Шаранта

Шаранта
Charente
Шаранта; Charente; Chérente (сентонжејски); Charanta (окситански)
	Француски департман
	Зградата на префектурата на департманот Шаранта во Ангулем
Знаме	Грб
	; Местоположба на Шаранта во Франција
Држава	Франција
Регион	Нова Аквитанија
Префектура	Ангулем
Потпрефектури	Коњак; Конфолан
Управа
• Претседател на департманскиот совет	Филип Бути
Површина
• Вкупна	5.956 км2 (2,300 ми2)
Население (2019)
• Вкупно	352.015
• Ранг	68-ми
• Густина	59/км2 (150/ми2)
Часовен појас	СЕВ (UTC+1)
• Лете (ЛСВ)	СЕЛВ (UTC+2)
Број на департманот	16
Арондисмани	3
Кантони	19
Општини	363
	^1 Француски катастар на земјиште што не ги вклучува естуарите, езерата, вештачките езера и ледниците поголеми од 1 км2

Шаранта (француски: Charente; сентонжејски): Chérente; окситански: Charanta) — департман во административниот регион Нова Аквитанија, Југозападна Франција. Името го добил по реката Шаранта, најважната и најдолгата река во департманот, покрај која се наоѓаат двата најголеми града во департманот, Ангулем и Коњак. Во 2019 година департманот броел 352.015 жители.^[2]

Историја уреди

Шаранта е еден од првичnите 83 департмани основани за време на Француската револуција на 4 март 1790 година. Создаден е од поранешната провинција Ангумоа и западните и јужните делови на Сентонж.

Пред создавањето на департманот како единствена единица, голем дел од него бил трговски успешен благодарение на традиционалните индустрии како што се производството на сол и коњак. Иако реката Шаранта се наполнила со мил и не била пловна во поголемиот дел од дваесеттиот век, во осумнаесеттиот век таа обезбедувала важни врски со крајбрежните бродски рути и за традиционалните бизниси и за новосоздадените, како што се производите од хартија и топењето на железо.

Забрзаното темпо на индустриски и трговски развој во текот на првата половина на деветнаесеттиот век довело до раздобје на благосостојба, а населението на департманот го достигнало својот врв во 1851 година.^[3] Во текот на втората половина на деветнаесеттиот век Шаранта, како и многу од селските департмани во Франција, доживеала пад на населението бидејќи економските изгледи достапни во градовите и во прекуокеанската империја на Франција ги привлекле работоспособните луѓе. Со појавата на филоксерата во 1872 година, многумина во винската индустрија во Шарента пропаднале.

Во текот на дваесеттиот век, департманот со своите традиционални индустрии бил негативно погоден од двете големи светски војни, а во втората половина на векот доживеал условно низок раст. Целокупното население останало неверојатно стабилно на околу 340.000 во текот на втората половина на дваесеттиот век, а индустриските и трговските случувања во населбите околу Ангулем го зголемило вкупното население за 10.000 во текот на првата деценија на дваесет и првиот век.

Условно опуштеното темпо на економски развој во дваесеттиот век го поттикнало доселеништвото на пензионери од странство. Податоците од пописот во 2006 година откриле дека бројот на британски граѓани што живеат во департманот се искачил на 5.083, ставајќи го департманот на четвртото место во овој поглед зад Париз, Дордоња и Приморските Алпи.^[4]^[5]

Географија уреди

Во голема мера е дел од басенот Аквитанија, со североисточниот дел во Централниот Масив. Низ него тече Шаранта и според која го добил своето име, како и департманот Приморска Шаранта. Составен е со историскиот регион Ангумоа и содржи дел од регионите Сентонж, Лимузен, Перигор и Поату.

Департманот е дел од сегашниот регион Нова Аквитанија. Опкружен е со департманите Приморска Шаранта, Дордоња, Горна Виена, Виена и Де-Севр. Најјужниот „поголем“ град (град со над 1.000 жители) во Шаранта е Шале.

Главни градови уреди

Најнаселена комуна е Ангулеме, префектурата. Од 2019 година, има 9 комуни со повеќе од 5.000 жители: ^[2]

Општина	Население (2019)
Ангулем	41.603
Коњак	18.670
Сојо	9.761
Ла Курон	7.764
Сен-Ири-сир-Шарант	7.381
Руел-сир-Тувр	7.305
Гон-Понтувр	6.119
Лил Депањак	5.626
Шанје	5.149

Демографија уреди

Жителите на департманот се нарекуваат Charentais или во женски род, Charentaise.

Развој на населението од 1791 година:

Население во минатото

Година	Нас.	±% год.
1791	339.780	—
1801	299.029	−1.27%
1806	327.052	+1.81%
1821	347.541	+0.41%
1831	362.531	+0.42%
1841	367.893	+0.15%
1851	382.912	+0.40%
1861	379.081	−0.10%
1872	367.520	−0.28%
1881	370.822	+0.10%
1891	360.259	−0.29%
1901	350.305	−0.28%
1911	347.061	−0.09%
1921	316.279	−0.92%

Година	Нас.	±% год.
1931	310.489	−0.18%
1936	309.279	−0.08%
1946	311.137	+0.06%
1954	313.635	+0.10%
1962	327.658	+0.55%
1968	331.016	+0.17%
1975	337.064	+0.26%
1982	340.770	+0.16%
1990	341.993	+0.04%
1999	339.628	−0.08%
2006	347.037	+0.31%
2011	352.705	+0.32%
2016	353.288	+0.03%
2019	352.015	−0.12%

source:^[6]^[7]

Политика уреди

Претседател на Департманскиот совет е Филип Бути од Разна левица (ДВГ), избран во јули 2021 година.

Партија		седишта
•	Социјалистичка партија	15
	Сојуз за народно движење	6
	Разна десница	6
•	Разна левица	6
•	Француска комунистичка партија	2

Претставници во Народното собрание уреди

	Член ^[8]	Партија
Прва изборна единица во Шаранта	Томас Мение	Републиката напред!
Втора изборна единица во Шаранта	Сандра Марсо	Републиката напред!
Трета изборна единица во Шаранта	Жером Ламбер	Социјалистичка партија

Економија уреди

Коњакот и пиното се два од главните земјоделски производи во регионот, заедно со путерот. Папучите шарентез (вид влечки направени од филц и волна) е уште еден добро познат традиционален производ.