Синдски јазик
Синдскиот (سنڌي / सिन्धी) е индоариски јазик, дел од групата на индоирански јазици од семејството на индоевропски јазици. Јазикот е мајчин јазик на Синдите, автохтон јазик на историскиот регион Синд и службен јазик на пакистанската покраина Синд. Исто така, јазикот има службен стгатус во Индија.
Синдски јазик | |
---|---|
سنڌي / सिन्धी | |
Застапен во | Синд, Пакистан и Куч, Индија. |
Подрачје | Јужна Азија |
Говорници | 25 милиони (2007)[1] |
Јазично семејство | индоевропско
|
Писмо | арапско писмо, деванагари, кудабадско писмо, ланда, гурмуки[2] |
Статус | |
Службен во | Пакистан (Синд) Индија |
Регулативен орган | Синдски јазичен орган (Пакистан), Индиски институт за синдологија (Индија) |
Јазични кодови | |
ISO 639-1 | sd |
ISO 639-2 | snd |
ISO 639-3 | Разни: snd — синдски lss — ласки sbn — синдско-билски |
| |
Синдскиот јазик претрпел посилно влијание од јазикот санскрит, поточно некогашната негова локална форма, но и од белуџискиот јазик. Повеќето од Синдите се наоѓаат во покраината Синд во Пакистан, и во Куч, Гуџарат во Индија.
Географска распространетост
уредиСиндскиот се зборува во Синд и Белуџистан во Пакистан. Како прв јазик се изучува во Синд. Како втор јазик се користи низ училиштата во Карачи и Белуџистан. Карачи е најголем синдски град, со околу 3-4 милиони Синди.
Покрај Пакистан, синдскиот се зборува и во Индија, особено во државите Раџастан, Гуџарат и Махараштра. Јазикот исто така се зборува и во Уласнагар и Мумбај, каде се наоѓа најголемата синдска енклава во Индија.[3]
Фонологија
уредилабијални | забно-алвеоларни | ретрофлексни | палатоалвеоларни / палатални |
веларни | глотални | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
носни | m mʱ |
n nʱ |
ɳ ɳʱ |
ɲ | ŋ | |||||||
експлозивни и африкати |
p pʰ |
b bʱ |
t̪ t̪ʰ |
d̪ d̪ʱ |
ʈ ʈʰ |
ɖ ɖʱ |
t̠ɕ t̠ɕʰ |
d̠ʑ d̠ʑʱ |
k kʰ |
ɡ ɡʱ |
||
имплозивни | ɓ | ɗ | ʄ ~ jˀ | ɠ | ||||||||
фрикативни | f | s | z | ʂ | x | ɣ | h | |||||
ротички | r | ɽ ɽʱ |
||||||||||
апроксимантни | ʋ | l̪ l̪ʱ |
j |
- Самогласки
Писмо
уредиАрапско писмо за синдскиот јазик
уредиجھ | ڄ | ج | پ | ث | ٺ | ٽ | ٿ | ت | ڀ | ٻ | ب | ا |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
ɟʱ | ʄ | ɟ | p | s | ʈʰ | ʈ | tʰ | t | bʱ | ɓ | b | ɑː ʔ ∅ |
ڙ | ر | ذ | ڍ | ڊ | ڏ | ڌ | د | خ | ح | ڇ | چ | ڃ |
ɽ | r | z | ɖʱ | ɖ | ɗ | dʱ | d | x | h | cʰ | c | ɲ |
ڪ | ق | ڦ | ف | غ | ع | ظ | ط | ض | ص | ش | س | ز |
k | q | pʰ | f | ɣ | ɑː oː eː ʔ ʕ ∅ | z | t | z | s | ʃ | s | z |
ي | ء | ھ | و | ڻ | ن | م | ل | ڱ | گھ | ڳ | گ | ک |
j iː | h | ʋ ʊ oː ɔː uː | ɳ | n | m | l | ŋ | ɡʱ | ɠ | ɡ | kʰ |
Деванагари за синдскиот јазик
уредиअ | आ | इ | ई | उ | ऊ | ए | ऐ | ओ | औ |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
ə | a | ɪ | i | ʊ | uː | e | ɛ | o | ɔ |
क | ख | ख़ | ग | ॻ | ग़ | घ | ङ | ||
k | kʰ | x | ɡ | ɠ | ɣ | ɡʱ | ŋ | ||
च | छ | ज | ॼ | ज़ | झ | ञ | |||
c | cʰ | ɟ | ʄ | z | ɟʱ | ɲ | |||
ट | ठ | ड | ॾ | ड़ | ढ | ढ़ | ण | ||
ʈ | ʈʰ | ɖ | ɗ | ɽ | ɖʱ | ɽʱ | ɳ | ||
त | थ | द | ध | न | |||||
t | tʰ | d | dʱ | n | |||||
प | फ | फ़ | ब | ॿ | भ | म | |||
p | pʰ | f | b | ɓ | bʱ | m | |||
य | र | ल | व | ||||||
j | r | l | ʋ | ||||||
श | ष | स | ह | ||||||
ʃ | ʂ | s | h |
Поврзано
уредиНаводи
уреди- ↑ Nationalencyklopedin "Världens 100 största språk 2007" The World's 100 Largest Languages in 2007
- ↑ „Script“. Sindhilanguage.com.
- ↑ The Sindhu World
Извори
уреди- Addleton and Brown (2010). Sindhi: An Introductory Course for English Speakers. South Hadley: Doorlight Publications. Архивирано од изворникот на 2018-12-25. Посетено на 2013-11-18.
- Bughio, M. Qasim (2006 –June). Maniscalco, Fabio Maniscalco (уред.). „The Diachronic Sociolinguistic Situation in Sindh“. Web Journal on Cultural Patrimony. 1. Архивирано од изворникот на 2016-01-30. Посетено на 2013-11-18. Проверете ги датумските вредности во:
|year=
(help) - Cole, Jennifer S (2001). „Sindhi“. Во Garry, Jane; Rubino, Carl (уред.). Facts About the World's Languages. H W Wilson. стр. 647–653. ISBN 0-8242-0970-2.
- International Phonetic Association. 1999. ISBN 0-521-63751-1.
- Khubchandani, Lachman M (2003). „Sindhi“. Во Cardona, George; Jain, Dhanesh (уред.). The Indo-Aryan Languages. Routledge. стр. 622–658. ISBN 978-0-415-77294-5.
- Ladefoged, Peter; Maddieson, Ian (1996). The Sounds of the World's Languages. Oxford: Blackwell. ISBN 978-0-631-19815-4.
- Trumpp, P (1872). Grammar of the Sindhi Language. London: Trübner and Co. ISBN 81-206-0100-9.
Надворешни врски
уреди- Синдски речник Архивирано на 9 јуни 2010 г.
- Пишувај на синдски Архивирано на 31 мај 2013 г.
- Информации и изговор на синдскиот Архивирано на 17 јуни 2013 г.
- Сè за синдскиот јазик