Зелена морска желка

вид морска желка

Зелената морска желка (Chelonia mydas), позната и како црна (морска) желка или Пацифичка зелена желка,[4] е вид на голема морска желка од фамилијата Cheloniidae. Тоа е единствениот вид од родот на Chelonia. Тие се протегаат низ тропските и суптропските мориња низ светот и имаат две различни популации во Атлантскиот и Тихиот Океан, но ги има и во Индискиот Океан.[5] Нивното име се однесува на зелената маст што се наоѓаат под нивната карапа, а не на бојата на нивната карпа која е од маслинесто до црна боја.

Green sea turtle
A green sea turtle swimming above a Hawaiian coral reef
CITES Appendix I (CITES)[2]
Scientific classification edit
Kingdom: Animalia
Phylum: Chordata
Class: Reptilia
Order: Testudines
Suborder: Cryptodira
Superfamily: Chelonioidea
Family: Cheloniidae
Subfamily: Cheloniinae
Genus: Chelonia

Brongniart, 1800
Species:
C. mydas
Binomial name
Chelonia mydas

Synonyms[3]
Species synonymy
  • Testudo mydas

Linnaeus, 1758

  • Testudo macropus

Walbaum, 1782

(nomen illegitimum)

  • Testudo viridis

Schneider, 1783

  • Testudo japonica

Thunberg, 1787

  • Testudo marina vulgaris

Lacépède, 1788

  • Testudo viridisquamosa

Lacépède, 1788

  • Testudo mydas macropus

Suckow, 1798

  • Chelonia mydas

Brongniart, 1800

  • Testudo chloronotos

Bechstein, 1800

  • Testudo cepediana

Daudin, 1801

  • Testudo rugosa

Daudin, 1801

  • Chelone mydas

— Brongniart, 1805

  • Chelonia japonica

Schweigger, 1812

  • Chelonia virgata

Schweigger, 1812

  • Caretta cepedii

Merrem, 1820

  • Caretta esculenta

Merrem, 1820

  • Caretta thunbergii

Merrem, 1820

  • Caretta mydas

Fitzinger, 1826

  • Caretta virgata

— Fitzinger, 1826

  • Chelonia lachrymata

Cuvier, 1829

  • Chelonia maculosa

Cuvier, 1829

  • Chelonia midas [sic]

Wagler, 1830

(ex errore)

  • Chelonia mydas var. japonica

Gray, 1831

  • Chelonia esculenta

Wiegmann & Ruthe, 1832

  • Chelonia bicarinata

Lesson, 1834

  • Chelonia marmorata

A.M.C. Duméril & Bibron, 1835

  • Chelonia (Chelonia)

cepedeana [sic]

Fitzinger, 1835

(ex errore)

  • Chelonia viridis

Temminck & Schlegel, 1835

  • Mydas mydas

Cocteau, 1838

  • Mydasea mydas

Gervais, 1843

  • Euchelonia mydas

Tschudi, 1846

  • Megemys mydas

Gistel, 1848

  • Chelonia lacrymata [sic]

Agassiz, 1857

(ex errore)

  • Chelonia formosa

Girard, 1858

  • Chelonia tenuis

Girard, 1858

  • Euchelys macropus

— Girard, 1858

  • Chelone macropus

Strauch, 1862

  • Chelone maculosa

— Strauch, 1862

  • Chelone marmorata

— Strauch, 1862

  • Chelone virgata

— Strauch, 1862

  • Chelone viridis

— Strauch, 1862

  • Chelonia albiventer

Nardo, 1864

  • Thalassiochelys albiventer

Günther, 1865

  • Chelonia agassizii

Bocourt, 1868

  • Mydas viridis

— Gray, 1870

  • Chelone midas

Cope, 1871

  • Chelonia lata

Philippi, 1887

  • Chelone mydas

Boulenger, 1889

  • Chelonia mydas mydas

Mertens & L. Müller, 1928

  • Caretta thunbergi [sic]

H.M. Smith, 1931

(ex errore)

  • Chelonia mydas agassizii

Carr, 1952

  • Chelonia mydas agassizi [sic]

Schmidt, 1953

(ex errore)

  • Chelonia mydas carrinegra

Caldwell, 1962

  • Chelonia agazisii [sic]

Tamayo, 1962

(ex errore)

  • Testudo nigrita

Tamayo, 1962

  • Chelonia agassizi

— Carr, 1967

  • Chelonia mydus [sic]

Nutaphand, 1979

(ex errore)

  • Chelonia mydas carinegra [sic]

Nutaphand, 1979

(ex errore)

  • Testudo chloronotus [sic]

H.M. Smith & R.B. Smith, 1980

(ex errore)

  • Chelone albiventer

— Márquez, 1990

  • Caretta thumbergii [sic]

Sharma, 1998

(ex errore)

  • Chelonia mydas viridis

Karl & Bowen, 1999

Нивното срамнето тело, на C. mydas, е покриено со голема капа во форма на солза; има пар големи флипери слични на весла. Обично тие се светло обоени, иако во популациите на источниот Пацифик, делови од карапасот може да бидат речиси црни. За разлика од другите членови од нивното семејство, како што е морската желка, C. mydas се претежно тревојади. Возрасните желки обично живеат во плитките лагуни, и се хранат со разни видови морски треви.[6] Желките ги одгризуваат врвните сечилата на морската трева, што ја одржува здрава.

Како и другите морски желки, и тие мигрираат на долги растојанија помеѓу местата за храна и плажите за шрафирање. Многу острови околу светот се познати како острови на желките, со тоа што зелените морски желки се гнездат на нивните плажи. Женките лазат по плажите и копаат гнезда и снесуваат јајца во текот на ноќта. Подоцна, се појавуваат младите желки и се тркалаат во водата. Тие кои достигнуваат зрелост можат и да живеат до 90 години во дивината.[7]

Желките C. mydas се наведени како загрозен вид од IUCN и CITES и се заштитени од експлоатација во повеќето земји.[8] Незаконски е да се собираат, повредуваат или убиваат. Покрај тоа, во многу земји имаат закони за заштита на областите за гнездење. Но сепак, желките се уште се во опасност поради човековата активност. Во некои земји, желките и нивните јајца уште се ловат за храна. Загадувањето истотака, индиректно им штети на желките и во популациска, и во индивидуална скала. Често е многу желки да умарат откако ќе бидат фатени во рибарски мрежи. Покрај тоа, развојот на нивното живеалиште, често предизвикува губење на живеалиштата со елиминирање на плажите за гнездење.

Таксономијата уреди

Зелената морска желка припаѓа на племето Челониини.[9] Во 1993 година имало студија која го разјасни статусот на родот Chelonia во однос на другите морски желки. Месојадците Еретмочели (ајдучка трева), Карета (крапавица) и Лепидохели (ридли) се доделени на племето Каретини. Тревопасните родови Челонија го гарантираа нивниот статус како род, додека Нататор (рамен бек) беше дополнително отстранет од другите родови отколку што претходно се верувало.[10]

Видот е првично опишан од Карл Линеј во неговото значајно 10-то издание од 1758 година како Testudo mydas. Во 1868 година, Мари Фирмин Бокур го именувала тој вид на морската желка во Chelonia agassizii,[11] во чест на швајцарско-американскиот зоолог Луис Агасиз.[12] Овој „вид“ бил наречен „црноморска желка“. Пподолжените истражувања утврдија дека „црноморската желка“ на Бокур, не е генетски различна од C. mydas, а со тоа и таксономски не е посебен вид.[13] Овие два „вида“ потоа беа обединети како Chelonia mydas и популациите добија статус на подвидови: C. mydas се однесува на првично опишаната популација, додека C. mydas agassizi се однесува само на популацијата на Тихиот Океан позната како зелена желка Галапагос. Оваа подподелба подоцна било утврдена дека е неважечка и сите членови на видовите потоа беа означени како Chelonia mydas. Често споменуваното име C. agassizi останува неважечки помлад синоним за C. mydas.

Заедничкото име на видот не произлегува од некоја посебна зелена надворешна обоеност на желката. Неговото име доаѓа од зеленикавата боја на маснотиите на желките, која се наоѓа само во слој помеѓу нивните внатрешни органи и нивната школка.[14] Како вид кој се среќава низ целиот свет, зелената желка има многу локални имиња. На хавајски јазик се нарекува honu,[15][16] и локално е познат како симбол на среќа и долговечност.[17]

 
Ескалација на карапас и пластрон
 
Таксидермирана обвивка од Chelonia mydas

Нејзиниот изглед е како типична морска желка C. mydas има дорзовентрално зарамнето тело, клунета глава на крајот од краткиот врат и раце слични на лопатки добро прилагодени за пливање. Возрасните зелени желки растат до 1.5 метри долго.[18] Просечната тежина на зрелите единки е 68-190 кг. и просечната должина на карпасот е 78-112 цм.[19] Исклучителни примероци може да тежат 315 кг. или уште повеќе, при што најголемиот познат C. mydas тежел 395 кг. и измерено 153 цм. во должина на капа.[20]

Анатомски, неколку одлики ја разликуваат зелената желка од другите членови на нејзиното семејство. За разлика од нејзиниот близок роднина, желката јастреба, муцката на зелената желка е многу кратка и нејзиниот клун е откачен. Вратот не може да се вовлече во школка.[21] Обвивката на горната вилица на желката поседува дентикулиран раб, додека долната вилица има посилна, назабена, подефинирана дентикулација. Грбната површина на главата на желката има еден пар префронтални лушпи. Неговиот карапас е составен од пет централни шпицови опкружени со четири пара странични заби. Одоздола, зелената желка има четири пара инфрамаргинални коцки што ја покриваат областа помеѓу пластронот на желката и нејзината обвивка. Зрелите предни додатоци на C. mydas имаат само една канџа (за разлика од јастребот две), иако втората канџа понекогаш е истакната кај младите примероци.[22]

Карапасот на желката има различни обрасци на бои кои се менуваат со текот на времето. Младенчињата од Chelonia mydas, како и оние на другите морски желки, имаат претежно црни капи и светло обоени пластрони. Карапите на младенчињата стануваат темно кафеави во маслинки, додека оние на зрелите возрасни се или целосно кафеави, дамки или мермерни со разновидни зраци. Одоздола, пластронот на желката е обоен во жолта боја. Екстремитетите на C. mydas се темна боја и обложени со жолта боја и обично се обележани со голема темно кафеава дамка во центарот на секој додаток.[23]

Распространетост уреди

 
Популации на гнездење на зелени морски желки

Опсегот на зелената морска желка се протега низ тропските и суптропските океани ширум светот. Двете главни подпопулации се подпопулациите на Атлантикот и на источниот Пацифик. Секоја популација е генетски различна, со свој сет на места за гнездење и хранење во рамките на познатиот опсег на популацијата. Една од генетските разлики помеѓу двете подпопулации е типот на митохондријална ДНК што се наоѓа во клетките на поединецот. Поединци од дебитантите во Атлантскиот Океан и Средоземното Море имаат сличен тип на митохондријална ДНК, а поединците од Тихиот и Индискиот Океан имаат друг тип на митохондријална ДНК.[24] Нивниот роден опсег вклучува тропски до суптропски води долж континенталните брегови и острови помеѓу 30°С и 30°С. Бидејќи зелените морски желки се миграциски вид, нивната глобална дистрибуција се протега во отворен океан. Разликите во митохондријалната ДНК повеќе од веројатно произлегуваат од популациите кои се изолирани едни од други со јужните врвови на Јужна Америка и Африка, без топли води низ кои мигрираат зелените морски желки. Се проценува дека зелената морска желка ги населува крајбрежните области на повеќе од 140 земји, со места за гнездење во над 80 земји во светот во текот на годината. На брегот на Атлантикот на Соединетите држави, зелените морски желки може да се најдат од Тексас и север до Масачусетс. На брегот на Соединетите Американски Држави, тие се пронајдени од јужна Калифорнија на север до најјужниот врв на Алјаска. Најголемата популација на зелени морски желки во рамките на брегот на Соединетите Држави се на Хавајските острови и Флорида. На глобално ниво, најголемите популации на морски желки се во Големиот корален гребен во Австралија и Карипското Море.[25]

Атлантска субпопулација уреди

Зелената морска желка генерално може да се најде низ Атлантскиот Океан . Иако видот е најзастапен во тропските клими, зелените морски желки може да се најдат и во умерените клими, а поединци се забележани дури на север до Канада во западниот Атлантик и Британските Острови на исток. Јужниот опсег на подпопулацијата е познат сè до јужниот врв на Африка на исток и Аргентина во западниот Атлантик. Главните места за гнездење може да се најдат на различни острови на Карибите, долж атлантскиот брег на Флорида во Соединетите Држави, источниот брег на јужноамериканскиот континент и најзначајно, на изолираните северноатлантски острови.

На Карибите, главните места за гнездење се идентификувани на островот Авес, Американските Девствени Острови, Порторико, Доминиканската Република и Костарика . Во последниве години, има знаци на зголемено гнездење на Кајманските Острови.[26] Едно од најважните места за гнездење во регионот е во Тортугуеро во Костарика.[27] Всушност, поголемиот дел од популацијата C. mydas во регионот на Карибите потекнува од неколку плажи во Тортугуеро.[28] Во водите на Соединетите Држави, забележани се мали места за гнездење во државите Џорџија, Северна Каролина и Јужна Каролина. Источниот брег на Флорида е најголемото место за гнездење во Соединетите држави. Островот Хачинсон особено е главно место за гнездење во водите на Флорида. Флорида има неколку годишни периоди на гнездење кога локалните плажи се затворени или опколени за да се заштитат местата за гнездење. Според Green Sea Turtle Watch, во 2015 година на Флорида биле документирани повеќе од 37.000 гнезда на зелени морски желки, што е рекорден број. Покрај спорадичната дистрибуција на местата за гнездење, местата за хранење се многу пошироко распространети низ Флорида. Важни места за хранење во Флорида ги вклучуваат Индиската речна лагуна, Флорида Кис, Флорида залив, Хомосаса, Кристална река и Кедар Кис.[29]

Значајни локации во Јужна Америка вклучуваат затскриени плажи во Суринам и Француска Гвајана.[30] Во јужниот дел на Атлантскиот Океан, најзабележителните места за гнездење на Chelonia mydas се наоѓаат на островот Вознесение,[31] е домаќин на 6.000–13.000 гнезда на желки.[32][33]

Генетика уреди

Геномот на Chelonia mydas бил секвенциониран во 2013 година за да се испита развојот и еволуцијата на планот на телото на желката.[34]

  • Здружение на морски желки на Јапонија, истражувачка станица Курошима
  • TK Bellis „Кралот на желките“.

Надворешни врски  уреди

Наводи уреди

  1. Seminoff, J.A.; et al. (Southwest Fisheries Science Center, U.S.) (2004). "Chelonia mydas". IUCN Red List of Threatened Species. 2004: e.T4615A11037468. doi:10.2305/IUCN.UK.2004.RLTS.T4615A11037468.en. Retrieved 12 November 2021.
  2. "Appendices | CITES". cites.org.
  3. Fritz, Uwe; Peter Havaš (2007).
  4. Swash, A. & Still, R. (2005).
  5. Ferri, Vincenzo (2002). Turtles & Tortoises. Buffalo, New York: Firefly Books. ISBN 978-1-55209-631-4.
  6. „Green Sea Turtle – Chelonia mydas japonica. Turtles of Pakistan. Wildlife of Pakistan. 2003. Посетено на February 21, 2007.
  7. „Green Sea Turtle (Chelonia mydas)“. National Geographic – Animals. National Geographic Society. December 29, 2005. Архивирано од изворникот на 2007-02-05. Посетено на February 21, 2007.
  8. „Green sea turtle“.
  9. Aplin, K.P.; Smith, L.A. (2001). „Checklist of the frogs and reptiles of Westem Australia“ (PDF). Records of the Western Australian Museum Supplement. 6 (3): 51–74. doi:10.18195/issn.0313-122x.63.2001.051-074. Посетено на November 10, 2022.
  10. Bowen, Brian W.; Nelson, William S.; Avise, John C. (June 15, 1993). „A Molecular Phylogeny for Marine Turtles: Trait Mapping, Rate Assessment, and Conservation Relevance“. Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America. 90 (12): 5574–5577. Bibcode:1993PNAS...90.5574B. doi:10.1073/pnas.90.12.5574. PMC 46763. PMID 8516304.
  11. Chelonia agassizi is a commonly cited misspelling of this taxon.
  12. Beolens B, Watkins M, Grayson M (2011).
  13. Karl, Stephen H.; Brian W. Bowen (1999). „Evolutionary Significant Units versus Geopolitical Taxonomy: Molecular Systematics of an Endangered Sea Turtle (genus Chelonia)“. Conservation Biology. 13 (5): 990–999. doi:10.1046/j.1523-1739.1999.97352.x.
  14. „green turtle“. Marine Turtles. Marine Conservation Society. 2007. Архивирано од изворникот на August 22, 2007. Посетено на August 30, 2007.
  15. Mary Kawena Pukui and Samuel Hoyt Elbert (2003). „определница honu. in Hawaiian Dictionary. Ulukau, the Hawaiian Electronic Library, University of Hawaii Press. Не се допушта закосување или задебелување во: |work= (help)
  16. Glick, Daniel (September 2005). „Back from the Brink“. Smithsonian Magazine: 54–55. Посетено на August 31, 2007.
  17. Balazs, G.H.; Southwest Fisheries Center (U.S.) (1980). Synopsis of Biological Data on the Green Turtle in the Hawaiian Islands. NOAA-TM-NMFS-SWFC. 7. Honolulu, Hawaii: U.S. Dept. of Commerce, National Oceanic and Atmospheric Administration, National Marine Fisheries Service.
  18. Kindersley, Dorling (2005). Animal. New York City: DK Publishing. ISBN 978-0-7894-7764-4.
  19. „SEA TURTLES - Physical Characteristics“. Архивирано од изворникот на 2013-07-28. Посетено на 2012-04-03.
  20. „Species Fact Sheet: Green Sea Turtle“. Caribbean Conservation Corporation & Sea Turtle Survival League. Caribbean Conservation Corporation. December 29, 2005. Архивирано од изворникот на February 24, 2007. Посетено на February 22, 2007.
  21. „National Geographic“. Green Sea Turtle. 11 April 2010. Архивирано од изворникот на 2010-01-23. Посетено на 2023-02-24.
  22. „Green Sea Turtle“. MarineBio.org. May 21, 2007. Посетено на September 2, 2007.
  23. Boulenger, G. A. (1890). The Fauna of British India, Including Ceylon and Burma: Reptilia and Batrachia. London: Taylor & Francis. стр. 541. ISBN 978-0-548-96848-2.
  24. Bowen, B.W., Meylan, A.B.; Ross, J.P.; Limpus, C.J.; Balazs, G.H.; Avise, J.C.. (1992) Global population structure and natural history of the green turtle (Chelonia mydas) in terms of matriarchal phylogeny.
  25. Spotila, J. (2004). Sea Turtles: A Complete Guide to their Biology, Behavior, and Conservation. Baltimore, MD: Johns Hopkins University Press.
  26. Connolly, Norma (June 2, 2011). „More turtles nesting in Cayman“. Caymanian Compass. Архивирано од изворникот на September 23, 2015. Посетено на April 9, 2012. (Quoted Ebanks-Petrie, Gina and Blumenthal, Janice of the Department of the Environment, Cayman Islands)
  27. Bjorndal, Karen A.; Jerry A. Wetherall; Alan B. Bolten; Jeanne A. Mortimer (February 1999). „Twenty-Six Years of Green Turtle Nesting at Tortuguero, Costa Rica: An Encouraging Trend“. Conservation Biology. 13 (1): 126–134. doi:10.1046/j.1523-1739.1999.97329.x.
  28. Lahanas, P. N.; K. A. Bjorndal; A. B. Bolten; S. E. Encalada; M. M. Miyamoto; R. A. Valverde; B. W. Bowen (1998). „Genetic composition of a green turtle (Chelonia mydas) feeding ground population: evidence for multiple origins“ (PDF). Marine Biology. 130 (3): 345–352. doi:10.1007/s002270050254. Архивирано од изворникот (PDF) на September 27, 2007. Посетено на September 1, 2007.
  29. Audubon, Maria R. (1986). Audubon and His Journals: Dover Publications Reprint. New York: Scribner's Sons. стр. 373–375. ISBN 978-0-486-25144-8.
  30. Girondot, Marc; Jacques Fretey (1996). „Leatherback Turtles, Dermochelys coriacea, Nesting in French Guiana, 1978–1995“. Chelonian Conservation and Biology. 2: 204–208. Архивирано од изворникот на July 21, 2011. Посетено на September 14, 2007.
  31. „Green sea turtle (Chelonia mydas)“. North Florida Field Office. United States Fish and Wildlife Service. December 29, 2005. Архивирано од изворникот на June 29, 2017. Посетено на February 21, 2007.
  32. Seminoff, Jeffrey A. (2002). IUCN 2002 Red List Global Status Assessment: Green Turtle (Chelonia mydas) (PDF). of the World Conservation Union (IUCN). стр. 93. Архивирано од изворникот (PDF) на 2008-12-17.
  33. Godley, Brendan J.; Annette C. Broderick; Graeme C. Hays (February 2001). „Nesting of green turtles (Chelonia mydas) at Ascension Island, South Atlantic“. Biological Conservation. 97 (2): 151–158. doi:10.1016/S0006-3207(00)00107-5.
  34. Wang Z.; Pascual-Anaya, J.; Zadissa A. (2013). „The draft genomes of the soft-shell turtle and green sea turtle yield insights into the development and evolution of the turtle-specific body plan“. Nature Genetics. 45 (6): 701–706. doi:10.1038/ng.2615. PMC 4000948. PMID 23624526.