Википедија

Човекови права во Казахстан

Човековите права во Казахстан се опишани како лоши од независните набљудувачи. Хјуман рајтс воч напишал дека „Казахстан силно ја ограничува слободата на собирање, говор и религија. Во 2014 година, властите затворија весници, затворија или казнија десетици луѓе по мирни, но неодобрени протести и казнија или приведоа верници за практикување религија надвор од државна контрола. Владата критичарите, вклучително и опозицискиот лидер Владимир Козлов, останаа во притвор по нефер судења. Мачењето останува вообичаено во местата на притвор“.

Во 2012 година, Казахстан бил избран за член на Советот за човекови права на Обединетите нации. За време на Универзалниот периодичен преглед на човековите права во 2014 година, националните претставници го пофалиле воспоставувањето механизам за спречување на тортурата и национална институција за човекови права од страна на Казахстан но во исто време споделиле загриженост за законските ограничувања на слободата.[1]

Од 2019 година, Казахстан работи со Советот на Европа на секторски подобрувања во човековите права и владеењето на правото, вклучително и преку Европската програма за човекови права за правни професионалци (HELP), програма за обука за казахстански правни професионалци. Програмата требала да заврши до 2022 година.[2]

Во септември 2020 година, Казахстан го потпишал Вториот факултативен протокол кон Меѓународниот пакт за граѓански и политички права, со кој се обврзал да ја укине смртната казна.[3] Ова било многу позитивно прифатено од организациите за човекови права и меѓународната заедница. Амнести интернешнал веста ја нарекол доста охрабрувачка.[3]

Главниот претставник во Средна Азија на Агенцијата за бегалци на Обединетите нации, УНХЦР, укажал на работата на Казахстан на бегалската криза за „да се истакне лидерството на земјата во поттикнувањето на меѓуетничката согласност“.[4] Обединетите нации во Казахстан потврдиле дека Владата на Казахстан ја поддржала Партнерската рамка за развој на ОН за земјата и нејзините препораки, како и ги имплементирала механизмите за човекови права на ОН.[5]

Во јуни 2021 година, бил потпишан декрет „За понатамошни мерки за човекови права во Казахстан“ и претворен во закон од казахстанскиот претседател Касим-Жомарт Токаев, со цел да се заштитат правата на малцинствата и ранливите групи, како што се жените и лицата со посебни потреби, и да се подобри координацијата со меѓународните организации.[6][7]

Политика, слобода на говор и печат

уреди

Според посматрачите, вклучително и Хјуман рајтс воч и Фридом хаус, било пријавено дека политичкото изразување било ограничено во Казахстан во месеците пред претседателските избори во декември 2005 година. Казашките власти, наводно, се обиделе да ја ограничат слободата на говорот и да ги затворат независните медиуми и групите на граѓанското општество. Во септември, печатницата „Времја“ неочекувано ги откажала договорите со седум весници, без никакво објаснување. Исто така, други печатарски фирми во поранешниот главен град на Казахстан, Алмати, исто така одбиле да ги печатат изданијата. По еднонеделниот штрајк со глад на уредниците на овие весници, издавачката куќа „Даур“ се согласила да издаде пет од весниците. Практично сите радиодифузни медиуми се во сопственост на фирми тесно поврзани со владата; весниците се некои од ретките извори на независно известување.[8]

Некои надворешни набљудувачи, вклучително и ХРВ, забележале зголемена вознемиреност во казашката влада по неодамнешните демократски револуции во поранешните советски држави, вклучувајќи ги Грузија, Украина и Киргистан. Напорите за ограничување на несогласувањето пред изборите на 2 декември 2005 година можеби укажувале на обидот на владата да спречи таков пренос да се случи во Казахстан.

Во 2016 година, Астана била домаќин на тркалезна маса за Денот на човековите права, 10 декември. Настанот ги собрал казашките претставници и претставници на меѓународните организации, како што се Меѓународната организација за миграција (ИОМ), ЕУ, Програмата за развој на Обединетите нации (УНДП), Организацијата за безбедност и соработка во Европа (ОБСЕ).[9]

На 10 ноември 2018 година Дмитриј Сењавски, синдикален лидер во Казахстан бил нападнат и злобно претепан од страна на неидентификувани лица и бил однесен во болница.[10] Меѓународната организација на трудот (МОТ) често ја повикува владата на Казахстан да ги измени ограничувачките трговски закони и да ги задржи своите обврски со меѓународните работнички права.[11]

Право на правично судење

уреди

Според извештајот на американската влада објавен во 2014 година, во Казахстан:

Законот не предвидува адекватно независно судство. Извршната власт остро ја ограничи судската независност. Обвинителите уживаа квазисудска улога и имаа овластување да ги суспендираат судските одлуки... Корупцијата беше очигледна во секоја фаза од судскиот процес. Иако судиите беа меѓу најплатените владини службеници, адвокатите и набљудувачите на човековите права тврдеа дека судиите, обвинителите и другите функционери барале мито во замена за поволни пресуди во повеќето кривични случаи.[12]


Помалку од 1% од обвинетите за кривични дела биле ослободени од обвиненијата во случаите на јавното обвинителство во основните судови. Во меѓувреме, апелационите судови имаат тенденција да ги поништуваат ослободителните пресуди многу почесто отколку осудите.[13]

Верска слобода

уреди

Во 1992 година, по стекнувањето независност, Казахстан го усвоил Законот за слобода на религијата и верските здруженија, чија цел била да се обезбеди меѓуверска толеранција и верска слобода.[14] Од 2014 година, во Казахстан имало над 3400 верски организации.[15]

Меѓутоа, „Хјуман рајтс воч“ напишал дека „малцинските верски групи продолжија да бидат подложени на парични казни и краткотраен притвор во 2014 година поради кршење на рестриктивниот закон за религија“. Специјалниот известувач на ОН за слободата на вероисповед препорачал „реформи“ на законот за религија од 2011 година, откривајќи, на пример, дека „нерегистрираните верски заедници ... страдаат од сериозни прекршувања на нивната слобода на вероисповед“.[16]

Со цел да се промовира меѓуконфесионалниот дијалог и да се спречи верски судир ширум светот, Казахстан е домаќин на редовен Конгрес на водачите на светските и традиционалните религии. Првиот конгрес се одржал во 2003 година и на него присуствувале 17 верски делегации.[17]

Со цел да се одговори на заканата од верски екстремизам, Конгресот на лидерите на светските и традиционалните религии одржал меѓународна конференција, „Религиите против тероризмот“, на 31 мај 2016 година. Еден ден подоцна, Конгресот ја одржал својата 15-та седница во Астана.[18]

Во мај 2019 година во Казахстан се одржала инаугуративна работна група за верски слободи меѓу владата на Казахстан и претставници од Стејт департментот на САД. Делегацијата на Комисијата за меѓународна верска слобода на САД учествувала во Работната група. Според нивниот извештај, верските заедници „имаат позитивен дијалог со владата и веруваат дека нивната траекторија во земјата е добра“ [19]

Иселување на Харе Кришна

уреди

На 20 ноември 2006 година, три автобуси полни со полиција, две амбулантни возила, два празни камиони и извршители на областа Карасај пристигнале во заедницата под нула временски услови и ги истерале следбениците на Харе Кришна од тринаесет домови, по кое полицијата продолжила да ги урива. Вести „Форум 18“ објавил: „Полицијата за немири која учествуваше во уништувањето ги фрли личните работи на приврзаниците на Харе Кришна во снегот, а многу приврзаници останаа без облека. Мебел и поголеми работи од домаќинството биле натоварени во камиони. Официјалните лица рекоа дека овие работи ќе бидат уништени. Двајца мажи кои се обиделе да ги спречат извршителите да влезат во куќа за да ја уништат, биле запленети од 15 полицајци кои им ги искривиле рацете и ги однеле во полициско возило“. Како одговор на овие настани, Организацијата за безбедност и соработка во Европа направила своја изјава: „Изгледа дека акцијата спонзорирана од државата е фокусирана на членовите на заедницата Харе Кришна на начин што сугерира дека тие биле насочени врз основа на на нивната верска припадност“. Казашките власти тврделе дека иселувањето било легитимно и дека имотите биле стекнати незаконски.[20]

Апсење на членови на групата WhatsApp во 2018 година

уреди

Во 2018 година, владата на Казахстан масовно уапсила девет Казаци кои комуницирале за исламот преку апликацијата за пораки WhatsApp.[21] Нивното апсење било утврдено дека е кршење на меѓународното право од страна на Работната група за самоволно притворање.[22] Сепак, петмина од мажите останале во затвор, а четворицата кои повеќе не се затворени сè уште се соочуваат со ограничувања.[23] Петмината кои останале во затвор се: Бекет Минбасов, Самат Адилов, Назим Абдрахманов, Ернар Саматов и Болатбек Нургалиев.

Протести

уреди

Штрајк во Жанаозен (2011)

уреди

На 16 декември 2011 година се случиле судири меѓу демонстрантите и полицијата поради барањата на првата за подобри работни услови и повисоки плати. Демонстрантите се состоеле првенствено од работници на нафта со нафтени полиња кои одговориле со отпуштање на стотици работници. Очевидци тврделе дека полицијата отворила оган врз невооружени демонстранти во градот Жанаозен, но според владините претставници полицијата била принудена да се брани. Судирите се случиле кога полицијата се обидела да го расчисти градскиот плоштад во светло на 20-тиот ден на независноста на Казахстан. Имало знаци на обиди за цензура на појдовните информации, при што интернет корисниците пријавиле тешкотии при пристапот до независните веб-страници за вести и Твитер. Според официјални извори, 15 лица биле пронајдени мртви по судирите.[24]

Протести (2016)

уреди

Во април и мај 2016 година се случиле Казашките протести во однос на измените во законот во однос на сопственоста на земјиштето. Двесте активисти и демонстранти биле уапсени.

Протести (2019)

уреди

Протестите се одржале во февруари откако пет сестри загинале во пожар во куќа додека нивните родители работеле во ноќни смени и гневот се проширил на друштвените мрежи на интернет, што довело до дополнителни протести. Нурсултан Назарбајев ја распуштил владата и на 19 март 2019 година поднел оставка од својата формална функција како претседател, додека ги задржал другите позиции на власт. По вонредните претседателски избори во Казахстан во 2019 година, на кои резултатите се сметало дека покажуваат огромна победа на привремениот претседател Касим-Жомарт Токаев, имало неколку протести во градовите Нур-Султан и Алмати. Повеќе од 100 демонстранти биле приведени на плоштадот Астана во Алмати, додека активистите повикале на бојкот на изборите. Меѓу приведените имало и странски и локални новинари кои известувале за настанот. Пристапот до интернет во Нур-Султан и Алмати бил пријавен дека е значително забавен, при што било тешко да се пристапи до сајтовите на социјалните медиуми и да се спречи преносот во живо. Дваесет демонстранти биле приведени и во јужниот град Шимкент.[25] Протестните инциденти продолжиле во септември, октомври [26] и декември 2019 година

Дијалог за човекови права

уреди

Во 2008 година, во согласност со својата „Стратегија за ново партнерство“ со Средна Азија, Европската Унија се согласила со Република Казахстан да воспостави годишен дијалог за човековите права, а нејзиниот прв круг се одржал на 15 октомври 2008 година во Астана.[27]

Овие дијалози претставуваат суштински дел од целокупната стратегија на ЕУ за промовирање на почитувањето на човековите права и основните слободи, одржливиот развој, мирот и стабилноста.[28] На 12 ноември 2014 година, Европската Унија и Казахстан го одржале шестиот круг од годишниот Дијалог за човекови права во Брисел.[29] Казахстанската делегација била предводена од г-дин Јоган Меркел, прв заменик јавен обвинител, кој бил придружуван од г-дин Вјачеслав Каљужниј, директор на Националниот центар за човекови права, и други високи функционери.[29] Делегацијата на ЕУ била предводена од г-дин Силвио Гонзато, директор за човекови права и демократија во Европската служба за надворешни работи. Дијалогот се одвивал во позитивна и конструктивна атмосфера. ЕУ го поздравила развојот на Казахстан на функционален Национален превентивен механизам за следење на местата на притвор и ги охрабрила понатамошните чекори за зајакнување на Канцеларијата на Народниот правобранител и Националниот центар за човекови права. ЕУ го признала неодамнешниот ангажман на Казахстан во вториот циклус на процесот на Преглед на универзалниот период (УПР) на Советот за човекови права на ОН и ги охрабри казашките власти да размислат за прифаќање на голем број препораки на УПР кои првично не ги поддржа.

10-тиот Дијалог за човекови права ЕУ-Казахстан се одржал на 20-21 ноември 2018 година во Брисел. ЕУ ги забележала подобрувањата на Казахстан во однос на законите и политиките во однос на граѓанското општество. Било нагласено дека Казахстан треба да продолжи да презема чекори за поттикнување на поволна средина, вклучително и за невладините организации, адвокатите и новинарите.[30] За време на 12-тиот Дијалог за човекови права меѓу ЕУ и Казахстан, одржан во ноември 2020 година, ЕУ „го признала континуираниот реформски процес во Казахстан, вклучително и формирањето на Врховен совет за реформи“, но побарала брза имплементација.[31]

ОБСЕ и Казашкото меѓународно биро за човекови права и владеење на правото спроведуваат заеднички програми за обука за човекови права.[32]

Владеење на правото

уреди

Во 2015 година Казахстан вовел измени на законот за активности на невладини организации (НВО). Според него, тој им гарантира на невладините организации слободен пристап до јавно, меѓународно и приватно финансирање овозможувајќи им активно учество во општествениот и политичкиот развој на земјата.[33]

Во јануари 2017 година, претседателот на Казахстан предложил реформа насочена кон делегирање на некои од овластувањата на претседателот на Парламентот. Оваа иницијатива се очекувало да создаде посилен систем на контроли и рамнотежа во Казахстан.[34]

Казахстан е член на Хашката конференција за меѓународно приватно право (ХКПП) од мај 2017 година. ХКПП е насочена кон промовирање на усогласување на принципите за судир на закони во различни теми во рамките на меѓународното приватно право, што придонесува за унапредување на владеењето на правото.[35]

Националниот совет за јавна доверба на Казахстан, исто така, има важна улога во промовирањето на владеењето на правото. Тоа е советодавно тело кое било формирано од претседателот на Казахстан, Касим-Жомарт Токаев, на 17 јули 2019 година за да ја направи владата поодговорна кон народот.[36]

Земјата е партнер со УСАИД во рамките на петгодишната програма за владеење на правото за над 7 милиони американски долари започната во септември 2020 година.[37] Врховниот суд на земјата и Министерството за информации и јавен развој тесно соработувале со УСАИД како дел од програмата за подобрување на довербата на јавноста и демонстрација на поголема усогласеност со меѓународно признатите стандарди.[37]

Во 2020 година, Казахстан бил рангиран на 62-то место во Индексот на владеење на правото, искачувајќи се за три позиции од 2015 година [38]

Етничка разновидност

уреди

Казахстан поддржува истовремено постоење на различни култури. Собранието на народот на Казахстан поддржува речиси 200 центри каде децата и возрасните можат да учат 30 различни јазици.[39]

Во 2015 година, Собранието на народот на Казахстан (СНК) го вовел Денот на благодарноста како нов празник на Казахстан. Предлогот за негово воспоставување го дал претседателот Нурсултан Назарбајев. Денот на благодарноста се слави на 1 март и го одбележува историското минато и мултиетничкото единство на земјата.[40]

70% од населението на Казахстан се етнички Казаци, 16% се Руси, додека 9% се Узбеци, Украинци, Ујгури, Германци и Татари.[41] Претставници на околу 125 етнички групи живеат во Казахстан [42] и околу 818 етнички и културни здруженија работат под покровителство на Собранието на народот на Казахстан.[43]

Права на децата

уреди

Казашкиот комесар за човекови права за правата на децата и претставник на УНИЦЕФ за Казахстан усвоиле Изјава за намерите за соработка. Страните се согласиле да ги преземат неопходните активности за развој на независен систем за следење на обезбедувањето на правата на децата во Казахстан.[44]

Стратегијата „Казахстан 2050“ става голем акцент на заштитата на детството. Казахстан усвоил над 90 закони и други нормативни акти насочени кон заштита на правата на децата.

Казахстан е членка на Конвенцијата на Обединетите нации за правата на детето.

Комесар за човекови права

уреди

Институцијата Комесар за човекови права (народен правобранител на Казахстан) била основана на 19 септември 2002 година со Указ на претседателот.[45] Комесарот и неговата поврзана организација, Национален центар за човекови права, се овластени да ги истражуваат прашањата за човековите права во владата според указот на претседателот Назарбајев.[46]

Националниот совет на јавна доверба

уреди

Претседателот на Казахстан Касим-Жомарт Токајев го формирал Националниот совет за јавна доверба во јули 2019 година како платформа за дијалог владата да реагира повеќе на јавноста. Советот го свикал првиот состанок на 6 септември 2019 година. Состанокот на Советот бил фокусиран на: декриминализација на клевета, реформа на казнено-поправниот систем и судството, родова рамнотежа и зајакнување на жените.[47]

Во мај 2020 година, претседателот Токајев потпишал четири важни закони кои биле дел од иницијативата на Националниот совет за јавна доверба. Овие четири закони го опфатиле следново: „За постапката за организирање и одржување на мирни собири во Република Казахстан“, „За воведување измени на уставниот закон на Република Казахстан“, „За изборите во Република Казахстан“ и „За воведување измени и дополнувања на Законот на Република Казахстан „За политички партии“.[48]

Новиот закон за митинзи во голема мера го поедноставило законското регулирање на мирните собири. Според законот, јавните простори во градовите во државата можат да ги користат граѓаните за одржување мирни собири. Дополнително, постапката за известување за мирни собири била намалена од 15 на 5 дена.

Историска ситуација

уреди

Следната табела ги прикажува рејтинзите на Казахстан од 1991 година во извештаите за Слободата во светот, што годишно ги објавува Фридом Хаус. Оценката од 1 е „слободна“; 7, „неслободна“.[49] 1

Наводи

уреди
  1. ↑ „OHCHR | Human Rights Council adopts outcomes of Universal Periodic Review of Kazakhstan, Angola and Iran“. 2018-11-06. Архивирано од изворникот на 2018-11-06. Посетено на 2020-11-02.
  2. ↑ „Council of Europe Neighbourhood Co-operation Priorities for Kazakhstan 2019-2022“.
  3. ↑ 3,0 3,1 „Kazakhstan takes important step towards abolishing death penalty“. Amnesty International. 24 September 2020.
  4. ↑ „Kazakhstan Achieves Major Results in Protecting Rights of Refugees and Asylum Seekers, Says UNHCR Representative in Central Asia“. The Astana Times.
  5. ↑ „The UN in Kazakhstan 2020 Annual Report“ (PDF). unsdg.un.org. The United Nations.
  6. ↑ „Kazakhstan's new decree on human rights reforms may establish effective protection mechanisms“. in.news.yahoo.com (англиски). Посетено на 2021-07-15.
  7. ↑ Gotev, Georgi (2021-06-11). „Kazakhstan announces new efforts to improve human rights record“. www.euractiv.com (англиски). Посетено на 2021-07-15.
  8. ↑ International Freedom of Expression Exchange:GOVERNMENT MUZZLING FREE EXPRESSION IN RUN-UP TO ELECTIONS Архивирано на 23 април 2006 г., 19 October 2005
  9. ↑ „Kazakhstan Marks Human Rights Day“. astanatimes.com. 11 December 2015. Архивирано од изворникот на 2017-01-03. Посетено на 2017-01-03.
  10. ↑ „Kazakhstan: Attack on Trade Union Leader“. 12 November 2018. Архивирано од изворникот на 2019-07-12. Посетено на 2018-11-14.
  11. ↑ „Trade Union Leaders Freed in Kazakhstan“. 6 June 2018. Архивирано од изворникот на 2019-07-14. Посетено на 2018-11-14.
  12. ↑ "Country Reports on Human Rights Practices for 2013: Kazakhstan" Архивирано на 15 септември 2019 г.. Bureau of Democracy, Human Rights and Labor. Retrieved on September 15, 2014
  13. ↑ Trochev, Alexei; Slade, Gavin (2019), Caron, Jean-François (уред.), „Trials and Tribulations: Kazakhstan's Criminal Justice Reforms“, Kazakhstan and the Soviet Legacy (англиски), Singapore: Springer Singapore: 75–99, doi:10.1007/978-981-13-6693-2_5, ISBN 978-981-13-6692-5, Посетено на 2021-10-02
  14. ↑ „Officials: New Laws Protect Freedom of Religion“. astanatimes.com. 19 April 2013. Архивирано од изворникот на 2018-11-05. Посетено на 2016-06-07.
  15. ↑ „Foreign Ministry Holds Briefing for Diplomats on Religious Freedom in Country“. astanatimes.com. 7 March 2014. Архивирано од изворникот на 2019-06-05. Посетено на 2016-07-12.
  16. ↑ Human Rights Watch (8 January 2015). World Report 2015: Kazakhstan. Human Rights Watch. Архивирано од изворникот на 28 October 2016. Посетено на 27 October 2016.
  17. ↑ „Congress of the Leaders of World and Traditional Religions“. berkleycenter.georgetown.edu. Архивирано од изворникот на 2016-08-18. Посетено на 2016-08-10.
  18. ↑ „Parliamentarians, Religious Leaders Discuss Ways to Unite Religions against Terrorism in Astana“. astanatimes.com. June 2016. Архивирано од изворникот на 2016-06-08. Посетено на 2016-09-22.
  19. ↑ „COUNTRY UPDATE: KAZAKHSTAN“ (PDF). www.uscirf.gov.
  20. ↑ Finn, Peter (25 July 2007). „Local Property Dispute Grows Into International Issue for Kazakhstan“. The Washington Post. Архивирано од изворникот на 13 January 2016. Посетено на 25 October 2015.
  21. ↑ Corley, Felix (24 May 2022). „9 Known Muslim Prisoners Of Conscience In Kazakhstan Face Torture, Solitary“. Religion Unplugged. Посетено на 21 September 2022.
  22. ↑ „Opinions adopted by the Working Group on Arbitrary Detention at its ninety-first session, 6–10 September 2021“ (PDF). United Nations. 2021. Посетено на 21 September 2022.
  23. ↑ Corley, Felix (28 April 2022). „KAZAKHSTAN: Six months after UN decision, no releases from sentences, no compensation“. Forum18. Посетено на 21 September 2022.
  24. ↑ „Kazakh oil strike: 10 dead in Zhanaozen clashes“. BBC News. 2011-12-16. Архивирано од изворникот на 2019-09-07. Посетено на 2019-12-13.
  25. ↑ „Hundreds Detained In Kazakhstan As Nazarbaev's Chosen Presidential Successor Leads Exit Poll“. RFE/RL's Kazakh Service. 2019-06-09. Архивирано од изворникот на 2019-08-05. Посетено на 2019-12-13.
  26. ↑ „Police detain 26 at anti-government protests in Kazakhstan“. France24. AFP. 2019-10-26. Посетено на 2 January 2020.
  27. ↑ „European Union – Kazakhstan Civil Society Seminar on Human Rights. Judicial System and Places of Detention: Towards the European Standards“ (PDF). eucentralasia.eu. Архивирано од изворникот (PDF) на 2017-08-26. Посетено на 2014-11-13.
  28. ↑ „EU human rights dialogues in Central Asia“ (PDF). eeas.europa.eu. Архивирано од изворникот (PDF) на 2014-11-28. Посетено на 2014-11-13.
  29. ↑ 29,0 29,1 „Press Release: EU-Kazakhstan Human Rights Dialogue“. eeas.europa.eu. Архивирано од изворникот на 2014-11-29. Посетено на 2014-11-13.
  30. ↑ „EU and Kazakhstan hold Subcommittee on Justice and Home Affairs and the Human Rights Dialogue“. eeas.europa.eu. Архивирано од изворникот на 2018-12-15. Посетено на 2018-12-11.
  31. ↑ „EU and Kazakhstan hold annual Human Rights Dialogue and Subcommittee on Justice and Home Affairs“. 27 November 2020.
  32. ↑ „OSCE Programme Office in Astana supports human rights education for police | OSCE“. osce.org. Архивирано од изворникот на 2016-03-22. Посетено на 2015-10-27.
  33. ↑ „NGO Law to Ensure Liberty, Equality, Accountability and Transparency“. astanatimes.com. 26 October 2015. Архивирано од изворникот на 2015-11-10. Посетено на 2016-07-08.
  34. ↑ „Kazakh President, Special Panel Mull Major Political Reforms“. astanatimes.com. 25 January 2017. Архивирано од изворникот на 2017-02-03. Посетено на 2017-02-02.
  35. ↑ „Kazakhstan joins Hague Conference on Private International Law“. akipress.com. Архивирано од изворникот на 2017-05-17. Посетено на 2017-05-17.
  36. ↑ „Kazakh President establishes National Council to strengthen public's engagement in reform agenda“. astanatimes.com. 19 July 2019. Архивирано од изворникот на 2019-12-01. Посетено на 2019-10-24.
  37. ↑ 37,0 37,1 „United States to Provide $7 Million to Strengthen Rule of Law in Kazakhstan“. kz.usembassy.gov. 5 October 2020.
  38. ↑ „WJP Rule of Law Index“. worldjusticeproject.org (англиски). Посетено на 2021-07-15.
  39. ↑ „astanatimes.com“. Why Kazakhstan's Model of Maintaining Ethnic Diversity Deserves Attention. 26 April 2016. Архивирано од изворникот на 2016-04-27. Посетено на 2016-07-08.
  40. ↑ „Nazarbayev Congratulates Kazakh People on Day of Gratitude, Recalls Country's Historic Past“. astanatimes.com. 3 March 2016. Архивирано од изворникот на 2016-11-08. Посетено на 2016-09-20.
  41. ↑ „[Results of the 2021 Population Census of the Republic of Kazakhstan] (in Kazakh). Agency of Strategic Planning and Reforms of the Republic of Kazakhstan National Bureau of Statistics“. Архивирано од изворникот на 2022-09-02. Посетено на 2024-04-17. Наводот journal бара |journal= (help)
  42. ↑ Tukpiev, Zhanat. „125 наций в одной: в чем уникальность казахстанской модели общественного согласия“. Казахстанская правда. Посетено на 28 March 2023.
  43. ↑ „#Kazakhstan: A model of inter-ethnic tolerance and social harmony“. www.eureporter.co. 11 November 2016. Архивирано од изворникот на 2016-11-12. Посетено на 2016-12-20.
  44. ↑ „inform.kz“. Children’s Rights Ombudsman, UNICEF's Kazakhstan Country Office signed Statement of Intentions on coop. Архивирано од изворникот на 2016-08-15. Посетено на 2016-07-08.
  45. ↑ „History of the Kazakhstan Human Rights Ombudsman“. www.ombudsman.kz. Архивирано од изворникот на 2018-04-17. Посетено на 2016-12-20.
  46. ↑ „Human Rights Imbudsman“. www.kazakhembus.com. Архивирано од изворникот на 2016-12-21. Посетено на 2016-12-20.
  47. ↑ „Kazakh President calls for gradual reforms in first National Council of Public Trust meeting“. astanatimes.com. 7 September 2019. Архивирано од изворникот на 2019-09-09. Посетено на 2019-09-11.
  48. ↑ „Authorities of Kazakhstan carry out political reforms“. EUReporter. 8 June 2020.
  49. ↑ Freedom House (2022). „Country and Territory Ratings and Statuses, FIW 1973-2022“ (XLS). Посетено на 8 March 2022.

Надворешни врски

уреди
Извештаи за човекови права
Вести
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Човекови_права_во_Казахстан&oldid=5263255“