Википедија

Баке-дануки

Баке-дануки (化け狸) се еден вид тануки јоокаи (натприродни суштества) кои се наоѓаат во класиците и во фолклорот и легендите на различни места во Јапонија, најчесто поврзани со јапонскoтo ракун-куче или тануки.

„Тануки“ од Газу Хјаки Јагјо од Секиен Торијама.

И покрај тоа што тануки е вистинско животно, баке-дануки што се појавува во литературата отсекогаш е прикажувано како чудно, дури и натприродно животно. Најраниот изглед на баке-дануки во литературата, во поглавјето за царицата Суико во „Нихон Шоки“, напишано за време на Нара, има такви пасуси како „за два месеци на пролет, има тануки во земјата Муцу (春二月陸奥有狢),[1] тие се претвораат во луѓе и пеат песни (化人以歌).“[2][3][4] Баке-дануки последователно се појавуваат во такви класици како Нихон Ричики[5][6] и Уџи Шуи Моногатари. Во некои региони на Јапонија, се смета дека баке-дануки има способности слични на оние што им се припишуваат на кицуне (лисици): тие можат да се менуваат во други нешта или луѓе, и можат да поседуваат човечки суштества.[7]

Постојат многу легенди за тануки на островите Садо во префектурата Ниигата и во Шикоку, и меѓу нив, како Данзабуру-дануки од Садо, Кинчи-тануки и Рокуемон-тануки од провинцијата Ауа (префектура Токушима) и Јашима но Хаге-тануки од префектурата Кагава, на тануките кои поседувале посебни способности им биле дадени имиња, па дури и станале предмет на ритуали. Освен овие места, тануки се третираат со особено внимание во разни случаи.[8]

Историја

уреди
 
Таксидермија на јапонско ракун-куче, носено со уараџи на нозе: Ова тануки е изложено во будистички храм во Јапонија, во областа на народната приказна „Бунбуку Чагама“.

Канџито 狸, изречено ли на модерен мандарински јазик, првично било колективно име за средни цицачи кои наликувале на мачки во Кина, а бенгалската мачка била неговото јадро. Кога овој лик бил донесен во Јапонија, тој не можел соодветно да се примени на ниту едно животно. Јапонските интелектуалци го користеле канџито за да означат тануки, мачки скитници, диви свињи, јапонски јазовец, ласици и јапонски џиновски летачки верверички.[5][6]

Од памтивек, јапонските тануки биле обожувани како управувачи на сите нешта во природата, но по доаѓањето на будизмот, други животни, освен пратениците на боговите (лисици, змии, итн.), ја изгубиле својата божественост. Бидејќи останала само слика за поседување на специјални моќи, тие се сметале за зло или како јоокаи, со тануки како најрепрезентативен тип. Некои исто така сметаат дека ставот на тануки е преклопен со мистериозната и страшна 狸 на Кина (бенгалска мачка).[6] Сепак, бидејќи јапонските тануки немаат застрашувачка слика како што имаат бенгалските мачки во Кина, за разлика од Кина, нивниот имиџ добил форма на посмешен вид на чудовиште.

Особини

уреди
 
Тануки на отпечаток од Јошитоши (1881). Илустрацијата јасно ги покажува преголемите тестиси типични за традиционалните претстави на тануки.

Во народните приказни како „Качи-качи Јама“ и „Бунбуку Чагама“, тие често играле дел од глупави животни.[7][9] Во споредба со кицуне (лисица), кои се олицетворение на животните кои ја менуваат формата, една изрека е „лисицата има седум маскирања, тануки има осум (狐七化け、狸八化け)". Така, тануки е супериорен во однос на лисицата во маскирањето, но за разлика од лисицата, која ја менува својата форма за да ги искушуваат луѓето, тануки го прават тоа за да ги измамат луѓето и да ги направат глупави. Исто така, се раскажува теорија дека тие едноставно сакаат да ја менуваат својата форма.[6] 貉 или муџина (貉) понекогаш значи и јапонско ракун-куче, со преклопен фолклор.[10]

Се смета дека комичната слика на тануки што има голем скротум се развила за време на ерата Камакура, каде што златарите би користеле кожа од тануки за процесот на зачувување на златни грутки во лист.[11] Тануки може да бидат прикажани со тестисите превртени на грб како перничиња за патници или да ги користат како тапани.

За тануки исто така се вели дека тропаат на стомаците,[12] испуштајќи звуци како што се „пом поко“ или „понпон“,[13][14] и обично се прикажани со големи стомаци. Тануки може да не се причина за мистериозни тапан-звуци тануки-бајаши.[15]

Баке-дануки по област

уреди

Приказни за баке-дануки се раскажуваат во секоја област во Јапонија, особено во Шикоку, и секогаш кога ќе се појават мистериозни настани, тоа би било дело на тануки. Постојат и меѓународно познати како Инугами Гјубу и неговите 808 следбеници на неговото домаќинство.

Три познати тануки од Јапонија
Данзабурoу-дануки (остров Садо, префектура Ниигата), Шибаемон-тануки (остров Аваџи, префектура Хиго), Јашима но Хаге-тануки (Јашима, префектура Кагава)
 
Статуи на Тануки во храм во Камакура, Канагава, Јапонија.
Бунбуку Чагама (文福茶釜, Bunbuku Chagama, „Бунбуку чајник“)
Во фолклорот на Морин-џи, во Татебајаши, префектурата Гунма, тануки бил маскиран во чајник кој му припаѓал на еден монах по име Шукаку, и варел чај кој никогаш нема да истече, без оглед на тоа колку некој ќе си ставел од него. Во Моринџи но Кама од Коњаку Хјаки Шууи од Торијама Секиен, бил именуван како „Бунбуку“ од изразот "Bunbukuka" (文武火) , што значи „литературен и воен оган“, каде што литературниот оган значи оган за читање и воениот оган што значи деструктивен оган.
Сооко-тануки (宗固狸, Sōko-tanuki, „Религиозен тануки“)
Во Гугјоо-џи во Инума, префектурата Ибараки, има гроб за ова тануки. Се маскирал како монах за храмот, но еден ден, дремел и ја покажал својата вистинска форма. Сепак, било речено дека поради долго работење таму, овој тануки бил направен на страница.[6]
Тануки-бајаши (狸囃子, Tanuki-bayashi, „Тануки ритам“)
Во Едо, како една од седумте мистерии на градот, се слушале звуци на тапан што доаѓале од никаде, што можело да се слушнат среде ноќ и биле наречени „тануки-бајаши“. Тоа била основа за приспивната рима, Шооџоо-џи но Тануки-бајаши, скратена во Шооџоо-џи.[15]
 
Статуа од тануки.
Фукуросаге (袋下げ, Fukurosage, „Висечка вреќа“)
Градот Оомачи, округ Китаазуми, префектурата Нагано. Тоа бил тануки кој се искачил на големо дрво, за да го привлече вниманието на минувачите и бесел бели вреќи.[16]
Оуарезака (負われ坂, Owarezaka, „Носи ме“)
Округ Минамикавачи, префектура Осака. Поминувајќи покрај одреден рид во текот на ноќта, ќе се слушнел глас „ќе ме носиш на грб, ќе ме носиш (оуаре јо ка, оуаре јо ка)“, и кога храбар човек одговорил „дали треба, треба ли да носам (аутаро ка, аутаро ка)“, огромен боров труп му паднал на грбот. Кога се вратил дома тргнал да го сецка со секира, старото тануки ја открило неговата вистинска форма и се извинило.[17]
Џуубакобаба (重箱婆, Jūbakobaba, „Стара жена“)
Округ Тамана, префектурата Кумамото и Хјууга, префектура Мијазаки. Се вели дека стариот тануки би се маскирал во стара жена со џуубако во раката. Во Кумамото, џуубакобаба дополнително, дури велел како џуубакобаба (стара жена со џуубако) „дали ти требаат слатки или не“, ги мамел луѓето со предмет сличен на камче.[18][19]
Фуури (風狸, Fūri, „Ветровит ѕвер“)
Фуури може да се види во Газу Хјаки Јагуоо, Уакан Сансаи Зуе и Бенкао Гангму, со изјави како „како ветер меѓу карпи, се качува на дрвја и има брзина како летачки птици“. Се вели дека барајќи одреден вид трева и држејќи ја кон птица, таа може да послужи како мамка.
Акаденчуу (赤殿中, Akadenchū, „Црвен елек“)
Село Хори, округ Итано, префектура Токушима (сега Наруто). Среде ноќ, тоа би се маскирало како дете во црвен денчуу (елек), кое упорно моли да го носат на грб. Бидејќи се чини пријатно дури и кога некој го носи на грб, тоа би чукало на рамената на таа личност.[20]
Касасаши-тануки (傘差し狸, Kasasashi-tanuki, „Тануки со чадор“)
Икеда, област Мијоши, префектура Токушима. За време на дождливи вечери, тој би се маскирал во личност што ги повикувала луѓето да се засолнат под неговиот чадор. Кога некој без чадор, ќе застанел со тануки под чадор, се вели дека лицето ќе било носено на неверојатно, вонземско место.
Кубицури-тануки (首吊り狸, Kubitsuri-tanuki, „Тануки што беси“)
Јутани, Хашикура, област Мијоши, префектура Токушима. Се вели дека ги привлекувал луѓето и ги бесел за врат.
 
Статуи тануки.
Козоо-тануки (小僧狸, Kozō-tanuki, "„Млад свештеник тануки“")
Гакушима, округ Ое, префектура Токушима (сега Јошиногава). Би се маскирал како млад свештеник и би застанал на патот на минувачите, и ако некој се налуел и го пресечел со меч, тој би се мултиплицирал во број цела ноќ.
Боозу-тануки (坊主狸, Bōzu-tanuki, „Бричена глава тануки“)
Ханда, област Мима, префектура Токушима (сега Цуруги). Кога луѓето ќе поминеле преку мост наречен „Мост Базу“, ќе си ја пронашле косата избричена.
Широдокури (白徳利, Shirodokkuri, „Шише со бело вино“)
Хигадани Мујачоо Кокууаџима, Наруто, Токушима, префектура Токушима. Ова тануки би се маскирало во шише со бело вино, но кога луѓето ќе се обиделе да го земат, би се тракало наоколу со што луѓето не можеле да го фатат.
Усаги-тануки (兎狸, Usagi-tanuki, "„Зајак тануки“")
Префектура Токушима. На малиот рид Такаока покрај реката Јошино, тој би се маскирал како зајак и би трчал лесно, а кога луѓето ќе го пронајделе и ќе помислеле дека е погоден за улов, ќе завршеле трчајќи неколку пати околу ридот Такаока.
Учиуата-тануки (打綿狸, Uchiwata-tanuki, "Памук тануки")
Префектура Кагава. Тој ќе го трансформирал својот изглед во парче памук и ќе се превртел покрај патот, но кога луѓето ќе се обиделе да го земат, тој ќе започнел да се движи и да се издига кон небото.[21]

Тековна популарна традиција

уреди

Заедничка песна од училишниот двор во Јапонија јасно укажува на референцата на тестисите на тануки:

Јапонски:

Tan-tan-tanuki no kintama wa,
Kaze mo nai no ni,
Bu-ra bura

Превод на македонски:

"Мадињата на Тан-Тан-Тануки,
Дури и без ветер,
Тие се лулаат!“

на мелодијата на „Дали ќе се собереме кај реката?“.[22] Продолжува за неколку стихови, со многу регионални варијации.[11]

 
Тануки до светилиште.

Легендарниот тануки има осум посебни одлики кои носат среќа, можеби создаден за да се совпаѓаат со хачи симболот (八, што значи "осум") често се наоѓаат на саке шишиња кои статуите ги држат. Осумте одлики се овие:

  • капа да биде подготвена да заштити од проблеми или лоши временски услови;
  • големи очи да ја согледаат околината и да помогнат во донесувањето добри одлуки;
  • шише саке што претставува доблест;
  • голема опашка што обезбедува стабилност и сила сè додека не се постигне успех;
  • преголем скротум кој ја симболизира финансиската среќа;
  • задолжница што претставува доверба;
  • голем стомак што симболизира смела и мирна одлучност; и
  • пријателска насмевка.[23][24]

Статуите достапни низ цела Јапонија на тануки се производи од шигараки уаре, стил на грнчарија долго поврзан со слики од тануки. Според Алис Горденкер, модерната верзија на тануки ја развил грнчар по име Тетзузо Фуџивара, кој се преселил во префектурата Шига во 1936 година и на чија керамика се восхитувал дури и од царот.[11]

Во популарната култура

уреди

Анимето Пом Поко (平成 狸合戦ぽんんぽ) од 1994 година во режија на Исао Такахата, анимиран од Студио Гибли, содржи тануки и нивната борба против уништувањето на нивното живеалиште и начин на живот.

Наводи

уреди
  1. ↑ Dōbutsu Yōkaitan. стр. 106.
  2. ↑ The translation of this into modern Japanese can be found on page 13 of Discover Yōkai Nihon Yōkai Daihyakka (『DISCOVER妖怪 日本妖怪大百科 VOL.07』). Furthermore, the 「狢」 in the document here are not mujina, but rather, signify tanuki
  3. ↑ Dōbutsu Yōkaitan. 2. стр. 105–139.
  4. ↑ Murakami, Kenji (2008). „Yōkai to natta kitsune to tanuki (妖怪となった狐と狸)“. Во 講談社コミッククリエイト (уред.). Discover Yōkai Nihon Yōkai Daihyakka 妖怪 日本妖怪大百科. KODANSHA Official File Magazine. 07. Kōdansha. стр. 15. ISBN 978-4-06-370037-4.
  5. ↑ 5,0 5,1 Tanuki to sono sekai. стр. 209–212.
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 Gensō sekai no jūnintachi. стр. 235–240.
  7. ↑ 7,0 7,1 Sano, Kenji; и др. Minkan shinkō jiten. стр. 184.
  8. ↑ Miyazawa, Teruaki (1978). Tanuki no hanashi (狸の話). Arimine Shoten. стр. 226–230.
  9. ↑ Tanuki to sono sekai. стр. 35.
  10. ↑ Sato, Ryuzo (1934). „3“ [Distinction between tanuki and mujina]. Tanuki-ko 狸考 [Thoughs in tanuki (Japanese racoon dog)] (јапонски). Japan. стр. 15. doi:10.11501/1076759.
  11. ↑ 11,0 11,1 11,2 Gordenker, Alice (25 July 2008). „Tanuki genitals“. The Japan Times. Посетено на 3 March 2013.
  12. ↑ Sato, Ryuzo (1934). „8“ [Tanuki traits No.7: belly drumming]. Tanuki-ko 狸考 [Thoughs in tanuki (Japanese racoon dog)] (јапонски). Japan. стр. 37. doi:10.11501/1076759.
  13. ↑ Belly Drum Dance at Shojoji Temple (cited at website Nishikata Film Review). http://nishikataeiga.blogspot.se/2013/10/belly-drum-dance-at-shojoji-temple-c1933.html. 
  14. ↑ Yama no ongakuka. 
  15. ↑ 15,0 15,1 日本博学倶楽部 (2008). お江戸の「都市伝説」. PHP文庫 (јапонски). PHP研究所. стр. 26–27頁. ISBN 978-4-569-66995-3.
  16. ↑ Tokihiko Ōto (1955). Minzokugaku Kenkyuu Shohen (уред.). 綜合日本民俗語彙 [Sogo Japanese folk vocabulary]. 3. Kunio Yanagita, 監修. 平凡社. стр. 1354. Предлошка:NCID.
  17. ↑ 大藤時彦他 (1955). 民俗学研究所編 (уред.). 綜合日本民俗語彙 [Sogo Japanese folk vocabulary]. 1. 柳田國男, 監修. 平凡社. стр. 308. NCID BN05729787.
  18. ↑ 能田太郎 (August 1935). 玉名郡昔話 (3). 昔話研究. 1 (4): 25. NCID AN00407060.
  19. ↑ 加藤恵 (December 1989). 県別日本妖怪事典. 歴史読本. 第34巻 (24（515）): 331. NCID AN00133555.
  20. ↑ 笠井 1927
  21. ↑ 三宅周一 (August 1939). 妖怪語彙. 民間伝承. 4巻 (11号): 2. NCID AN00236605.
  22. ↑ Maring, Joel M.; Maring, Lillian E. (1997). „Japanese Erotic Folksong: From Shunka to Karaoke“. Asian Music. University of Texas Press. 28 (2): 36. doi:10.2307/834473. JSTOR 834473.
  23. ↑ Shigaraki Tourist Association Архивирано на 29 декември 2011 г.. E-shigaraki.org. Retrieved on 2011-01-24.
  24. ↑ Tanuki – Japanese God of Restaurateurs, Japanese Buddhism & Shintoism Photo Dictionary. Onmarkproductions.com. Retrieved on 2011-01-24.

Надворешни врски

уреди
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Баке-дануки&oldid=5259765“