Пополжани (Леринско)
Пополжани или Папажани (грчки: Παπαγιάννης, Папајанис; до 1928 г. Παπαζάνη / Ποπόζιανη, Папазани / Попозяни), поретко: Вакуф Ќој (Βακούφ Κιόι)[2]) — село во Леринско, Егејска Македонија, денес во општината Лерин на истоимениот округ во областа Западна Македонија, Грција. Населението брои 581 жител (2011), сочинето исклучиво од Македонци.[3]
| Пополжани Παππαγιάννης | |
|---|---|
 Сретселото на Пополжани за време на Првата светска војна | |
  Пополжани | |
|
Местоположба во областа   Пополжани | |
| Координати: 40°50.19′N 21°29.53′E / 40.83650° СГШ; 21.49217° ИГД | |
| Земја | Грција |
| Област | Западна Македонија |
| Округ | Лерински |
| Општина | Лерин |
| Општ. единица | Овчарани |
| Надм. вис. | 615 м |
| Население (2011)[1] | |
| • Вкупно | 581 |
| Часовен појас | EET (UTC+2) |
| • Лете (ЛСВ) | EEST (UTC+3) |
Географија уреди
Селото е сместено во Леринското Поле, крај желзничката линија за Битола. Лежи 12 км североисточно од Лерин на брегот на Сакулева Река.
Историја уреди
Во Отоманското Царство уреди
Селото е основано на денешното место околу 1700 г., а пред тоа се наоѓало на местото на сегашната шумичка Вакуфска Корија на ридот Страната.[4] Во 1861 г. на неговата етничката карта Јохан фон Хан го обележал Вакуфќој (Wakufkjoi) како македонско село.[5][6] Во почетокот на XX век Пополжани било чисто македонско село во Леринската каза. Според Васил К’нчов („Македонија. Етнографија и статистика“) во 1900 г. во Пополжени (Вакуф Ќој) (Попължени (Вакъвъ Кьой)) живееле 1.100 Македонци христијани.[7][8] На Етнографската карта на Битолскиот Вилает од 1901 г. Вакуф-кеј (Попожени) се води како чисто македонско село во Леринската каза на Битолскиот санџак со 127 куќи.[9] На почетокот на XX век целото село потпаднало под врховенството на Бугарската егзархија и во него работела бугарската пропаганда. По податоци на егзархискиот секретар Димитар Мишев („La Macédoine et sa Population Chrétienne“) во 1905 г. селото имало 1.088 Македонци под егзархијата и во него работело основно бугарско училиште со 1 учител и 54 ученици.[7][10]
Раководител на месниот комитет на Македонската револуционерна организација бил попот Стефан Скендеров[11].
Во 1903 г. жителите на селото зеле учество во Илинденското востание. Грците го сметале за непријателско и на повеќе наврати го напаѓале. На почетокот од XX век многу жители на Пополжани се иселиле во САД. Според Боривое Милоевиќ, пред Балканските војни селото броело 120 македонски куќи.[3]
Во Грција уреди
По Балканските војни во 1913 г. селото е припоено кон Грција согласно Букурешкиот договор, кога броело 887 жители. Во 1920 г. во Пополжани се попишани 750 жители.[3] Во 1926 г. властите го преименувале во Папајанис.[12] Според пописот од 1928 г. во селото живееле 930 лица.[3] Во 1940 г. селото се накачило на 1.334 лица поради големиот природен прираст, и покрај иселувањата во прекуокеанските земји, Вардарска Македонија, Бугарија и во градот Лерин.[3]
Во меѓувоениот период населението било под силно иследување на грчката државна безбедност и обележано како село со претежно антигрчки или нејасен став. Селото не пострадало во Граѓанската војна,[13] но сепак извесен број семејства се иселиле во Р Македонија.
По периодите по војната е забележано иселување на 200 лица во прекуокеанските земји.[3] Ова особено зело замав во 1960-тите. Друг бран на иселување се јавил во 1990-тите и понатаму, каде поворно е забележан значаен пад на бројот на жители.
Според истражување од 1993 г. Пополжани е чисто „словенојазично“ село во кое македонскиот јазик е зачуван на средно ниво.[14]
Верски објекти уреди
Во селото се наоѓаат следниве верски објекти:
- „Св. Никола“ — црква изградена од 1908 до 1912 г.
- „Св. Константин и Елена“ — манастир изграден во 1962 г.
- „Свети Никодим“ — црква во месноста Дивио Рид
Друштва уреди
- Граѓанско здружение „Александар Велики“
- Женски клуб
- Спортски клуб „Арис“.
Население уреди
Еве преглед на населението во сите пописни години, од 1940 г. до денес:
| Година | 1940 | 1951 | 1961 | 1971 | 1981 | 1991 | 2001 | 2011 | 2021 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Население | 1.334 | 1.389 | 1.382 | 984 | 923 | 912 | 640 | 581 |
- Извор за 1940-1991 г.: Т. Симовски, Населените места во Егејска Македонија
Стопанство уреди
Главни производи на Пополжани се житото и сточарските преработки.[3]
Личности уреди
- Родени во Пополжани
- поп Стефан Скендеров (1855 – ?) — раководител на месниот комитет МРО во селото
- поп Димитар Скендеров (1885 – ?) — револуционер, деец на МРО
- Мицко Солаков (1890 – 1928) — револуционер
- Никола Ангелов (1884 – ?) — револуционер, борец во Балканските војни
- Живко Попов (? – 1947) — деец на СНОФ[15]
- Трајан Стеловски (1920 – 1946) — деец на СНОФ
- Ристо Бакалот — деец на СНОФ
- Тодор Глувчев — деец на СНОФ
- Доне Димов — деец на СНОФ
- Гавре С. Динов — деец на СНОФ
- Пандо К. Цакле — деец на СНОФ
- Починати во Пополжани
- Георгиос Василиу, (? - 1927) — гркомански андарт, починал во Пополжани или во Сакулево
- Нацо Кочев (? – 1908) — револуционер на МРО
- Ѓорѓи Суљов (Γεώργιος Σούλιος) — гркомански андартски деец, четник кај Цондос, Каудис, Фалирејас и Макрис[16]
Поврзано уреди
Наводи уреди
- ↑ „Попис на населението од 2011 г. Трајно население“. Државен завод за статистика на Грција.
- ↑ Μετονομασίες των Οικισμών της Ελλάδας. Ποπόζιανη -- Παπαγιάννης
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 3,6 Симовски, Тодор (1998). Населените места во Егејска Македонија : географски, етнички и стопански одлики. II дел. Скопје: Институт за национална историја. стр. 168.
- ↑ Портал на поранешната општина Овчарани[мртва врска] (грчки)
- ↑ Нарекувајќи го „бугарско“ под влијание на бугарската пропаганда.
- ↑ Croquis der westlischen Zurflüsse des oberen Wardar von J.G. von Hahn. Deukschriften der k Akad. d wissenseh. philos. histor. CIX1Bd, 1861.
- ↑ 7,0 7,1 Како што е општопознато, Македонците во бугарските извори се присвојуваат и водат како Бугари, и покрај признанието дека самите се изјаснувале како Македонци.
- ↑ Кънчов, Васил. Македония. Етнография и статистика, София, 1900, стр.249.
- ↑ Михајловски, Роберт, уред. (2017). Етнографска карта на Битолскиот вилает (PDF). Каламус. стр. 26.
- ↑ Brancoff, D.M. La Macédoine et sa Population Chrétienne, Paris, 1905, рр. 176-177.
- ↑ Спомени на Георги Попхристов
- ↑ „Δημήτρης Λιθοξόου. Μετονομασίες των οικισμών της Μακεδονίας 1919 - 1971“. Архивирано од изворникот 20 јуни 2012. Посетено на 20 јуни 2012.
- ↑ „Δημήτρης Λιθοξόου. Η περιοχή Φλώρινας (Λέριν) / Florina (Lerin) γεωγραφία της ιστορίας“. Архивирано од изворникот 2009-04-03. Посетено на 2009-04-03.
- ↑ Riki Van Boeschoten. "Usage des langues minoritaires dans les départements de Florina et d’Aridea (Macédoine)"
- ↑ „Elizabeth Kolupacev Stewart, For Sacred National Freedom: Portraits Of Fallen Freedom Fighters, Politecon Publications, 2009“. Архивирано од изворникот на 2012-03-21. Посетено на 2019-12-15.
- ↑ Μιχαηλίδης, Ιάκωβος Δ., Κωνσταντίνος Σ. Παπανικολάου (2008). Αφανείς γηγενείς μακεδονομάχοι (1903-1913) (PDF). Θεσσαλονίκη: University Studio Press. стр. 173. ISBN 978-960-12-1724-6.
Надворешни врски уреди
Пополжани (Леринско) на Ризницата ?
