Википедија

Адамов Мост

провлак меѓу Индија и Шри Ланка

Адамов Мост, познат и како Рамов Мост (Рама Седу), — синџир од природни варовнички гребени, помеѓу Памбанскиот Остров, познат и како Рамесварамскиот Остров, во близина на југоисточниот брег на Тамил Наду, Индија и Манарскиот Остров, крај северозападниот брег на Шри Ланка. Геолошките докази наведувале дека овој мост е поранешна копнена врска меѓу териториите на денешните држави Индија и Шри Ланка.[1]

Птичја перспектива, гледајќи кон запад.

Адамовиот Мост е со должина од 48 километри и го дели Манарскиот Залив (на југозапад) од Палковиот Теснец (на североисток). Некои од регионите се суви и длабочината на морето во областа ретко надминува 1 метар, со што ја попречува навигацијата.[1] Наводно, тој бил прооден до 15 век кога бурите го продлабочиле каналот. Записите за Раманатасвамовиот храм велат дека Адамовиот Мост бил целосно над морското ниво сè додека не избувнал циклон во 1480 година.[2][3][4][5]

Етимологија

уреди

Западниот свет дознал за мостот преку „Книгата за патиштата и кралствата“ на Ибн Хордадбех (околу 850 година), во која тој го нарекол „Сет Бандај“ („Мостот на Морето“).[6] Некои рани исламски извори се однесувале на една планина во денешна Шри Ланка како да е Адамовиот Врв (местото каде што библискиот Адам наводно дошол на земјата). Изворите опишувале како Адам преминал од Шри Ланка во денешна Индија преку мостот по неговото протерување од Рајската Градина[7], што водело до името Адамов Мост.[8] Алберуни (околу 1030 година) веројатно бил првиот што го опишал на таков начин.[6] Еден британски картограф во 1804 година ја подготвил најраната карта што оваа област ја именувала со името Адамов Мост.[9]

Геолошка еволуција

уреди
 
Фотографија од Ландсат 5, на Адамовиот Мост.
 
Сателитска фотографија на НАСА: Индија горе, Шри Ланка долу.

Мостот започнува како ланец од гребени од врвот Данушкоди на индискиот Памбански Остров. Тој завршува на Манарскиот Остров во Шри Ланка. На Памбанскиот Остров се пристапува од индиското копно преку Памбанскиот Мост долг 2 километри. Манарскиот Остров е поврзан со копното на Шри Ланка со насип.

Недостатокот на сеопфатни теренски студии објаснувал многу од несигурностите во врска со природата и потеклото на Адамовиот мост. Најчесто се состоел од низа напоредни премини од песочник и конгломерати кои се тврди на површината и станувале груби и меки додека се спуштале до песочните брегови.[10] Групата за морски и водни ресурси на Центарот за вселенски примени на Индиската организација за вселенско истражување заклучила дека Адамовиот Мост се состои од 103 мали гребени.[10] Една студија привремено заклучила дека нема доволно докази кои укажуваат на евстатско појавување и дека подигнатиот гребен во јужна Индија веројатно е резултат на месно издигнување.[11]

Сообраќаен коридор

уреди

За време на периодите на спуштено морско ниво во последните 100.000 години, Адамовиот Мост обезбедил наизменично копнено поврзување помеѓу Индија и Шри Ланка. Според познатите орнитолози Сидни Дилон Рипли и Брус Билер, ова го поддржувало викаријанскиот модел за видообразба кај некои птици од индискиот потконтинент.[12]

 
Историска карта на Адамовиот Мост и околината, пред циклонот од 1964 година.
 
Риболов во Манарскиот Залив, 1926 година.

Поради плитките води, Адамовиот Мост претставува огромна пречка за навигацијата низ Палковиот Теснец. Иако трговијата помеѓу Индија и Шри Ланка била активна од првиот милениум п.н.е., таа била ограничена на мали чамци и чунци. Поголемите океански бродови од запад морале да пловат околу Шри Ланка за да стигнат до источниот брег на Индија.[13] Еминентниот британски географ Мајор Џејмс Ренел, кој го истражувал регионот како млад офицер кон крајот на 18 век, сугерирал дека „пловен премин може да се одржи со копање на теснецот Рамисерам“. Сепак, малку бил забележан неговиот предлог, можеби затоа што бил „млад и непознат офицер“, а идејата била оживеана дури 60 години подоцна.

Во 1823 година, Сер Артур Котон бил назначен да го истражува Памбанскиот Канал, кој го дели индиското копно од Рамесварамскиот Остров и ја образува првата врска на Адамовиот Мост. Геолошките докази покажувале дека копнена врска го премостувала во минатото, а некои записи од Раманатасваматскиот Храм навеле дека насилните бури ја прекинале врската во 1480 година. Котон предложил дека каналот може да се ископа за да се овозможи премин на бродови, но ништо не било направено до 1828 година, кога Мајор Сим го наредил минирањето и отстранувањето на некои карпи.[14][15]

Подетално поморско истражување на Адамовиот Мост било преземено во 1837 година од страна на поручниците Ф.Т. Пауел, Етерси, Грив и Кристофер, заедно со илустраторот Феликс Џонс и операциите за продлабочување на каналот повторно биле започнати следната година.[14][16] Меѓутоа, овие и последователните напори во 19 век не успеале да го одржат преминот пловен за кој било брод.[1]

Проект за поморски Сетусамудрамски Канал

уреди
 
Опозициските партии побарале применување на проектот за Сетусамудрамскиот Канал со користење на една од петте алтернативни траси кои претходно ги разгледала владата, без да се оштети структурата на Адамовиот Мост.

Владата на Индија создала девет комитети пред независноста и пет комитети оттогаш, за да предложат усогласувања за проектот за каналот Сетусамудрам. Повеќето од нив предложиле копнени премини преку островот Рамесварам, а ниту еден не препорачал траса преку Адамовиот Мост.[17] Проектниот комитет на Сетусамудрам во 1956 година, силно и препорачал на владата на Унијата да користи копнени премини наместо да го сече Адамовиот Мост поради неколкуте предности на копнениот премин.[18]

Во 2005 година, Владата на Индија одобрила Проект за Сетусамудрамскиот превозен канал од повеќе милиони долари. Овој проект имал за цел да создаде бродски канал преку Палковиот Теснец со продлабочување на плиткото океанско дно во близина на Данушкоди. Се очекувало каналот да намали над 400 км (скоро 30 часа време на испорака) од патувањето околу островот Шри Ланка. Сегашната траса на овој предложен канал барала премин преку Адамовиот Мост.

Индиските политички партии и некои хинду организации се противеле на копањето од верски причини. Спорот е дека Адамовиот Mост е популарно идентификуван како патека опишана во „Рамајана“. Политичките партии и организации предлагале алтернативно усогласување за каналот што избегнува оштетување на Адамовиот Мост.[19][20] Тогашната држава и централната влада се спротивставиле на таквите промени, а министерот за сојузен транспорт, Т. Р Баалу, кој припаѓал на партијата Дравидска наптредна Федерација (Дравида Мунетра Кажагам) и бил силен поддржувач на проектот, тврдел дека сегашниот предлог е економски исплатлив и еколошки одржлив и дека нема други алтернативи.[21][22][23]

Противењето на ископот низ оваа патека исто така произлегува од загриженоста за нејзиното влијание врз екологијата и морското добросостојба на областа, потенцијалното губење на наслаги на ториум во областа и зголемениот ризик од штета поради цунамиња.[24] Некои организации се противеле на овој проект од економска и еколошка основа и тврдат дека не биле направени соодветни научни студии пред да се преземе овој проект.[25]

Религиозно значење

уреди

Хиндуизам

уреди
 
Слика од 19 век што прикажува сцена од Рамајана, на која се прикажани мајмуни како градат мост до Ланка.

Древниот санскритски еп „Рамајана“ споменувал мост изграден од богот Рама со помош на војска Ванарци (мајмуни или шумски жители) за да стигне до Ланка и да ја спаси неговата сопруга Сита од Равана.[26] Според народното верување, Ланка се поистоветува со денешна Шри Ланка и се смета дека мостот е создаден од Рама; сепак, санскритските извори од првиот милениум често прават експлицитна разлика помеѓу двете и се чини дека оваа конотација била објавена дури во десеттиот век од чолските владетелите од јужна Индија кои барале причина да го нападнат островот пред да биде преизбрани од аријакакравартската династија од Џафна кои се истакнале како чувари на мостот.[27] Многу научници ја сместиле изворната Ланка во источниот дел на денешен Мадја Прадеш.[26][28]

Ислам

уреди

Муслиманската традиција вели дека Адамовиот Мост го поминал Адам по неговото протерување од Рајската градина.[29][30]

Полемики околу тврдењата за потекло

уреди

Религиозните верувања дека геолошката структура ја изградил Рама предизвикле полемики бидејќи верниците го отфрлиле природното потекло на Адамовиот Мост. С. Бадринарајанан, поранешен директор на Геолошкиот институт на Индија,[31] портпарол на индиската влада во судски случај од 2008 година,[32] Високиот суд во Мадрас,[33] и епизода од серијата „Што на Земјата?“ (What on Earth?), на Science Channel, тврдела дека структурата е вештачка.[34]

Во епизодата од „Што на Земјата“, оние кои тврдат дека Адамовиот Мост бил изграден, ги засновале своите аргументи на нејасни шпекулации, лажни наведувања и поентата дека како и кај многу геолошки облици не е неспорно разрешен секој детаљ од неговото образување.[35] Индискиот геолог К.П. Раџендран ја опишал медиумската полемика како „одвратен“ пример за „ерата на послевистината, каде дебатите во голема мера се фокусирани на апели за емоции наместо на фактичката стварност“.[36][37]

НАСА соопштила дека нејзините сателитски фотографии биле исклучително погрешно протолкувани за да се истакне оваа поента за време на протестите против проектот за бродскиот канал Сетусамудрам. НАСА се изјаснила: „Сликите репродуцирани на мрежните страници можеби се наши, но нивното толкување секако дека не е. Сликите или фотографиите од орбитата со далечинско набљудување не можат да дадат директни информации за потеклото или староста на синџирот острови и секако, не можат да одредат дали луѓето биле вклучени во правењето на некој од видените линии.“[38]

Извештајот од Археолошкиот институт на Индија не нашла докази дека структурата е ништо друго освен природна формација.[39] Археолошкиот институт на Индија и владата на Индија го известиле Врховниот суд на Индија во изјава од 2007 година дека нема историски доказ дека мостот бил изграден од Рама.[40] Во 2017 година, Индискиот совет за историски истражувања (ICHR) објавил пилот студија за потеклото на структурата,[41] но продолжил да ја одложува.[42]

Во 2007 година, Управата за развој на туризмот во Шри Ланка се обидела да го промовира религиозниот туризам од хиндуските аџии во Индија со вклучување на феноменот како една од точките на нејзината „Рамајанска патека“, славејќи ја легендата за принцот Рама. Некои историчари од Шри Ланка го осудиле овој потфат како „грубо искривување на историјата на Шри Ланка“.[43] Идејата за Рама Сету (Адамовиот Мост) како свет симбол што треба да се присвои за политички цели се зајакнал по протестите против проектот за поморскиот канал Сетусамудрам.[44]

Поврзано

уреди

Белешки

уреди


Наводи

уреди
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 „Adam's bridge“. Encyclopædia Britannica. 2007. Архивирано од изворникот 13 January 2008. Посетено на 28 декември 2022.
  2. ↑ Garg, Ganga Ram (1992). „Adam's Bridge“. Encyclopaedia of the Hindu World. A–Aj. New Delhi: South Asia Books. стр. 142. ISBN 978-81-261-3489-2.
  3. ↑ „Ramar Sethu, a world heritage centre?“. Rediff.com. Посетено на 28 декември 2022.
  4. ↑ Ghosh, Amitabha (2020). Descriptive Archaeoastronomy and Ancient Indian Chronology. Singapore: Springer. doi:10.1007/978-981-15-6903-6. ISBN 978-981-15-6902-9.
  5. ↑ Pearson, H. W. (2009). „Oscillations in the Sea-Level“. Geological Magazine. Cambridge: Cambridge University Press (Originally published June 1901). 8 (6): 253–265. doi:10.1017/S0016756800178628. Посетено на 28 декември 2022.
  6. ↑ 6,0 6,1 Suckling, Horatio John (1876). Ceylon: A General Description of the Island, Historical, Physical, Statistical. Containing the Most Recent Information (англиски). Chapman & Hall. стр. 58.
  7. ↑ „Adams Bridge | Encyclopedia.com“. www.encyclopedia.com. Посетено на 9 December 2019.
  8. ↑ Ricci, Ronit (2011). Islam Translated: Literature, Conversion, and the Arabic Cosmopolis of South and Southeast Asia. University of Chicago Press. стр. 136. ISBN 9780226710884.
  9. ↑ Room, Adrian (2006). Placenames of the World. McFarland & Company. стр. 19. ISBN 978-0-7864-2248-7.
  10. ↑ 10,0 10,1 Bahuguna, Anjali; Nayak, Shailesh; Deshmukh, Benidhar (1 December 2003). „IRS views the Adams bridge (bridging India and Sri Lanka)“. Journal of the Indian Society of Remote Sensing (англиски). 31 (4): 237–239. doi:10.1007/BF03007343. ISSN 0255-660X.
  11. ↑ D. R. Stoddart; C. S. Gopinadha Pillai (1972). „Raised Reefs of Ramanathapuram, South India“. Transactions of the Institute of British Geographers. 56 (56): 111–125. doi:10.2307/621544. JSTOR 621544.
  12. ↑ Ripley, S. Dillon; Beehler, Bruce M. (November 1990). „Patterns of Speciation in Indian Birds“. Journal of Biogeography. 17 (6): 639–648. doi:10.2307/2845145. JSTOR 2845145.
  13. ↑ Francis Jr., Peter (2002). Asia's Maritime Bead Trade: 300 B.C. to the Present. University of Hawaii Press. ISBN 978-0-8248-2332-0.
  14. ↑ 14,0 14,1 Hunter, Sir William Wilson (1886). The Imperial Gazetteer of India. Trübner & co. стр. 21–23.
  15. ↑ Digby, William (1900). General Sir Arthur Cotton, R. E., K. C. S. I.: His Life and Work. Hodder & Stoughton. стр. 15–16.
  16. ↑ Dawson, Llewellyn Styles (1885). Memoirs of hydrography. Keay. стр. 52. ISBN 978-0-665-68425-8.
  17. ↑ Sethusamudram Corporation Limited–History Архивирано на 14 октомври 2007 г.
  18. ↑ „Use land based channel and do not cut through Adam bridge:Sethu samudram project committee report to Union Government“. 30 September 2007. Архивирано од изворникот на 13 October 2007. Посетено на 28 декември 2022. "In these circumstances we have no doubt, whatever that the junction between the two sea should be effected by a Canal; and the idea of cutting a passage in the sea through Adam's Bridge should be abandoned.
  19. ↑ „Ram Setu a matter of faith, needs to be protected: Lalu“. NewKerela.com. 21 September 2007. Посетено на 28 декември 2022.
  20. ↑ „Rama is 'divine personality' says Gowda“. MangaoreNews.com. 22 September 2007. Архивирано од изворникот на 21 April 2008. Посетено на 28 декември 2022.
  21. ↑ „IndianExpress.com–Sethu: DMK chief sticks to his stand“. Архивирано од изворникот на 21 April 2008. Посетено на 28 декември 2022.
  22. ↑ Latest India News @ NewKerala.Com, India [мртва врска]
  23. ↑ „indianexpress.com“. Архивирано од изворникот на 21 April 2008. Посетено на 28 декември 2022.
  24. ↑ „Thorium reserves to be disturbed if Ramar Sethu is destroyed“. The Hindu. 5 August 2007. Архивирано од изворникот на 12 October 2007. Посетено на 28 декември 2022.
  25. ↑ Karunanidhi or T R Baalu's arguments are not based on scientific studies claims coastal action network convenor
  26. ↑ 26,0 26,1 Agashe, Sukanya (2014). The Search for Ravana's Lanka: The Geography of Valmiki Ramayana (англиски). Delhi: Popular Prakashan. ISBN 9788179918050.
  27. ↑ Henry, Justin W. (2019). „Explorations in the Transmission of the Ramayana in Sri Lanka“. South Asia: Journal of South Asian Studies (англиски). 42 (4): 732–746. doi:10.1080/00856401.2019.1631739. ISSN 0085-6401.
  28. ↑ Brodbeck, Simon (2011). Geography in Rāmāyaṇa. obo in Hinduism. doi: 10.1093/obo/9780195399318-0045
  29. ↑ Ricci, R. (2019). Banishment and Belonging: Exile and Diaspora in Sarandib, Lanka and Ceylon. Asian Connections. Cambridge University Press. стр. 178-179. ISBN 978-1-108-57211-8.
  30. ↑ „Adams Bridge“. Encyclopedia.com. 2018-05-23.
  31. ↑ Ram sethu should be manmade says former Geological survey of India director
  32. ↑ Ram himself destroyed Setu, govt tells SC
  33. ↑ Gohain, Manash Pratim (2017-03-24). „Indian Council of Historical Research to look for material evidence of Rama Setu - India News“. The Times of India. Посетено на 2022-10-29.
  34. ↑ Shahane, Girish. „Raptures over Ram Setu video underline what's wrong with our government and sections of the media“. Scroll.in (англиски). Посетено на 28 декември 2022.
  35. ↑ „A bridge that Lord Ram built - myth or reality?“. DW. Deutsche Welle. Посетено на 28 декември 2022.
  36. ↑ C.P. Rajendran. „A Post-Truth Take on the Ram Setu“. The Wire. Посетено на 28 декември 2022.
  37. ↑ „'Place faith in science, and not in faith-based culture'“. The Hindu (англиски). 2019-05-06. ISSN 0971-751X. Посетено на 28 декември 2022. popular hegemonic culture had so successfully been able to impress upon many people that even scientific organisations were not ready to explore the myth around Ram Setu
  38. ↑ Kumar, Arun (14 September 2007). „Space photos no proof of Ram Setu: NASA“. Hindustan Times. Архивирано од изворникот на 22 January 2008. Посетено на 28 декември 2022. "The mysterious bridge was nothing more than a 30 km long, naturally occurring chain of sandbanks called Adam's bridge", [NASA official Mark] Hess had added. "NASA had been taking pictures of these shoals for years. Its images had never resulted in any scientific discovery in the area.
  39. ↑ „Myth vs Science“. Frontline (англиски). 5 October 2007. Посетено на 28 декември 2022.
  40. ↑ „No evidence to prove existence of Ram“. Rediff.com. Посетено на 28 декември 2022.
  41. ↑ „Twenty research scholars to get training to find 'truth' of Ram Sethu“. The Indian Express. 25 March 2017. Посетено на 28 декември 2022.
  42. ↑ „ICHR not to conduct study whether Ram Setu man made, natural“. The Times of India. 8 April 2018. Посетено на 28 декември 2022.
  43. ↑ Kumarage, Achalie (23 July 2010). „Selling off the history via the 'Ramayana Trail'“. Daily Mirror. Colombo: Wijeya Newspapers Ltd. Архивирано од изворникот на 25 July 2010. Посетено на 28 декември 2022. the Tourism Authority is imposing an artificial [history] targeting a small segment of Indian travellers, specifically Hindu fundamentalists...
  44. ↑ Jaffrelot, Christophe (2008). „Hindu Nationalism and the (Not So Easy) Art of Being Outraged: The Ram Setu Controversy“. South Asia Multidisciplinary Academic Journal (2). doi:10.4000/samaj.1372. ISSN 1960-6060.

Надворешни врски

уреди
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Адамов_Мост&oldid=5276479“