Јулијанска нова година
Јулијанската нова година, (позната и како Стара нова година или православна нова година) — неформален традиционален празник, кој се прославува како почеток на Новата година според јулијанскиот календар. Во XX и XXI век, Старата нова година паѓа на 14 јануари според грегоријанскиот календар.
| Јулијанска нова година | |||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Наречен и | Стара нова година Православна нова година
| ||||||||||||||||||
| Го празнува(ат) | Корисниците на јулијанскиот календар | ||||||||||||||||||
| Значење | Првиот ден на јулијанската година | ||||||||||||||||||
| Датум | 11 јануари (1583–1700) 12 јануари (1701–1800) 13 јануари (1801–1900) 14 јануари (1901–2100) 15 јануари (2101–2200) | ||||||||||||||||||
| Поврзано | Нова година (Грегоријански календар) | ||||||||||||||||||
Ова традиционално датирање на Новата година понекогаш се нарекува „православно“ затоа што се враќа во времето кога властите во Русија и Источна Европа го користеле јулијанскиот календар, која сè уште е користена од некои јурисдикции на Православната црква. Литургиската година на Православната црква всушност започнува во септември.
Во Русија
уредиИако Руската Советска Федеративна Социјалистичка Република официјално го усвои грегоријанскиот календар во 1918 година, Руската православна црква продолжила да го користи јулијанскиот календар. Новата година станала празник што го слават двата календари.
Како и во повеќето земји кои го користат грегоријанскиот календар, Новогодишниот ден во Русија е државен празник кој се слави на 1 јануари. На тој ден, вообичаена е радосна забава, огномет, развиени и често големи оброци и други свечености. Празникот е интересен бидејќи ги спојува световните традиции на донесување Нова Година со обичаите на христијанските православни Божиќни празници, како што е Коледе.
Новата година со јулијанскиот календар е сè уште неформално почитувана, и е широко уживана традицијата на прославување на доаѓањето на Нова година двапати: 1 јануари (Нова Нова година) и 14 јануари (Стара Нова година).
Обично не толку празнично како Новата Нова година, за многумина ова е носталгичен семеен празник кој го завршува новогодишниот празничен циклус (кој вклучува источен православен Божиќ на 7 јануари) со традиционални големи оброци, пеење и славеничко пиење.[1]
Во Србија
уредиСтарата нова година обично се нарекува Српска нова година,[2] а понекогаш и Православна нова година и ретко Јулијанска нова година.
Српската православна црква, со традиционално придржување кон Србија (вклучително и Косово), Босна и Херцеговина, Црна Гора и Хрватска, ги слави своите празници и празници според јулијанскиот календар.[2]
Еден дел од населението ја слави Српската нова година на сличен начин како и Новата година на 1 јануари. Овој пат, обично еден концерт се организира пред Градското собрание или Националниот парламент (во Белград), додека огнометот го подготвува Српската православна црква и пука од црквата Свети Сава, каде што исто така се собираат луѓе. Други градови исто така организираат вакви прослави. Ресторани, клубови, кафулиња и хотели обично се целосно резервирани и организираат новогодишни прослави со храна и музика во живо.[2]
Традиционално народно име за овој празник како дел од Дванаесет дена Божиќ е Мал Божиќ (Мали Божић) Некои семејства продолжуваат со обредите на српските божиќни традиции.
Во Македонија
уредиПразникот во Македонија е познат како Стара нова година или како Василица (според Св. Василиј). Доцна на 13 јануари, луѓето се собираат надвор од своите куќи, во центарот на нивните населби каде што палат огромен оган и пијат и јадат заедно. Се пее традиционална македонска музика. За оние што остануваат дома, традиција е да јадат домашна пита со паричка внатре. Кој ја најде паричката во својот дел, се вели дека има среќа во текот на годината.[3]
Македонците ширум светот, исто така, го слават празникот, особено во Австралија, Канада и САД, каде што приврзаници има и Македонската православна црква.
Други земји
уредиТрадицијата на Стара нова година се чува во Палестина, Јордан, Ерменија, Белорусија, Узбекистан, Босна и Херцеговина (претежно во Република Српска), Грузија, Азербејџан, Казахстан, Црна Гора, Молдавија, Украина (Маланка), Велс (како Хен Галан) и Швајцарија (како алтер Силвестер ). Во Шкотска, Старата нова година традиционално се одржува на 12 јануари. Во првата половина на 20 век, големи делови од шкотската галска заедница сè уште го празнувале празникот [4] и денес, тој сè уште е обележан во Јужен Уист и Ерискај како Оидче Чалаиг и како „Оидче Чалаин“ во Гленфинан. Исто така во Шкотска, крајбрежниот град Бургхед во Морејшир го слави денот спроти Старата нова година со „Горењето на Клавите“ (The Burning o' the Clavie). И во оваа област Стара нова година е на 12 јануари.
Берберите од Северна Африка (од Мароко до Либија) традиционално ја слават Новата година на „берберскиот календар“, кој е многу близу до јулијанскиот календар. Поради одредени грешки во календарот, „Новата година на Берберите“ во некои области се слави на 12-ти, наместо на 14 јануари.[5] [ подобро извор потребни ] Истиот ден се слави во тамилските земји како Тај Понгал, кога Сонцето го завршува патувањето кон југ и започнува да се движи кон север.
Во уметноста
уредиСтарата новогодишна традиција се споменува во руската уметност; драматургот Михаил Рошчин напишал комедија-драма наречена „Стара нова година“ во 1973 година,[6] која била прикажувана многу години. Тој исто така го претворил во сценарио за телевизиски филм од 1980 година, во кој имало музика од Сергеј Никитин и поетски стихови од Борис Пастернак. Филмот бил издаден од студиото „Мосфилм“.[7]
Поврзано
уредиНаводи
уреди- ↑ Talmazan, Yuliya_ (30 декември 2009). „Top Ten Traditions No Winter Holiday Season in Russia Goes Without“. YT Files. Архивирано од изворникот на 19 јануари 2010. Посетено на 31 декември 2020.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 „What is 'Serbian New Year'?“. Balkan Insight. 13 јануари 2014. Посетено на 31 декември 2020.
- ↑ http://www.prespanews.com/index.php?option=com_content&view=article&id=1803:2012-01-12-14-49-31&catid=44:prespa&Itemid=107/
- ↑ The Last Pibroch, Jaunty Jock and the Ayrshire Idylls by Neil Munro, stated in the glossary; http://www.guardian.co.uk/lifeandstyle/shortcuts/2012/jan/09/gaelic-new-year-celebrations
- ↑ Yannayer, le 12 ou le 14 janvier?, LA DÉPÊCHE DE KABYLIE, 15 јануари 2006.
- ↑ Smith, Lydia (13 јануари 2015). „Orthodox New Year 2015: How Christian communities around the world celebrate 'Old New Year'“. International Business Times. Посетено на 31 декември 2020.
- ↑ „Old New Year - An untranslatable play on words, and favorite film festival“. Wild Tips. 23 август 2016. Архивирано од изворникот на 2018-01-14. Посетено на 31 декември 2020.
Надворешни врски
уреди- Нова Година на Олег Николаев : Одмор или очекување на празник " Otechestvenniye Zapiski 2003 N1 (руски)
- Среќна стара нова година! (англиски)