Дезире Клари

Бернардин Ежени Дезире Клари (8 ноември 1777 – 17 декември 1860 година) била кралица на Шведска и Норвешка како сопруга на кралот Карл XIV Јохан Шведски, поранешен француски генерал и основач на Домот на Бернадот. Таа била мајка на Оскар I и некогашна свршеница на Наполеон Бонапарт. Официјално го сменила своето име во Шведска во Дезидерија, но самата не го користела името.

Дезире Клари
1830 portrait by Fredric Westin
Queen consort of Sweden and Norway
На позиција	5 February 1818 – 8 March 1844
Роден(а)	8 ноември 1777(1777-11-08) Marseille, France
Починал(а)	17 декември 1860(1860-12-17) (возр. 83) Stockholm, Sweden
Почивалиште	Riddarholm Church
Сопружник	Charles XIV John of Sweden (в. 1798; died 1844)
Деца	Oscar I of Sweden
Династија	Bernadotte (by marriage)
Татко	François Clary
Мајка	Françoise Rose Somis
Вероисповед	Roman Catholicism

Позадина и образование

Дезире Клари е родена во Марсеј, Франција, ќерка на Франсоа Клари (Марсеј, Сент Фереол, 24 февруари 1725 - Марсеј, 20 јануари 1794 година), богат производител на свила и трговец, од неговата втора сопруга (м. 26 јуни 1759 година) Франсоаз Роуз Сомис (Марсеј, Сент Фереол, 30 август 1737 година - Париз, 28 јануари 1815 година). Ежени вообичаено се користело како нејзино име со кое и се обраќале. Нејзиниот татко претходно бил оженет во Марсеј, на 13 април 1751 година со Габриел Флешон (1732 - 3 мај 1758 година).

Клари имала сестра и брат со кои останала многу блиска цел живот. Нејзината сестра, Жули Клари, се омажила за Жозеф Бонапарт, а подоцна станала кралица на Неапол и Шпанија. Нејзиниот брат, Никола Жозеф Клари, бил преименуван во Грофот Клари. Тој се оженил со Ана Жан Руер, од која имал ќерка по име Зенаид Франсоаз Клари (Париз, 25 ноември 1812 - Париз, 27 април 1884 година). Зенаид се омажила за Наполеон Александре Бертие, син на маршалот Луј Александар Бертие, и имала неколку деца, меѓу кои и првата сопруга на Јоаким, четвртиот принц Мурат.

Како дете, Клари го добила манастирското школување што обично им се давало на ќерките од повисоките класи во предреволуционерна Франција. Меѓутоа, кога имала едвај единаесет години, се случила Француската револуција од 1789 година, а манастирите биле затворени. Клари се вратила да живее со нејзините родители, а потоа била присилно школувана дома. Подоцна, нејзиното образование било опишано како плитко. Забележано е од неколку историчари дека Клари цел живот му била посветена на своето родно семејство.

Ран портрет на Роберт Лефевр

Средба со Бонапартите

Во 1794 година, таткото на Клари починал. Набргу потоа било откриено дека во годините пред револуцијата тој упатил апел да биде облагороден, барање кое било одбиено. Поради ова, братот на Дезире Клари, Етјен, сега глава на семејството и нејзин старател, бил уапсен. Дезире Клари отишла да разговара во негово име и да го ослободи од имотот. Во тој процес, таа го запознала Жозеф Бонапарт, поканувајќи го во нивниот дом. Жозеф наскоро се свршил со нејзината постара сестра Жули, додека Наполеон бил свршен со Дезире Клари на 21 април 1795 година. Во 1795–1797 година, Клари живеела со нејзината мајка во Џенова во Италија, каде што нејзиниот зет Жозеф имал дипломатска мисија; им се придружило и семејството Бонапарт. Во 1795 година, Наполеон се впуштил во врска со Жозефина де Боарне и ја раскинал свршувачката со Клари на 6 септември. Тој се оженил со Жозефина во 1796 година.

Во 1797 година, Клари отишла да живее во Рим со нејзината сестра Жули и нејзиниот зет Жозеф, кој бил француски амбасадор во Папските држави. Нејзината врска со Жули останала блиска. Таа била накратко свршена со Матурин-Леонард Дуфо, француски генерал. Се претпоставува дека свршувачката била идеја на Наполеон да ја надомести со брак, додека Дуфо бил привлечен од нејзиниот мираз и позицијата како снаа на Наполеон. Таа се согласила на свршувачката иако Дуфо имал долгогодишна врска и син со друга жена. На 30 декември 1797 година, во пресрет на нивниот брак, Дуфо бил убиен во антифранцуски бунт пред нивната резиденција Палацо Корсини во Рим. Во подоцнежните години, Клари жестоко негирала дека нејзината свршувачка со Дуфо некогаш постоела.

Мадам Бернадот

Дезире Клари од Франсоа Жерар (1810)

По нејзиното враќање во Франција, Клари живеела со Жули и Жозеф во Париз. Во Париз, таа живеела во кругот на семејството Бонапарт, кое застанало на нејзина страна против Жозефина откако Наполеон ја раскинал нивната свршувачка. И на неа не и се допаднала Жозефина, бидејќи е цитирана дека ја нарекувала постара куртизана со заслужено лоша репутација, но се верува дека таа не покажала непријателство кон Жозефина како што покажале членовите на семејството Бонапарт. Таа добила предлог од генералот Жунот, но го одбила бидејќи бил даден преку Мармонт. Клари на крајот го запознала својот иден сопруг, Жан Батист Жил Бернадот, уште еден француски генерал и политичар. Тие се венчале на секуларна церемонија во Скео на 17 август 1798 година. Во брачниот договор, Клари добила економска независност. На 4 јули 1799 година, таа го родила нивното единствено дете, синот Оскар.

За време на државниот удар во 1799 година, кога Наполеон ја презел власта, таа била изложена на манипулации и од семејството Бонапарт, кое сакало Бернадот да го поддржи Наполеон, и од фракцијата Бернадот, која сакала тој да преземе акција за себе. Двете страни се обиделе да ја искористат за да влијаат на Бернадот и да извлечат информации од него за неговите ставови. Свесен за ова, тој не и кажал за неговите планови, но подоцна требало да каже дека поради влијанието на семејството бил пасивен за време на пучот. За време на пучот, двојката била принудена да се засолни во селската вила на генералот Саразин во Вилнев Сент Жорж: таа очигледно се облекла како маж за време на бегството. Таа цело време одржувала контакт со Жули, а Наполеон го прифатил Бернадот очигледно поради неа.

Во 1800 година, Бернадот била присутна на неуспешниот обид за атентат врз Наполеон, кога експлодирала бомба помеѓу кочијата на Наполеон и кочијата каде што седеле таа и Каролина Бонапарт. Не ја интересирала политиката, но добрите врски ја направиле марионета во рацете на нејзиниот сопруг и Наполеон, кои ја користеле за да влијаат еден на друг и да пренесуваат пораки. Во 1801 година, нејзиниот сопруг ја натерал да се меша во корист на генералот Ернуф преку Жозеф. Во 1802 година бил откриен заговор против Наполеон. Наполеон се посомневал во Жан Батист Бернадот и ја испрашувал неговата сопруга, која наивно му рекла дека нејзиниот сопружник не бил вмешан, иако тој го сретнал Моро во нивниот дом и го промрмрал неговото име, како и зборот заговор во сон. По ова, Наполеон го назначил нејзиниот сопруг за гувернер на Луизијана. Двојката била подготвена за пловидба, кога назначувањето било повлечено.

На 19 мај 1804 година, нејзиниот сопружник бил прогласен за Маршал на Франција, што и дало еквивалентна позиција. Сепак, таа била опишана како рамнодушна кон социјалната положба, како нејзината сестра Жули. Наполеон ѝ дал додаток и куќа на улицата Анжу Сен Оноре, каде што престојувала до крајот на животот кога била во Париз. На крунисувањето на Наполеон на 2 декември 1804 година, таа ја следела Жозефина, чиј превез го носеле нејзините снаи, носејќи ги шамивчето и превезот на Жозефина на перница.

Нејзината сопруг бил водечки генерал во француската армија под Наполеон, и обично отсуствувал од Париз. Му се допаднало што е член на високото општество и ја натерал да земе часови по танц и бонтон од инструктор Монтел. Бернадот имала добри односи со царското семејство Бонапарт. По барање на нејзиниот сопружник, таа не морала да биде дама и не учествувала во дворскиот живот. Живеела во кругот на семејството Бонапарт и Клари, а учествувала и во високото општество, каде што уживала во музиката, театарот и танцот, додека летувала во бањите или нејзините селски вили во Ла Гранж и Аутеуил. Се верува дека можеби имала романтична врска со Корзиканката Анже Чиапе, која честопати била нејзина придружничка. Таа е опишана како убава и пријатна и вешта танчерка, но прилично анонимна. Живеела главно одвоена од нејзиниот сопружник во Париз за време на неговото отсуство. Преку кореспонденција го информирала за политичките настани во Париз.

Кралицата Жули од Шпанија и нејзината сестра Дезире, принцезата Бернадот од Понтекорво, насликани од Роберт Лефевр во 1810 г.

За време на времето на нејзиниот сопруг како гувернер на ханзеатските градови и гувернер на Хановер, Бернадот го посетила во Хамбург со нејзиниот син неколку пати, но таа никогаш не останувала долго; секој пат кога таа наскоро се враќала во Париз. Не била среќна да живее никаде освен Париз. Во 1806 година, била принудена да ја придружува царицата Жозефина во Мајнц. Кога нејзиниот сопружник бил назначен за принц од Понтекорво во 1806 година, таа загрижено прашала дали ќе биде принудена да го напушти Париз, но била среќна кога ја увериле дека нема. Во 1807 година, го посетила во Шпандау и во Мариенбург во Источна Прусија, каде што го негувала за време на неговата болест.

Во август 1810 година, сопругот на Бернадота бил избран за наследник на престолот на Шведска, а таа за наследничка, сега на таа позиција го добила официјалното име Дезидерија. Првично мислела дека ова е слично на позицијата на принцот од Понтекорво и не очекувала дека ќе мора да ја посети Шведска повеќе отколку што била принудена да го посети Понтекорво: „Мислев дека тоа беше како што беше со Понтекорво, место од каде би имале титула“. Подоцна требала да признае дека никогаш не се грижела за друга земја освен Франција и не знаела ништо за странските земји, ниту пак се грижела за нив, и дека била во очај кога ѝ било кажано дека овој пат ќе се очекува да замине од Париз. Дезидерија го одложила своето заминување и не заминала со својот сопружник. Таа била воодушевена од позицијата што ја добила на францускиот двор по нејзиното издигнување во крунисана принцеза (секоја недела била поканета на дворски настани), и била исплашена од приказните на нејзините неволни француски слуги, кои се обидувале да ја обесхрабрат од заминувањето за Шведска велејќи дека Шведска е земја блиску до Северниот пол исполнета со бели мечки. Конечно, таа го напуштила Париз и отпатувала преку Хамбург и Кронборг во Данска преку Ересунд до Хелсингборг во Шведска.

Престолонаследничка

Како престолонаследничка на Шведска, облечена во Националната носија, од Р Лефевр.

На 22 декември 1810 година, Дезидрија пристигнала со нејзиниот син Оскар во Хелсингборг во Шведска, а на 6 јануари 1811 година била претставена на шведскиот кралски двор во Кралската палата во Стокхолм. Во Хелсингборг ја пречекала нејзината назначена дама, грофицата Каролин Левенхаупт и почесната слугинка Маријана Коскул. Шведската клима наводно била шок за неа: пристигнала во текот на зимата и толку многу го мразела снегот што заплакала. Нејзиниот сопружник се преобратил по неговиот избор за наследник на шведскиот престол, а по нивното пристигнување, и нејзиниот син требало да го стори тоа, како што се барало, и бил одземен од неа за да биде воспитан како Лутеран. Во согласност со Законот за толеранција, немало барање таа да се преобрати, и била уредена католичка капела за нејзина употреба. Дезидерија не била религиозна, но католичките маси служеле за да ја потсети на Франција, а таа го прославила раѓањето на Наполеон II во нејзината капела.

Дезидрија не можела да се прилагоди на барањата на формалниот дворски бонтон или да учествува во застапничките должности што се барале од неа на нејзината позиција на престолонаследничка. Нејзината француска придружба, особено Елис ла Флот, ја направиле непопуларна за време на нејзиниот престој во Шведска, охрабрувајќи ја да се жали на сè. Таа немала добри односи со кралицата Хедвиг Елизабет Шарлот, иако, наводно, кралицата Софија Магдалена била љубезна со неа. Во нејзините познати дневници, кралицата Шарлот ја опишала како добродушна, дарежлива и пријатна кога одбрала да биде, а не за заговор, но и како незрело „разгалено дете“, кое ги мразело сите барања и не можело да се справи со каква било форма на претставување, и како „Французинка во секоја педа“ која не сакала и се жалела на сè што не е француско, и „следствено, не и се допаѓало“. Кралицата Шарлот, која сакала да остане во центарот на вниманието на сопствениот двор, не била задоволна од Дезидерија и исто така влијаела на кралот Карл против неа.

Дезидерија ја напуштила Шведска во летото 1811 година под името грофица од Готланд, официјално поради нејзиното здравје, и се вратила во Париз, оставајќи го својот сопруг и нејзиниот син зад себе. Таа самата рекла дека шведското благородништво се однесувало кон неа како да се направени од мраз: „Не зборувај со мене за Стокхолм, настинувам штом ќе го слушнам зборот“. Во Шведска, нејзиниот сопруг зел љубовница, благородничката Маријана Коскул.

Под истиот алијас Дезидерија официјално престојувала инкогнито во Париз, со што ја избегнувала политиката. Меѓутоа, нејзината куќа на улицата Анжу ја набљудувала тајната полиција, а нејзините писма ги читале. Таа немала двор, само придружничката на нејзината дама Елиза ла Флоте да и помага како водителка на нејзините приеми, а таа најмногу се дружела со кругот на блиски пријатели и семејството. Нејзините приеми биле посетеувани од Талеран и Фуше, кои по мисијата на Наполеон се обиделе да влијаат на нејзината придружничка преку неа. Во 1812 година, таа дејствувала како посредник кога Наполеон преговарал со нејзиниот сопруг преку војводата де Басано. Нејзиниот сопруг сакал таа да биде сместена во Париз, каде што можела да го смири бесот на Наполеон поради политиката во Шведска и да го информира за настаните во центарот на европската политика, но бидејќи нивната кореспонденција е изгубена, не се знае колку политичка била. За време на средбата помеѓу нејзиниот сопруг и царот Александар I од Русија во Або во 1812 година, царот му предложил на Карл Јохан да се разведе од неа и да се ожени со една од неговите сестри, но кралот го одбил предлогот.

Пред неговиот напад на Русија, Наполеон побарал од Дезидерија да ја напушти Франција. Таа се подготвила да замине, но успеала да го избегне прогонот. Бидејќи таа официјално живеела инкогнито, можела да избегне политика кога Шведска и Франција објавиле војна во 1813 година. Во текот на летото 1813 година, таа се повлекла во селскиот имот на Жули, Мортефонтен, со Катарина од Виртемберг за да избегне внимание пред да се врати во Париз на новогодишната ноќ од 1814 година. На 31 март 1814 година, по пристигнувањето на сојузничките војски во Париз по поразот на Наполеон, нејзината куќа била прибежиште за нејзината сестра Жули. Таа се сретнала со нејзиниот сопружник, кој бил меѓу сојузничките генерали кои пристигнале во Париз. Таа сепак не се вратила со него во Шведска кога тој заминал, што привлекло внимание. На прашањето зошто од шведскиот гроф Јакоб Де ла Гарди во Мортефонтен, таа одговорила дека се плаши дека ќе се разведе ако го направела тоа.

На 14 мај 1814 година, таа била запознаена со Луј XVIII од Франција, чиј двор често го посетувала следните години и за кого се вели дека ѝ се допаднал. По Сто дена во 1815 година, членовите на семејството Бонапарт биле протерани од Франција. Ова ја вклучувала нејзината сестра Жули, а кога Луј XVIII изразил желба да ѝ направи услуга, таа редовно барала од него да направи исклучок за Жули и да и дозволи да живее во Париз. Во 1816 година, таа направила планови да се врати во Шведска, но сакала да ја донесе нејзината сестра, Жули, заедно со неа. Нејзиниот сопруг го сметал ова немудро, бидејќи Жули била сопруга на Бонапарт и нејзиното присуство можело да се сфати како знак дека тој застанал на страната на соборениот Наполеон. На крајот, од ова не дошло до ништо. Во овој момент, таа често поминувала време со Ана де Стал и Жулиет Рекамиер . Во 1817 година, сопругот на Дезидерија го поставил гроф де Монтришар во нејзиното домаќинство како негов шпион за да пријави дали таа прави нешто што може да влијае на него.

Кралица

Кралицата Дезидерија од Шведска и Норвешка како што е прикажано на нејзиниот медалјон за крунисување носејќи ја круната на кралицата

Во 1818 година, нејзиниот сопруг станал крал на Шведска, што ја направило Дезидерија кралица. Сепак, таа останала во Франција, официјално од здравствени причини, што предизвикало шпекулации во печатот во Париз и од нејзините посетители. Откако станала кралица, кралицата ѝ напишала и ѝ предложила да има шведски дами, но таа одговорила дека е непотребно да има двор бидејќи сè уште живеела инкогнито. Таа официјално се држела инкогнито и не била домаќинка на никаков двор, но одржувала контакт со шведската амбасада, редовно го посетувала дворот на Луј XVIII и често се гледала со Швеѓани на нејзините приеми, кои ги организирала во четврток и во недела, неофицијално во нејзината улога како кралица, иако сè уште ја користела титулата грофица.

Во овој период, таа се вљубила во францускиот премиер, Војводата де Ришелје, што привлекло внимание. Според една верзија, таа се заљубила во него откако Луј XVIII му дал задача да ја одбие нејзината редовна жалба за нејзината сестра Жули на најшармантниот можен начин. Вистина или не, таа навистина се заљубила во него, но наклонетоста не ја возвратил Ришелје, кој ја нарекувал своја „луда кралица“. Според Лоре Жунот, таа не се осмелила да разговара со него или да му пријде, но го следела каде и да одел, се обидувала да воспостави контакт со него, го следела на неговото патување во Спа и му ставала цвеќе во собата. Таа го следела до неговата смрт во 1822 година. Друга верзија на нејзиното однесување кон него била дека нејзиниот сопруг ѝ дал задача да воспостави контакт со Ришелје од политички причини, но дека неговиот став ја направил премногу засрамена да го стори тоа.

Во текот на летото 1822 година, нејзиниот син Оскар патувал во Европа за да ги прегледа идните невести, и било одлучено тие да се сретнат. Бидејќи Франција се сметала за несоодветна, тие се сретнале во Ахен и втор пат во Швајцарија. Во 1823 година, Дезидерија се вратила во Шведска заедно со невестата на нејзиниот син, Жозефина од Лехтенберг. Тоа требало да биде посета, но таа останала во Шведска до крајот на животот. Таа и Жозефина пристигнале во Стокхолм на 13 јуни 1823 година. Три дена подоцна, кралскиот двор и владата ѝ биле претставени, а на 19 јуни таа учествувала на официјалниот пречек на Жозефина и била сведок на венчавката. - Добро позната приказна е дека по нејзиното враќање во Шведска имало топол и сушен период, па селаните кои доаѓале да ја видат биле натерани да ја поздрават со „Ви вил ха регн!“ („Сакаме дожд!“), што на скански дијалект звучи многу слично на францускиот „Vive la Reine!“ ("Да живее кралицата!" ).

Шведското крунисување на Дезидрија во 1829 година, од Фредрик Вестин.

На 21 август 1829 година, таа била крунисана за кралица на Шведска во Сторкиркан во Стокхолм. Нејзиното крунисување било предложено по нејзиното враќање, но нејзиниот сопруг го одложил бидејќи се плашел дека може да има религиозни тешкотии. Всушност, имало сугестија дека таа треба да се преобрати во лутеранската вера пред нејзиното крунисување, но на крајот, прашањето не се сметало за доволно важно за да се притисне и таа сепак била крунисана. Била крунисана на нејзино барање, откако го притиснала Карл Јохан со желба таа да биде крунисана како „во спротивно нема да биде соодветна кралица“. Се верувало дека причината за нејзиното инсистирање е тоа што таа го сметала за заштита од развод. Сепак, таа никогаш не била крунисана во Норвешка поради нејзиниот статус како католик, и покрај тоа што побарала да биде крунисана и таму. Таа била првиот обичен човек што станала кралица на Шведска по Карин Мансдотер во 1568 година.

Врската помеѓу неа и нејзиниот сопруг, кралот Карл XIV Јохан била малку далечна, но пријателска. Карл Јохан ја третирал со одредена раздразливост, додека таа се однесувала многу слободно и неформално кон него. Дворот бил зачуден од нејзиното неформално однесување. Таа можела да влезе во неговата спална соба и да остане таму до доцна во ноќта, иако тој ѝ навестил дека сака да биде сам со својот омилен гроф Магнус Брахе . Секое утро, таа го посетувала својот сопруг во нејзината ноќница, што се сметало за шокантно, бидејќи нејзиниот сопруг во тоа време обично разговарал со членовите на државниот совет во неговата креветска одаја. Поради нивната разлика во навиките, тие ретко се гледале иако живееле заедно. Бидејќи таа секогаш доцнела на вечера, на пример, тој престанал да ги јаде оброците со неа, а со оглед на тоа што претпочитал да ги јаде сам, не било невообичаено благородниците од дворот да седат сами на трпезата, без присутна кралска двојка.

Нема ништо што укажува на тоа дека кралицата Дезидерија некогаш имала политичко влијание, и таа била пофалена за нејзиното отсуство на мешање во политиката. Секогаш кога Карл Јохан станувал вознемирен, било познато дека таа можела да го смири со единствениот цврст збор „Бернадот!“ Една таква анегдота била кога Карл Јохан, познат по својот жежок темперамент, беснеел за тоа како ќе казни некои политички противници на различни начини. За секоја казна што ја навел, таа наводно ја удирала својата лепеза во масата и им рекла на околните дворјани „Не би можел да повреди мачка!“, на што судот почнал да се смее. Таа, исто така, се припишува дека изјавила: „Ох, ми се допаѓа да те слушам што го кажуваш тоа, ти што немаш срце да го стиснеш вратот на мачка!“

Кралицата Дезидерија околу 1830 година

Кралицата Дезире уживала во социјалниот живот, но само доколку тој бил неформален, а нејзиното силно несакање на бонтонот во дворот и одбивањето да му се потчини, ѝ отежнувало да се навикне на својата позиција како кралица и да се направи себеси почитувана од благородништвото, кое приватно ја исмевала нејзината тешкотија да се приспособи на бонтонот, и била сметана за одреден снобизам поради нејзиното минато како ќерка на трговец и републиканка. Следствено, и било тешко да ги дисциплинира своите аристократски дами, кои Карл Јохан ги назначил без да се консултира со неа, и кои претпочитале да ги средуваат конфликтите во врска со бонтонот меѓу себе наместо да бараат од неа да посредува, што барем во една прилика довело на сцената поради која Карл Јохан ја прекорил: „Обидете се да ги натерате вашите дами да не ги објавуваат своите постапки и конфликти во јавноста како што се случи на денот кога заминавте од Стокхолм“, по инцидентот кога две дами врескале за предност во седиштата на кочијата на кралицата за време на патувањето. Овие тешкотии биле донекаде потиснати за време на мандатот на нејзината внука Марсел Ташер де ла Паџери, која постигнала општествен успех, и нејзините први години како кралица се опишани како време на балови и забави, повеќе отколку што било видено на шведскиот двор од денови на кралот Густав III. Меѓутоа, по заминувањето на Ташер во Франција, тешкотиите на Дезире да се навикне на дворскиот живот станале поизразени и таа постепено го намалувала своето учество во општествениот живот бидејќи не можела да најде задоволство во тоа кога тоа мора да се води во согласност со бонтон. Нејзиниот презир за формалниот дворски бонтон останале нејзината најголема жалба за нејзиниот живот во Шведска во нејзините писма до нејзината сестра Жули:

„Колку може да бидат здодевни терените, кога не сте родени во нив. [. . . ] Дамите кои ме посетуваат не се многу смешни и принудена сум да се ограничувам физички и морално [. . . ] Никогаш не можам да се приспособам на строгиот бонтон, кој секогаш мора да се почитува на дворот [. . . ] Кога живеете опкружени со суд и сте принудени да ги изразите своите чувства во форма на учтиви фрази, кои се бараат на дворот, тешкотиите се толку големи што повеќе не би сакале да ги искажувате“

Последователно, со текот на времето Дезире учествувала сè помалку и помалку во дворскиот живот, и било речено дека „повеќето време го поминувала во сопствениот стан, каде што нејзините мисли со жалење се враќале назад во времето кога таа, опкружена со приврзани пријатели, живеела во Франција. ослободен од затворот на бонтон“. До почетокот на 1830-тите, била уморна од нејзиниот кралски статус и сакала да се врати во Париз, но нејзиниот сопруг одбил да го дозволи тоа. Ова не значи дека Дезире не се спријателила со некои од нејзините дворјани, особено со грофицата Клара Бонд, која и била омилена од нејзиното пристигнување во 1823 година до нејзината смрт. По заминувањето на нејзината внука во Франција, таа често се дружела со богатиот трговец Карл Абрахам Арфведсон, кој некогаш бил гостин во нејзиниот дом од детството. Меѓу нејзините други попознати дами биле Норвежанките Катинка Фалбе и Јана Фалбе. Поради ексцентричните навики на Дезидерија, тие биле познати како „Несреќа на Мадемазелите“. За време на нејзиниот престој во палатата Розерсберг и покрај стравот од темнината, таа се шетала во паркот ноќе и и наложила на една госпоѓа да оди пред неа облечена во бело за да ги држи лилјаците подалеку од неа.

Дезидерија била заинтересирана за модата, посветувала голем интерес и гордост на косата и носела деколтирани фустани до напредна возраст. Таа уживала во танцувањето: нејзиното стандардно прашање на презентациите на дворот било дали дебитантите сакаат да танцуваат, а таа и самата добро танцувала во староста. Нејзините разговори биле главно за стариот живот во Франција. Таа никогаш не научила да зборува шведски јазик, а има многу анегдоти за нејзините обиди да го зборува јазикот. Нејзиниот недостаток на бонтон станал поприфатен со текот на годините, бидејќи станала позната како ексцентрик во други аспекти.

Како и нејзината снаа, Дезидерија била католик, но за разлика од Жозефина, која била побожна и практикувачка католикиња, таа никогаш не била. Нејзината побожна католичка снаа инсистирала таа да присуствува на миса и исповед. Таа навистина присуствувала на миси за да ја задоволи Жозефина, но изјавила дека нема гревови да ги признае. Кога свештеникот почнал да ја проповеда и да ја прекорува, таа го замолчила и изјавила дека таквиот разговор и ги нервира нервите.

Нејзината омилена летна резиденција била палатата Розерсберг, каде што чувала кокошки за домашни миленици, но бидејќи Розерсберг била оддалечена, таа почесто престојувала во палатата Хага. Таа, исто така, често ги посетувала шведските бањи, како што е Рамлоса.

Дезидрија ја посетила Норвешка за прв пат во 1825 година. Во Норвешка, таа била претежно позната како заштитничка на Фондацијата Евгенија за сиромашни девојки во Осло од Марија Шандорф, именувана по кралицата, која често ја посетувала од 1828 до 1847 година.

Кралица Мајка

Карикатура од 1850-тите од Фриц фон Дардел

Во 1844 година, Карл XIV Јохан умрел, а Дезидерија станала кралица мајка. Нејзиниот син, новиот крал Оскар I, ѝ дозволил да продолжи да живее во одаите на кралицата во кралската палата, како и целиот нејзин дворски персонал без внимание, за да не мора да ги менува своите навики. Кога нејзината снаа, кралицата Жозефина се обидела да ја убеди да го намали нејзиниот двор по сопствена волја, велејќи дека повеќе не и треба толку голем двор како кралицата мајка, таа одговорила: „Точно е дека веќе не ми требаат сите, но на сите сè уште им требам“. Таа била внимателен и многу сакан работодавец меѓу нејзиниот персонал.

Дезидерија навистина се занимавала со добротворни цели, но тоа било дискретно, и се вели: „Нејзината добротворна акција беше значителна, но се одвиваше во тишина“. Еден пример бил дека таа ги поддржувала сиромашните жени од високата класа давајќи им работа за шиење. Таа, исто така, дејствувала како официјален заштитник на добротворни институции, како што било Училиштето за девојки на женското општество. Истата година кога станала вдовица, ја опишал францускиот дипломат Бакур: „Кралското семејство не ја променило - за жал, поради угледот на круната. Таа отсекогаш била и ќе остане обична трговска жена, изненадена од нејзината положба и тоа што се најде на престолот.“ Тој исто така додал дека таа била жена со добро срце.

По нејзиното враќање во Шведска во 1823 година, Дезидерија ја задржала својата куќа на улицата Анжу во Париз, чекајќи го нејзиното враќање. Со него управувала нејзината сестра Катрин Онорин Вилнев и нејзиниот стар француски персонал, додека нејзиниот бизнис во Франција го раководел нејзиниот внук, царскиот гроф Клари. Во мај 1853 година, откако Наполеон III се прогласил за француски цар, таа се подготвувала да се врати во Париз. Сè било подготвено, а до нејзиниот брод во Карлскона била придружувана од нејзиниот внук, принцот Оскар, војводата од Естергетланд . Нејзиниот страв од морските патувања, сепак, ѝ оневозможил да замине.

За време на нејзините последни години, таа била загрижена за нејзината куќа во Париз поради плановите на градскиот архитект Хаусман, но Наполеон III направил исклучок за неа и дозволил нејзината куќа да стои, што и било така сè до една година по нејзината смрт. Дезидерија имала прилично хармоничен однос со нејзината снаа и чувствувала симпатии за невестата на нејзиниот внук, принцезата Луиз од Холандија.

Фотографија на нејзината смртна постела

Саркофагот на Дезидрија во црквата Ридархолм

За време на нејзините подоцнежни години како кралица, а особено како мајка кралица, таа станала позната по својата ексцентричност. Познато е дека таа одржувала обратни часови и, следствено, честопати доцнела и ги држела гостите да чекаат, нешто што го вознемирувало нејзиниот сопружник. Нормално, таа се повлекувала во четири часот наутро, а се будела во два часот попладне. Пред да си легне, „шетала со кочија“. За време на овие патувања, таа често одела на ненајавени посети, кои вообичаено биле незгодни поради времето. Кога времето било лошо, наместо тоа, нејзината кочија возела околу дворот на кралската палата. За неа било нормално да пристигне во посета на опера кога ќе заврши претставата. Таа легнувала наутро, станувала навечер, појадувала навечер и талкала низ ходниците на палатата за спиење со светло. Анегдота го илустрира ова: во 1843 година, чуварот на палатата ја видел кралицата целосно облечена на балконот на палатата среде ноќ. Кога дошол дома кај сопругата, и рекол дека е мрзелива во споредба со кралицата, која станала неколку часа пред изгрејсонце. Мислел дека кралицата станала порано од кој било друг во градот, но всушност таа сè уште не легнала.

Дезидрија понекогаш земала деца од улиците во палатата и им давала слатки; не можела да се впушти во вистински разговор, но ќе рекла „Ком, ком!“ (Шведски за "Дојди дојди!" )

Постојат приказни за луѓе кои биле разбудени од нејзината кочија кога таа возела низ улиците ноќе. Кочијата понекогаш застанувала; ќе поспиела малку, а потоа ќе се разбудела и кочијата ќе продолжела по својот пат. Нејзината навика да кружи низ дворот во својата кочија ја нарекле „Кринг кринг“ (шведски „околу и околу“), еден од ретките шведски зборови што ги научила.

На 17 декември 1860 година, кралицата Дезидрија влегла во својата кутија во Кралската шведска опера веднаш по завршувањето на претставата и по враќањето во Стокхолмската палата, паднала пред да стигне до својот стан, умрирајќи на 83-годишна возраст во времето на владеењето на нејзиниот внук, кралот Карл XV.

Грб и монограм

Грбот на Дезидерија како кралица на Шведска и Норвешка

Кралски монограм на кралицата Дезидерија

Почести

• Баварија: Дама од редот на Света Елизабета .

Во фикцијата

Дезире Клари била тема на неколку романи и филмови.

• Дезире (1951), од Анемари Селинко, роман во форма на лажна автобиографија . Првично бил објавен на германски, и станал светски бестселер. Преведен е на многу јазици, вклучувајќи кинески, англиски, француски, италијански, грчки, унгарски, шпански, персиски и турски.
• Чудесната судбина на Дезире Клари (1942), француски филм на Саша Гитри .
• Дезире(1954), американски филм заснован на книгата на Селинко, со Жан Симонс и Марлон Брандо .
• Албумот „Бернадот“ (1918), „третман на екран“ од Јохан Б. Ланган за животите на Клари и Жозефин (роденото Мари Ташер), кој наводно е „Основан врз мемоарите на Мари Ташер и Дезире Клари“.
• Среќата на кралицата: Роман на Дезире, Наполеон и династијата што ја надживеала империјата (2020), од Алисон Патаки, наратив во прво лице што го опфаќа животот на Клари.

 

Наводи

• Désirée Clary d'après sa кореспонденција inédite avec Bonaparte, Bernadotte et sa famille, Gabriel Girod de l'Ain, Paris: Hachette (1959).
• Lars O. Lagerqvist (1979). Bernadotternas drottningar (The queens of the Bernadotte dynasty) (шведски). Albert Bonniers Förlag AB. ISBN 91-0-042916-3.91-0-042916-3
• Cecilia af Klercker (översättning och redigering) (1942). Hedvig Elisabeth Charlottas dagbok IX (The diaries of Hedwig Elizabeth Charlotte IX) (шведски). P.A. Norstedt & Söners förlag.
• Lars Elgklou (1995). Familjen Bernadotte. En släktkrönika. (The Bernadotte family. A family chronicle.) (шведски). Skogs Boktryckeri Trelleborg. ISBN 91-7054-755-6.91-7054-755-6
• Линдвол, Лили: (шведски) Дезидерија. Bernadotternas anmoder. [Desideria. Мајката на предците на Бернадотите] Стокхолм. Åhlén och Åkerlunds Förlag A.-B. (1919)
• Desideria, Svenskt биографски лексикон (SBL)
• Дезидерија, норшки биографски лексикон

Дополнително читање

• Désirée Clary at Svenskt kvinnobiografiskt lexikon

Надворешни врски

• Дезире Клари на Ризницата ^?
• Désirée Clary
• The story of Desiree (ger.)
• Désirée Clary: d’après sa correspondance inédite avec Bonaparte, Bernadotte et sa Famille (French)
• Désirée на Семрежната филмска база на податоци (англиски)