Тапаните се дел од ударната група на инструменти, а технички се класифицираат како мембранофони. Тапанот е составен од мембрана, која е растегната преку школка и доволно затегната за да произведе звук кога врз нејзе се врши притисок. Тапанот е направен од буково, оревово или костеново дрво и покриен со штавена овча или козја кожа од двете страни. Кожите се оптегнати преку два обрача и се затегнати со јажиња кои дијагонално одат од едниот до другиот обрач. Тапанот е најстариот музички инструмент, и неговиот основен дизајн останува непроменет со илјадници години. Тапаните не можат да се штимаат, и звукот кој го произведуваат се одликува според физичкиот дизајн на самиот инструмент. Сепак тие се делат на долни и горни тонски тапани, а музичарите често користат комбинација од неколку тапани со цел да произведат музичка композиција.

Тапан користен од 1823

Употреба

уреди

Најголемиот број тапани се свират со помош на раце, палици, четкици за тапани и др. Во многу традиционални култури, тапаните имаат симболична функција и се често користени во религиозни церемонии. Тие се користат и во музичката терапија, бидејќи нивната тактичка природа има разни влијанија врз човечката психа. Во подрачјето на популарната музика и џезот, тие се користат за изведување на музички композиции. Тапанџијата го чува тапанот нарамен со ремен во малку наведната положба за да може да удира со кукудата од едната страна, а со прачката од другата. Овој начин на свирење резултира во мешавина од длабоки и високи звуци, со комплексен ритам и непредвидлив ритмички израз. Тапанот ретко се користи како соло инструмент. Обично се свири заедно со други инструменти, особено со зурли. Тапанот е предвиден да ја издржи тежината на возрасен човек при изведбата на народни игри и ора. Кожите се затегаат со нагорно повлекување на јажињата, едно по едно.

Историја

уреди

Во минатото тапаните не биле користени исклучиво само заради нивните музички квалитети, туку и како средство за комуникација, преку однапред определени сигнали. Во Африка тие се користеле за комуникација на големи далечини. Во Шри Ланка, тапаните биле користени за комуникација помеѓу државата и нејзините граѓани. Јапонските трупи ги користеле тапаните за мотивација на војниците, за да создадат такт и ред во марширањето. Најстарите познати тапани датираат од 6000 пред нашата ера.

Типови на тапани

уреди

Тапаните како тема во уметноста и во популарната култура

уреди
  • „Труби и тапан“ — песна на рускиот поет Виктор Кривулин од 2001 година.[1]
  • „Тапанска песна“ (руски: Барабанная песня) — песна на рускиот поет Владимир Мајаковски од 1923 година.[2]
  • „Непоправљив бубњар у душа“ — краток расказ на македонскиот писател Сашо Стефановски (под псевдонимот Џанго Помалиот).[3]
  • „Барабаните на Оринџ, Тирон, 1966“ — песна на ирскиот поет Шејмас Хини.[4]
  • „Тапан“ (англиски: The Drum) — песна на американската рок-група Бонгвотер (Bongwater) од 1989 година.[5]
  • „Тапанот што зборува“ (англиски: The Talking Drum) - песна на британската рок-група King Crimson од 1973 година.[6]
  • „Музета и тапани“ (англиски: Musette And Drums) — песна на шкотската рок-група Кокто Твинс (Cocteau Twins) од 1983 година.[7]
  • „Таа тропа на тапани“ (англиски: She Bangs The Drums) — песна на британската рок-група Стоун Роузис (The Stone Roses) од 1988 година.[8]
  • „Не ми треба тапан“ (англиски: Don't Need A Drum) — песна на британската рок-група Teenage Fanclub од 1990 година.[9]
  • „Да му оставиме нешто на тапанарот“ (англиски: Let The Drummer Have Some) — песна на американската рок група fIREHOSE од 1989 година.[10]

Наводи

уреди
  1. Антологија руске лирике – X-XXI век. Књига III: Средина XX века – поч. XXI века (неомодернизам, неоавангарда, постмодернизам и нова трагања). Београд: Paidea, 2007, стр. 160.
  2. Владимир Мајаковски, Песме и поеме. Нови Сад: Академска књига, 2015, стр. 116-118.
  3. Џанго Помалиот, Намали малце чалам. Скопје: Темплум, 2018, стр. 24-25.
  4. Шејмас Хини, Песме. Београд: Цицеро, Земун: Писмо, Нови Сад: Матица српска, 1993, стр. 65.
  5. DISCOGS, Bongwater – Too Much Sleep (пристапено на 1 јули 2021)
  6. King Crimson – Larks' Tongues In Aspic (пристапено на 30.1.2023)
  7. Discogs, Cocteau Twins ‎– Head Over Heels (пристапено на 9.5.2020)
  8. Discogs, The Stone Roses ‎– The Stone Roses (пристапено на 30.7.2019)
  9. Discogs, Teenage Fanclub ‎– A Catholic Education (пристапено на 16.5.2021)
  10. DISCOGS, fIREHOSE – fROMOHIO (пристапено на 24.6.2021)