Википедија

Ајран

Ајран — ладен пијалак на основа на јогурт, популарен низ Западна Азија, Средна Азија, Јужна Азија, Југоисточна Европа и Источна Европа. Главните состојки се јогурт, вода и сол.[1][2][3][4] По желба може да се додадат некои билки, на пример нане. Постојат и газирани видови ајран.

Ајран
Свеж ајран
Дел од оброкотпијалак
РегионСредна Азија, Среден Исток, Балкан
Температура на послужувањеладен или млак
Главни состојкијогурт, вода, сол

Етимологија

уреди

Ајран (airag на монголски: „млеко од кобила“,[5] уйран на чувашки: „матеница“) [6] се споменува во Диван Лугат ал-Турк (Dīwān Lughat al-Turk) на Махмуд ал-Кашгари од XI век, иако тој не дава никакви информации како се прави.[7]

Подготовка

уреди

Ајранот се служи разладен и често како додаток на месо на скара или ориз,[8] особено во текот на летото.[9] Се прави со мешање на јогурт со ладна вода[10] и понекогаш е газиран и зачинет со нане.[11] Опишан е на различни начини, како „разреден јогурт“[12] и како „најосвежителен пијалак направен со мешање на јогурт со ледена вода“.[13]

Традиционалниот начин на подготовка на пијалакот меѓу различни ирански народи е директно од млеко со користење на мешина. Ова се прави со турање на млекото во мешината, обично направена од еленска или овча кожа, и матење со часови, понекогаш со помош на дрвена конструкција за мешината да се држи над земја со помош на волнени врвци за да се олесни задачата.[14][15]

Историја

уреди

Ајранот го развиле и го пиеле туркиските племиња.[16] Слични пијалаци може да се најдат и на други места, како што е до (دوغ) на персиски јазик, кој е ирански ферментиран пијалак.[17][18] Истиот долго време бил популарен пијалак и се консумирал во Антички Иран (Персија).[19] Во документи од 1886 година е опишан како ладен пијалак од засирено млеко и вода зачинета со нане.[20] неговото име „до“ (Doogh) потекнува од персискиот збор за молзење, dooshidan.

Други слични пијалаци вклучуваат тан во Ерменија и ласи во Јужна Азија и се популарни во азиските земји; сепак, кои може да се разликуваат од дото.[21]

Варијации

уреди

Во ајранот може да се додаде сол, црн пипер, суво нане или сок од лимета. Може да се додадат краставици исечени на коцки за да се добие крцкава текстура на пијалакот. Некои видови на ајран се газирани. Во Албанија овој пијалак се служи нормално за време на ручек или вечера, обично со ориз и кофте. Во балканските земји, пијалакот обично се консумира за појадок или ручек, обично во комбинација со печива како баница, бурек или други тестенини.

Турски национален пијалак

уреди

Реџеп Тајип Ердоган, турски политичар кој бил претседател и премиер, го промовирал ајранот како национален пијалак. Говорејќи на конференцијата за глобална политика за алкохол на СЗО во 2013 година одржана во Истанбул, Ердоган го спротивстави ајранот со алкохолот, за кој тврдел дека е неодамнешен вовед во Турција.[22]

Сепак, продажбата на ајран во Турција заостанува зад другите безалкохолни пијалаци. Според заедничката изјава од 2015 година на Здружението на производители на безалкохолни пијалаци, Здружението на производители на газирана вода и Унијата на производители и извозници на млеко на Турција, потрошувачката на ајран за време на Рамазан секоја година се намалувала во периодот од 2010 до 2015 година.[23]

Во 2015 година, Турското министерство за царина и трговија му дала казна од 220.000 турски лири (околу 70.000 американски долари) на државниот производител Чајкур, наведувајќи дека ајранот бил „навреден без причина“ во една од нивните реклами за ладен чај, во која раперот Цеза рапува дека ајранот го заспива; Министерството ги стопирало рекламите на ладен чај на Чајкур.[24]

Галерија

уреди
  •  
    Традиционалното служење на ајран е во бакарна шолја.
  •  
    До со суво нане на него.
  •  
    Шише со газиран тан.

Наводи

уреди
  1. ↑ Tamime, A. Y., уред. (2008). Fermented Milks. John Wiley & Sons. стр. 124. ISBN 9781405172387. Архивирано од изворникот на 2017-01-16. Посетено на 2016-12-04.
  2. ↑ Jacobson, Sarina; Weiner, Danya (2008). Yogurt: More Than 70 Delicious & Healthy Recipes. Sterling. стр. 6. ISBN 978-1402747595.
  3. ↑ Strnadel, Leslie; Erdley, Patrick (2012). Bulgaria. Other Places Travel Guide. Other Places Publishing. стр. 58. ISBN 9780982261996. Архивирано од изворникот на 2016-12-21. Посетено на 2016-12-04.
  4. ↑ Nazif Shahrani, M. (2013). The Kirghiz and Wakhi of Afghanistan. University of Washington Press. стр. 92–93. ISBN 9780295803784. Архивирано од изворникот на 2019-12-12. Посетено на 2016-12-04.
  5. ↑ Martine Robbeets; Alexander Savelyev (2017). Language Dispersal Beyond Farming. стр. 145. ISBN 9789027212559.
  6. ↑ Zhazira Otyzbay (September–October 2019). „Türk Dünyası Araştırmaları“. 123 (242): 219-232. Наводот journal бара |journal= (help)
  7. ↑ Reşat Genç (1997). Kaşgarlı Mahmud'a göre XI. yüzyılda Türk dünyası. Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü. стр. 248.
  8. ↑ „Turkish Buttermilk“. www.kultur.gov.tr. Ministry of Culture and Tourism, Turkey. Архивирано од изворникот на 18 December 2020. Посетено на 5 October 2013.
  9. ↑ Gina Husamettin (24 May 2013). „Ayran – Turkish national beverage“. balkon3.com. Архивирано од изворникот на 12 October 2013. Посетено на 5 October 2013.
  10. ↑ Davis, P. H. (1956). „Lake Van and Turkish Kurdistan: A Botanical Journey“. The Geographical Journal. 122 (2): 156–165. doi:10.2307/1790844. JSTOR 1790844.
  11. ↑ Yildiz Fatih (2010). Development and Manufacture of Yogurt and Other Functional Dairy Products. CRC Press. стр. 10. ISBN 9781420082081. Архивирано од изворникот на 2016-12-21. Посетено на 2016-12-04.
  12. ↑ Halici, Nevin (27 April 2013). „Turkish Delights“. Gastronomica: The Journal of Critical Food Studies. University of California Press. 1 (1): 92–93. doi:10.1525/gfc.2001.1.1.92.
  13. ↑ Lake Van and Turkish Kurdistan: A Botanical Journey P. H. Davis The Geographical Journal, Vol. 122, No. 2 (Jun., 1956), pp. 156–165 Published by: The Royal Geographical Society (with the Institute of British Geographers) Article doi:10.2307/1790844
  14. ↑ „آیین مشک زدن ( استان چهار محال بختیاری )“. آپارات - سرویس اشتراک ویدیو. Архивирано од изворникот на 2015-11-09. Посетено на 2020-08-28.
  15. ↑ „تهیه لبنیات مثل ماست، دوغ،روغن، و پنیر روستائی کار ساده ی نیست. - YouTube“. www.youtube.com. Архивирано од изворникот на 2020-08-31. Посетено на 2020-08-28.
  16. ↑ Cooking through History: A Worldwide Encyclopedia of Food with Menus and Recipes, ABC-CLIO, 2020, стр. 23, ISBN 9781610694568, ayran was a nonalcoholic drink of yogurt and water developed among early Turkic tribes at an unrecorded date
  17. ↑ Nishinari, Katsuyoshi (2019-12-31). Textural Characteristics of World Foods (англиски). John Wiley & Sons. ISBN 978-1-119-43079-7. Архивирано од изворникот на 2020-12-18. Посетено на 2020-10-31. Doogh is an Iranian type of traditional fermented dairy-based drinks that is usually produced by mixing set or stirred yogurt and water at the same rate, as well as some aqueous extracts of local herbs, and spices such as thyme.
  18. ↑ Katz, Sandor Ellix (2016). Wild Fermentation: The Flavor, Nutrition, and Craft of Live-Culture Foods, 2nd Edition (англиски). Chelsea Green Publishing. стр. 117. ISBN 978-1-60358-628-3. Архивирано од изворникот на 2020-12-18. Посетено на 2020-10-31.
  19. ↑ Simmons, Shirin (2007). Treasury of Persian Cuisine. Stamford House Publishing. ISBN 978-1-904985-56-3. Архивирано од изворникот на 2020-12-18. Посетено на 2020-10-31.
  20. ↑ Grosart, Alexander (17 July 1886). "Soor-doock" and "doogh". The Academy and literature. 30. Blackburn. стр. 59. Архивирано од изворникот на 18 December 2020. Посетено на 31 October 2020.
  21. ↑ Nishinari, Katsuyoshi (2019-12-31). Textural Characteristics of World Foods (англиски). John Wiley & Sons. ISBN 978-1-119-43079-7. Архивирано од изворникот на 2020-12-18. Посетено на 2020-10-31. Doogh consumption is common in Asian countries (e.g. ayran in Turkey, than in Armenia, lassi in southern Asia). However, they may differ from doogh in dilution ratio, rheological characteristics, fat content, and sensory properties.
  22. ↑ „PM says Turkey's national drink is doogh, not beer“. Zaman. 27 April 2013. Архивирано од изворникот на 2015-11-17.
  23. ↑ „Turks turn away from 'national drink' despite Erdoğan“. Zaman. 22 June 2015. Архивирано од изворникот на 2015-11-17.
  24. ↑ Çelikkan, Erdinç (9 November 2015). „State-owned tea firm fined 220,000 liras for 'insulting ayran' in ads“. Hürriyet.

Надворешни врски

уреди
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Ајран&oldid=5226565“