Јуриј Оганесјан

руски физичар

Јуриј Цолакович Оганесјан (руски: Юрий Цолакович Оганесян, ерменски: Յուրի Ցոլակի Հովհաննիսյան; р. 14 април 1933) — руски јадрен физичар со ерменско потекло.[1] Важи водечки стручњак во светот во истражувањето на супертешките елементи.[2] Заедно со неговата екипа, ги открил најтешките елементи во периодниот систем.[3][4] Добитник е на многу награди, признанија и одликувања од руската и советската држава.

Јуриј Оганесјан
Юрий Цолакович Оганесян
Յուրի Ցոլակի Հովհաննիսյան
Оганесјан во 2011 г.
Роден(а)14 април 1933(1933-04-14)(91 г.)
Ростов на Дон,  РСФСР
Националноструска, ерменска
Полињајадрена физика
УстановиЛабораторија за јадрени реакции „Г.Н. Фљоров“
ОбразованиеМосковски инженерско-физички институт
Познат посооткривач на најтешките елементи во периодниот систем; по него наречен елементот оганесон

Образование и научна работа

уреди

Оганесјан е роден во Ростов на Дон. Во 1956 г. дипломирал на Московскиот инженерско-физички институт (МИФИ). На возраст од 28 години стапил во групата на Георгиј Фљоров во Обединетиот институт за јадрени истражувања во Дубна.[2]

Денес е главен научен раководител во Лабораторијата за јадрени реакции „Г.Н. Фљоров“ (ЛЈРФ).[5] Околу 1970 г. го измислил ладното соединување кај нуклеосинтезата „атом по атом“ (несродна со истоимената псевдонаучна соединување), а во доцните 1990-ти прв ја вовел топлата соединување.[2] Во 2009 г. научници од САД го потврдиле откривањето на флеровиумот, кој Оганесјан и неговата екипа го направиле пред повеќе од една деценија.[6] Оганесјан е значаен истражувач на полето на островите на стабилноста, а работи и на истражување на оливинот и паласитот, со надеж дека ќе најде супертешки елементи во природата.[2]

Оганесон

уреди

Во ноември 2016 г. Меѓународниот сојуз за чиста и применета хемија (IUPAC) објавил дека елементот 118 отсега се нарекува оганесон во чест на Оганесјан.[7][8][9] Иако веќе постојат дузина елементи наречени по личности[10] оганесонот е еден од само два елемента наречени по жив човек (другиот е сиборгиумот, наречен додека Глен Сиборг уште бил жив).

Наводи

уреди
  1. „New Element In Periodic Table To Be Named After Armenian Physicist“. Asbarez. 9 June 2016.
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 Chapman, Kit (November 30, 2016). „What it takes to make a new element“. Chemistry World. Royal Society of Chemistry. Посетено на December 3, 2016.
  3. „EPS introduces new Lise Meitner prize“. CERN Courier. IOP Publishing. April 2, 2001.
  4. „Yuri Tsolakovich Oganessian“. flerovlab.jinr.ru. Flerov Laboratory of Nuclear Reactions. Архивирано од изворникот на 2016-06-12. Посетено на December 7, 2016.
  5. „FLNR Directorate“. Архивирано од изворникот на 2013-10-12. Посетено на October 16, 2013.
  6. „Element 114 confirmed“. RSC.org. Royal Society of Chemistry. 30 September 2009. Посетено на 19 November 2011.
  7. „Periodic Table of Elements“. МСЧПХ. 2016-11-28.
  8. „IUAPC announces the names of the elements 113-115-117-118“. МСЧПХ. 2016-11-30.
  9. „Names proposed for new chemical elements“. BBC News. 8 June 2016.
  10. останатите 12 елементи наречени по личности се: кириумот, ајнштајниумот, фермиумот, менделевиумот, нобелиумот, лоренциумот, радерфордиумот, сиборгиумот, бориумот, мајтнериумот, рендгениумот и копернициумот; уште пет се наречени по места/нешта кои пак се наречени по луѓе: самариумот, гадолиниумот, берклиумот, флеровиумот, ливермориумот)

Надворешни врски

уреди