Какараска

село во Серско, Егејска Македонија

Какараска (грчки: Αγία Ελένη, Агија Елени; до 1926/1927 г. Κακαράσκα, Какараска или Καράσκα, Караска[2]) — село во Серско, Егејска Македонија, денес во општината Сер на Серскиот округ, Грција. Сè до 1920-тите било населено исклучиво со Македонци, а денес е мешано.[3]

Какараска
Αγία Ελένη
Какараска is located in Грција
Какараска
Какараска
Местоположба во областа
Какараска во рамките на Сер (општина)
Какараска
Местоположба на Какараска во Серскиот округ и областа Централна Македонија
Координати: 41°0.5′N 23°33.35′E / 41.0083° СГШ; 23.55583° ИГД / 41.0083; 23.55583
ЗемјаГрција
ОбластЦентрална Македонија
ОкругСерски
ОпштинаСер
Општ. единицаКиспикеси
Надм. вис.&1000000000000001500000015 м
Население (2021)[1]
 • Вкупно361
Час. појасEET (UTC+2)
 • Лето (ЛСВ)EEST (UTC+3)

Географија

уреди

Селото се наоѓа во Серското Поле на 12 км јужно од градот Сер и на 3 км источно од Киспикеси.

Историја

уреди

Се смета дека името на селото доаѓа од дијалектниот збор за страчка (Corvus pica) — какараска.[4]

Во Отоманското Царство

уреди

На крајот од XIX век Какараска било село во Серската каза. Во „Етнографија на вилаетите Адријанопол, Монастир и Салоника“ од 1873 г. Какараска еднаш е претставена како село во Серската каза со 76 домаќинства на 160 жители Македонци, а другпат како село во Демирхисарската каза со 50 домаќинства на 170 Македонци.[5][6]

Во 1891 г. Георги Стрезов напишал за селото:

Какараска, на ЈИ от Бејлик Маала, чифлик од Тефик-бег. Црква грчка. 26 куќи со 150 жители Македонци.[7] Патот рамен, но на места секогаш блатест.[8]

Според Васил К’нчов („Македонија. Етнографија и статистика“) во 1900 г. Какараска имала 500 жители Македонци.[5][9]

На почетокот на XX век населението на Какараска било под врховенството на Цариградската патријаршија и во него работела грчката пропаганда. По податоци на егзархискиот секретар Димитар Мишев („La Macédoine et sa Population Chrétienne“) во 1905 г. населението на селото се состоело од 336 Македонци патријаршисти и 48 Роми.[5] Во Какараска работело грчко основно училиште.[10] Подоцна селото прешло под врховенството на Бугарската егзархија и имало бугарско училиште, а со тоа и бугарска пропаганда. Во 1908 г. грчки податоци селото имало 40 православни жители.[11]

Во извештај од 20 јануари 1910 г. училишниот инспектор на Бугарската егзархија од Сер напишал:

Какараска е чифлик со 30 куќи – Македонци и Роми[5] кои се откажале од Егзархијата. Чифликот е сопственост на тројца стопани, од кои еден е болницата во Сер. Таа изградила ново училиште само за 4-5 деца. Во селото нема црква. Учителот Иван Спиров ја нема неопходната стручна подготовка и пракса... Учениците се 19, од кои 14 машки и 5 женски.[12]

Во Грција

уреди

За време на Првата балканска војна селото е окупирано од бугарска војска, а по Втората балканска војна во 1913 г. е припоено кон Грција согласно Букурешкиот договор. Таа година имало само 22 жители, кои во 1920 г. се накачиле на 186, што говори за тоа дека настрадало во Втората балканска војна.[3] Во 1922 г. во Какараска се доведени Грци од селото Кости, југоисточна Бугарија, чии потомци и до денес практикуват нестинарство. На пописот од 1928 г. Какараска било етнички мешано село со 371 жител,[3] од кои 196 лица (52 семејства) биле дојденци, а останатите македонски мештани.[13]

На 28 декември 1926 г. селото е преименувано во Агија Елени, но името официјално стапило на сила во 1927 г.[2][14]

Во 1933 г. е изградена црквата „Св. Константин и Елена“.[15]

Население

уреди

Еве преглед на населението во сите пописни години, од 1940 г. до денес:

Година 1940 1951 1961 1971 1981 1991 2001 2011 2021
Население 610 648 803 773 671 622 636 476
Извор за 1940-1991 г.: Т. Симовски, Населените места во Егејска Македонија

Наводи

уреди
  1. „Попис на населението од 2021 г. Трајно население“. Државен завод за статистика на Грција.
  2. 2,0 2,1 „Μετονομασίες των Οικισμών της Ελλάδας“. Πανδέκτης: Name Changes of Settlements in Greece. Посетено на 12 април 2021.
  3. 3,0 3,1 3,2 Симовски, Тодор Христов (1998). Населените места во Егеjска Македониjа (PDF). II дел. Скопjе: Здружение на децата-бегалци од Егејскиот дел на Македонија, Печатница „Гоце Делчев“. стр. 256–257. ISBN 9989-9819-6-5.
  4. Иванов, Йордан Н (1982). Местните имена между долна Струма и долна Места : принос към проучването на българската топонимия в Беломорието. София: Издателство на Българската академия на науките. стр. 130.
  5. 5,0 5,1 5,2 5,3 Како што е општопознато, Македонците во бугарските извори се присвојуваат и водат како Бугари, и покрај признанието дека самите се изјаснувале како Македонци.
  6. Македония и Одринско : Статистика на населението от 1873 г. София: Македонски научен институт – София, Македонска библиотека № 33. 1995. стр. 118–119, 136–137. ISBN 954-8187-21-3. no-break space character во |pages= во положба 4 (help)
  7. Нарекувајќи ги „Бугари“ под влијание на бугарската пропаганда.
  8. Стрезов, Георги (1891). „Два санджака отъ Источна Македония“ (PDF). Периодическо списание на Българското книжовно дружество въ Средѣцъ. Средѣцъ: Държавна печатница. Година Седма (XXXVI): 840.
  9. Кѫнчовъ, Василъ (1900). Македония. Етнография и статистика. София: Българското книжовно дружество. стр. 176. ISBN 954430424X.
  10. Brancoff, D. M (1905). La Macédoine et sa Population Chrétienne : Avec deux cartes etnographiques (PDF). Paris: Librarie Plon, Plon-Nourrit et Cie, Imprimeurs-Éditeurs. стр. 200–201.
  11. Αθανάσιος Χαλκιόπουλος, Εθνολογική στατιστική των βιλαετίων Θεσσαλονίκης και Μοναστηρίου, Αθήναι 1910. Цитирано по: Δημοτικό Σχολείο Σκουτάρεως Σερρών Архивирано на 30 ноември 2007.
  12. Галчев, Илия. Българската просвета в Солунския вилает, Университетско издателство „Св. Климент Охридски“, София, 2005, стр. 145.
  13. Κατάλογος των προσφυγικών συνοικισμών της Μακεδονίας σύμφωνα με τα στοιχεία της Επιτροπής Αποκαταστάσεως Προσφύγων (ΕΑΠ) έτος 1928, Архивирано од изворникот на 30 јуни 2012, Посетено на 30 јуни 2012
  14. Δημήτρης Λιθοξόου. Μετονομασίες των οικισμών της Μακεδονίας 1919 - 1971, Архивирано од изворникот на 30 јуни 2012, Посетено на 30 јуни 2012
  15. „Ιερός Ναός Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης“. Ιερά Μητρόπολη Σερρών και Νιγρίτης. Посетено на 16 декември 2017.