Има-конструкција

Има-конструкција — едно од најголемите обележја на граматиката на македонскиот јазик и често од страна на граматичарите се смета за најегзотично обележје на македонскиот јазик и неговите говори во рамки на словенските јазици. Тоа е сложена глаголска форма која се образува со помош на помошниот глагол има или нема и глаголска придавка во среден род.

Македонски глаголски форми
Општо категорија време категорија начин категорија лице категории род и број категорија вид категорија залог категорија преодност образување на глаголи класификација Прости глаголски форми сегашно време минато определно свршено време минато определено несвршено време заповеден начин глаголска л-форма глаголска придавка глаголска именка глаголски прилог Сложени глаголски форми минато неопределено свршено време минато неопределено несвршено време предминато време идно време минато-идно време идно прекажано време можен начин има-конструкција сум-конструкција да-конструкција Поврзано македонска граматика македонски јазик

Образување

Сложената глаголска форма која се нарекува има-конструкција се образува со помош на помошниот глагол има или нема во негативна конотакција и со глаголска придавка во среден род. Така имаме: имам учено, имав учено, сум имал учено, ќе имам учено, немав учено и слично.

има/нема + глаголска придавка во среден род

Во различните форми на има-конструкцијата се менува само помошниот глагол, а глаголската придавка се сведува на именувач на глаголското дејство. Конструкциите со има претставуваат паралелни, синонимни и еден вид конкурентски форми на сите сложени глаголски форми во македонскиот јазик, времиња и начини.

Значење

Значењата на има-конструкциите се многу блиски со значењата на сложените форми во помошниот глагол сум, честичката ќе или би и често можат да се заменуваат едни со други, како на пример: имам гледано со сум гледал, имав гледано со бев гледал, ќе сум имал гледано со ќе сум гледал и слично.

Основна разлика меѓу има-конструкциите и другите сложени форми е во тоа што кај првите повеќе доаѓа до израз резултатот од вршењето на дејството, а кај сложените со сум, ќе или би повеќе се истакнува самото дејство.

Овие конструквции се карактеристични за македонскиот јазик и негоите говори, и покрај во македонскиот јазик можат да се најдат во околните несловенски јазици.

Поврзано

• Граматика на македонскиот јазик
• Глаголи во македонскиот јазик
• Македонски јазик

Надворешни врски

• Македонска граматика од Виктор Фридман. (англиски)
• Граматика на македонскиот литературен јазик Архивирано на 30 јуни 2017 г. од Хорас Лант. (англиски)
• Македонска граматика Архивирано на 24 септември 2011 г. од Круме Кепески. (македонски)