Сараевски универзитет

Универзитетот во Сараево (босански, хрватски и српски: Univerzitet u Sarajevu/босански и српски: Универзитет у Сарајеву) — државен универзитет кој се наоѓа во Сараево, Босна и Херцеговина. Тој е најголем и најстар универзитет во земјата, како и најстара институција за високо образование во поранешна Југославија. Првично универзитетот бил основан во 1537 година како исламска медреса.[2]

Универзитет Сараево
Univerzitet u Sarajevu
Универзитет у Сарајеву
Ректорското седиште на Универзитетот во Сараево и зградата на Правниот факултет, изградена во 1850-тите
латински: Universitas Studiorum Saraievoensis
Виддржавен
Основандекември 2, 1949; пред 74 години (1949-12-02)
(1537; пред 486 години (1537) како исламска медреса)
РекторPифат Шкриел
Административен кадар
990
Студенти30,866 (2018–19)[1]
МестоСараево, Босна и Херцеговина
КампусUrban
Боисина и бела Предлошка:Scarf
ПрипадностЕвропска асоцијација на универзитети
unsa.ba Уредете го ова на Википодатоците
(бошњачки)
Податотека:University of Sarajevo logo.svg

Со 20 факултети, три академии и три теолошки факултети и со 30.866 запишани студенти заклучно со 2014 година, Сараевскиот Унинверзитет се вбројува меѓу најголемите универзитети на Балканот во однос на запишувањето на студенти. Универзитетот бил воспоставен во 1949 година, и од тогаш на него дипломирале околу 122,000 студенти, 3.891 добиле магистарски степен и 2.284 докторат, на 45 различни полиња.[3] Денес тој се смета за најпрестижен универзитет во Босна и Херцеговина, и вработува повеќе од илјада членови на факултет.[4]

Историја уреди

 
Главна порта на Мадраса Гази Хусрев-бег, библиотека, музејски комплекс Ханика и изградена во 1537 година во Баџарија .

Пред формирањето на современиот универзитет во Сараево, првите школи за високо образование во Сараево и Босна и Херцеговина биле основани во текот на 16 век, под покровителство на Османлиите. Како османлиски институт за високо образование, прва медраса во Босна, со име Гази Хусрев-бег медреса и библиотека, била основана во Сараево 1537 година од Гази Хусрев-бег .[5][6][7]

 
Национален музеј на Босна и Херцеговина, од австроунгарски период.

Универзитетот во својата модерна, секуларна инкарнација се развил за време на владеењето на Австроунгарското царствп, кога биле основани многу од институциите за високо образование и култура, како што е Националниот музеј на Босна и Херцеговина, сè уште активнен денес.[4] Современата историја на Универзитетот во Сараево продолжила и по Првата светска војна, а пред Втората светска војна, како и за време на војната, успешно го проширила својот развој со отворени нови училишта и институти, како што е Факултетот за земјоделство и шумарство во 1940 г. Медицински факултет во 1944 година. Медицинскиот факултет бил повторно воспоставен во 1946 година, а бил отворен и Правниот факултет, колеџот за обука на наставници и, во 1948 година повторно бил основан Факултетот за земјоделство и шумарство.

Во 1949 година бил отворен Факултетот за инженерство. На 2 декември истата година со назначување на првиот ректор, официјално бил основан Универзитетот во Сараево. Со отворањето на Филозофскиот факултет (1950) и Економскиот факултет (1952) била завршена почетната фаза на формирање на Универзитетот во Сараево.

Втората фаза на развојот на универзитетот (1955 - 1969) се одликува со афирмирање на универзитетот, отворање нови институции за високо образование и релативно задоволство од потребите на високообразованите кадри во Босна и Херцеговина. Друго значајно достигнување е организирање и иницирање на постдипломски студии на универзитетот.

Третата фаза (1970–1982) била дефинирана со повеќе институции за високо образование кои биле отворени на универзитетот, научна промоција на универзитетот и негово засилено вклучување и унапредување на меѓународниот академски план. Универзитетот придонел директно и индиректно за формирање нови универзитети во Бања Лука, Мостар и Тузла .

Четвртата фаза (1982–1992) се одликува со одвојување на научните активности од универзитетот и формирање фаворизирани научни институти надвор од него. Ова му донело значителна штета на Универзитетот во Сараево, бидејќи била загрозена кохерентноста на универзитетското образование и научните истражувања. Ова резултирало со понизок квалитет на образование и технолошка стагнација на универзитетот. Неконтролираното запишување на огромен број студенти резултирало со значително помала ефикасност на студиите и хиперпродукција на персонал во одредени области на образование.

Петтата фаза (1992-1995) била одбележана со уништување на објектите и опремата на универзитетот, предизвикана од војната во Босна и Херцеговина и Опсадата на Сараево .

И покрај сите овие тешкотии во животот и работата за време на четиригодишната опсада на Сараево, заради помошта и ентузијазмот, професионалноста, патриотизмот и упорноста на универзитетските наставници и соработници, како и на студентите, Универзитетот во Сараево успеал да го задржи континуитет на работа и живот. Ова претставувал специфичен аспект на интелектуален академски отпор против сè што е варварско и нецивилизирано. Тоа претставувало придонес на универзитетот за афирмирање на слободата и демократијата, навлегувањето против војната и агресијата и афирмирањето на суверенитетот на Босна и Херцеговина.

На почетокот на 1996 година Универзитетот во Сараево влегол во фаза на повоено физичко и академско обновување и реконструкција. Физичкото обновување било насочено кон реконструкција и обнова на уништените објекти (преку реализација на проект за нов универзитетски кампус), замена на уништена образовна и научна опрема и реконструкција на студентски домови. На овој план биле постигнати значајни резултати и биле формирани услови за студии со повисок квалитет во одредени области. Сепак, и покрај бројните проекти за реконструкција, Универзитетот во Сараево сè уште не го достигнал целосниот предвоен потенцијал. Квалитетот и бројот на студентски домови се далеку под потребното, технологијата е претежно застарена, а бидејќи работните услови би можеле да бидат многу подобри, академскиот кадар исто така недостасува. Покрај тоа, војната предизвикала и проблеми меѓу академиците и многумина што работеле на универзитетот пред војната не продолжиле по нејзиниот крај. Квалитетот на студиите полека се подобрува, делумно заради спроведувањето на Болоњскиот процес, но сè уште има хиперпродукција во некои области на образование бидејќи Босна и Херцеговина нема унифицирана програма за високо образование (може да се каже дека има дури 11 програми, од кои секоја ја спроведува Болоњската спогодба на свој начин).

Процесот на обнова и реконструкција на универзитетот е поддржан од активностите на Европската асоцијација на универзитети, Европскиот совет, Европската унија, како и цела низа меѓународни организации и институции вклучени во областа на високото образование.

Универзитетот во Сараево има партнерства со над 120 универзитети во Европа, САД, Канада и Блискиот Исток.[8][9]

Главната цел на сите тековни активности на универзитетот е да се подигне квалитетот на студиите, да се создаде современ универзитет со европско потекло, кој ќе биде респектабилен претставник на Босна и Херцеговина на меѓународно ниво и промотор на традиционалното, историското, културното, научни и уметнички вредности на земјата и Југоисточна Европа.

Организација уреди

 
Ветеринарен факултет
 
Природно-математички факултет
 
Филозофски факултет
 
Академија за ликовни уметности
 
Зграда на Правниот факултет на Универзитетот во Сараево, изградена во 1850-тите.

Универзитетот се состои од 32 факултети, академии и колеџи, поделени во 6 академски групи и дополнителен број други програми:

Придружни членови
  • Факултет за исламски студии
  • Факултет за католичка теологија
  • Факултет за јавна администрација
Институти
  • Институт за историја
  • Институт за истражување на злосторства против човештвото и меѓународно право
  • Институт за генетско инженерство и биотехнологија
  • Институт за ориентација
  • Студентски центар Сараево
  • Институт за социјални истражувања

Наводи уреди

  1. „HIGHER EDUCATION 2018/2019“ (PDF). fzs.ba (босански). Посетено на 29 November 2019.
  2. Agency, Anadolu. „Saraybosna'da 476 yıldır yaşayan medrese! (Sarajevo Celebrates 476 Years of its Medresa!)“. Haber7. Посетено на 11 November 2013.
  3. „Univerzitet u Sarajevu - O Univerzitetu“. unsa.ba (босански). Посетено на 26 April 2017.
  4. 4,0 4,1 „A History of the University of Sarajevo“. City of Sarajevo. 19 May 2010. Архивирано од изворникот на 2015-09-10. Посетено на 10 June 2012.
  5. „History“. www.ghb.ba (англиски). Архивирано од изворникот на 2017-01-01. Посетено на 26 April 2017.
  6. „Gazi Husrev-begova medresa“. www.medresa.ba (босански). Архивирано од изворникот на 2017-04-27. Посетено на 26 April 2017.
  7. Agency, Anadolu. „Saraybosna'da 476 yıldır yaşayan medrese! (Sarajevo Celebrates 476 Years of its Medresa!)“ (турски). Haber7. Посетено на 11 November 2013.
  8. „University of Sarajevo – DEPARTMENT FOR INTERNATIONAL COLLABORATION“. www.erasmus-unsa.ba. Архивирано од изворникот на 2017-05-05. Посетено на 27 April 2017.
  9. „University of Sarajevo - INFO - International agreements“ (.pdf). www.unsa.ba (босански). Посетено на 27 April 2017.

Надворешни врски уреди

Координати: 43°52′N 18°25′E / 43.867° СГШ; 18.417° ИГД / 43.867; 18.417