Турска лира

Турска лира
	Türk lirası (турски)
	монета од 1 турска лира
ISO 4217
Код	TRY
Составници
Подединица
1/100	куруш
Симбол	TL, £
Банкноти
Чести	5, 10, 20, 50 TL
Ретки	100, 200 TL
Монети
Чести	5, 10, 25, 50 Kr , 1 TL
Ретки	1 Kr
Демографија
Корисник/ци	Турција ; Република Северен Кипар
Издавач
Централна банка	Централна банка на Република Турција
Мреж. место	www.tcmb.gov.tr
Печатар	CBRT Banknote Printer
Мреж. место	www.tcmb.gov.tr
Вредност
Инфлација	4.90% (Турција, јануари 2011)
Извор	[1] Сабах

Турска лира (тур.: Türk Lirası, ISO 4217: TRY^[1], бројчен код 949) е парична единица на Република Турција и непризнаената турска Република Северен Кипар.

Историја

По извесен период во кој лирата била врзана за британската фунта и францускиот франк, во 1946 година бил усвоен односот 2,8 лири = $1 што се одржувал до 1960 година, кога валутата била девалвирана до 9 лири = $1. Од 1970 година функционирала серија на фиксни, а потоа и флуктуирачки курсеви во однос на доларот како што вредноста на лирата почнала да опаѓа.

Поради хроничната инфлација во Турција од 1970 до 1990 година, лирата имала голема депресијација на вредноста. Турција имала висока стапка на инфлација во споредба со развиените земји, но никогаш не доживела хиперинфлација. Од просечните 9 лири за 1 американски долар во доцните 1960-ти, валутата дошла во сооднос од околу 1.650.000 лири за 1 американски долар кон крајот на 2001 година. Тоа претставувало просечна инфлација од над 40% годишно.

1966 — 1 САД $ = 9 лири
1980 — 1 САД $ = 90 лири
1988 — 1 САД $ = 1,300 лири
1995 — 1 САД $ = 45,000 лири
1996 — 1 САД $ = 107,000 лири
2001 — 1 САД $ = 1,650,000 лири
2004 — 1 САД $ = 1,350,000 лири
2005 — 1 САД $ = 1.29 нова лира (Во 2005 г. е воведена нова турска лира, на која се избришани 6 нули од турската лира)
2007 — 1 САД $ = 1.26 нова лира
2008 — 1 САД $ = 1.55 нова лира
2009 — 1 САД $ = 1.48 нова лира
2010 — 1 САД $ = 1.44 лира (турската лира и новата турска лира како називи се користеле од 2005 година. Во 2010 година името повторно било заменето во турска лира, но називот нова турска лира се користел до 31 декември 2009 г.)
19 октомври 2012 — 1 САД $ = 1.79 лира

Кон крајот на декември 2003 година Големото народно собрание на Турција усвоило закон со кој се овозможува отстранување на шест нули од турската лира и создавање нова валута, воведена на 1 јануари 2005 година. До 31 декември 2008 бил преодниот период од кој официјално валутата почнува да се нарекува Нова турска лира.^[2]

Изглед

Сите банкноти и монети на позадината го имаат ликот на Мустафа Кемал Ататурк од различни периоди од неговиот живот од 1930 година, со исклучок на некои банкноти од втората емисија (1937-1942 г.) кои го имаат ликот на турскиот војсководец и политичар Мустафа Исмет Инени.

Банкноти

Банкноти на Турција од 1 јануари 2009 година
Изглед		Номинална вредност	Димензии	Боја	Опис
Лице	Позадина	Номинална вредност	Димензии	Боја	Лице	Позадина
		5 лири	64 × 130 mm	кафеава	Мустафа Кемал Ататурк	Ајдин Саили, дијаграми на Сончевиот Систем, атом, античка пештера и неправилна лева ДНК-низа.
		10 лири	64 × 136 mm	црвена	Мустафа Кемал Ататурк	Џахит Арф, Арфова константа, аритметичка серија, абакус, бинарна низа
		20 лири	68 × 142 mm	зелена	Mustafa Kemal Atatürk	Мимар Ахмет Кемаледин-беј, главната зграда на Универзитетот Гази, аквадукт, кружен мотив и коцка-глобус-цилиндар како симболи на архитектурата
		50 лири	68 × 148 mm	портокалова	Мустафа Кемал Ататурк	Фатма Али Топуз, цвеќе, книги и записи
		100 лири	72 × 154 mm	сина	Мустафа Кемал Ататурк	Бухуризаде Итри, забелешки, инструменти и фигура на Џалалудин Руми
		200 лири	72 × 160 mm	виолетова	Мустафа Кемал Ататурк	Јунус Емре, мавзолејот на Јунус Емре, роза, гулаб и натпис "Sevelim, sevilelim" (Дајте љубов, да бидеме сакани)

Монети

Монети на Турција од 2009 година
Изглед		Номинална вредност	Технички одлики				Изглед			Датум на издавање
Лице	Позадина	Номинална вредност	Димензија	Дебелина	Маса	Состав	Лице	Позадина	Монета	Издадена
		1 куруш	16.5 мм	1.35 мм	2.2 г	70% бакар 30% цинк	Вредност, мотив, година на ковање	"Република Турција", Мустафа Кемал Ататурк	2008	1 јануари 2009
		5 куруши	17.5 мм	1.65 мм	2.9 г	65% бакар 18% никел 17% цинк	Вредност, мотив, година на ковање	"Република Турција", Мустафа Кемал Ататурк	2008	1 јануари 2009
		10 куруши	18.5 мм	1.65 мм	3.15 г	65% бакар 18% никел 17% цинк	Вредност, мотив, година на ковање	"Република Турција", Мустафа Кемал Ататурк	2008	1 јануари 2009
		25 куруши	20.5 мм	1.65 мм	4 г	65% бакар 18% никел 17% цинк	Вредност, мотив, година на ковање	"Република Турција", Мустафа Кемал Ататурк	2008	1 јануари 2009
		50 куруши	23.85 мм	1.9 мм	6.8 г	Надворешен прстен: 65% бакар 18% никел 17% цинк Внатрешен дел: 79 % бакар 4% никел 17% цинк	Вредност, мост во Истанбул, година на ковање	"Република Турција", Мустафа Кемал Ататурк	2008	1 јануари 2009
		1 лира	26.15 мм	1.9 мм	8.2 г	Надворешен прстен: 79% бакар 4% никел 17% цинк Внатрешен дел: 65% бакар 18% никел 17% цинк	Вредност, мотив, година на ковање	"Република Турција", Мустафа Кемал Ататурк	2008	1 јануари 2009

Наводи

↑ International Organization for Standardization. „BISO 4217 Currency names and code elements“. ISO. Архивирано од изворникот на 2012-05-24.
↑ Official Gazette of the Republic of Turkey. „Law on the Currency of the Republic of Turkey“. Архивирано од изворникот на 2009-03-27. Посетено на 2011-05-23.

[1] International Organization for Standardization. „BISO 4217 Currency names and code elements“. ISO. Архивирано од изворникот на 2012-05-24.

[2] Official Gazette of the Republic of Turkey. „Law on the Currency of the Republic of Turkey“. Архивирано од изворникот на 2009-03-27. Посетено на 2011-05-23.

[1]

[2]