acid“. ChemicalLand21.com. AroKor Holdings Inc. Посетено на 17 јуни 2014.
  11. Playfair, Lyon (2009). „XX. On a new fat acid in the butter of nutmegs“. Philosophical Magazine. Series 3. 18 (115): 102–113. doi:10.1080/14786444108650255. ISSN 1941-5966.
  12. Council of Europe, August 2007 Natural Sources of Flavourings, Volume 2, p. 103, при Гугл книги
  13. John Charles Sawer Odorographia a natural history of raw materials and drugs used in the perfume industry intended to serve growers, manufacturers and consumers, p. 108, при Гугл книги
  14. Cox, David L. Nelson, Michael M. (2005). Lehninger principles of biochemistry (4. изд.). New York: W.H. Freeman. ISBN 978-0716743392.
  15. Mensink, Ronald P. (2016). „Effects of saturated fatty acids on serum lipids and lipoproteins: a systematic review and regression analysis“ (PDF). World Health Organization.
  16. Schwingshackl L, Bogensberger B, Benčič A, Knüppel S, Boeing H, Hoffmann G. (2018). „Effects of oils and solid fats on blood lipids: a systematic review and network meta-analysis“. J Lipid Res. 59 (9): 1771–1782. doi:10.1194/jlr.P085522. PMID 30006369.CS1-одржување: повеќе имиња: список на автори (link)

Надворешни врски

уреди