Фран Цвитер

Фран Цвеитер(24 октомври 1905, Бела Церкев - 14 април 1988, Љубљана) — словенечки историчар. Заедно со Милко Кос, Бого Графенауер и Василиј Мелик, се смета за соосновач на Љубљанската школа за историографија.

Фран Цвитер

Животопис

Роден е во селото Бела Церкев во близина на Ново Место во тогашното Војводство Карњола, Австроунгарско Царство.

Тој бил син на Мартин (а. К. А. Даворин) Цвитер, Словенец од Корушка судија. По неговата смрт во 1918 година, семејството одлучило да остане во Кралството Југославија (Каринтскиот плебисцит му го доделил нивниот роден регион на Република Австрија).

По завршувањето на гимназијата во Ново Место, се запишал на Универзитетот во Љубљана, каде студирал историја и географија. Помеѓу 1926 и 1928 година студирал и на Универзитетот во Виена. Помеѓу 1930 и 1932 година, студирал во Париз под надзор на Алберт Матиез. Помеѓу 1932 и 1938 година, тој предавал во Љубљански класичен лицеј. Во 1938 година станал професор на Универзитетот во Љубљана.

Во 1930-тите бил активен во јавниот живот, објавувајќи критички написи во леви либерални списанија, како што биле Содобност и Љубљански збор. Набргу по инвазијата на Југославија во април 1941 година од силите на Оската, тој му се приклучил на Ослободителниот фронт на словенечкиот народ. Во мај истата година, тој бил уапсен од италијанските окупациони власти на Провинцијата Љубљана, но набргу потоа бил ослободен. Во март 1942 година, тој повторно бил уапсен и испратен во интернирачкиот логор во Априка, на границата Италија-Швајцарија.

По италијанското примирје, тој се вратил во Словенија, каде што се приклучил на партизанскиот отпор. Помеѓу јануари 1944 и март 1945 година, тој го организирал и го водел „Научниот институт на Извршниот совет на Ослободителниот фронт“, единствена институција во нацистичката окупирана Европа. Институтот главно подготвувал документација за гранични прашања и подготвувал експерти за територијалните претензии на Југославија против Италија во Јулијанскиот марш и против Австрија во Корушка. Во 1945 година се преселил во главниот град на Југославија Белград, каде што работел како експерт за северозападните гранични прашања во Министерството за надворешни работи.

По 1948 година, тој се вратил во Љубљана, каде што предавал на Катедрата за историја на Универзитетот во Љубљана. Помеѓу 1952 и 1954 година, бил ректор на Универзитетот. Во 1953 година, станал член на Словенечката академија на науките и уметностите, а подоцна и на Југословенската академија на науките и уметностите (1961) и на Српската академија на науките и уметности (1970). Помеѓу 1975 и 1978 година, бил претседател на издавачката куќа Словенска матица.

Првичната експертиза на Цвитер била социјалната историја на средновековните градови, но под влијание на неговиот претпоставен Алберт Матиез, се префрлил на модерната историја. Под влијание на француската Аналес школа, вовел неколку методолошки иновации во проучувањето на демографската историја на Словенечките земји. По Втората светска војна, се посветил кон проучувањето на прашањата за националноста во Хабсбуршкото Царство.

Починал во Љубљана во 1988 година, а бил погребан на гробиштата во Бела Церкев.

Неговиот син Матјаж Цвитер е лекар, неговиот друг син, Томаж Цвитер е астроном, а неговата ќерка, Ања Дулар е историчар, библиотекар и социјален антрополог.

Главни дела

• „Старејша крањска места во мешчанство“ („Памбургерите во постарите карњонски градови“). Љубљана, 1929 година;
• Les origines de l'illyrisme politique et la création des Provinces illyriennes („Потеклото на Политичкиот илиризам и создавањето на Илирските провинции). Дижон, 1933;
• Помалку проблеми нацијата данс ла монархија на Хабсбург („Националните прашања во Хабсбуршката монархија“), соавторство со Јарослав Шидак и Васо Богданов. Белград, 1960;
• Die Kärntner Frage („Каринтското прашање“). Клагенфурт, 1979 година;
• O slovenskem narodnem vprašanju („За словенечкото национално прашање“). Избрани статии уредени од Василиј Мелик, Љубљана, 1990 г.

Надворешни врски

• Peter Štih, ed, Zwittrov zbornik (Љубљана: Zbirka Zgodovinskega časopisa, 2006).