Деци- (симбол: д, меѓун. d) — претставка за единици во метричкиот SI-систем кој означува множител од една десеттина, односно десетти дел од единицата. Предложен е во 1793[1] и усвоена во 1795 г. Доаѓа од латинскиот поим decimus, што значи „десетина“. Во 1960 г. претставката е воведена во Меѓународниот систем на мерни единици (SI).[2][3]

Претставката често се користи за единицата децилитар (дл) за пијалаци и состојки во готвењето. Дециметарот (дм) изразува должина во математиката, иако е помалку застапен во секодјевниот живот. Во инженерството е застапен децибелот, со кој се изразува моќта/јачината на звукот и електричното засилување.

Пример
Претставка Макед. симбол Меѓун. симбол 1000m 10n Десетично Кратка скала Долга скала
(во Македонија)
Воведена
квета Кв Q 100010 1030 1000000000000000000000000000000 нонилион квинтилион 2022
рона Р R 10009 1027 1000000000000000000000000000 октилион квадрилијарда 2022
јота Ј Y 10008 1024 1000000000000000000000000 септилион квадрилион 1991
зета З Z 10007 1021 1000000000000000000000 секстилион трилијарда 1991
екса Е E 10006 1018 1000000000000000000 квинтилион трилион 1975
пета П P 10005 1015 1000000000000000 квадрилион билијарда 1975
тера Т T 10004 1012 1000000000000 трилион билион 1960
гига Г G 10003 109 1000000000 билион милијарда 1960
мега М M 10002 106 1000000 милион 1960
кило к k 10001 103 1000 илјада 1795
хекто х h 10002/3 102 100 сто 1795
дека да da 10001/3 101 10 десет 1795
10000 100 1 еден
деци д d 1000−1/3 10−1 0,1 десетина 1795
санти с c 1000−2/3 10−2 0,01 стотина 1795
мили м m 1000−1 10−3 0,001 илјадатина 1795
микро μ μ 1000−2 10−6 0,000001 милионтина 1960
нано н n 1000−3 10−9 0,000000001 билионтина милијардитина 1960
пико п p 1000−4 10−12 0,000000000001 трилионтина билионтина 1960
фемто ф f 1000−5 10−15 0,000000000000001 квадрилионтина билијардитина 1964
ато а a 1000−6 10−18 0,000000000000000001 квинтилионтина трилионтина 1964
зепто з z 1000−7 10−21 0,000000000000000000001 секстилионтина трилијардитина 1991
јокто ј y 1000−8 10−24 0,000000000000000000000001 септилионтина квадрилионтина 1991
ронто р r 1000−9 10−27 0,000000000000000000000000001 октилионтина квадрилијартина 2022
квекто кв q 1000−10 10−30 0,000000000000000000000000000001 нонилионтина квинтилионтина 2022

Наводи

уреди
  1. Commission temporaire de Poids & Mesures rêpublicaines, En exécution des Décrets de la Convention Nationale (1793). Instruction abrégée sur les mesures déduites de la grandeur de la Terre; uniformes pour toute la Rêpublique, et sur les Calculs relatifs à leur division décimale (француски) (1. изд.). Paris, France: De l´imprimerie nationale exécutive du Louvre. Посетено на 9 октомври 2015.
  2. The International System of Units (Si): The Metric System. DIANE Publishing. 1992. стр. 30. ISBN 9780941375740.
  3. „Resolution 12 of the 11th CGPM“. BIPM. 1960. Архивирано од изворникот на 8 април 2020. Посетено на 14 мај 2020.
  4. „Universcale: From the nanoworld to the universe — The worlds we measure using our infinite yardstick“. Nikon. 2013. Архивирано од изворникот 8 февруари 2017. Посетено на 8 февруари 2017.