Петар Матиќ Дуле
Петар Матиќ - Дуле (српски: Петар Матић Дуле; 6 јули 1920 – 4 октомври 2024)— српски партизан и ветеран од Втората светска војна, поранешен генерал-полковник на Југословенската народна армија (ЈНА), политичар, општествено-политички работник и последниот жив народен херој на Југославија. [1] [2] [3]
| Петар Матиќ Дуле | |
|---|---|
Петар Матић Дуле | |
 Матиќ во 1978 г. | |
| Роден(а) | 6 јули 1920 Ириг, Србија, СХС |
| Починал(а) | 4 октомври 2024 (возр. 104) Белград, Србија |
| Националност |
|
| Државјанство |  Кралство Југославија СФРЈ Србија и Црна Гора Србија |
| Партија | Комунистичка партија на Југославија |
| Сопружник | Душанка Матиќ |
Биографија
уредиМатиќ е роден во Ириг, Србија на 6 јули 1920 година. Потекнувал од богато земјоделско семејство. Основно училиште го завршил во родниот град и до почетокот на Втората светска војна се занимавал со земјоделство. Се дружел се со млади работници и студенти, и така се запознал со идеите на работничкото движење и во јуни 1940 година станал член на Комунистичката партија на Југославија (КПЈ). [4]
Веднаш по Априлската војна и окупацијата на Кралството Југославија во 1941 година, Петар кој бил секретар на Месниот комитет, а потоа и секретар на Окружниот комитет на КПЈ за Ириг и член на Подготвителниот штаб на востанието, активно работел на организирање на Сремското востание во август 1941 година. Исто така тој бил задолжен за прием на комунистички затвореници кои избегале од затворот во Сремска Митровица . По формирањето на партизанската чета во Ириг, Матиќ станал нејзин прв политички комесар. Летото 1942 година, при голема непријателска офанзива на Фрушка Гора, бил ранет во ногата. По заминувањето на поголемиот дел од Сремскиот партизански одред во источна Босна,тој останал во Срем со својот четврти баталјон. Прво бил заменик, а потоа командант на овој баталјон. [5]
Во средината на мај 1943 година, Матиќ бил назначен за командант на Третата група војводински ударни баталјони, која подоцна била во состав на Третата војводинска ударна бригада. Заедно со Штабот на бригадата организирал голем број заседи и напади врз населени места и средства за комуникации. По неуспешниот напад на непријателскиот гарнизон во Брчко, во ноември 1943 година, се вратил во Срем, каде што ја презел должноста командант на Сремскиот партизански одред. [6]
Петар Матиќ Дуле бил назначен е за командант на Шестата војводинска ударна бригада во април 1944 година. Во борбите на оваа бригада со Германците на Фрушка Гора на 17 јули 1944 година бил повторно ранет, овој пат во градите и набрзо бил префрлен на лекување во Италија. По враќањето во земјата бил назначен за командант на Оперативната зона Срем при Генералштабот на НОВ и ПО Војводина.
По ослободувањето на Белград во ноември 1944 година бил испратен да студира во Советскиот Сојуз, каде во 1945 година дипломирал на Вишата воена академија „Ворошилов“. По завршувањето на ова училиште, се вратил во ослободена Југославија и тука дипломирал на Вишата воена академија на ЈНА во 1954 година. Вршел различни одговорни должности во ЈНА - бил командант на 51-та војводинска и 4-та краина дивизија, началник на штабот на корпусот и началник на штабот во Генералштабот, началник на воената школа на ЈНА, прв. Заменик на началникот на Генералштабот на ЈНА, помошник сојузен секретар за национална одбрана на СФРЈ и потсекретар во Сојузниот секретаријат за национална одбрана (ССНО). Подоцна исто така бил претседател на Комисијата за национална одбрана и социјална самоодбрана (ОНО и ДСЗ) при Претседателството на ЦК на Сојузот на комунистите на Југославија. Се пензионирал на 31 декември 1980 година како генерал-полковник на ЈНА.
Бил избран за член на ЦК на Сојузот на комунистите на Југославија од 8. Конгрес на КПЈ . Исто така бил и член на Централниот комитет на КПЈ за ЈНА. Избран е за народен пратеник на Собранието на СР Србија и на Сојузното собрание на СФРЈ, во повеќе мандати. Од 1982 до 1986 година бил член на Претседателството на ЦК на КПЈ. Пролетта 1988 година бил избран за претседател на Сојузниот одбор на СУБНОР Југославија,а во октомври истата година бил сменет поради конфликт со раководството на СР Србија. По овој конфликт Матиќ се откажал од членството во ЦК на Сојузот на комунистите на Југославија. [7]
Петар Матиќ Дуле е носител на Партизанска споменица од 1941 година и на други југословенски одликувања, меѓу кои и Орденот Југословенска ѕвезда со лента, Орденот на воениот банер, Ордените за заслуги за народот со златна ѕвезда, Орден за братство и единство со златен венец, Орден на народна армија со ловоров венец, друг со златна ѕвезда, орден за воени заслуги со голема ѕвезда, орден на партизанска ѕвезда со сребрен венец и два ордени за храброст . Бил одликуван со Орден за народен херој на Југославија на 20 декември 1951 година. [8]
Целото семејство на Матиќ учествувало во војната. Неговата мајка била стрелана во логорот во Јасеновац во 1942 година. Неговиот татко бил измачуван во германски затвор и две недели откакако излегол од затвор, починал во родниот Ириг во Србија.
Неговата сопруга Душанка исто така била учесник во Народноослободителната војна (НОВ) и учествувала во ослободувањето на Белград .
Матиќ наполнил 100 години на 6 јули 2020 година. [9]
Наводи
уреди- ↑ „PETAR MATIĆ DULE, POSLEDNJI ŽIVI NARODNI HEROJ JUGOSLAVIJE: Svet opasno liči na onaj pred rat“. Kurir (српски).
- ↑ „PETAR MATIĆ DULE, POSLEDNJI ŽIVI NARODNI HEROJ JUGOSLAVIJE: Svet opasno liči na onaj pred rat“. Mreža za izgradnju mira (српски).
- ↑ „Hundred-year-old WW II Yugoslav hero decorated“. N1 (англиски). 6 July 2020.
- ↑ „Ovako je proslavio 100. rođendan (VIDEO)“. Alo.rs (српски).
- ↑ „PETAR MATIĆ DULE: Mladić i ja nismo generali iste vojske“. Autonomija (српски). 3 May 2017.[мртва врска]
- ↑ „Petar Matić Dule - general JNA (jedna herojska biografija)“. Tačno (српски). 21 December 2021.
- ↑ „Borili smo se za pravo da odlučujemo o sopstvenoj sudbini - Intervju – Petar Matić Dule, poslednji narodni heroj u Srbiji“. Nedeljnik Vreme (српски). 4 November 2020.
- ↑ „Narodni heroj Petar Matic Dule“. Печат - Лист слободне Србије (српски).
- ↑ „Poslednji živi nosilac Ordena narodnog heroja Jugoslavije nosi još jedno odličje“. NOVOSTI (српски).
Надворешни врски
уреди- Danas.rs : Заборављени деведесетогодишњаци (26. XII 2011)
- Blic.rs : ПОСЛЕДЊИ НАРОДНИ ХЕРОЈ Командовао е акцијом по кој е СНИМЉЕН ФИЛМ, а и данас има снажен политички став (11. III 2018)
- Kurir.rs : ПЕТАР МАТИћ ДУЛЕ, ПОСЛЕДЊИ ЖИВИ НАРОДНИ ХЕРОЈ ЈУГОСЛАВИЈЕ: Свет опасно личи на онај пред рат (1. IX 2019)
- Ало.рс : ПОСЛЕДЊИ ХЕРОЈ СФРЈ Овако е прославио 100. роѓендан (6. VII 2020)
- Politika.rs : Стогодишњем Петру Матиће поново уручен орден народна хероја (6. VII 2020)